Cezayir Cumhurbaşkanı: İç işlerimize müdahaleye müsamaha göstermeyeceğiz

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun (DPA)
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun (DPA)
TT

Cezayir Cumhurbaşkanı: İç işlerimize müdahaleye müsamaha göstermeyeceğiz

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun (DPA)
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun (DPA)

Ülkesinin içişlerine herhangi bir müdahaleye müsamaha göstermeyeceğini belirten Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, ülkeler arasında karşılıklı saygının gerekli olduğunu vurguladı.
Diplomatik topluluktan mensuplarla görüştüğü sırada Cezayir'in başkentinde açıklamada bulunan Tebbun, zorlukların ‘bölgede daha tehlikeli, komşu ülkelerde ise gerilim odağı haline geldiğini’ söyleyerek dış müdahalelere sahne olmaya devam eden Libya'ya ve çok yönlü çatışmaların sürdüğü Sahel bölgesine atıfta bulundu.
“Önceliğimiz, Afrika Birliği'ni güçlendirerek kötü niyetli girişimlerden korumak” ifadelerine başvuran Tebbun, ortak Arap eylemini teşvik etme çabalarını sürdürme gereğini vurguladı. Aynı zamanda Barış Girişimi’ne bağlı kalarak ve Arap Birliği'nde reform yapma fırsatı yakalayarak Filistin davasını destekleme yönünde Arap ortaklığını netleştirmek gerektiğini söyledi.
Cezayir diplomasisinin dünyadaki temsilcilerini, bilhassa Libya ve Sahel ülkelerinde bölgesel güvenlik ve istikrarın sağlanmasına katkıda bulunmaya çağıran Tebbun, “Tüm kıtalardaki ortaklarımızla akılcı ve dengeli bir şekilde hareket etmeliyiz. Uluslararası sistem birçok çalkantıya ve yeni aktörlerin ortaya çıkmasına tanık oluyor; bu da dış politikamızın ilkelerine saygı çerçevesinde yeni bir uyum süreci gerektiriyor” ifadelerine başvurdu.
Ülkesinin önümüzdeki Mart ayında Arap zirvesine ev sahipliği yapacağını duyuran Tebbun, zirvenin Arap Birliği'nde reform sağlamaya fırsat teşkil edeceği umudunu dile getirdi. Cezayir’de en son düzenlenen Arap zirvesi 2005 yılında gerçekleşmiş, Arap Birliği Genel Sekreterliğinin Mısır dışında rotasyonu talep edilmişti. Ancak Kahire ve bazı Arap başkentlerini kızdıran bu talep reddedilmişti.
Uluslararası barış ve güvenliği koruma çabalarına katkıda bulunma yönünde 2024-2025 döneminde Cezayir'in Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyindeki (BMGK) yaklaşan üyeliğine öncelik verdiğini vurgulayan Tebbun, şöyle ekledi:
“BM’nin rolünü artırmak, özellikle Filistin ve Sahravi halklarına karşı sorumlulukları üstlenmesini sağlamak için Sahra, Libya ve Mali konularında aynı görüşleri paylaştığımız ülkelerle işbirliğinde bulunmak gerekiyor. Diplomasimizin etkileşimde olduğu uluslararası bağlamı okumamız, doğrudan Cezayir'in omuzlarındaki tehditlere maruz kalmadan tamamlanmış sayılmaz. Cezayir’i içten zayıflatmayı amaçlayan bu tehditler, Afrika ve Orta Doğu'yu hedef alan daha geniş bir plan kapsamında, Cezayir'e karşı uygulanan dördüncü nesil savaşı kullanıyor. Cezayir, iç işlerine müdahale eden hiçbir devlete müsamaha göstermeyecektir.”
Tebbun, bu açıklamalarıyla ülkesinin Fransa ve Fas arasındaki şiddetli gerginliği, aynı zamanda İsrail'in Afrika Birliği'ne (AfB) gözlemci üye olarak kabul edilmesinden duyduğu ciddi memnuniyetsizliği yansıttı.
Libya krizinin ‘birden fazla dış müdahale nedeniyle hala çekişmelere tanık olduğunu’ belirten Tebbun, Sahel bölgesindeki gergin durumun ise çok yönlü çatışmalar, terör tehdidi ve her türlü organize suçun yayılmasıyla bağlantılı birçok faktörün etkisi altında kaldığını da ekledi. Ayrıca “Rusya, Çin, ABD, aynı zamanda başta Küba ve Venezuela olmak üzere Latin Amerika ve Karayipler'deki diğer ülkeler ile ekonomik ilişkilerimizi güçlendirmeliyiz, bu ülkeleri unuttuk” açıklamalarında bulundu.
Cezayir Dışişleri Bakanı Ramtan Lamamra söz konusu toplantıda yaptığı açıklamada, “Diplomasi bugün, çabalarını iki katına çıkarmaya ve ulusal değerlendirme politikasının stratejik hedeflerine ayak uydurma yönünde çalışmaya çağrılmakta. Cumhurbaşkanı, yeni bir Cezayir inşa etme sürecinde bu hedefleri somutlaştırmayı taahhüt etmiştir” ifadelerine başvurdu. Aynı zamanda Tebbun tarafından alınan, 80 pozisyonu kapsayan diplomatik pozisyonlardaki değişikliklerde temsil edilen son kararların ve uluslararası faaliyetlerden sorumlu yedi özel elçinin atanmasının önemine de işaret etti.



Humus'taki Aleviler verilen güvencelere rağmen güvenlik operasyonları nedeniyle endişeli

Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)
Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)
TT

Humus'taki Aleviler verilen güvencelere rağmen güvenlik operasyonları nedeniyle endişeli

Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)
Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)

Suriye'nin üçüncü büyük kenti Humus'ta, devrik Devlet Başkanı Beşşar Esed'in mensubu olduğu Alevi toplumu, yeni yetkililerin ‘rejim kalıntılarını’ aramak için mahallelerinde günlerdir sürdürdüğü ve yüzlerce kişinin gözaltına alındığı güvenlik operasyonları nedeniyle endişeli.

Humus'un merkezindeki çarşı, kurşunlarla delik deşik edilmiş binaların arasında satıcılardan meyve ve sebze almaya gelen insanlarla dolup taşıyor. Ancak Alevilerin çoğunlukta olduğu mahallelerin girişlerinde, bu hafta sokağa çıkma yasağının kaldırılmasının ardından yeni kurulan kontrol noktalarında askeri üniformalı silahlı adamlar duruyor.

Humus'un Alevi bölgelerinin bazı sakinleri AFP'ye, genç erkeklerin hatta silahlarını teslim eden askerlerin bile gözaltına alındığını söyledi.

AFP'nin konuştuğu tüm kişiler güvenlik kaygıları nedeniyle isimlerinin açıklanmamasını istedi.

Şehirdeki iki kişi, kontrol noktasındaki silahlı adamların insanlara mezheplerini sorması üzerine bölge sakinlerinin şikâyeti sonrası bir kontrol noktasının kaldırıldığını belirtti.

Alevilerin çoğunlukta olduğu ez-Zehra mahallesinin bir sakini, “Şu ana kadar yaşadığımız ve hissettiğimiz şey korkunun gerçekliğiydi. İlk başlarda münferit vakalardı, ancak şimdi çok sayıda olduğu için böyle adlandırılamaz” ifadelerini kullandı.

Humus'ta bir kontrol noktasında nöbet tutan Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçleri (AFP)Humus'ta bir kontrol noktasında nöbet tutan Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçleri (AFP)

‘Büyük çoğunluk sivil’

Suriye'deki yeni yönetim 8 Aralık'ta iktidara geldiğinden beri azınlıklara güven vermeye çalışıyor. Ancak Aleviler, Esed ailesiyle olan uzun süreli ilişkileri nedeniyle kendilerine karşı bir tepki oluşmasından korkuyor. Yetkililer ise herhangi bir ihlal olduğunu reddetti.

Humus vilayetinden eski bir Halk Meclisi üyesi olan Şehade Meyhub, ez-Zehra mahallesi sakinleri tarafından bildirilen yüzlerce ihlal ve gözaltına alınmayı belgelediğini kaydetti.

AFP'ye, “Şu ana kadar elimde ez-Zehra mahallesinde gözaltına alınan 600 kişinin ismi var” diyen Meyhub, Humus kentinin tamamında ‘gözaltına alınanların sayısının bin 380’i aştığını’ ifade etti.

Meyhub, gözaltına alınanlar arasında ‘yerleşim merkezlerine müracaat etmiş emekli tuğgeneraller ve albaylar olduğunu, ancak en büyük oranın zorunlu hizmette bulunan siviller ve askerler olduğunu’ belirtti.

Esed'i deviren yeni yönetim Suriye'nin çeşitli kentlerinde uzlaşma merkezleri açarak, eski askerleri silahlarını teslim etmeye davet etti.

Meyhub, kentin es-Sebil mahallesinde bir grup subayın eşleri ve çocuklarının önünde dövüldüğünü söyledi.

Humus'taki yetkililerin vatandaşların şikâyetlerine yanıt verdiğini ve gözaltına alınanları kısa süre içinde serbest bırakma sözü verdiğini belirten Meyhub, ihlallerin arkasında Heyetu Tahriru’ş-Şam'a (HTŞ) bağlı bazı grupların olduğunu ifade etti.

Ez-Zehra mahallesindeki bir başka adam AFP'ye, eski bir asker olan oğlundan geçen hafta Hama kırsalındaki bir kontrol noktasında gözaltına alındığından beri haber alamadığını söyledi.

Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında motosikletli bir adamın kimliğini kontrol ediyor. (AFP)Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında motosikletli bir adamın kimliğini kontrol ediyor. (AFP)

‘Öfke’

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) Direktörü Rami Abdurrahman geçen hafta AFP'ye yaptığı açıklamada, Humus kenti ve kırsalında çoğunluğu Alevi olan en az bin 800 kişinin gözaltına alındığını bildirdi.

Esed'in devrilmesinden bu yana Alevilere yönelik şiddet Suriye genelinde artışa geçti. SOHR o tarihten bu yana çoğunluğu Humus ve Hama vilayetlerinde olmak üzere 150 Alevinin öldürüldüğünü kaydetti.

Çatışmaların başladığı 2011 yılında Humus, insanların gösteri yapmak için sokaklara döküldüğü ilk şehirlerden biri olduğu için ‘devrimin başkenti’ olarak adlandırılmıştı. Özellikle bu şehirdeki protestolar sert bir şekilde bastırıldı ve mezhepsel şiddet savaş sırasında zirveye ulaştı. Humus'ta Sünni Müslümanların çoğunlukta olmasının yanı sıra Alevi ve Hıristiyan azınlık da bulunuyor.

Son günlerde internette dolaşan videolarda silahlı kişilerin Humus'ta erkekleri topladığı ve onlara çömelmelerini emrettiği görüldü.

AFP bu videoların hepsini doğrulayamadı, ancak kendisini bazı tutuklularla konuşurken kayda alan 21 yaşındaki HTŞ üyesi Muhammed Ebu Ali ile konuştu.

Ebu Ali AFP'ye, “Videoda görünenler suçlular ve şebbihalar... Savaşın ilk yıllarında Humus'ta katliamlar yaptılar. Onları yakaladık ve ilgili makamlara teslim ettik” şeklinde konuştu.

Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında sürücülerin kimliklerini kontrol ediyor. (AFP)Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında sürücülerin kimliklerini kontrol ediyor. (AFP)

‘Savaştan yorulduk’

Humus'ta Ebu Yusuf kod adlı bir HTŞ yetkilisi, İçişleri Bakanlığı personelinin kentteki tarama operasyonları sırasında ‘üç silah zulası bulduğunu ve onlarca aranan ismi gözaltına aldığını’ söyledi.

Humus'taki Kamu Güvenliği Departmanı pazartesi günü, kentin mahallelerinde beş gün süren tarama operasyonunun sona erdiğini duyurdu. Ancak HTŞ yetkilisi tarama operasyonunun devam ettiğini ve bölgenin ‘rejim kalıntılarından tamamen temizlenmediğini’ söyledi. Yetkili, “Sünni, Alevi, Hıristiyan fark etmeksizin herkes için güvenlik ve emniyet istiyoruz” dedi.

Şehrin başka bir yerinde, 2012 yılında rejim ordusu tarafından ele geçirilen muhaliflerin kalesi Baba Amr mahallesinin yol kenarları yıkıntılarla dolu. Evlerin duvarlarında ve kapılarında kurşun izleri var.

On yıl önce Lübnan'a kaçan 46 yaşındaki Fayez el-Cemal, eşi ve yedi çocuğuyla birlikte evlerine döndüğünde evlerini yıkılmış, kapıları ve pencereleri olmayan bir halde bulmuş.

El-Cemal, yıkılan binalar arasında komşularının ve arkadaşlarının öldürüldüğü yerleri işaret ediyor ama intikam almak istemiyor. Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre el-Cemal, “Savaştan ve aşağılanmaktan bıktık. Biz sadece herkesin kendi hayatını yaşayabilmesini istiyoruz. Biz mezhepçiliğe karşıyız” ifadelerini kullandı.