عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Halk hareketi başladığından bu yana 500 Cezayirli kadın aktivist tutuklandı

Yerel seçim kampanyası sırasında başkent Cezayir'deki bir sokak (Reuters)
Yerel seçim kampanyası sırasında başkent Cezayir'deki bir sokak (Reuters)
    Cezayir/Boualem Goumrassa
TT
TT

Halk hareketi başladığından bu yana 500 Cezayirli kadın aktivist tutuklandı

Yerel seçim kampanyası sırasında başkent Cezayir'deki bir sokak (Reuters)
Yerel seçim kampanyası sırasında başkent Cezayir'deki bir sokak (Reuters)

Cezayir'deki halk hareketi aktivistlerinin belirttiğine göre, 22 Şubat 2019'da patlak verip geçtiğimiz Mayıs ayında zorla yasaklanan protestolarda en az 500 kadın tutuklandı.
Diğer yandan hükümet medyası, eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika'nın yönetimine resmen son verildiği cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci yıl yıldönümü vesilesiyle, iktidar ekibinin ‘başarıları’ yönünde bir propaganda kampanyası düzenlemek için çalışıyor.
Meşhur aktivist Zeki Hannaş, Facebook hesabında yayınladığı gönderide, farklı yaşlarda ve farklı siyasi görüşlerden yüzlerce kadın aktivistin milyonlarca Cezayirlinin dile getirdiği değişim talebine sahada eşlik ettikleri, Buteflika iktidarının beş yıl daha uzatılmasına karşı çıktıkları için çektiği sıkıntılardan bahsetti.
Eylemcilerin yargılanması ve kovuşturmasıyla ilgili her şeyi dikkatli bir şekilde takip ettiği için gazetecilerin ‘halk hareketi haber ajansı’ şeklinde değerlendirdikleri Hannaş, üniversite profesörleri ve öğrencileri, gazeteciler, öğretmenler ve sendikacılar dahil olmak üzere adli takibe alınan en az 100 kadın olduğunu belirtti. Aynı zamanda ülkedeki birçok yerden en az 500 kadının tutuklandığını, tutuklamaların zaman zaman bu kişilerin eşleri, erkek kardeşleri, babaları, hatta çocuklarını etkilediğine dikkat çekti.
Başkent ve Vahran’daki haftalık gösterilere çok sayıda kadının katıldığını, Tizi Vuzu ve Becaya’nın ise Kabiliye’de bu yönde öne çıkan iki eyalet olduğunu da ekledi. Hannaş, şu 15 kadının hareketin başlangıcından bu yana duruşma öncesi gözaltında tutulduğunu ifade etti: Samira Mususi, Nur el-Huda Dahmani, Nur el-Huda Akadi, Yasemin Si Hac Muhand, Emira Boravi, Namiye Abdulkadir, Tevvat Delile, Makari Afaf, Bahriye Hakime, Visam Nasıri, Mufide Harşi, Fatma Budude, Kamira Neyt Seyyid, Fatiha Davud ve Rima Zaydi.
Başkentteki genel merkezini göstericilere açan Kültür ve Demokrasi Mitingi partisinde eski aktivist Mususi, tutuklanan ilk kadındı. 28 Haziran 2019'da güvenlik tarafından karakola götürülen Mususi, burada iki gün tutulmasının ardından önce savcılığa, sonra yargıca sevk edildi. Nitekim ulusal bayrağı değil de Berberi bayrağını kaldırdığı gerekçesiyle ‘ulusal birliğe zarar vermekle’ suçlandı.
İlk kez 2014’te başkentte Buteflika'nın dördüncü dönem adaylığına karşı düzenlenen protestolarda tutuklanan, aynı zamanda ‘yeter’ anlamını taşıyan ‘Barakat’ isimli bir örgüt kuran 47 yaşındaki Dr. Emira Boravi, otoriteye karşı çıkan en meşhur siyasi kadın savaşçı sayılıyor.
Zeki Hannaş, halk hareketi aktivistleri Leyla Carcar ve Nebile İmecduben başta olmak üzere çok sayıda kadın avukatın sorgulama sırasında tutuklulara eşlik ettiğine, duruşmalarda onları temsil ettiğine de dikkat çekti.
Diğer yandan yeni kurulan Uluslararası Kanal ve 48 kanalıyla devlet radyosunun yanı sıra yedi farklı kanalıyla devlet televizyonu, 12 Aralık 2019'da Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun’un seçilmesinin ikinci yıl dönümü vesilesiyle büyük bir propaganda kampanyası hazırlamaya başladı. Şarku'l Avsat'a konuşan radyo ve tv çalışanlarının belirttiğine göre basın ve teknik personel, ‘ülkeyi kaostan çekip alan anayasal seçeneğe adanmış duruma’ odaklı çalışma yapma talimatı aldı.
Vefat eden Cezayir Genelkurmay Başkanı Ahmed Kayid Salih, seçimlerin uygulanmasını isteyip bu yönde bir tarih belirlemiş, seçimlerin düzenlenmesini, ‘ülkeyi Cumhurbaşkanı istifa ettiği taktirde erken seçim yapılmasını öngören anayasa yoluna sokmak’ şeklinde değerlendirmişti. Salih, partilerin seçim sürecine girmeden önce en az iki yıl sürecek geçiş aşamasına yönelme taleplerini şiddetle reddetmişti.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Gizli belgelerde Batı’yı kararsız bırakan seçimin 30. yıldönümü: Zerval’ın Cezayir zaferi

Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
TT
TT

Gizli belgelerde Batı’yı kararsız bırakan seçimin 30. yıldönümü: Zerval’ın Cezayir zaferi

Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)

Bugün, Liamin Zerval’ın Cezayir’de Cumhurbaşkanlık seçimlerini kazanmasının 30. yıldönümü. 1991’de Kurtuluş Cephesi’nin kazandığı seçimlerin iptalinin ardından yaşanan krizin ardından, Zerval’ın sandığa gitme kararı Cezayir siyasetinde bir dönüm noktası oldu. O dönemde muhalifler, ordu destekli yönetimin halk desteğinden yoksun olduğunu belirtiyordu. Zerval ise bu argümanı ortadan kaldırdı.

Bu karar büyük bir risk içeriyordu. Kan gölüne dönen Cezayir’de silahlı gruplar oy kullanacakları tehdit ediyor, ana muhalefet partileri ise seçimleri boykot çağrısıyla sabote etmeye çalışıyordu. Buna rağmen Zerval meydan okudu. Cumhurbaşkanlığı kazan sürpriz olmasa da, halkın tehditlere rağmen sandığa gitmesi ve yüksek katılım sağlaması büyük bir sürprizdi. Bu, “terör korkusunu” yıkmak anlamına geliyordu.

Zerval, böylece Cezayir yönetimine bir tür “meşruiyet” kazandırarak terör dönemini sona ermeye başladı. Ertesi yıl düzenlenen parlamento seçimleriyle 1991’de iptal edilen seçimlerin etkisi tamamen silindi. Ordu, silahlı grupları yenilgiye uğrattı ve çoğu, Zerval’ın halefi Buteflika’nın 1999’da çıkardığı af yasasından yararlandı.

Bugün genç kuşaklar, 1990’ların kanlı dönemini ve Zerval’ın seçim zaferinin önemini hatırlamayabilir. “Şarku’l Avsat”, İngiltere Ulusal Arşivi’nden ortaya çıkan belgeler ışığında, 1995 Kasım’ında Zerval’ın zaferini mercek altına alıyor.

de
1995 Cezayir seçimlerinin sonuçlarına ilişkin İngiliz belgesinin bir kopyası (Şarku’l Avsat)

Gizli belgeler, Zerval’ın zaferinin Batı’da kafa karışıklığı yarattığını gösteriyor. Fransa, resmi olarak “tebrik” mesajı göndermekten kaçındı; İngiltere ise Kraliçe II. Elizabeth’in mesaj göndermesini uygun bulmadı, ancak Başbakan bir tebrik iletecekti.

17 Kasım 1995 tarihli bir İngiliz belgesine göre, Zerval oyların %61,34’ünü alarak kesin bir zafer kazandı. Belgede, üç yıldır süren terör ve baskıya rağmen katılımın %75 ile beklentilerin çok üzerinde gerçekleştiği belirtiliyor. Katılım özellikle kadınlar ve gençler arasında yüksekti; bu da yönetim için açık bir mesaj taşıyordu: “Sessiz çoğunluk, laik bir devlette barış içinde yaşamak istiyor.”

Rakip aday Mahfuz Nahnah ise oyların yalnızca %25,38’ini alabildi; yani seçmenlerin büyük çoğunluğu İslami yönetimi reddetti. Ana muhalefet partilerinin boykot çağrısı işe yaramadı; aksine, rejim bu durumdan fayda sağladı. Seçimin meşruiyeti beklenenden daha güçlüydü ve boykot eden partiler uzlaşma mesajları verdi.

Seçimlerin güvenli ve düzenli geçmesi için geniş çaplı askeri ve polis önlemleri alındı. Bazıları seçimlere hile karıştırıldığını iddia etse de, belgeler sürecin dürüst ve şeffaf olduğunu, sonuçların teknik olarak doğru olduğunu gösteriyor. Ancak analistler, Zerval’ın askeri desteğin gölgesinden çıkıp çıkamayacağı konusunda temkinliydi.

Belgeler göre , Zerval’ın hem diyalog hem de terörle mücadeleye dayalı ikili politikayı sürdüreceğini, ancak önceliğinin terörle mücadele olacak. 1996 parlamento seçimleri, boykot eden muhalefet için bir teşvik unsuru olabilirdi, ancak İslami Kurtuluş Cephesi’nin yeniden rehabilitasyonu uzak durdu. Uzun vadeli istikrar konusunda sosyal ve ekonomik sorunların çözülmemiş olması endişe yarattı.

Uluslararası tepkiler “temkinli iyimserlik” şeklindeydi. Avrupa Birliği, yüksek katılım ve şiddetsiz seçimlerden memnundu ve reform programlarına desteğini sürdürmeyi planlıyordu.

Fransa, resmi olarak ılımlı bir tepki verdi; Chirac mesaj gönderecek, ama “tebrik” kelimesini kullanmayacaktı. Özel olarak, Fransız hükümeti sonuçtan memnundu; yüksek katılım, İslami Kurtuluş Cephesi ve Sosyalist Güçler Cephesi’ni zayıflatmıştı.

İngiltere başbakanı tebrik mesajında siyasi diyaloğa başlama isteği ve İngiliz şirketlerinin (BP’nin milyar dolarlık ihaleye girmesi) çıkarlarına değindi. Kraliçe’nin mesaj göndermesi ise askeri rejimin sicili nedeniyle uygun görülmedi.

Zerval’ın 30 yıl önceki zaferi, Cezayir’de terör korkusunu aşan bir halk iradesinin simgesi olarak tarihe geçti.

ARAP DÜNYASI

Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Boulos: Sudan'daki savaş dünyanın en büyük insani krizi

Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
TT
TT

Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Boulos: Sudan'daki savaş dünyanın en büyük insani krizi

Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Massad Fares Boulos, Sudan'daki savaşı ‘dünyanın en büyük insani krizi’ olarak tanımladı. Boulus, Fransız Haber Ajansı AFP’ye yaptığı açıklamada diplomatik çabaların barışa doğru ilerleme sağlamasını umduğunu söyledi.

Sudan’da 2023 yılının nisan ayında Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki ordu ile eski yardımcısı Muhammed Hamdan Dagalu (Hamideti) liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında savaşın patlak vermesinden bu yana, on binlerce kişi hayatını kaybetti ve yaklaşık 12 milyon kişi yerinden edildi.

HDK, geçtiğimiz ekim ayı sonlarında, Sudan’ın Darfur bölgesinin batısında yer alan stratejik öneme sahip olan Faşir şehrini 18 ay süren kuşatmanın ardından ele geçirdi. Bu süreçte toplu katliamlar ve cinsel şiddet olayları yaşandığına dair haberler basına yansıdı.

dsfrg
Faşir’deki çatışmalardan kaçarak Tavile’deki bir mülteci kampına sığınan çocuklar, 3 Kasım 2025 (AP)

Boulos, Katar’ın başkenti Doha'da AFP’ye, Sudan'daki çatışmanın ‘günümüz dünyasındaki en büyük insani kriz ve en büyük insani felaket’ olduğunu söyledi.

Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Faşir’de özellikle son iki-üç hafta içinde yaşananları ve o videoları hepimiz gördük. O haberleri gördük. Bu zulümler kesinlikle kabul edilemez. Bu durum bir an önce sona ermeli.”

Washington, savaşan tarafları Sudan'da ateşkes ilan etmeye çağırdı.

Ordu yanlısı Sudan hükümeti, ABD'nin ateşkes önerisiyle ilgili toplantının ardından savaşa devam edeceğini açıkladı.

HDK ise arabulucuların insani ateşkes önerisini kabul ettiğini duyururken, savaşmaya devam ediyor.

ABD'nin Sudan'daki arabulucu ortaklarıyla birlikte her iki tarafı da ‘üç aylık insani ateşkes’ üzerinde anlaşmaya çağırdığını söyleyen Boulos, ‘ateşkesin tartışıldığı ve müzakere edilmek üzere olduğunu’ belirterek, Tarafları bu öneriyi kabul etmeye ve gecikmeksizin derhal uygulamaya koymaya çağırdıklarını söyledi.

xssadf
Faşir’deki HDK üyeleri (AFP)

ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır, geçtiğimiz eylül ayında, önce insani yardım için ateşkes, ardından kalıcı ateşkes ve sivil yönetime geçiş için ortak bir bildiri yayınladı. Ancak bildiride savaşan tarafların hiçbirinin geçiş sürecine katılmayacağı belirtildi.

Boulos, ABD’nin ortaklarıyla birlikte, sivil yönetime geçiş de dahil olmak üzere daha geniş kapsamlı plan konusunda ‘önümüzdeki haftalarda bazı ilerlemeler kaydetmeyi’ umduğunu belirtti.

ABD’li yetkili, ‘en büyük önceliğin insani boyut ve insani ateşkes olmaya devam ettiğini’ vurguladı.

ARAP DÜNYASI

Irak’ın yeni parlamentosunda ‘siviller’ yok

IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
TT
TT

Irak’ın yeni parlamentosunda ‘siviller’ yok

IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)

Irak’ta geçtiğimiz hafta yapılan genel seçimlerde sadece Basra'daki Fav-Zaho İttifakı adayının bir sandalye kazandığı muhalefet kanadındaki üç ittifakın ezici bir yenilgiye uğramasıyla yeni parlamentoda sivil güçlerin temsiliyeti tamamen ortadan kalktı.

Sivil ittifaklar arasında Bedil, Sivil Demokratik Hareket, Fav-Zako ve Medeniyyun yer alıyordu ve yaklaşık 389 aday vardı. Ancak bu adayların çoğu, ittifak liderlerinin ‘sıfır’ olarak nitelendirdiği sonuçlar aldı.

Adaylar, geleneksel partilerin sahip olduğu etki ve finansman ağlarının belirleyici bir rol oynadığını, sivil güçlerin ise iç çekişmelerden ve zayıf organizasyon ve finansmandan şikayet ettiğini söylediler. Ayrıca, destekçileri arasındaki güven eksikliği ve katılımın azalmasının kazanma şanslarını düşürdüğünü de eklediler.

Adaylar, yenilgilerinin ‘seçimler adaletsizliğin olması’, siyasi finansmanın denetlenmemesi ve nüfuzlu grupların seçmenler üzerinde baskı kurmasından kaynaklandığını söylediler.