Halk hareketi başladığından bu yana 500 Cezayirli kadın aktivist tutuklandı

Yerel seçim kampanyası sırasında başkent Cezayir'deki bir sokak (Reuters)
Yerel seçim kampanyası sırasında başkent Cezayir'deki bir sokak (Reuters)
TT

Halk hareketi başladığından bu yana 500 Cezayirli kadın aktivist tutuklandı

Yerel seçim kampanyası sırasında başkent Cezayir'deki bir sokak (Reuters)
Yerel seçim kampanyası sırasında başkent Cezayir'deki bir sokak (Reuters)

Cezayir'deki halk hareketi aktivistlerinin belirttiğine göre, 22 Şubat 2019'da patlak verip geçtiğimiz Mayıs ayında zorla yasaklanan protestolarda en az 500 kadın tutuklandı.
Diğer yandan hükümet medyası, eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika'nın yönetimine resmen son verildiği cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci yıl yıldönümü vesilesiyle, iktidar ekibinin ‘başarıları’ yönünde bir propaganda kampanyası düzenlemek için çalışıyor.
Meşhur aktivist Zeki Hannaş, Facebook hesabında yayınladığı gönderide, farklı yaşlarda ve farklı siyasi görüşlerden yüzlerce kadın aktivistin milyonlarca Cezayirlinin dile getirdiği değişim talebine sahada eşlik ettikleri, Buteflika iktidarının beş yıl daha uzatılmasına karşı çıktıkları için çektiği sıkıntılardan bahsetti.
Eylemcilerin yargılanması ve kovuşturmasıyla ilgili her şeyi dikkatli bir şekilde takip ettiği için gazetecilerin ‘halk hareketi haber ajansı’ şeklinde değerlendirdikleri Hannaş, üniversite profesörleri ve öğrencileri, gazeteciler, öğretmenler ve sendikacılar dahil olmak üzere adli takibe alınan en az 100 kadın olduğunu belirtti. Aynı zamanda ülkedeki birçok yerden en az 500 kadının tutuklandığını, tutuklamaların zaman zaman bu kişilerin eşleri, erkek kardeşleri, babaları, hatta çocuklarını etkilediğine dikkat çekti.
Başkent ve Vahran’daki haftalık gösterilere çok sayıda kadının katıldığını, Tizi Vuzu ve Becaya’nın ise Kabiliye’de bu yönde öne çıkan iki eyalet olduğunu da ekledi. Hannaş, şu 15 kadının hareketin başlangıcından bu yana duruşma öncesi gözaltında tutulduğunu ifade etti: Samira Mususi, Nur el-Huda Dahmani, Nur el-Huda Akadi, Yasemin Si Hac Muhand, Emira Boravi, Namiye Abdulkadir, Tevvat Delile, Makari Afaf, Bahriye Hakime, Visam Nasıri, Mufide Harşi, Fatma Budude, Kamira Neyt Seyyid, Fatiha Davud ve Rima Zaydi.
Başkentteki genel merkezini göstericilere açan Kültür ve Demokrasi Mitingi partisinde eski aktivist Mususi, tutuklanan ilk kadındı. 28 Haziran 2019'da güvenlik tarafından karakola götürülen Mususi, burada iki gün tutulmasının ardından önce savcılığa, sonra yargıca sevk edildi. Nitekim ulusal bayrağı değil de Berberi bayrağını kaldırdığı gerekçesiyle ‘ulusal birliğe zarar vermekle’ suçlandı.
İlk kez 2014’te başkentte Buteflika'nın dördüncü dönem adaylığına karşı düzenlenen protestolarda tutuklanan, aynı zamanda ‘yeter’ anlamını taşıyan ‘Barakat’ isimli bir örgüt kuran 47 yaşındaki Dr. Emira Boravi, otoriteye karşı çıkan en meşhur siyasi kadın savaşçı sayılıyor.
Zeki Hannaş, halk hareketi aktivistleri Leyla Carcar ve Nebile İmecduben başta olmak üzere çok sayıda kadın avukatın sorgulama sırasında tutuklulara eşlik ettiğine, duruşmalarda onları temsil ettiğine de dikkat çekti.
Diğer yandan yeni kurulan Uluslararası Kanal ve 48 kanalıyla devlet radyosunun yanı sıra yedi farklı kanalıyla devlet televizyonu, 12 Aralık 2019'da Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun’un seçilmesinin ikinci yıl dönümü vesilesiyle büyük bir propaganda kampanyası hazırlamaya başladı. Şarku'l Avsat'a konuşan radyo ve tv çalışanlarının belirttiğine göre basın ve teknik personel, ‘ülkeyi kaostan çekip alan anayasal seçeneğe adanmış duruma’ odaklı çalışma yapma talimatı aldı.
Vefat eden Cezayir Genelkurmay Başkanı Ahmed Kayid Salih, seçimlerin uygulanmasını isteyip bu yönde bir tarih belirlemiş, seçimlerin düzenlenmesini, ‘ülkeyi Cumhurbaşkanı istifa ettiği taktirde erken seçim yapılmasını öngören anayasa yoluna sokmak’ şeklinde değerlendirmişti. Salih, partilerin seçim sürecine girmeden önce en az iki yıl sürecek geçiş aşamasına yönelme taleplerini şiddetle reddetmişti.



2025 Irak seçimleri: Statüko kazandı değişim arayışları sandığa yansımadı

Irak’taki parlamento seçimlerinin ön sonuçlarının açıklanmasının ardından Bağdat’ta kutlama yapan İmar ve Kalkınma Koalisyonu destekçisi Iraklılar, 12 Kasım 2025 (Reuters)
Irak’taki parlamento seçimlerinin ön sonuçlarının açıklanmasının ardından Bağdat’ta kutlama yapan İmar ve Kalkınma Koalisyonu destekçisi Iraklılar, 12 Kasım 2025 (Reuters)
TT

2025 Irak seçimleri: Statüko kazandı değişim arayışları sandığa yansımadı

Irak’taki parlamento seçimlerinin ön sonuçlarının açıklanmasının ardından Bağdat’ta kutlama yapan İmar ve Kalkınma Koalisyonu destekçisi Iraklılar, 12 Kasım 2025 (Reuters)
Irak’taki parlamento seçimlerinin ön sonuçlarının açıklanmasının ardından Bağdat’ta kutlama yapan İmar ve Kalkınma Koalisyonu destekçisi Iraklılar, 12 Kasım 2025 (Reuters)

İyad el-Anber

Irak'ın altıncı seçimlerinde pek çok sürpriz bekleyenlerin beklentilerini boşa çıkardı ve 2021 yılında yapılan önceki seçimlerin yarattığı siyasi ortamın bir sonucu olarak doğal değişikliklerin ötesine geçemedi. 2021 seçimleri, Sadr Hareketi'nin uzlaşmayı sağlayamayıp siyasi çoğunluk hükümeti kuramaması üzerine parlamentodan çekilmesine ve ardından Devlet Yönetim Koalisyonundaki siyasi güçlerin katılımıyla bir hükümetin kurulmasının önünü açtı. Seçim yasası, çoklu seçim bölgeleri ve çoğunluk sistemi ile oy sayımı yerine tek seçim bölgesi sistemi ve oyları 1,4 yerine 1,7 ile bölen değiştirilmiş Sainte-Lague sistemi ile oy sayımı olarak değiştirildi.

Bazı çevreler, sivil güçlerin ve Ekim (Tişrin) Hareketi’nin temsilcileri olarak parlamentoya giren çoğu ismin son seçimlerde parlamentoya girememesini, bu seçimlerin en büyük sürprizi olarak değerlendirebilir. Ancak bu, seçim yasasındaki değişiklik, sivil güçlerin birden fazla listeye dağılması, çoğunun siyasi olarak deneyime sahip olmaması ve bu seçimlerde geleneksel güçlerin kanatları altında Ekim Hareketi temsilcisi olarak sandalye kazanan milletvekillerinin parlamentoya girmesinin doğal bir sonucuydu.

Irak'taki krizler, siyasi görüş ve pozisyonlardaki farklılıkların bir ifadesi değil, kişisel krizlerin bir yansımasıdır. Irak'taki politikacıların düşüncelerini yönlendiren denklem, kazanan-kaybeden yaklaşımına dayanıyor.

Sadr Hareketi’nin seçimleri boykotu perspektifinden bakılmadıkça ve 2021 ve 2023 seçimleriyle karşılaştırılmadıkça seçmenlerin son seçimlere katılımının yüzde 56,11'e yükselmesi bile büyük bir sürpriz sayılmaz. Birçok siyasi liderin bahsettiği kayırmacılık ve siyasi para, seçim programlarından çok daha etkili bir şekilde halkı harekete geçirdi.

gr
Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu çalışanları, Erbil’deki bir sandık merkezinde oyları sayıyor, 9 Kasım 2025 (AFP)

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre parlamentoda 40'tan fazla sandalye kazanan askeri-siyasi ikilinin varlığının genişlemesi, bu güçlerin bazı devlet kurumlarını domine etmelerinin ve devlet fonları üzerindeki ekonomik kontrollerini artırmalarının bir sonucuydu. Silahların etkisi, hükümet ve yönetici elit kesim tarafından televizyon tartışmaları ve basın toplantılarında silahların devletle sınırlandırılması gerektiği sloganı tekrarlanmaya devam ettiği sürece, siyasi varlığa dönüşmesi gayet doğal bir durum. Bu yüzden silahların varlığı rantçı ekonomiden pay almaya başladı ve ardından silah, para ve siyasi nüfuz üçlüsü aracılığıyla etkisini dayattı.

En büyük blok olmaya hak kazanan olmadı

2005'teki ilk seçimlerden bu yana iktidar sistemi tarafından oluşturulan denklem, seçim sonuçlarından çok anlaşmalar ve ittifaklara dayansa da seçim listeleriyle elde edilen sandalye sayısı, daha fazlasını kazanmak ve bakanlıklar ile üst düzey pozisyonlarda ganimet çemberini genişletmek için bir marj alanı sağlıyor.

Irak'taki krizler, siyasi görüş ve tutumlardaki farklılıkların bir ifadesi değil, kişisel krizlerin bir yansımasıdır. Irak'taki politikacıların düşüncelerini yönlendiren denklem, kazan-kaybet senaryosuna dayanıyor. Bu yüzden Iraklı politikacılar ya herkesin kazanacağını düşünürler ya da seçimlere itiraz edip uzlaşmayı kınamaya ve hatta belki de güç kullanmaya yönelirler.

2025 seçimlerinde geleneksel güçler ile yeni yükselen güçler arasında şiddetli bir rekabet yaşandı. Ancak, hiçbir taraf hükümeti kurma veya üç başkanlık makamından herhangi birini kazanma konusunda üstünlük sağlayacak kadar rahat bir sonuç elde edemedi.

Uzlaşı hükümeti kavramı, bakanlıkların paylaşılması ve bu veya şu partiye kota olarak dağıtılmasına indirgendiğinde, bu yönetim tarzı ancak ‘kırılgan bir uzlaşı’ veya ‘iktidarın ganimetlerinin dağıtımına dayalı bir uzlaşı’ olarak tanımlanabilir.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani liderliğindeki İmar ve Kalkınma Koalisyonu, parlamentoda toplam 185'ten fazla sandalyeye sahip olan Şii siyasi güçlerin sahip olduğu sandalyelerin üçte birinden azını kazandı. Bu yüzden bu rakamlar Sudani’yi Şii iktidar güçlerine bir sonraki hükümetin en güçlü adayı olarak dayatmak için yeterli değil.

Eski Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi liderliğindeki Tekaddum (İlerleme) İttifakı ise Sünni siyasi güçler arasında en fazla sandalyeyi kazanmayı başaramadı. Bu yüzden Sünni liderliğin ön saflarındaki konumunu korumuş olabilir ve bir sonraki parlamento başkanının seçilmesinde en etkili güç olabilir. Ancak, muhaliflerinin ittifakları, özellikle de Şii siyasi güçler bu konuda onlarla aynı fikirde olursa Tekaddum İttifakı’nın meclis başkanlığı için kendi adayını dayatmasında engel teşkil edebilir.

hy
Eski Irak Başbakanı Nuri el-Maliki, seçimler öncesinde Hukuk Devleti Koalisyonu için düzenlediği mitingde, 7 Kasım 2025 (Reuters)

Kürt sahnesinde, Kürt siyasi güçler 44 sandalye için yarıştı. Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) 26 sandalye kazandı ve buna bir veya iki sandalye daha eklenebilir. Bu arada, KDP’nin rakibi Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) 18 sandalye kazandı. Ancak bu rakamlar cumhurbaşkanlığı payını belirlemek için kullanılmıyor, bunun yerine iki parti arasındaki anlaşmalar kullanılıyor. Bu anlaşmalar, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) oluşumuyla bağlantılı olacağı ve dolayısıyla cumhurbaşkanının olarak kimin seçileceği ve Bağdat hükümetini oluşturacak üst düzey makamların ortaklarla nasıl paylaşılacağı konusunda etkili olacağı için karmaşık olabilir.

Bu yüzden sonuçlar net bir kazanan ortaya çıkarmadığından, cumhurbaşkanı, başbakan ve meclis başkanının seçilmesi için yeniden kota anlaşmalarına dönüldüğünü görebiliriz, ancak bu durum kırılgan ittifakların geri dönüşüne katkıda bulunacak.

Muhalefete yer yok

Irak’taki her seçim döneminde iktidardaki sistem, hükümeti oluşturan aynı mekanizmaları tekrarlar ve herkesin iktidarda ve herkesin muhalefette olduğunu kanıtlar! Hükümeti kurmak için anlaşan siyasi taraflar arasındaki balayı uzun sürmez. Devletin yüksek çıkarları veya stratejik kararlar üzerindeki anlaşmazlıklar etrafında dönmeyen, daha çok siyasi aktörlerin ruh halleri veya çıkarları etrafında dönmeye başlayan rekabet ve anlaşmazlıklara yeniden tanık olacağız.

Uzlaşı hükümeti kavramı, bakanlıkların paylaşılması ve bu veya şu partiye kota olarak dağıtılmasına indirgendiğinde, bu yönetim tarzı ancak ‘kırılgan bir uzlaşı’ veya ‘iktidarın ganimetlerinin dağıtımına dayalı bir uzlaşı’ olarak tanımlanabilir. 2006 yılından bu yana, bakanlıkların paylaşılması dışında hiçbir konuda anlaşamayan siyasi ittifaklar temelinde beş hükümet kuruldu. Bu kırılgan uzlaşı hali, hükümetin kurulması ve bakanlıkların dağıtılmasından sonra hızla çöküyor ve parlamentoda muhalefete doğru ilerlemek yerine, muhalifler arasında siyasi karalama kampanyalarına geri dönülüyor.

Bazı milletvekilleri, belki Şii siyasi güçlerden İşrakat Kanun Partisi, El-Ceyli el-Cedid Partisi ve IKBY’de muhalefetteki el-Ulusal Duruş Hareketi’nin yer alacağı muhalefet rolünü üstlenebilir. Parlamentoda muhalefet kanadındaki sandalyeleri işgal edebilirler. Ancak muhalefetin toplam koltuk sayısı yirmiyi geçmez. Bu yüzden rolleri, güçlü bir muhalefet bloğu olarak değil, milletvekili olarak siyasi profesyonellikle sınırlı kalacak.


Suriye Savunma Bakanı, Şam'da üst düzey Rus heyetini kabul etti

Suriye Savunma Bakanı Tümgeneral Murhaf Ebu Kasra, Şam'da Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus Bek Yevkurov başkanlığındaki Rusya Federasyonu'ndan üst düzey bir heyeti kabul etti (SANA)
Suriye Savunma Bakanı Tümgeneral Murhaf Ebu Kasra, Şam'da Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus Bek Yevkurov başkanlığındaki Rusya Federasyonu'ndan üst düzey bir heyeti kabul etti (SANA)
TT

Suriye Savunma Bakanı, Şam'da üst düzey Rus heyetini kabul etti

Suriye Savunma Bakanı Tümgeneral Murhaf Ebu Kasra, Şam'da Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus Bek Yevkurov başkanlığındaki Rusya Federasyonu'ndan üst düzey bir heyeti kabul etti (SANA)
Suriye Savunma Bakanı Tümgeneral Murhaf Ebu Kasra, Şam'da Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus Bek Yevkurov başkanlığındaki Rusya Federasyonu'ndan üst düzey bir heyeti kabul etti (SANA)

Suriye Savunma Bakanı Tümgeneral Murhaf Ebu Kasra, dün Şam'da Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus-Bek Yevkurov başkanlığındaki üst düzey bir Rusya Federasyonu heyetini kabul etti.

Resmi SANA haber ajansı, görüşmede askeri iş birliği ve karşılıklı çıkarlara hizmet edecek ve her iki ülkenin beklentilerini karşılayacak koordinasyon mekanizmalarının güçlendirilmesi konularının ele alındığını bildirdi.

Savunma Bakanlığı Hava Kuvvetleri ve Hava Savunma Eğitim Dairesi Müdürü Tuğgeneral Yahya Bitar, 2 Kasım'da Tümamiral Kornenko Oleg Viktorovich başkanlığındaki bir Rus askeri heyetini kabul etti. Şarku’l Avsat’ın SANA’dan aktardığına göre heyet, çeşitli uzmanlık alanlarından çok sayıda askeri uzmandan oluşuyordu.

Resim   Savunma Bakanlığı Hava Kuvvetleri ve Hava Savunma Eğitim Dairesi Müdürü Tuğgeneral Yahya Bitar, Tuğamiral Kornenko Oleg Viktorovich başkanlığındaki Rus askeri heyetini kabul ediyor, 2 Kasım (Suriye Savunma Bakanlığı)

Bakanlığın açıklamasına göre, Rus heyeti, Eğitim Kurumu yetkilileri ile Topçu, Hava Kuvvetleri, Ataşeler ve Zırhlı Birlik yetkilileriyle, mevcut aşamanın gereklerine ayak uydurmak ve verimlilik ile hazırlık düzeyini artırmak amacıyla bu uzmanlıkların niteliklendirilmesi ve geliştirilmesi yollarını görüştü.

Aynı dönemde Suriye Savunma Bakanlığı'ndan Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Ali en-Nasan başkanlığındaki resmi bir heyet de Rusya'nın başkenti Moskova'ya gelmişti.

Resim  Temmuz ayının sonunda Moskova'ya yaptığı ziyarette, Dışişleri Bakanı Esad Hasan eş-Şeybani, Savunma Bakanı Tümgeneral Murhaf Ebu Kasra, Genel İstihbarat Şefi Hüseyin el-Selame ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Mahir eş-Şara, eş-Şara'ya eşlik etti. (SANA)  

Savunma Bakanı Tümgeneral Murhaf Ebu Kasra, 31 Temmuz'da Rusya'nın başkenti Moskova'da Rus mevkidaşı Andrey Belousov ile bir araya geldi. Görüşmede Dışişleri ve Gurbetçiler Bakanı Esad eş Şeybani ve Genel İstihbarat Şefi Hüseyin Selame de hazır bulundu. İki taraf, Suriye-Rusya ilişkilerine katkı sağlamak amacıyla bir dizi ortak askeri konu üzerinde görüşmelerde bulundu.


Suriye devlet televizyonu: Halep, "eski rejimin suçları" nedeniyle ilk kez kamuya açık bir yargılamaya sahne olacak

Suriye'deki savaş yıllarında hasar gören Halep Kalesi çevresindeki yıkım (Reuters)
Suriye'deki savaş yıllarında hasar gören Halep Kalesi çevresindeki yıkım (Reuters)
TT

Suriye devlet televizyonu: Halep, "eski rejimin suçları" nedeniyle ilk kez kamuya açık bir yargılamaya sahne olacak

Suriye'deki savaş yıllarında hasar gören Halep Kalesi çevresindeki yıkım (Reuters)
Suriye'deki savaş yıllarında hasar gören Halep Kalesi çevresindeki yıkım (Reuters)

Suriye devlet televizyonu dün yer alan bir haberde, Halep Adalet Sarayı'nın, "devrik" rejimin yönetimi sırasında işlenen suçların faillerinin ilk kez kamuya açık yargılanmasına tanıklık edeceği bildirildi.

Suriye televizyonu, kaynaklara dayandırdığı haberinde, mahkemenin Suriye kıyılarındaki olaylarda suç işlediği iddia edilen kişilerin davalarını da değerlendireceğini ifade etti.

Ancak televizyon kanalı bu kamuya açık davaların tarihi konusunda bir bilgi vermedi.