Lübnan Başbakanı’ndan diğer ülkelerin iç meselelerine karışılmaması çağrısı

Enformasyon Bakanı Kordahi (solda) dün Lübnan Başbakanı Necib Mikati’ye istifa mektubunu sundu. (Ulusal ajans)
Enformasyon Bakanı Kordahi (solda) dün Lübnan Başbakanı Necib Mikati’ye istifa mektubunu sundu. (Ulusal ajans)
TT

Lübnan Başbakanı’ndan diğer ülkelerin iç meselelerine karışılmaması çağrısı

Enformasyon Bakanı Kordahi (solda) dün Lübnan Başbakanı Necib Mikati’ye istifa mektubunu sundu. (Ulusal ajans)
Enformasyon Bakanı Kordahi (solda) dün Lübnan Başbakanı Necib Mikati’ye istifa mektubunu sundu. (Ulusal ajans)

Lübnan Enformasyon Bakanı George Kordahi, ‘ulusal çıkarların şahsi çıkarlarından üstün’ olduğunu belirterek istifa kararı aldığını duyurdu. Kordahi’nin istifası, Yemen savaşıyla ilgili açıklamalarının yol açtığı diplomatik krizden haftalar sonra geldi.
Geçtiğimiz perşembe akşamı sözlü olarak Cumhurbaşkanı Mişel Avn’a istifa edeceğini bildiren Kordahi istifa mektubunu dün Lübnan Başbakanı Necib Mikati ve Avn’a yazılı olarak da sundu. Mikati, Kordahi’nin istifasının ardından Eğitim Bakanı Abbas el Hallabi’den geçici olarak Enformasyon Bakanlığı’nın işleriyle ilgilenmesini talep etti.
Hizbullah’a yakın Maruni Hristiyan tabanlı Marada Hareketi’ne bağlı Kordahi yaşanan krizin ilk günlerinde Başbakan’ın kendisinden ulusal çıkarları öncelemesini talep etmesine rağmen istifa etmeyi kabul etmemişti. Açıklamalarıyla Körfez ülkeleriyle krize neden olan Kordahi, siyasi güçlerin yanı sıra Lübnan Katolik Doğu Kilisesi Maruni Patriği Beşara Butros er-Rai'nin istifa talebini de reddetmişti
Lübnan makamları, Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkeleriyle ilişkileri düzeltmeye çalışıyor. Mikati, Kordahi’nin istifasının kabul edildiği, daha sonra da Cumhurbaşkanı’na gönderilen kararnameyi imzaladıktan sonra yaptığı açıklamada, Enformasyon Bakanı’nın istifasının Suudi Arabistan Krallığı ve bir dizi KİK ülkesi ülkeleriyle ortaya çıkan krizden sonra gerekli olduğunu vurguladı. Krallık ve Körfez ülkelerindeki kardeşlerle yaşanan sorunu çözmek içi kapı aralayacağını kaydetti.
Lübnan’ın kimlik ve aidiyet açısından Arap olduğunu ve öyle de kalacağını belirten Mikati, Lübnan'ın, kardeş Arap ülkeleriyle ilişkilerini güçlendirme, bu ilişkilere bağlı kalma ve koruma noktasında hükümetin bakanlık açıklamasında belirtilenleri uygulamayı önemsediğini söyledi. Lübnan Başbakanı, Arap ülkeleriyle tarihi iş birliğini etkinleştirmeye ve bu ülkelerin iç işlerine veya herhangi bir şekilde Arap-Arap çatışmasına karışmaktan kaçınmaya önem verdiklerini vurguladığı açıklamasında Arap ülkelerini bu zor günlerde Lübnan'ın yanında olmaya çağırdı.
Hükümetin, Körfez ülkelerinin güvenliğine ve istikrarına zarar verecek her durumu reddettiğini vurgulayan Mikati, kaçakçılığı önlemek ve deniz ve karar sınırlarını kontrol etmek için katı olmaya kararlı olduğunu söyledi. Başbakan, özellikle Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri dahil olmak üzere hükümetinin tüm konuları tartışmak ve bunların düzgün bir şekilde uygulanmasını sağlamak için ortak bir komite kurmaya hazır olduğunun altını çizdi.
Lübnan hükümetinin Körfez ülkelerinin güvenliğine ve istikrarına zarar verecek her türden uygulamanın karşısında olduğunu vurgulayan Mikati, Lübnanlı tüm tarafları ‘ülkenin çıkarlarını her şeyin üstünde tutmaya, kardeş ve dost ülkeleri rencide etmemeye ve iç işlerine karışmamaya’ çağırdı. Lübnan Enformasyon Bakanı’nın açıklamaları nedeniyle yaşananlardan duyduğu üzüntüye ifade eden Mikati bu kriz sayfanın kapatılmış olmasını umduğunu belirtti. Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleriyle aralarındaki ilişkiyi saygı temelinde yeniden kurmayı arzuladıklarının altını çizdi.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.