Hava ve su kirliliğinin, doğumdaki cinsiyet oranlarıyla ilişkili olduğu ortaya çıktı

2 Aralık 2021'de Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'de halk, kirli havadan dolayı oluşan sisli koşullarda bir caddede yolculuk ediyor (AFP)
2 Aralık 2021'de Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'de halk, kirli havadan dolayı oluşan sisli koşullarda bir caddede yolculuk ediyor (AFP)
TT

Hava ve su kirliliğinin, doğumdaki cinsiyet oranlarıyla ilişkili olduğu ortaya çıktı

2 Aralık 2021'de Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'de halk, kirli havadan dolayı oluşan sisli koşullarda bir caddede yolculuk ediyor (AFP)
2 Aralık 2021'de Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'de halk, kirli havadan dolayı oluşan sisli koşullarda bir caddede yolculuk ediyor (AFP)

ABD ve İsveç'teki 6 milyondan fazla doğumun değerlendirildiği yeni bir çalışmaya göre bir bölgede hava ve su kirliliğine yol açan farklı maddelerin varlığı, doğumdaki insan cinsiyet oranına dair değişikliklerle bağlantılı olabilir.
Perşembe günü PLoS Computational Biology adlı bilimsel dergide yayımlanan analizde, doğumdaki cinsiyet oranının (sex ratio at birth -SRB) çok sayıda kirletici maddeyle bağlantılı olduğu fakat mevsimler, ortam sıcaklığı, şiddet içeren suç oranları, işsizlik oranları veya işe gidip gelme süreleriyle ilişkili olmadığı ortaya çıktı.
Çalışmada SRB, yenidoğan erkek çocukların yüzdesi şeklinde tanımlandı.
Şikago Üniversitesi'nden Andrey Rzhetsky liderliğindeki araştırmacılar, çalışmada "Hava ve su kirliliğine yol açan çeşitli maddelerin seviyesindeki artış, daha düşük SRB'lerle ilişkilendirildi. Bunlara su kirliliğiyle karşılaştırılma yapılması için kullanılan, artan endüstriyel ve tarımsal faaliyet seviyeleri de dahil" ifadelerini kullandı.
Bununla birlikte araştırmacılar, birkaç çevresel toksinin de daha yüksek SRB'lerle bağlantılı olduğunu buldu.
Bilim insanları, ABD'de IBM Health MarketScan sigorta tazminat talebi veri setinde yer alan, 2003'ten 2011'e kadarki 3 milyondan fazla doğumla ilgili kayıtları ve İsveç Ulusal Hasta Kayıtları'nda bulunan, 1983'ten 2013'e kadarki 3 milyondan fazla doğumla ilgili kayıtları analiz etti.
Ayrıca her doğum anındaki hava ve kirletici maddelere dair diğer ulusal veritabanlarında mevcut ek verileri de incelediler.
Çalışmada aşırı kuraklıklar, trafik ölüm oranları, endüstriyel izinler ve bir bölgedeki boş daireler gibi unsurların yanı sıra demir, kurşun, cıva, karbonmonoksit, poliklorlu bifeniller (PCB'ler), havadaki alüminyumla sudaki krom ve arseniğin de SRB'deki değişikliklerle bağlantılı olduğu tespit edildi.
Araştırmada iki parametre arasında bir korelasyon ortaya çıkarken, SRB'yle kirletici maddeler arasında bir neden-sonuç ilişkisi olup olmadığı belirlenemedi.
Bilim insanları biyolojik düzeyde SRB'nin, hamilelik sırasında özellikle kadın veya erkek embriyoları öldüren hormonal unsurlardan etkilendiğini söyledi.
Çalışmada bilim insanları, "Bu sonuçları, (uyarlanabilir) cinsel seçilim mekanizmalarına içkin saymak yerine, daha fazla ampirik doğrulama ihtiyacı duyulan halk sağlığı göstergeleri olarak yorumlamayı öneriyoruz" dedi.
Araştırmacılar, çalışmanın sınırlamalarına atıfta bulunarak, ölü doğumların cinsiyetiyle ilgili verilere erişemediklerini söyledi.
Rzhetsky yaptığı açıklamada, "İdeal olarak, artık her bir SRB-kirletici madde ilişkisinin ardından, altta yatan mekanizmayı detaylıca incelemek için insan hücresi dizilerini kullanan deneysel çalışmalar gerçekleştirilebilir" dedi.
Bilim insanları, kirlilik ve SRB'deki değişiklikler arasındaki bağlantıyı anlamak için daha fazla araştırma yapılması çağrısında bulunurken, bulguların kanun yapıcıları "çevre kirliliğini azaltmaya yönelik adımlar atmak için karar vermeye" teşvik edebileceğini de sözlerine ekledi.
Independent Türkçe



Çin'den Matematik Olimpiyatları'nda altın madalya alan ücretsiz yapay zeka

1 Eylül 2025'te Almanya'nın batısındaki Frankfurt am Main kentinde bir dizüstü bilgisayar ekranındaki DeepSeek AI logosu görülüyor (Kirill Kudryavtsev/AFP)
1 Eylül 2025'te Almanya'nın batısındaki Frankfurt am Main kentinde bir dizüstü bilgisayar ekranındaki DeepSeek AI logosu görülüyor (Kirill Kudryavtsev/AFP)
TT

Çin'den Matematik Olimpiyatları'nda altın madalya alan ücretsiz yapay zeka

1 Eylül 2025'te Almanya'nın batısındaki Frankfurt am Main kentinde bir dizüstü bilgisayar ekranındaki DeepSeek AI logosu görülüyor (Kirill Kudryavtsev/AFP)
1 Eylül 2025'te Almanya'nın batısındaki Frankfurt am Main kentinde bir dizüstü bilgisayar ekranındaki DeepSeek AI logosu görülüyor (Kirill Kudryavtsev/AFP)

Çin merkezli girişim DeepSeek, prestijli Uluslararası Matematik Olimpiyatları'nda (IMO) altın madalya kazanabilecek ilk açık yapay zeka modelini piyasaya sürdü.

Sadece basit cevaplar üretmek yerine muhakeme yeteneklerini gösteren Math-V2 modeli bu yılki IMO'da, insan katılımcıların yalnızca yüzde 8'inin erişebildiği bir başarıya imza atarak altın seviye puanına ulaştı.

DeepSeek modeli artık Hugging Face ve GitHub geliştirici platformlarında halkın kullanımına sunarak herkesin aracı ücretsiz bir şekilde çalıştırmasına veya değiştirmesine olanak sağladı.

Hugging Face'in kurucu ortağı ve CEO'su Clement Delangue, "Dünyanın en iyi matematikçilerinden birinin beynine ücretsiz sahip olduğunuzu ve onu araştırma amacıyla keşfettiğinizi, ince ayar yaptığınızı, optimize ettiğinizi ve kendi donanımınızda çalıştırdığınızı hayal edin" diyor.

Hiçbir sınırlama, zayıflatma [gücü azaltma], onu geri çekebilecek hiçbir şirket veya hükümet yok. Bu, kelimenin tam anlamıyla yapay zeka ve bilginin en iyi şekilde demokratikleşmesi.

Google DeepMind ve ChatGPT'nin yaratıcısı OpenAI'ın geliştirdiği modeller yıllık IMO'da altın seviyesinde performans gösterdi ancak iki şirket de modelleri açık kaynak olarak paylaşmadı.

DeepMind'ın modeli halihazırda premium Ultra paketi abonelerinin erişimine açıkken, OpenAI henüz kendi modelini kamuoyuna açık olarak çıkarmadı.

Şirketinin araştırmacılarına göre DeepSeek'in modeli, "kendini doğrulama" yeteneğini kanıtlayarak çözümleri bilinmeyen matematiksel problemleri çözmeyi başardı.

Araştırmacılar, bunun mevcut yapay zeka sistemlerindeki önemli bir darboğazı aşmayı sağladığını çünkü bu sistemlerin, genellikle kolayca doğrulanabilen çözümleri olan görevlerde iyileşme eğilimi gösterdiğini söylüyor.

DeepSeek, bu yılın başlarında piyasaya sürdüğü büyük dil modelinin (BDM), OpenAI'ın ChatGPT'si gibi rakiplerinden çok daha düşük bir maliyetle geliştirildiği iddialarıyla manşetlere çıkmıştı.

Hızla ABD'de en çok indirilen ücretsiz uygulama haline gelmesiyle ABD Başkanı Donald Trump modeli, teknoloji sektörü için bir "uyandırma çağrısı" diye tanımlamıştı.

Çin'de geliştirilen yapay zeka teknolojilerinin kullanımıyla ilgili veri güvenliği endişeleri nedeniyle birçok eyalet, uygulamayı devlet cihazlarında halihazırda yasakladı.

Ayrıca İtalyan düzenleyiciler de DeepSeek'in ana şirketlerinin olası veri ihlallerini gerekçe göstererek ülke çapında bir yasaklama emri vermişti. Bu şirketlerin, modelin GDPR (Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü) veri koruma yasalarına uygunluğunu kanıtlaması gerekiyor.

Independent Türkçe


Google'dan yeni güncelleme: Patronlar mesajları okuyabilecek

Google Mesajlar'daki RCS sohbetlerine gelen güncelleme gizlilik endişelerine yol açtı (Unsplash)
Google Mesajlar'daki RCS sohbetlerine gelen güncelleme gizlilik endişelerine yol açtı (Unsplash)
TT

Google'dan yeni güncelleme: Patronlar mesajları okuyabilecek

Google Mesajlar'daki RCS sohbetlerine gelen güncelleme gizlilik endişelerine yol açtı (Unsplash)
Google Mesajlar'daki RCS sohbetlerine gelen güncelleme gizlilik endişelerine yol açtı (Unsplash)

Google'ın Android işletim sisteminde yapılan güncellemeyle işverenler, çalışanların kısa mesajlarını araya girerek görüntüleyebilecek.

Resim ve video desteğine sahip, Android'in SMS’in gelişmiş sürümü olan RCS (Zengin İletişim Hizmetleri) mesajları için yeni arşivleme özelliği, şirketlerin çalışanların kullandığı iş cihazlarını takip etmesine olanak tanıyacak.

Google, güncellemenin işletmelerin yasal gerekliliklere "uyumlu kalmak için gereken kayıtları sorunsuzca tutmasına" olanak tanıyacağını belirtti.

Bunlar arasında ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) gibi kuruluşların düzenlemelerine uyması gereken devlet kurumları, finansal hizmet şirketleri veya sigorta simsarları yer alabilir.

Diğer şirketler, şirket içi soruşturmalar veya İK anlaşmazlıklarında tüm iş iletişimlerini denetlemek için bu özelliği devreye alabilir.

Google'ın kıdemli ürün yöneticisi Ian Marsanyi bir blog yazısında, "Yeni çözümümüz, üçüncü taraf arşivleme uygulamalarının bir iş cihazında Google Mesajlar ile doğrudan entegre olmasını sağlıyor" diye yazdı.

BT biriminiz tarafından yapılandırılmış tamamen yönetilen bir cihazda, arşiv uygulaması, yalnızca bir mesaj gönderildiğinde veya alındığında değil, aynı zamanda bir mesaj düzenlendiğinde veya silindiğinde de yani her RCS mesajı alındığında bilgilendirilir. Arşiv uygulaması daha sonra mesaj verilerini okur ve BT birimine iletir.

Bu özellik, Google Pixel akıllı telefonlar ve mobil işletim sisteminin Android Enterprise sürümüyle uyumlu diğer cihazlarla çalışıyor.

Google, özelliğin "SMS ve MMS mesajlarıyla da geriye dönük uyumlu" olduğunu belirtti.

Teknoloji devi, özelliğin şeffaf olması için tasarlandığını, çalışanların ne zaman kullanıldığını bir bildirim aracılığıyla göreceğini söyledi.

Bu özellik, davalar sırasında delil toplama ve Bilgiye Erişim Özgürlüğü Yasası gibi veri taleplerine yanıt verme yükümlülüğü bulunan işverenlere yönelik. Ancak RCS mesajlaşmasını iş e-postalarına kıyasla nispeten daha gizli gören çalışanlar için gizlilik endişeleri yaratabilir.

WhatsApp veya Telegram gibi bir iş cihazında kullanılan diğer şifreli mesajlaşma uygulamaları, Android güncellemesinden etkilenmeyecek.

Independent Türkçe


Samsung üçe katlanan ilk telefonunu tanıttı

Samsung'un Galaxy Z TriFold telefonunun tanıtımından, 2 Aralık 2025, Seul (AFP)
Samsung'un Galaxy Z TriFold telefonunun tanıtımından, 2 Aralık 2025, Seul (AFP)
TT

Samsung üçe katlanan ilk telefonunu tanıttı

Samsung'un Galaxy Z TriFold telefonunun tanıtımından, 2 Aralık 2025, Seul (AFP)
Samsung'un Galaxy Z TriFold telefonunun tanıtımından, 2 Aralık 2025, Seul (AFP)

Samsung bugün, üçe katlanan ilk akıllı telefonunu tanıttı. Şirket, Galaxy Z TriFold modeliyle, rekabetin giderek artmasının beklendiği pazarda konumunu güçlendirmeyi hedefliyor.

Samsung’un bu hamlesi, Çinli şirketlerin önemli ilerleme kaydettiği katlanabilir telefon segmentinde varlığını sağlamlaştırma stratejisi olarak değerlendiriliyor. Ancak analistler, yüksek fiyatlar ve üretim zorlukları nedeniyle katlanabilir cihazların şu aşamada geniş çapta yaygınlaşmasının beklenmediğini belirtiyor.

gthyu
Samsung'un üçe katlanan ilk akıllı telefonu Galaxy Z TriFold (AFP)

Telefonun fiyatı yaklaşık 3,59 milyon won (2.440,17 dolar) olarak belirlendi. Üç panelden oluşan ve açıldığında 253,1 mm (10 inç) boyutunda bir ekran sunan cihaz, Samsung’un en yeni katlanabilir telefonu Galaxy Z Fold 7’ye göre yaklaşık yüzde 25 daha büyük.

Samsung Electronics’in Kore Satış ve Pazarlama Ofisi Başkanı ve CEO Yardımcısı Alex Lim, “Katlanabilir cihaz pazarının büyümeye devam edeceğini ve özellikle TriFold modelinin sektörün önemli alanlarında büyümeyi tetikleyici bir rol oynayabileceğini düşünüyorum” dedi.

Güney Kore’de üretilen TriFold modeli, yerel pazarda 12 Aralık’ta satışa sunulacak. Çin, Singapur, Tayvan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) yıl sonundan önce ulaşması, ABD’de ise önümüzdeki yılın ilk çeyreğinde piyasaya çıkması bekleniyor.

Cihaz, Samsung’un amiral gemisi katlanabilir telefonları arasında en büyük bataryaya sahip ve telefonu 30 dakikada yüzde 50 oranında şarj edebilen süper hızlı şarj teknolojisini destekliyor. Lim, bellek çipleri ve diğer bileşen fiyatlarının hızla yükseldiğini belirterek, cihazın fiyatlandırmasının ‘zor bir karar’ olduğunu ifade etti.