İran nükleer anlaşması görüşmeleri Viyana’da haftaya devam edecek

Nükleer anlaşmanın tarafları ortak komitesinin yedinci turun sonunda Viyana'daki son toplantısı (AFP)
Nükleer anlaşmanın tarafları ortak komitesinin yedinci turun sonunda Viyana'daki son toplantısı (AFP)
TT

İran nükleer anlaşması görüşmeleri Viyana’da haftaya devam edecek

Nükleer anlaşmanın tarafları ortak komitesinin yedinci turun sonunda Viyana'daki son toplantısı (AFP)
Nükleer anlaşmanın tarafları ortak komitesinin yedinci turun sonunda Viyana'daki son toplantısı (AFP)

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler Servisi Genel Sekreter Yardımcısı ve Siyasi Direktörü Enrique Mora, İran ile nükleer anlaşmanın tam anlamıyla hayata geçirilmesini görüşmek üzere haftaya tarafların Avusturya'nın başkenti Viyana’da tekrar bir araya geleceğini söyledi.
AB Dış İlişkiler Servisi Genel Sekreter Yardımcısı Mora’nın başkanlığında süren "Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP)" olarak adlandırılan nükleer anlaşmanın tam anlamıyla uygulanması ve Mayıs 2018’de tek taraflı olarak anlaşmadan ayrılan ABD’nin dönüşünün ele alındığı müzakerelere, Almanya, İngiltere, Fransa, Çin, Rusya ve İran’dan üst düzey yetkililer katıldı.
Pazartesi başlayan görüşmeler kapsamında ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımların kaldırılması ve İran’ın nükleer anlaşmaya eksiksiz uymasının sağlanması için oluşturulan iki uzman grubunun çalışmalarının yanı sıra müzakereleri yürüten heyetler iki kez bir araya geldi.
Toplantının ardından basına açıklamada bulunan Mora, İran’ın yeni müzakere heyetinin görüşmelere katılarak, görüş ve değerlendirmelerini diğer katılımcılarla paylaştığını, halihazırda karşı karşıya olunan sınamaların uzmanlar tarafından tespit edildiğini dile getirdi.

Görüşmeler haftaya sürecek
Haftaya yeniden Viyana’da bir araya gelineceğini kaydeden Mora, 7'inci tur görüşmelerin haftaya da devam edeceğinin altını çizdi.
Mora, halihazırda çözüme kavuşturulması gereken ciddi sınamaların olduğunu, zamanın sınırsız olmadığını, yapılacak çok işin bulunduğunu, bu nedenle acele edilmesi gerektiğini vurguladı.
Bütün tarafların isteğinin İran nükleer anlaşmasının yeniden tam anlamıyla hayata geçirilmesi olduğunu ifade eden Mora, "İran’dan yeni heyet görüşmelere dahil oldu. Verimli bir haftayla (müzakerelere) başlamış olduk" dedi.
Mora, 6’ıncı oturumun sonunda oluşturulan metnin bütün paydaşlar tarafından kabul edildiğini, bu metnin anlaşma açısından temel zemini oluşturduğunu aktararak, İran’ın bir önceki heyetiyle şu anki heyeti arasında ciddi bir fark görmediğini, yeni müzakere heyetiyle yoğun iletişim içinde olduklarını kaydetti.



İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
TT

İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)

İran anayasası, İran cumhurbaşkanının herhangi bir nedenle iki ay süreyle yetkilerini kullanamaması durumunda, İran cumhurbaşkanlığının görevlerini geçici bir komitenin üstlenmesini öngörüyor.

131. maddeye göre başkanın ölümü, yokluğu, iki ayı aşan hastalık veya görev süresinin dolması ve yeni cumhurbaşkanının seçilmemesi halinde, cumhurbaşkanının görevlerini bir komisyon üstlenecek.

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Rehber'in onayıyla, Meclis Başkanı ve Yargı Başkanının da yer aldığı bir komiteye başkanlık ediyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 50 gün içinde başkanlık seçimlerini düzenlemekle yükümlü olacak.

131. maddeye göre Rehber, cumhurbaşkanı yardımcısının yetkilerini gerektiği gibi kullanamaması halinde cumhurbaşkanının tüm yetkilerini doğrudan şahsen üstlenebilir veya yeni bir yetkili atayabilir.

İran Anayasası'nın 113. Maddesine göre İran Cumhurbaşkanı'nın, Rehber'den sonra ülkede en yüksek yetkili olduğunu ve Rehber ile ilgili konular hariç, Anayasa'nın uygulanmasından ve yürütme organını (hükümeti) yönetmekten sorumludur.

Bu, İran'ın başbakanlık görevini devralmak üzere geçici bir komite kurma durumu ile üçüncü kez karşı karşıya kalmasıdır.

İlki, İran devriminin ilkelerine ihanet ettiği gerekçesiyle Rehber Humeyni tarafından görevden alınan eski Cumhurbaşkanı Ebu'l Hasan Beni Sadr’ın görevden alınmasının ardından gerçekleşti. Beni Sadr 1979 devriminden sonra İran'ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanıydı. Paris'te sürgünde iken Ekim 2021'de öldüğünde 88 yaşındaydı. Komitenin çalışmaları 22 Haziran 1980'den aynı yılın 2 Ağustos'una kadar yaklaşık iki ay sürdü.

İkincisi, 30 Ağustos 1981 tarihinde İran Başbakanı Muhammed Ali Recai'nin suikasta uğramasının ardından kurulmuştur. Komisyon, Başbakanlık binasının bombalanmasından birkaç saat sonra çalışmalarına başladı ve 9 Ekim 1981 tarihine kadar devam etmiştir.