Blinken: Nükleer anlaşmayı kurtarmak için 'birkaç hafta' kaldı, aksi takdirde 'başka seçeneklere' başvuracağız

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken (Reuters)
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken (Reuters)
TT

Blinken: Nükleer anlaşmayı kurtarmak için 'birkaç hafta' kaldı, aksi takdirde 'başka seçeneklere' başvuracağız

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken (Reuters)
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken (Reuters)

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken dün yaptığı açıklamada İran nükleer anlaşmasını kurtarmak için sadece 'birkaç hafta' kaldığı konusunda uyardı ve ülkesinin Viyana'da devam eden müzakerelerin sonucuna göre 'başka seçeneklere' başvurmaya hazır olduğunu vurguladı.
NPR'ye röportaj veren Blinken, ülkesinin 2018'de çekildiği ve İran'ın ABD'nin bu hamlesinin ardından yükümlülüklerinden kademeli olarak vazgeçtiği 2015 nükleer anlaşması hakkında yaptığı açıklamada, "Karşılıklı uyuma geri dönüp dönemeyeceğimizi görmek için birkaç haftamız olduğunu düşünüyorum" dedi. ABD'li Bakan, bir anlaşmaya varmak için kalan sürenin sadece haftalar olduğu konusunda uyardı.
"Gerçekten zamanımız tükeniyor" diyen Blinken, "İran çok kısa bir süre içinde nükleer bir silah için yeterli malzeme üretebileceği ana giderek yaklaşıyor" dedi. 
Blinken, "Anlaşmada öngörülen kısıtlamaları aştıktan sonra bir şeyler öğreniyorlar ve yeni şeyler yapıyorlar" dedi.
Viyana'da bir anlaşmaya varılmasının ABD'nin güvenliği için en iyi sonuç olacağını vurgulayan Blinken, Viyana müzakerelerinin bir anlaşma sağlamaması halinde, 'atılacak adımları ve diğer seçenekleri ülkelerle yakın koordinasyon içinde bir kez daha tartışacaklarını' belirtti.
ABD Dışişleri Bakanı, “Bunlar, Avrupa, Ortadoğu ve ötesindeki ortaklarımızla tam olarak üzerinde çalıştığımız seçenekler" açıklamasında bulundu.

Blinken, ülkesinin her iki duruma da hazır oldğunu ifade ederek, "Ancak Viyana Anlaşması'na geri dönersek kendi güvenliğimiz, müttefiklerimizin ve ortaklarımızın güvenliği için çok daha iyi olacak. Bunu yapamazsak, konuyu başka şekillerde ele alacağız” dedi.
İran, nükleer programıyla ilgili 2015 anlaşmasını, halen anlaşmada bulunan taraflar (Fransa, İngiltere, Rusya, Çin ve Almanya) ve 2018'de anlaşmadan tek taraflı olarak çekilen ABD ile yeniden canlandırmayı amaçlayan Viyana'da görüşmelerde bulunuyor.
Geçtiğimiz günlerde, müzakerelere katılan tarafların açıklamaları görüşmelerde bazı ilerlemeler yaşandığını yansıtırken, çeşitli konularda aralarındaki farklılıkların devam ettiği de ifade edildi.
Tahran görüşmelerde, Washington tarafından uygulanan ekonomik yaptırımların kaldırılması ve ABD'nin anlaşmadan bir daha geri çekilmeyeceği konusunda garanti istiyor.



Kaynaklar: Trump, Azerbaycan ve bazı Orta Asya ülkelerini İbrahim Anlaşmaları’na dahil etmek istiyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 15 Eylül 2020'de Washington'da İbrahim Anlaşmaları’nın imzalanmasının ardından ABD Başkanı Donald Trump ile birlikte (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 15 Eylül 2020'de Washington'da İbrahim Anlaşmaları’nın imzalanmasının ardından ABD Başkanı Donald Trump ile birlikte (Reuters)
TT

Kaynaklar: Trump, Azerbaycan ve bazı Orta Asya ülkelerini İbrahim Anlaşmaları’na dahil etmek istiyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 15 Eylül 2020'de Washington'da İbrahim Anlaşmaları’nın imzalanmasının ardından ABD Başkanı Donald Trump ile birlikte (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 15 Eylül 2020'de Washington'da İbrahim Anlaşmaları’nın imzalanmasının ardından ABD Başkanı Donald Trump ile birlikte (Reuters)

Reuters’a konuşan bilgi sahibi beş kaynak, ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin, Azerbaycan ve Orta Asya'daki bazı müttefiklerini İbrahim Anlaşmaları’na dahil etme olasılığını aktif olarak müzakere ettiğini ve bununla mevcut İsrail ile ilişkileri güçlendirmeyi umduğunu bildirdi.

Trump'ın ilk başkanlık döneminde, 2020 ve 2021 yıllarında imzalanan İbrahim Anlaşmaları uyarınca, Müslüman çoğunluğa sahip dört ülke, ABD'nin arabuluculuğuyla İsrail ile diplomatik ilişkilerini normalleştirmeyi kabul etti.

Kimliklerinin açıklanmamasını isteyen kaynaklar, Azerbaycan ve bazı Orta Asya ülkelerinin İsrail ile zaten uzun süredir ilişki içinde olduğunu belirtti. Bu da, anlaşmaların bu ülkeleri de kapsayacak şekilde genişletilmesinin büyük ölçüde sembolik bir adım olacağı, ticaret ve askeri iş birliği gibi alanlarda ilişkilerin güçlendirilmesine odaklanılacağı anlamına geliyor.

Gazze Şeridi'nde artan vefat sayısı, bölgeye yardım girişinin engellenmesi ve İsrail'in askeri operasyonları nedeniyle bölgede yaşanan kıtlık, Arap öfkesini daha da artırdı. Bu durum, İbrahim Anlaşmaları’na daha fazla Müslüman çoğunluklu ülke ekleme çabalarının aksamasını beraberinde getirdi.

Gazze Şeridi’ndeki sağlık yetkilileri, Gazze savaşının on binlerce kadın ve çocuk dahil olmak üzere 60 binden fazla kişinin hayatına mal olduğunu ve bunun dünya çapında öfkeye yol açtığını belirtti. Kanada, Fransa ve Birleşik Krallık son zamanlarda bağımsız bir Filistin devletini tanıma niyetlerini açıkladı.

Üç kaynak, diğer bir ana anlaşmazlık noktasının Azerbaycan'ın komşusu Ermenistan ile olan çatışması olduğunu söyledi. Trump yönetimi, Kafkasya bölgesinde bulunan iki ülke arasındaki barış anlaşmasını İbrahim Anlaşmaları’na katılmak için ön koşul olarak görüyor.

Trump yönetimi yetkilileri, anlaşmaya katılabilecek birkaç ülkenin adını kamuoyuna açıklarken, kaynaklar Azerbaycan'a odaklanan görüşmelerin en organize ve ciddi olanlar arasında olduğunu belirtti. İki kaynak, birkaç ay hatta birkaç hafta içinde bir anlaşmaya varılabileceğini söyledi.

Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, mart ayında Azerbaycan'ın başkenti Bakü'ye giderek Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile görüştü. Üç kaynak, Witkoff'un en önemli yardımcılarından biri olan Aryeh Lightstone'un bahar aylarında Aliyev ile bir araya gelerek İbrahim Anlaşmaları’nı görüştüğünü belirtti.

Şarku'l Avsat'ın Reuters'ten aktardığına göre aynı kaynaklar, bu görüşmeler kapsamında Azerbaycanlı yetkililerin komşu Kazakistan da dahil olmak üzere Orta Asya ülkelerindeki muhataplarıyla temasa geçerek, İbrahim Anlaşmaları'nın kapsamının genişletilmesine ne kadar ilgi duyduklarını ölçtüler.

Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Tacikistan ve Kırgızistan'ı içeren Orta Asya'da diğer hangi ülkelerle iletişime geçildiği henüz belli değil.

ABD Dışişleri Bakanlığı, yorum istendiğinde belirli ülkelere değinmedi, ancak anlaşmaların kapsamının genişletilmesinin Trump'ın ana hedeflerinden biri olduğunu bildirdi. Bir ABD'li yetkili, “Daha fazla ülkeyi dahil etmek için çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

Azerbaycan hükümeti ise yorum yapmaktan kaçındı. Beyaz Saray, İsrail Dışişleri Bakanlığı ve Kazakistan'ın Washington Büyükelçiliği de yorum taleplerine yanıt vermedi.