Küçük bir galakside saklanan "mini" bir kara delik keşfedildi

(Pixabay)
(Pixabay)
TT

Küçük bir galakside saklanan "mini" bir kara delik keşfedildi

(Pixabay)
(Pixabay)

Bilim insanları yaklaşık 110 milyon ışık yılı uzaklıktaki küçük bir galakside "mini" bir kara delik keşfetti.
Kara delik Güneş'in yaklaşık 200 bin katı bir kütleye sahip ve Mrk 462 galaksisinde gömülü.
Mrk 462, Samanyolu Galaksimizdeki yüz milyar yıldıza kıyasla, sadece birkaç yüz milyon yıldıza ev sahipliği yapıyor. İçindeki minyatür karadelik ise şimdiye dek tespit edilen bir avuç benzerinden yalnızca biri.
New Hampshire'daki Dartmouth College'dan Jack Parker "Mrk 462'deki bu kara delik, süper kütleli veya canavar kara deliklerin en küçükleri arasında" dedi:
"Bunun gibi kara delikleri bulmak çok zor."
Gökbilimciler daha büyük galaksilerde kara delikleri genellikle galaksi merkezindeki yıldızların hızlı hareketlerini araştırarak buluyor. Ancak cüce galaksiler bu yöntemin etkili olması için fazla küçük ve loş.
Bunun yerine gökbilimciler, büyüyen kara deliklere dair, milyonlarca dereceye kadar ısınan gaz ve parlayan x-ışınları gibi izler arıyor.
Sekiz cüce galakside kara delik büyümesinin ipuçları bulunmuştu ama büyüyen bir kara deliğin x-ışını izi yalnızca Mrk 462'de vardı.
Yüksek enerjili X-ışınlarının düşük enerjili olanlara kıyasla alışılmadık derecede yoğun olması ve diğer dalga boylarındaki verilerle yapılan karşılaştırmalar, Mrk 462 kara deliğinin gaz tarafından büyük ölçüde gizlendiğine işaret ediyor.
Çalışmayı yürüten Ryan Hickox "Gömülü kara delikleri tespit etmek açıkta olanları saptamaktan daha zor. O yüzden bu örneği bulmak, benzer kara deliklere sahip çok daha fazla cüce galaksi olduğu anlamına gelebilir" dedi:
Bu önemli çünkü astrofizikteki önemli bir soruyu ele almaya yardımcı olabilir: Kara delikler evrende bu kadar erken bir zamanda nasıl bu kadar büyüdü?
Kara delikler hızla büyüyor ama Big Bang'den sonra bu kadar yüksek bir kütleyi bu kadar çabuk biriktirmeyi nasıl başardıkları henüz belli değil. Bir açıklamaya göre oluştukları sırada Güneş kütlesinin on binlerce katı kütleye sahip olan kara delikler, erken evrene tohumlar gibi serpilmişti. Belki de bu süreç, devasa gaz ve toz bulutlarının çöküşünün bir sonucuydu.
Süper kütleli kara deliklere sahip cüce galaksilerin büyük bir kısmı, ilk nesil yıldızlardan gelen küçük kara delik tohumlarının, erken evrende Güneş kütlesinin milyarlarca katına sahip nesneler oluşturmak üzere şaşırtıcı bir hızla büyüdüğüne işaret ediyor.
Parker "Tek bir örnekten güçlü sonuçlar çıkaramayız ama bu bulgu, cüce galaksilerdeki gömülü kara delikler için çok daha kapsamlı aramaları teşvik etmelidir" diye konuştu:
Öğrenebileceklerimizden heyecan duyuyoruz.
Independent Türkçe
 



Yapay zekanın bulduğu malzeme, bataryalarda devrim yaratabilir

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Yapay zekanın bulduğu malzeme, bataryalarda devrim yaratabilir

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

Bilim insanları, yapay zekanın bataryaları dönüştürebilecek yeni malzemeler keşfettiğini iddia ediyor.

Batarya teknolojisi, daha sürdürülebilir bir dünyaya doğru ilerlemenin anahtarı olabilir. Araştırmacılar, bataryaların daha iyi elektrikli araçların yanı sıra telefonlar gibi daha küçük teknolojik aletleri de dönüştürmenin önemli bir yolu olabileceğini umuyor.

Ancak mevcut batarya teknolojimiz de kusurlu. Cihazlarımızın çoğuna güç veren lityum iyon piller nispeten düşük yoğunluklu, zamanla enerji kaybediyor ve ısıyla diğer değişikliklere karşı hassas.

Araştırmacıların bu sorunları çözeceğini umduğu şeylerden biri, çok değerlikli bataryalar. Bu bataryalar, lityum iyon pillere kıyasla daha kolay bulunabilen elementler kullandığından, daha ucuz, daha kolay ve daha temiz üretilebilir.

Dahası, onları çalıştıran teknoloji, bu bataryaların mevcutlara kıyasla daha verimli ve daha yüksek kapasiteli olacağını gösteriyor.

Ancak bataryada kullanılan çok değerlikli iyonların daha büyük boyutu ve daha yüksek elektrik yükü, bunların bir pile dahil edilmesini zorlaştırabilir.

Araştırmacılar, ChatGPT gibi sistemlerde kullanılana benzer bir teknoloji olan üretken yapay zekayı, bu sorunu çözebilecek yeni malzemeler bulmak için kullandı.

New Jersey Teknoloji Enstitüsü'nden Dibakar Datta, "En büyük engellerden biri umut vadeden batarya kimyalarının eksikliği değil, milyonlarca malzeme kombinasyonunu test etmenin imkansızlığıydı" dedi.

Bu uçsuz bucaksız alanda araştırma yapmak ve çok değerlikli pilleri gerçekten pratik hale getirebilecek birkaç yapıyı tespit etmek için hızlı ve sistematik bir yol olarak üretken yapay zekaya yöneldik. Bu yaklaşım, binlerce potansiyel adayı hızla keşfetmemizi sağlayarak, lityum iyon teknolojisine daha verimli ve sürdürülebilir alternatifler arayışımızı önemli ölçüde hızlandırıyor.

Araştırmacılar, farklı olası malzemeleri ve bu tür pillerde işe yarayıp yaramayacaklarını incelemek için bir yapay zeka sistemi kullandı.

Profesör Datta, "Yapay zeka araçlarımız, olağanüstü umut vadeden 5 yepyeni gözenekli geçiş metali oksit yapısını ortaya çıkaran keşif sürecini önemli ölçüde hızlandırdı" dedi.

Bu malzemeler, bu hacimli çok değerlikli iyonları hızlı ve güvenli bir şekilde hareket ettirmek için ideal olan geniş ve açık kanallara sahip ve bu, yeni nesil piller için kritik bir atılım.

Malzemeleri yapay zekayla bulan araştırmacılar, gerçek dünyada kullanabileceklerinden emin olmak için daha geleneksel simülasyonlarla kontrol etti.

Çalışma, Cell Reports adlı akademik dergide yayımlanan "Generative AI for discovering porous oxide materials for next-generation energy storage" (Yeni nesil enerji depolama için gözenekli oksit malzemeleri yapay zekayla keşfetmek) başlıklı yeni makalede yer alıyor.

Independent Türkçe