Sigara içenlerde Kovid-19'a bağlı ağır hastalık riski 14 kat fazla

AA
AA
TT

Sigara içenlerde Kovid-19'a bağlı ağır hastalık riski 14 kat fazla

AA
AA

Edirne Sağlık Müdürü Mustafa İshak Yıldırım, sigara kullanan kişilerde Kovid-19'a bağlı ağır hastalık, ventilatör cihazına bağlanma ve yoğun bakıma yatma riskinin sigara kullanmayan kişilere oranla 14 kat fazla olduğunu belirtti.
Yıldırım, "9 Şubat Dünya Sigarayı Bırakma Günü" dolayısıyla Saraçlar Caddesi'nde Yeşilay Edirne Şubesi ile açtıkları standı ziyaretinde gazetecilere yaptığı açıklamada, sigaranın, içerisindeki zehirli maddelerden dolayı ağız ve boğazdan akciğerlere ve iç organlara kadar birçok organa zarar verebilen bir alışkanlık olduğunu söyledi.
Sigaranın, özellikle kronik kalp hastaları, kalp damar hastalıkları ve akciğer kanseri gibi hastalıklar üzerindeki etkilerinin kanıtlandığını belirten Yıldırım, Sağlık Bakanlığı tarafından sigarayla mücadele kapsamında ciddi çalışmalar yapıldığını ifade etti.
Bu çalışmalardan birinin "Alo 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı" olduğunu dile getiren Yıldırım, şöyle devam etti:
"Bu hattı arayan vatandaşlarımız sigarayı bırakmak istiyorlarsa kendileriyle nikotin bağımlılığıyla ilgili birtakım ölçümler yapılıyor. Bu ölçümler sonucunda eğer nikotin bağımlılıkları orta ve düşük düzeydeyse hiç hastaneye başvurmadan hekime gitmeden sigarayı bırakmalarına ve bu esnada çıkan sorunlarla baş edebilmelerine dair birtakım telkinler ve eğitimler verilerek sigarayı bırakmaları sağlanıyor."
Nikotin bağımlılık ölçütleri yüksek olan kişileri sağlık kuruluşlarındaki sigara bırakma polikliniklerine yönlendirildiğini söyleyen Yıldırım, sertifikalı profesyonel hekimlerin, hastaların sigarayı bırakmalarına yardımcı olduğunu ifade etti.
Kovid-19 salgınının devam ettiğini anımsatan Yıldırım, "Artık bilimsel olarak şu kanıtlanmış durumda: Sigara kullanan kişilerde Kovid-19'a yakalanma sıklığı daha fazla. Ayrıca ağır hastalık, yoğun bakıma yatma ve ventilatör cihazına bağlanma sıklığı 14 kat daha fazla. Sırf bu bile sigaranın ne kadar kötü etkiler yaptığını insan sağlığını ne kadar olumsuz etkilediğini göstermekte." diye konuştu.
Edirne merkezde ocak ayında 244 kişinin sigara bırakmak üzere polikliniklere başvurduğunu, bu kişilerin tedavilerine başladıklarını aktaran Yıldırım, şunları kaydetti:
"Sigara bırakmak içi kullanılan bir takım ilaçlar tamamen ücretsiz bir şekilde Sağlık Bakanlığımızdan temin edilmekte. Bugün vesilesiyle sağlığımıza inanılmaz zarar veren, kronik kalp hastalıklarına ve akciğer kanserine sebep olan, insanın yaşam konforunu düşüren ve yaşam süresini oldukça kısaltan bu kötü alışkanlığı bırakmak için, sigara kullanan tüm vatandaşlarımızı 'Alo 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı'na başvurmaya ve sigara bırakma polikliniklerimize davet ediyorum."



İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
TT

İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)

Bilim insanları ilk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfetti. İlk kez bir gezegenin, yıldızını bu şekilde etkilediği gözlemlendi. 

Dünya'dan yaklaşık 400 ışık yılı uzaktaki HIP 67522 adlı yıldız ve yörüngesindeki iki gezegen uzun zamandır takip ediliyor. Sadece 17 milyon yaşındaki yıldız, 4,5 milyar yaşındaki Güneş'e kıyasla daha büyük ancak daha soğuk. 

Yıldızın HIP 67522 b adlı gezegeni, şaşırtıcı derecede yakın bir yörüngede dönüyor. Ötegezegen yıldızın etrafındaki bir turunu sadece 7 günde tamamlıyor; yani gezegende bir yıl, Dünya zamanıyla sadece bir hafta sürüyor.

Hollanda Radyo Astronomi Enstitüsü'nden Ekaterina Ilin, "Daha önce HIP 67522 gibi bir sistem görmemiştik; gezegen bulunduğunda, yıldızının yörüngesinde 10 günden daha kısa bir sürede döndüğü bilinen en genç gezegendi" diyor.

Ilin ve ekip arkadaşları bu nedenle NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) ve Avrupa Uzay Ajansı'nın ötegezegen uydusu CHEOPS'u kullanarak sistemi daha yakından incelemeye karar verdi. 

Araştırmacılar HIP 67522 b'nin yıldızıyla  kurduğu sıkı etkileşim nedeniyle kendi sonunu hazırladığını tespit etti. 

Devasa plazma topları olan yıldızların yüklü parçacıkları, yüzeydeki hareketleriyle güçlü manyetik alanlar yaratıyor. Manyetik alan çizgileri birbirini kesemediğinden, bazen bunlar düğümlenip aniden koparak güneş patlamaları adı verilen radyasyon patlamalarına yol açıyor.

Bilim insanları, Dünya gibi pek çok gezegenin de manyetik alanı olduğu için yıldızına yakın gezegenlerin, yıldızlardaki manyetik alan patlamalarını tetikleyip tetiklemediğini merak ediyordu. 

HIP 67522 sistemini inceleyen ekip, yıldızdaki patlamaların gezegen onun önünden geçerken sıklaştığını saptadı. Araştırmacılar bu nedenle patlamaları gezegenin tetiklediği sonucuna vardı. 

Normalde yıldızların, yörüngelerindeki gezegenlerden etkilenmediği düşünülüyordu. Ancak araştırmacılar HIP 67522'nin yaşı nedeniyle ve güçlü bir manyetik alanı olması durumunda bunun mümkün olduğunu söylüyor.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmaya göre gezegen yakın yörünge dönüşü sırasında enerji biriktiriyor ve bunun bir kısmını, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca bir kırbaç misali, dalgalar halinde geri gönderiyor. Bu şok dalgası, manyetik alandan yıldızın yüzeyine geçtiğinde muazzam bir patlama yaşanıyor.

Ancak bu güçlü kozmik ışınların büyük bir kısmı uzaya savrulmak yerine gezegene geri dönüyor. Bilim insanları HIP 67522 b'nin bugüne kadar bulunan ilk "eceline susamış gezegen" olduğunu söylüyor. 

Ilin "Gezegen özellikle enerji yüklü patlamaları tetikliyor gibi görünüyor" diyerek ekliyor: 

Gezegenin, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca gönderdiği dalgalar belirli anlarda patlamaları başlatıyor. Ancak patlamaların enerjisi dalgaların enerjisinden çok daha yüksek. Dalgaların oluşmaya hazır patlamaları tetiklediğini düşünüyoruz.

Araştırmacılar halihazırda yaklaşık Jüpiter büyüklüğündeki HIP 67522 b'nin, 100 milyon yıl içinde Neptün'e yakın bir boyuta geleceğini tahmin ediyor.

Bilim insanları sistemi incelemeye devam ederek patlamalarda ne tür enerji salındığını anlamayı umuyor. Ayrıca bu türden benzer sistemlerin var olup olmadığını araştırmak için çalışmalarını genişletmeyi planlıyorlar.

Ilin, "Aklımda milyonlarca soru var çünkü bu tamamen yeni bir fenomen, dolayısıyla ayrıntılar hâlâ net değil" diyor.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, NASA, Nature