İran Cumhurbaşkanı Reisi: Viyana ve New York'a asla umut bağlamıyoruz

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi (AA)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi (AA)
TT

İran Cumhurbaşkanı Reisi: Viyana ve New York'a asla umut bağlamıyoruz

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi (AA)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi (AA)

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, ülkesinin özellikle komşularla iyi ilişkilere odaklanan dengeli bir dış politika izlediğini ve Viyana'daki nükleer görüşmelere umut bağlamadıklarını söyledi.
İran devlet televizyonuna göre, Cumhurbaşkanı Reisi, İran devriminin 43'üncü yıl dönümü münasebetiyle başkent Tahran'da cuma hutbesi öncesinde bir konuşma yaptı.
Ülkenin kalkınması için birlik ve beraberliğin korunması gerektiğini ifade eden Reisi, "Devrime ve İslam Devrimi'nin yüksek hedeflerine gönül veren herkes, ülkenin ilerlemesinin birlik ve beraberliğe bağlı olduğunu bilmelidir" dedi.
Reisi, ekonomik bağımsızlığı elde etmek için büyük çabalar gösterdiklerini ancak bu alanda daha gidilecek çok yol olduğunu belirterek, "İslam Cumhuriyeti ile ilgisi olmayan bazı yanlış tercihler ve korkular geriliğe yol açtı. Buna karşılık bu hükümet döneminde inşallah ekonomik bağımsızlık ve direniş ekonomisinin uygulanması hususunda büyük adımlar atılacaktır" diye konuştu.
Ülkedeki sosyo-ekonomik sorunlara işaret eden İran Cumhurbaşkanı, "Ben, halkımıza bu hükümetin yolsuzluk, adaletsizlik ve rüşvetle mücadele edeceğini söylüyorum. Rant peşinde koşanların ve yolsuzluk yapanların karşısında tüm gücümüzle duracağımızı ve bunları ortadan kaldıracağımızı herkes bilmelidir" ifadelerini kullandı.

"Dış politikadaki önceliğimiz komşularımız"
Konuşmasında ülkesinin dış politika tercihlerine de değinen ve önceki hükümetin Batı ülkeleriyle kurduğu ilişkilerin boyutunu üstü kapalı şekilde eleştiren Reisi, şunları kaydetti:
"Dış politikada dengeyi gözetiyoruz çünkü yalnızca Batı'ya bakmak durumu dengesizleştirdi. Tüm dünya ile ilişkilerimizde dengeli bakışa sahip olmalıyız ancak dış politikadaki önceliğimiz komşularımız."
Reisi, İran'ın Viyana'daki nükleer görüşmelere umudunu bağlamadığını belirterek, "Biz İran'ın doğusuna, batısına, kuzeyine ve güneyine umutlarımızı bağladık. Viyana ve New York'a asla umut bağlamıyoruz" dedi.
Nükleer anlaşmanın yeniden tam anlamıyla uygulanmasını sağlama ve ABD'nin anlaşmaya dönüşünün ele alındığı nükleer görüşmeler, Rusya, Çin, Almanya, Fransa, İngiltere ve İran'dan üst düzey temsilcilerin katılımıyla Viyana'da yapılıyor. Eski Başkan Donald Trump döneminde 2018'de anlaşmadan tek taraflı çekilen Washington ise Avrupa Birliği (AB) aracılığıyla görüşmelere dolaylı katılım sağlıyor.
Taraflar şu anda 8. turu devam eden görüşmelerde karar aşamasına girildiğini belirtiyor.



Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)
TT

Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)

İran'ın kuzeybatısında pazartesi günü meydana gelen helikopter kazasında Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile birlikte hayatını kaybettiği açıklanan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tahran'ın İsrail ve Batı karşıtı politikalarının ateşli bir savunucusuydu.

Reisi, 60 yaşındaki Abdullahiyan’ı Ağustos 2021'de atadı.

2013'ten 2021'e kadar bu görevi yürüten Muhammed Cevad Zarif'in yerine geçmek gibi zor bir görevi vardı; Zarif, önde gelen aktif bir diplomat, akıcı bir İngilizce konuşan, uluslararası çevrelerde tanınan bir yüz ve İran'ın dış politikasını yöneten deneyimli bir isimdi.

İran devlet televizyonu Emir Abdullahiyan'ı, Tahran tarafından yönetilen ve Lübnan Hizbullah'ı, Filistinli Hamas ile İslami Cihad hareketleri ve Iraklı silahlı gruplar gibi İran'ın ezeli düşmanı İsrail karşıtı grupların yer aldığı "Direniş Ekseni'nden üst düzey bir diplomat" olarak tanıttı.

Emir Abdullahiyan atandığı gün yaptığı açıklamada, bu grupların "İran'ın müttefikleri" olduğunu ve "onları güçlendirmenin hükümetin gündeminde olduğunu" söyledi.

Kapsamlı geziler

Ekim 2023'te İsrail ile Hamas arasında Gazze'de savaşın başlamasından beri bölgeye yaptığı ziyaretleri yoğunlaştırdı. Tahran, İsrail'e karşı Filistin hareketini ve savaşın çıkmasına yol açan 7 Ekim 2023 operasyonuna desteğini gizlemedi, ancak aynı zamanda bu operasyonun içinde yer almadığını da vurguladı.

Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)

Geçtiğimiz nisan ayında, Tahran'ın Yahudi devletini sorumlu tuttuğu ve Şam'daki İran konsolosluk binasını yerle bir eden hava saldırısına karşılık olarak, İran'ın İsrail'e 300'den fazla insansız hava aracı ve füzeyle gerçekleştirdiği benzeri görülmemiş saldırıyı savundu.

İran'ın tepkisinin "meşru savunma ve uluslararası hukuk çerçevesinde" gerçekleştirildiğini söyledi.

Emir Abdullahiyan daha sonra İsrail'in İran'ın orta kesimindeki İsfahan eyaletine bir misilleme amaçlı saldırı düzenlediğine dair haberleri "çocuk oyuncağı" diyerek küçümsedi.

İzolasyonun Azaltılması

Mesleki kariyeri boyunca Devrim Muhafızları ile olan yakın ilişkileriyle tanınan Emir Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu olan Kudüs Gücü'nün komutanı ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan kariyeri boyunca Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu. Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu Kudüs Gücü'nün komutanı olan ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan, üç yıl boyunca İran'ın uluslararası sahnedeki izolasyonunu azaltmak ve ABD yaptırımlarının ülkesinin ekonomisi üzerindeki etkisini azaltmak için çalıştı.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Çin'in himayesindeki bir anlaşma çerçevesinde Mart 2023'te Suudi Arabistan ile uzlaşmaya varılmasına yol açan süreçte kilit bir figür olmasa da İran'ın Arap komşularıyla ilişkilerin geliştirilmesinde rol oynadı.

1964 yılında Tahran'ın doğusundaki Damgan şehrinde doğan Abdullahiyan, 1991 yılında Tahran Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden mezun oldu.

1997-2001 yılları arasında Irak'ta ve 2007-2010 yılları arasında ise Bahreyn'de görev yaptı.

2011'den bu yana Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Bu görevinde, Ali Ekber Salihi (Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın ikinci hükümetinde) ve Zarif (Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin ilk hükümetinde) gibi iki farklı bakanla çalıştı.

Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri) Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri)

Ancak 2016 yılında Zarif onu görevden aldı. Bu hareket muhafazakârlar tarafından, Ruhani ve bakanına yönelik büyük eleştiriler yapılmasına neden oldu.

ISNA'ya göre daha sonra Umman Büyükelçiliği görevini reddetti ve 2021 yılında Dışişleri Bakanlığı'na gelmeden önce, Meclis Başkanı'nın uluslararası işlerden sorumlu özel yardımcısı olarak çalışmaya başladı.

Emir Abdullahiyan, uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerini kısıtlayan 2015 anlaşmasının çökmesinin ardından, Washington'un 2018'de eski Başkan Donald Trump tarafından anlaşmadan çekilmesi sonrasında, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerin yeniden başlatılması çabalarına dahil oldu.