Filistin, Washington'dan Ortadoğu barışı için bir temsilci atamasını istiyor

Filistin Dışişleri Bakanı Maliki, İsrail Başbakanı Bennett'in Filistin Yönetimi ile İsrail hükümeti arasındaki siyasi müzakereleri başlatmak istemediğini söyledi

Maliki, Singapurlu mevkidaşı ile dün Ramallah'ta ortak basın toplantısı düzenledi (WAFA)
Maliki, Singapurlu mevkidaşı ile dün Ramallah'ta ortak basın toplantısı düzenledi (WAFA)
TT

Filistin, Washington'dan Ortadoğu barışı için bir temsilci atamasını istiyor

Maliki, Singapurlu mevkidaşı ile dün Ramallah'ta ortak basın toplantısı düzenledi (WAFA)
Maliki, Singapurlu mevkidaşı ile dün Ramallah'ta ortak basın toplantısı düzenledi (WAFA)

Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Yürütme Komitesi Üyesi Ahmed el-Mecdelani, ABD yönetimini, İsrail ile barış sürecini yeniden başlatacak fırsatlar yaratmak amacıyla Ortadoğu'da barış için bir temsilci atamaya çağırdı.
Mecdelani, Filistin resmi radyosuna yaptığı açıklamada, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın, “İki devletli çözüm, Filistin-İsrail çatışması ve iki ülkenin barışı için en iyi çözümdür” açıklamasından duyduğu memnuniyeti dile getirdi. ABD’nin Ukrayna kriziyle meşgul olduğu bir dönemde yapılan bu açıklamanın, Filistinlilere bir güvence mesajı ve Filistin dosyasının Washington'ın dış politikasında yer aldığının bir işareti olduğunu söyleyen Mecdelani, ancak ABD yönetiminin, bu açıklamalarını sahada pratik adımlara dönüştürmemesini de eleştirdi.
Mecdelani, ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin Filistin meselesine ilişkin tutumunu ‘olumlu ve üzerine inşa edilebilir” olarak niteledi. Bununla birlikte Mecdelani, barış sürecinin önünü açacak pratik ve somut adımlar atılmadıkça bu konuda konuşmanın faydasız olacağını vurguladı.
Filistinli yetkili, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın, Filistin-İsrail çatışmasını çözmenin en iyi yolunun müzakere edilmiş iki devletli bir çözüm olduğu şeklindeki açıklamasını, geçerli ve demokratik bir Filistin devletine duyulan ihtiyaç olarak yorumladı.
Mecdelani’nin açıklamaları, ABD’nin İsrail büyükelçisi Thomas Nides'in, Filistin halkının kendi geleceğini yönetme hakkını teyit ettiği ve İsrail’in işgali altındaki Filistin topraklarındaki yerleşim birimlerini ziyaret etmeyi reddettiği bir dönemde geldi. Büyükelçi Nides’in açıklamaları ve tutumu, Ramallah tarafından memnuniyetle karşılanırken ‘iyi bir jest, fakat yetersiz’ olarak görüldü.
Filistin Dışişleri Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada, Büyükelçi Nides’in açıklamaları ve tutumunun ‘yetersiz’ olduğu belirtilirken sahada pratik adımlar atılmadıkça tekrar tekrar bu tür açıklamaların yapılmasının gerçeklerin içeriğinin boşaltılması olarak nitelendi.
Bakanlık, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
“Bu açıklamalar, zaman geçtikçe ve tekrarlanması nedeniyle parlaklıklarını kaybederler ve daha sonra sadece medya karşısında ya da siyaset arenasında özellikle yerleşim birimlerinin çoğalması ve yayılması sürecinde işgalci gücün artmasıyla, Kudüs'ün İsrailleştirilmesi ve Yahudileştirilmesi süreci de dahil olmak üzere Filistin Devleti’nin toprakları pahasına daha yayılmacı projelerin hayata geçirilmesiyle, Filistinlilerin Kudüs'teki ve ‘C’ olarak sınıflandırılan bölgelerdeki varlıklarını ortadan kaldırma çabalarıyla etnik temizliğe ve zorla yerinden edilme uygulamalarına maruz kalmalarıyla herhangi bir şekilde utanç duymaktan kurtulmak için kurulmuş cümleler haline gelecekler. ABD yönetimi sözlerini tutma, taahhütlerini yerine getirme ve Filistin meselesiyle ilgili söylediklerini pratik adımlara dönüştürme zamanının geldiğine ne zaman karar verecek? Tutumlarını ve açıklamalarını uygulamaya koymak için net ve çizilmiş bir yol haritası var mı? Eğer varsa ne zaman uygulamaya koyabilir? Filistinliler, ABD yönetiminin barış sürecini ilerletmesi için İsrail'e baskı yapmasını umuyorlar. En önemlisi de Kudüs’teki ABD Konsolosluğu'nun yeniden açılması sözünü tutmasını sabırsızlıkla bekliyorlar.”
Filistinliler, Rusya-Ukrayna krizinden sonra tüm dünyayı çifte standart uygulamakla suçlayarak ABD'ye ve dünyanın geri kalanına öfkeleri artmıştı. Fetih Hareketi Sözcüsü Hasan Hamayel, “Rusya-Ukrayna krizi, dünya ülkelerinin bir arabulucu rolü ile çatışmanın taraflarından herhangi birini açıkça desteklerken Filistin halkının hakları konusundaki güçsüz tutumunu gözler önüne serdi” dedi.
ABD, halen hükümet koalisyonun dağılması korkusuyla İsrail hükümetine baskı yapmaktan kaçınsa da İsrail, Filistin Yönetimi'ni sadece mali ve ekonomik olarak destekleme konusundaki taleplere yanıt verdi ve bu konuda diyaloglar başlattı. Ancak bu, siyasi bir adım olarak görülmüyor.
Diğer taraftan Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el-Maliki, İsrail Başbakanı Naftali Bennett'i Filistinlilerle siyasi müzakereleri başlatmak istememekle ve uzlaşmaya yanaşmamakla suçladı. Bakan Maliki, dün Ramallah’ta Singapur Dışişleri Bakanı Vivian Balakrishnan ile düzenlediği ortak basın toplantısında, İsrail'in baskıcı ‘apartheid sistemini’ daha da güçlendirmeyi amaçlayan bir politika izlediğini belirterek, “Bennett, müzakereleri başlatmayı reddediyor” ifadelerini kullandı.
Maliki, Uluslararası Af Örgütü (Amnesty), İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) ve İsrail’in önde gelen insan hakları grubu B’Tselem tarafından yayınlanan raporlara işaret ederek, “Tüm bu raporlar, işgalci İsrail'in apartheid rejimi uyguladığını ve Filistinlilere karşı ırkçı yasalar çıkardığını teyit ediyor” dedi.
Singapur Dışişleri Bakanı Balakrishnan ise ülkesinin Filistinlilere yönelik yardımlarını koordine etmek ve kolaylaştırmak için Filistin Devleti’nde bir temsilcilik açmak istediğini açıkladı. Bakan Balakrishnan, Singapur’un Filistin ve İsrail arasındaki sorunun müzakereler yoluyla iki devletli çözüme ulaşılmasını desteklediğini de sözlerine ekledi.



Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
TT

Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın Hizbullah savaşçılarının, 1990 iç savaşından sonra olduğu gibi Lübnan ordusuna entegre edilmesi önerisi siyasi çevrelerde ve uzmanlar arasında tartışma konusu oldu.

Ordunun çeşitli sebeplerle bu savaşçıları bünyesine katamaması nedeniyle öneri henüz yaygın kabul görmezken, uzmanlar bu meselenin doğuracağı sonuçlar konusunda uyarıda bulundu. Bunun ‘silahlarını devlete teslim etmesi karşılığında Hizbullah için bir teselli ödülü’ olduğunu belirten uzmanlar, ‘dini emir alan ve ideolojik inanca sahip olan unsurların orduda yer alamayacağını’ vurguladı.

Cumhurbaşkanı Avn basına verdiği demeçte, “Ordu içinde Hizbullah savaşçılarından oluşan bağımsız bir birim oluşturmak mümkün değil. Ancak 1990'ların başında Lübnan'daki iç savaşın sonunda çeşitli taraflarla olduğu gibi üyeleri orduya katılabilir ve kurslara tabi tutulabilir” ifadelerini kullandı.

Bu öneriyi yorumlayan Güçlü Cumhuriyet Bloğu Milletvekili Giyas Yazbek, ordunun ‘Hizbullah'ın dış uzantılarla ordusunu oluşturduğunu iddia ettiği 100 bin savaşçıyı absorbe edemeyeceğini’ söyledi. Şarku’l Avsat'a konuşan Yazbek, “Hizbullah'ın 25 bin savaşçısı olsa bile, şu anda subaylarının ve üyelerinin maaşlarını dış yardımlarla güvence altına almaya çalışan askeri kuruma bunları dahil etmek imkânsız” dedi.

Yazbek, ‘ordunun cumhurbaşkanı ve hükümetle birlikte geliştirdiği ulusal güvenlik stratejisinin henüz Lübnan'ın ordu ve güvenlik güçlerinin sayısına olan ihtiyacını belirlemediğini’ vurguladı. Yazbek, “Sınırlarımızı çizdiğimizde, savaşın nedenlerini ortadan kaldırdığımızda ve Lübnan'da siyasi bir çözüme doğru ilerlediğimizde, ordunun mevcut subay ve personel sayısı yeterli olacak ve artacaktır” şeklinde konuştu.

Hizbullah savaşçılarının durumu

Askeri uzman Halid Hamade'ye göre, ‘Taif Anlaşması'ndan sonra silahlı milislerin dağıtılmasında olduğu gibi bugün de Hizbullah savaşçılarının orduya alınması önerisi, Cumhurbaşkanı'nın Hizbullah'ı silahlarını devlete teslim etmeye ikna etme çabaları bağlamında Hizbullah için bir teselli ödülüdür.’

Hamade, ‘Hizbullah savaşçılarının orduya entegre edilmesinin, özellikle ateşkes anlaşmasının imzalanmasının ardından yaşanan gelişmelerden sonra, birçok engelle karşı karşıya olduğunu’ savundu.

fvdgh
Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in 24 Şubat 2025 tarihinde Lübnan'ın güneyindeki Deyr Kanun en-Nahr kasabasında düzenlenen cenaze töreni sırasında Hizbullah üyeleri (Reuters)

“İç savaşın sona ermesinin ardından Lübnan devletinin yüzlerce milisi orduya ve güvenlik güçlerine katmayı başardığı doğrudur, ancak Hizbullah'ın durumuyla karşılaştırma yapmak artık mümkün değildir” diyen Hamade, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Ulusal Mutabakat Belgesi imzalandığında milis liderleri belgeyi tanıdı, milislerin feshedildiğini duyurdu, silahlarını gönüllü olarak devlete teslim etti ve siyasi sürecin bir parçası oldu. Hizbullah ise ateşkes anlaşmasını tanımıyor ve silahlarını teslim etmeyi kabul etmiyor. Dolayısıyla siyasi sürecin bir parçası haline geldiğini ve artık askeri bir kanadı olmadığını kabul etmeden milislerini orduya dahil etmekten bahsetmek bağlamdan kopuktur.”

Hizbullah'ın ideolojisi

Yazbek'e göre Hizbullah'ın ideolojisi, savaşçılarının orduya entegrasyonunun önündeki en büyük engel. Yazbek, “Hizbullah, Lübnan'ı İran'ın uzantısı olan coğrafi bir nokta olarak görüyor. Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım'ın silahları teslim etmeyeceğini ve silahların devletin elinde olmasıyla ilgili konuşmalarla ilgilenmediğini açıklamasının da gösterdiği gibi bu doktrin halen varlığını sürdürüyor” ifadelerini kullandı.

ukıo
24 Şubat 2025 tarihinde düzenlenen cenaze töreninde eski Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in tabutunu taşıyan Hizbullah savaşçıları (AP)

‘Lübnan iç savaşı sırasında milisleri olan ve devlet şemsiyesi altına giren liderlerin Lübnanlı liderler olduğunu, kararlarının Lübnanlıların kararı olduğunu’ hatırlatan Hamade, “Hizbullah ise organik olarak bölgesel bir otoriteye bağlıdır ve hem Lübnan içinde hem de dışında tehlikeli askeri ve güvenlik rolleri oynamıştır” dedi. Hizbullah'ın ‘Tahran'dan ayrıldığını, yerel bir siyasi bileşen olmayı kabul ettiğini ve askeri kolunu feshettiğini açıklamadığına, böylece savaşçılarının ordu içinde absorbe edilmesi konusunun tartışılabileceğine’ dikkat çeken Hamade sözlerini şöyle sürdürdü: “Veliyyül Fakih tarafından verilen ve uygulanması gereken meşru yetki çerçevesinde faaliyet gösteren askeri bir grup ile anayasal makamlar tarafından demokratik mekanizmalar çerçevesinde alınan siyasi bir karar çerçevesinde faaliyet gösteren başka bir grubu uzlaştırmak nasıl mümkün olabilir? İster sivil idarelerde ister güvenlik kurumlarında milislerin devlete entegre edilmesi deneyimi tekrarlanabilecek kadar başarılı oldu mu?”

Ordu disiplini

Bazılarının iddia ettiği gibi iç savaş sürecindeki milislerin orduya alınmadığını belirten Yazbek, ‘güvenlik ve askeri kurumlara alınanların Lübnan'ı yöneten Suriye rejimine yakın olduğunu, ülkenin egemenliği için savaşan ve Suriye işgaline karşı çıkanların ise kovalandığını, hapsedildiğini ve birçoğunun Lübnan'ı terk etmek zorunda kaldığını’ vurguladı. Yazbek ayrıca, ‘ordu personeli tarafından uygulanan disiplinin Hizbullah savaşçıları için geçerli olmadığını, çünkü milislerin orduyla, ordunun da onlarla uyumlu olmadığını’ belirtti.

Hamade, “Hizbullah savaşçılarının Lübnan ordusuna ve diğer devlet kurumlarına dahil edilmesinin artıları ve eksileri ne olursa olsun, doğru yol Hizbullah'ın silahlarını devlete teslim etmesiyle başlamalı. Hizbullah üyeleri Lübnan toplumundan izole edilmiş bir grup değildir ve topluma entegre edilmelidir. Ancak Hizbullah’ın silahlarını teslim etmesi için bir tür ayartma olarak özümsenmeleri konusunu gündeme getirmekte acele etmek hedefe ulaşılmasını sağlamayacaktır. Gerekli olan, Hizbullah’ın öncelikle devleti, silahların yalnızca devletin elinde olmasını, savaş ve barış kararının devletin elinde olduğunu ve bu konuda meydana gelebilecek herhangi bir düzenlemenin başlangıcı olarak uluslararası kararları uygulama ihtiyacını tanımasıdır” dedi.