İran’ın Dini Lideri Hamaney: Ekonomimizi ABD yaptırımlarına bağlamamalıyız

Hamaney, dün İran devlet televizyonunda yeni yıl vesilesiyle ikinci geleneksel konuşmasını yaptı (AFP)
Hamaney, dün İran devlet televizyonunda yeni yıl vesilesiyle ikinci geleneksel konuşmasını yaptı (AFP)
TT

İran’ın Dini Lideri Hamaney: Ekonomimizi ABD yaptırımlarına bağlamamalıyız

Hamaney, dün İran devlet televizyonunda yeni yıl vesilesiyle ikinci geleneksel konuşmasını yaptı (AFP)
Hamaney, dün İran devlet televizyonunda yeni yıl vesilesiyle ikinci geleneksel konuşmasını yaptı (AFP)

İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney yeni yıl vesilesiyle yaptığı ikinci geleneksel konuşmada, ülke ekonomisinin ABD yaptırımlarını kaldırma çabalarına bağlı olmaması gerektiğini söyledi.
İran ile nükleer anlaşmanın tarafları Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya (4+1), 2015 yılında imzalanan ve İran’a uygulanan yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer programını kısıtlayan nükleer anlaşmayı canlandırmak için son 11 aydır Avusturya'nın başkenti Viyana'da Avrupa Birliği (AB) koordinatörlüğünde müzakerelerde bulunuyorlar.
Reuters’ın haberine göre Hamaney dün ( pazartesi) yaptığı konuşmasında, “Ekonomimizi yaptırımlara bağlamamalıyız. ABD’nin yaptırımlarına rağmen ekonomik ilerleme mümkün. Yaptığımız gibi dış ticareti geliştirmek, bölgesel anlaşmalar yapmak, petrol ve diğer alanlarda başarılar elde etmek mümkün” ifadelerini kullandı.
Rusya'nın öne sürdüğü bazı talepler üzerine Viyana’da yeni bir nükleer anlaşmaya varma çabaları askıya alındı. Dünya güçleri şu an neredeyse eksiksiz bir anlaşma metnine ulaşmış olsalar da Rusya’nın Ukrayna'yı işgali konusunda Batı ile yaşadığı anlaşmazlık nedeniyle müzakereler durduruldu.
Hamaney, ülkesindeki yetkililere seslenerek, “Yaptırımların kaldırılması için çalışmayın demiyorum ama sizden ülkeyi yaptırımların bize zarar veremeyeceği şekilde yönetmenizi istiyorum” dedi.
Ekonominin İran’ın başlıca sorunu olduğunu söyleyen Dini Lider Hamaney, “Ekonomimizi güçlendirmenin en önemli yolu olan bilgiye dayalı ekonomiyi geliştirme yolunda adımlar atmalıyız” şeklinde konuştu.
Hamaney, Pazar günü İran devlet televizyonundan yeni yıl vesilesiyle yayınladığı tebrik mesajının ardından dün yaptığı konuşmada, 24 saatten kısa bir süre içinde ikinci kez ülkedeki ekonomik durumu ele aldı.
Hamaney, Pazar günü yayınlanan mesajında şu ifadelere yer verdi:
“Geçim sıkıntısı, yüksek emtia fiyatları ve yüksek enflasyon dahil olmak üzere tüm ekonomik sorunların hepsini bir anda ele almak mümkün değil, yavaş yavaş yapılıyor. Bu sorunların acilen çözülmesinde ısrarcı olmak gerçekçi bir tutumu yansıtmaz.”
Ekonomi, İran rejiminin karşı karşıya olduğu en büyük zorluk. Rejim, İran’da artan yoksulluk oranlarının öfkeli olan düşük ve orta gelirli kesimler arasında 2017 yılından bu yana ara ara patlak veren protestoları yeniden canlandırmasından korkuyor.
Öte yandan katı muhafazakâr çizgideki Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, ülke ekonomisini dünya güçleriyle yapılan nükleer anlaşma müzakerelerine bağlamama sözü verdi. Müzakereler sonucunda nükleer anlaşma canlandırılabilir ve ABD’nin İran’a uyguladığı ekonomik kısıtlamaların çoğu kaldırılabilir.



İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
TT

İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)

İran anayasası, İran cumhurbaşkanının herhangi bir nedenle iki ay süreyle yetkilerini kullanamaması durumunda, İran cumhurbaşkanlığının görevlerini geçici bir komitenin üstlenmesini öngörüyor.

131. maddeye göre başkanın ölümü, yokluğu, iki ayı aşan hastalık veya görev süresinin dolması ve yeni cumhurbaşkanının seçilmemesi halinde, cumhurbaşkanının görevlerini bir komisyon üstlenecek.

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Rehber'in onayıyla, Meclis Başkanı ve Yargı Başkanının da yer aldığı bir komiteye başkanlık ediyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 50 gün içinde başkanlık seçimlerini düzenlemekle yükümlü olacak.

131. maddeye göre Rehber, cumhurbaşkanı yardımcısının yetkilerini gerektiği gibi kullanamaması halinde cumhurbaşkanının tüm yetkilerini doğrudan şahsen üstlenebilir veya yeni bir yetkili atayabilir.

İran Anayasası'nın 113. Maddesine göre İran Cumhurbaşkanı'nın, Rehber'den sonra ülkede en yüksek yetkili olduğunu ve Rehber ile ilgili konular hariç, Anayasa'nın uygulanmasından ve yürütme organını (hükümeti) yönetmekten sorumludur.

Bu, İran'ın başbakanlık görevini devralmak üzere geçici bir komite kurma durumu ile üçüncü kez karşı karşıya kalmasıdır.

İlki, İran devriminin ilkelerine ihanet ettiği gerekçesiyle Rehber Humeyni tarafından görevden alınan eski Cumhurbaşkanı Ebu'l Hasan Beni Sadr’ın görevden alınmasının ardından gerçekleşti. Beni Sadr 1979 devriminden sonra İran'ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanıydı. Paris'te sürgünde iken Ekim 2021'de öldüğünde 88 yaşındaydı. Komitenin çalışmaları 22 Haziran 1980'den aynı yılın 2 Ağustos'una kadar yaklaşık iki ay sürdü.

İkincisi, 30 Ağustos 1981 tarihinde İran Başbakanı Muhammed Ali Recai'nin suikasta uğramasının ardından kurulmuştur. Komisyon, Başbakanlık binasının bombalanmasından birkaç saat sonra çalışmalarına başladı ve 9 Ekim 1981 tarihine kadar devam etmiştir.