Lübnan Papa’nın Haziran ziyaretine hazırlanıyor

Vatikan'dan bir heyet, Papa'nın ziyareti öncesinde hazırlıkları tamamlamak üzere Beyrut'a gitti

Katoliklerinin ruhani lideri Papa Francis (AA_Arşiv)
Katoliklerinin ruhani lideri Papa Francis (AA_Arşiv)
TT

Lübnan Papa’nın Haziran ziyaretine hazırlanıyor

Katoliklerinin ruhani lideri Papa Francis (AA_Arşiv)
Katoliklerinin ruhani lideri Papa Francis (AA_Arşiv)

Dünya Katoliklerinin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Francis, önümüzdeki 12-13 Haziran tarihlerinde Lübnan'ı ziyaret edecek. Çok sayıda Lübnanlı ekonomik kriz, pandemi ve Beyrut Limanı patlaması gibi yaşanan tüm zorlukların ardından Papa’nın ziyaretini umuda açılan bir kapı olarak görüyor.
Kamuoyunun dikkati mevcut aşamada önümüzdeki ayın ortasında yapılması planlanan parlamento seçimlerine odaklanmış gibi görünse de Lübnan ve Vatikan'daki resmi kurumlar arasında koordinasyon ve işbirliği kapsamında Papa'nın ziyareti için hazırlıklar başladı. Bu ayın ortasında, Lübnan Bakanlar Kurulu, Papa Francis'in ziyaretini organize etmek üzere Yüksek Komite Başkanlığına Turizm Bakanı Velid Nassar'ı atadı.
Maruni Patrikhanesi, Ulusal Komite’de Katolik Kilisesi’ni temsil etmek üzere Katolik Patrikler ve Piskoposlar Konseyi Yürütme Komitesi Başkanı Başpiskopos Mişel Avn’ı atadı.
Şarku'l Avsat’ın ulaştığı bilgiye göre, Vatikan'ın Beyrut Büyükelçiliği, Papa’nın gerçekleştireceği ziyaretinin program taslağını Vatikan'a gönderdi. 27 Nisan'da Vatikan'dan gelen bir heyet, programı yakından inceledi ve Papa'nın ziyaret edeceği yerlerde incelemelerde bulundu.
Şarku'l Avsat'a konuşan Bakan Nassar'a göre, medya, finans, lojistik ve güvenlik komiteleri ve diğer unsurlar olsun ziyareti organize etmek için çalışacak komiteler oluşumunu tamamlamış olacak.
Nassar, Papa'nın Lübnan ziyaretinin "mütevazı ve basit" olmasını istediğini açıkladı. Bu ziyaretin “milli ve manevi bir boyutu olacağını” söyleyen Papa diyalog, barış ve sevgi kültürünün hakim olması için çağrıda bulunacak. Lübnan halkı son yıllarda yaşadığı tüm zorluklardan sonra güçlü bir halk olduğunu kanıtladı. Başta liman patlaması olmak üzere tüm olumsuz gelişmelerden sonra Papa'nın ziyareti olumlu bir etki yaratacak."
Başpiskopos Avn, Lübnan halkına umut vermesi açısından bu ziyaretin önemli olduğunu söyledi. Avn, “Herkesin fark ettiği gibi, tüm ülkenin tehlikede olduğu bir zamanda gerçekleşen ziyarette Papa Lübnan'ın kimliği ve rolünün önemini vurguluyor. Uluslararası toplum bir arada yaşayan ve “medeniyetlerin etkileşimi” ülkesi olarak nitelenen Lübnan’ın yardımına koşmalı ve onu yalnız bırakmamalıdır.”
Avn Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Vatikan diplomasisi bu alanda, özellikle ülkeleri Lübnan'a her düzeyde yardım eli uzatmaya çağırmak açısından işini yapıyor.”
Başpsikopos’un açıklamalarına göre Papa, ziyaretinde yetkililerle yapacağı görüşmelerin yanı sıra dini makamlar ve tarikat başkanları ile bir toplantı gerçekleştirecek. Gençlerle de bir araya gelecek olan Papa, Beyrut Limanı’nda herhangi bir toplanma olmadan ayin yapacak.
Daha önce Lübnan'ı ziyaret etme arzusunu dile getiren 85 yaşındaki Papa Francis, son aylarda Lübnan'a ve halkına birkaç destek mesajı gönderdi.
Papa Francis geçen Aralık ayında Güney Kıbrıs'a yaptığı ziyarette Lübnan kriziyle ilgili "ciddi endişelerini" dile getirdi.
Maruni Kilisesi yetkililerine yaptığı konuşmada Papa Francis, "Lübnan'ı düşündüğümde, içinde bulunduğu kriz konusunda çok endişeleniyorum. Yorgun ve ıstırap çeken bir halkın acısını şiddetle ve acıyla hissediyorum. O ülkenin kalbinden yükselen barış arzusunu dualarıma taşıyorum” dedi.
Papa Francis, geçen Ağustos ayında yaptığı açıklamada Beyrut Limanı'ndaki patlamanın ardından uluslararası toplumu Lübnan için “somut girişimler” sunmaya çağırdı. Beyrut Limanı patlaması iki yüzden fazla kişinin ölümüne, 6 bin 500'den fazla kişinin yaralanmasına ve geniş çapta yıkıma neden oldu.
Paul VI, 1964 yılında Bombay'a giderken Lübnan'ı ziyaret eden ilk papaydı. Beyrut Uluslararası Havalimanı'nda elli dakika kadar bulundu. Lübnan'la ilgili güvenlik endişelerini dile getirdi.
1997'de Papa II. John Paul, "Lübnan için Yeni Bir Umut" başlıklı "Apostolik Nasihatı" sunmak için Beyrut'u ziyaret etti. Bu ziyaret, beraberindeki büyük halk toplantıları göz önüne alındığında "tarihi" olarak nitelendirildi. Ayrıca Papa Lübnan'ı "misyon ülkesi" ilan etti.
Papa'nın Lübnan'a yaptığı son ziyaret, Papa 16. Benedict'in Beyrut'u ziyaret ettiği ve Ortadoğu'da din özgürlüğü çağrısında bulunduğu 2012 yılına kadar uzanıyor.
Lübnan'ın 2017 sayımına göre 6 milyon 300 binlik nüfusunun  yüzde 27'si Sünni, yüzde 27'si Şii olmak üzere toplam yüzde 54'ünü Müslümanlar oluşturuyor. Toplumun 40.5'ini ise Hristiyanlar (Yüzde 21'i Maruni Katolik, yüzde 8'i Grek Ortodoks, yüzde 5'i Grek Katolik, yüzde 6.5'i diğer), yüzde 5.6'sını ise Dürziler oluşturuyor. Ülkede 18 ayrı dini grup resmi olarak tanınıyor.
Hristiyan kesim içinde en büyük bölüm Maruni Katoliklerden oluşuyor. Nüfus içinde yüzde 21’lik bir kesimi oluşturan (Katolik)  Marunilerden başka Lübnan’da Rum Ortodoks, Rum Katolik, Ermeni Ortodoks, Protestan Hristiyan gruplar da yaşıyor.



Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
TT

Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın Hizbullah savaşçılarının, 1990 iç savaşından sonra olduğu gibi Lübnan ordusuna entegre edilmesi önerisi siyasi çevrelerde ve uzmanlar arasında tartışma konusu oldu.

Ordunun çeşitli sebeplerle bu savaşçıları bünyesine katamaması nedeniyle öneri henüz yaygın kabul görmezken, uzmanlar bu meselenin doğuracağı sonuçlar konusunda uyarıda bulundu. Bunun ‘silahlarını devlete teslim etmesi karşılığında Hizbullah için bir teselli ödülü’ olduğunu belirten uzmanlar, ‘dini emir alan ve ideolojik inanca sahip olan unsurların orduda yer alamayacağını’ vurguladı.

Cumhurbaşkanı Avn basına verdiği demeçte, “Ordu içinde Hizbullah savaşçılarından oluşan bağımsız bir birim oluşturmak mümkün değil. Ancak 1990'ların başında Lübnan'daki iç savaşın sonunda çeşitli taraflarla olduğu gibi üyeleri orduya katılabilir ve kurslara tabi tutulabilir” ifadelerini kullandı.

Bu öneriyi yorumlayan Güçlü Cumhuriyet Bloğu Milletvekili Giyas Yazbek, ordunun ‘Hizbullah'ın dış uzantılarla ordusunu oluşturduğunu iddia ettiği 100 bin savaşçıyı absorbe edemeyeceğini’ söyledi. Şarku’l Avsat'a konuşan Yazbek, “Hizbullah'ın 25 bin savaşçısı olsa bile, şu anda subaylarının ve üyelerinin maaşlarını dış yardımlarla güvence altına almaya çalışan askeri kuruma bunları dahil etmek imkânsız” dedi.

Yazbek, ‘ordunun cumhurbaşkanı ve hükümetle birlikte geliştirdiği ulusal güvenlik stratejisinin henüz Lübnan'ın ordu ve güvenlik güçlerinin sayısına olan ihtiyacını belirlemediğini’ vurguladı. Yazbek, “Sınırlarımızı çizdiğimizde, savaşın nedenlerini ortadan kaldırdığımızda ve Lübnan'da siyasi bir çözüme doğru ilerlediğimizde, ordunun mevcut subay ve personel sayısı yeterli olacak ve artacaktır” şeklinde konuştu.

Hizbullah savaşçılarının durumu

Askeri uzman Halid Hamade'ye göre, ‘Taif Anlaşması'ndan sonra silahlı milislerin dağıtılmasında olduğu gibi bugün de Hizbullah savaşçılarının orduya alınması önerisi, Cumhurbaşkanı'nın Hizbullah'ı silahlarını devlete teslim etmeye ikna etme çabaları bağlamında Hizbullah için bir teselli ödülüdür.’

Hamade, ‘Hizbullah savaşçılarının orduya entegre edilmesinin, özellikle ateşkes anlaşmasının imzalanmasının ardından yaşanan gelişmelerden sonra, birçok engelle karşı karşıya olduğunu’ savundu.

fvdgh
Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in 24 Şubat 2025 tarihinde Lübnan'ın güneyindeki Deyr Kanun en-Nahr kasabasında düzenlenen cenaze töreni sırasında Hizbullah üyeleri (Reuters)

“İç savaşın sona ermesinin ardından Lübnan devletinin yüzlerce milisi orduya ve güvenlik güçlerine katmayı başardığı doğrudur, ancak Hizbullah'ın durumuyla karşılaştırma yapmak artık mümkün değildir” diyen Hamade, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Ulusal Mutabakat Belgesi imzalandığında milis liderleri belgeyi tanıdı, milislerin feshedildiğini duyurdu, silahlarını gönüllü olarak devlete teslim etti ve siyasi sürecin bir parçası oldu. Hizbullah ise ateşkes anlaşmasını tanımıyor ve silahlarını teslim etmeyi kabul etmiyor. Dolayısıyla siyasi sürecin bir parçası haline geldiğini ve artık askeri bir kanadı olmadığını kabul etmeden milislerini orduya dahil etmekten bahsetmek bağlamdan kopuktur.”

Hizbullah'ın ideolojisi

Yazbek'e göre Hizbullah'ın ideolojisi, savaşçılarının orduya entegrasyonunun önündeki en büyük engel. Yazbek, “Hizbullah, Lübnan'ı İran'ın uzantısı olan coğrafi bir nokta olarak görüyor. Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım'ın silahları teslim etmeyeceğini ve silahların devletin elinde olmasıyla ilgili konuşmalarla ilgilenmediğini açıklamasının da gösterdiği gibi bu doktrin halen varlığını sürdürüyor” ifadelerini kullandı.

ukıo
24 Şubat 2025 tarihinde düzenlenen cenaze töreninde eski Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in tabutunu taşıyan Hizbullah savaşçıları (AP)

‘Lübnan iç savaşı sırasında milisleri olan ve devlet şemsiyesi altına giren liderlerin Lübnanlı liderler olduğunu, kararlarının Lübnanlıların kararı olduğunu’ hatırlatan Hamade, “Hizbullah ise organik olarak bölgesel bir otoriteye bağlıdır ve hem Lübnan içinde hem de dışında tehlikeli askeri ve güvenlik rolleri oynamıştır” dedi. Hizbullah'ın ‘Tahran'dan ayrıldığını, yerel bir siyasi bileşen olmayı kabul ettiğini ve askeri kolunu feshettiğini açıklamadığına, böylece savaşçılarının ordu içinde absorbe edilmesi konusunun tartışılabileceğine’ dikkat çeken Hamade sözlerini şöyle sürdürdü: “Veliyyül Fakih tarafından verilen ve uygulanması gereken meşru yetki çerçevesinde faaliyet gösteren askeri bir grup ile anayasal makamlar tarafından demokratik mekanizmalar çerçevesinde alınan siyasi bir karar çerçevesinde faaliyet gösteren başka bir grubu uzlaştırmak nasıl mümkün olabilir? İster sivil idarelerde ister güvenlik kurumlarında milislerin devlete entegre edilmesi deneyimi tekrarlanabilecek kadar başarılı oldu mu?”

Ordu disiplini

Bazılarının iddia ettiği gibi iç savaş sürecindeki milislerin orduya alınmadığını belirten Yazbek, ‘güvenlik ve askeri kurumlara alınanların Lübnan'ı yöneten Suriye rejimine yakın olduğunu, ülkenin egemenliği için savaşan ve Suriye işgaline karşı çıkanların ise kovalandığını, hapsedildiğini ve birçoğunun Lübnan'ı terk etmek zorunda kaldığını’ vurguladı. Yazbek ayrıca, ‘ordu personeli tarafından uygulanan disiplinin Hizbullah savaşçıları için geçerli olmadığını, çünkü milislerin orduyla, ordunun da onlarla uyumlu olmadığını’ belirtti.

Hamade, “Hizbullah savaşçılarının Lübnan ordusuna ve diğer devlet kurumlarına dahil edilmesinin artıları ve eksileri ne olursa olsun, doğru yol Hizbullah'ın silahlarını devlete teslim etmesiyle başlamalı. Hizbullah üyeleri Lübnan toplumundan izole edilmiş bir grup değildir ve topluma entegre edilmelidir. Ancak Hizbullah’ın silahlarını teslim etmesi için bir tür ayartma olarak özümsenmeleri konusunu gündeme getirmekte acele etmek hedefe ulaşılmasını sağlamayacaktır. Gerekli olan, Hizbullah’ın öncelikle devleti, silahların yalnızca devletin elinde olmasını, savaş ve barış kararının devletin elinde olduğunu ve bu konuda meydana gelebilecek herhangi bir düzenlemenin başlangıcı olarak uluslararası kararları uygulama ihtiyacını tanımasıdır” dedi.