Başağa, petrol gelirlerinin Dibeybe hükümetinden uzak tutulması çağrısı yaptı

Fethi Başağa, gelirlerin Dibeybe’ye ulaşmasını engellemeye ve onu iktidardan vazgeçirmeye çalışıyor.

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi, Birlik Hükümeti Genelkurmay Başkanı Haddad ile görüştü. (Başkanlık Konseyi)
Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi, Birlik Hükümeti Genelkurmay Başkanı Haddad ile görüştü. (Başkanlık Konseyi)
TT

Başağa, petrol gelirlerinin Dibeybe hükümetinden uzak tutulması çağrısı yaptı

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi, Birlik Hükümeti Genelkurmay Başkanı Haddad ile görüştü. (Başkanlık Konseyi)
Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi, Birlik Hükümeti Genelkurmay Başkanı Haddad ile görüştü. (Başkanlık Konseyi)

Libya’da yeni İstikrar Hükümeti Başkanı Fethi Başağa,Paranın geçici Birlik Hükümeti’ne ulaşmasını engelleme ve hükümeti iktidardan vazgeçmeye zorlama girişimi çerçevesinde, Petrol Şirketi’ni ‘gelirlerini koruma mekanizmaları hakkında öneriler sunmaya’ çağırdı.
Başağa geçen çarşamba akşamı Petrol Şirketi Başkanı Mustafa Sanallah’a hitaben yazdığı bir mesajda, petrol üretimi ve ihracatının mümkün olan en kısa sürede yeniden başlatılması gerektiğini vurguladı. Ayrıca hükümetinin, petrolün korunmasıyla ilgili mekanizmaları benimsemek için gerekli tüm prosedürleri tamamlamaya hazır olduğunu ifade etti. Fethi Başağa, Petrol Hilali bölgesindeki eylemcilerin taleplerinin ‘meşru’ olduğunu ve petrol satış gelirlerinin kullanılması için şu an benimsenen mekanizmalara itiraz etme hakları bulunduğunu vurguladı.
Ancak petrol sahalarının ve limanlarının kapatılmasının sorunu çözmeyeceğini, aksine şirketin çalışmalarını aksatacağını ve üretimi olumsuz etkileyeceğini dile getirdi.
Başağa, hükümetinin ‘petrol üretimini ve ihracatını askıya alma krizini ve bunun Libya devletinin mali durumu ve petrol sektörünün altyapısı üzerinde neden olduğu ciddi zararı sona erdirme çabaları kapsamında’ birçok tarafla temaslarını sürdürdüğünü söyledi. Petrol Hilali bölgesindeki protestocuların, petrol geliri fonlarının harcanmasına yönelik mekanizmalara ve bu fonların dağıtımında, istihdamında ve yönetiminde hiçbir yasal dayanak olmaksızın şeffaflığın olmamasına yönelik itirazları da dinleyen Başağa şunları söyledi:
“Durum, petrol gelirlerinin Ulusal Petrol Şirketi’nin hesaplarında tutulmasını ve Temsilciler Meclisi tarafından bütçe kanunu çıkarılıncaya kadar transfer edilmemesini sağlayan özel ve disiplinli mekanizmalar üzerinde anlaşmayı gerektiriyor.”
Fethi Başağa ayrıca hükümetin ‘gelirleri korumak, iyi bir şekilde yönetilmesini sağlamak, bunları siyasi olarak kullanmamak ve sömürmemek’ ile ilgili mekanizmaların benimsenmesini uygulamak amacıyla gerekli tüm prosedürleri tamamlamaya tam olarak hazır olduğunu vurguladı.
Başağa ayrıca Sanallah’tan maaş ve benzeri ödemelerin devamlılığını sağlayarak ve vatandaşın menfaatini koruyarak, bu krizi sona erdirmek için acilen gerekli mekanizma hususundaki önerilerini sunmasını istedi.
ABD’nin Libya Büyükelçisi Richard Norland, geçen ay bu konuda bir ilerleme sağlamıştı. Öyle ki Dibeybe ve Başağa hükümetleri arasındaki iktidar krizinin genişlemesini önlemek için ‘petrol gelirlerinin merkez bankasına aktarılması ve harici bir banka hesabında tutulması sürecini organize eden kısa vadeli bir mekanizmaya’ dikkat çekmişti.
Petrol sahalarına ve limanlara yakın bölgelerde ikamet eden halk, Petrol Şirketi’nin Birlik Hükümeti’ne 6 milyar dolar transfer etmesine itiraz ederek bu sahaların kapatıldığını duyurdu ve Dibeybe’ye yönetimi Başağa’ya devretmesi çağrısı yaptı.
Diğer yandan Libya Ordusu Yüksek Komutanı sıfatıyla Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, Birlik Hükümeti Genelkurmay Başkanlığı’na, ‘kendisine verilen görevleri yerine getirebilmesi ve Libya’nın tüm bölgelerinde istikrarın yayılmasına katkıda bulunması’ için tam desteğini dile getirdi.
Menfi, geçen çarşamba akşamı başkent Trablus’ta Genelkurmay Başkanı Muhammed el-Haddad ile bir araya geldiğini açıkladı. Aktarılana göre Haddad, görüşme sırasında vatanı korumaya muktedir organize ve nitelikli bir ordu hazırlamak amacıyla, ‘askeri durum ve örgütün çalışmalarının örgütsel yönleri hakkında’ Menfi’ye kapsamlı bir brifing verdi.
Dibeybe hükümetinin sözcüsü olan Muhammed Hammude, Dibeybe’nin ‘Savunma Bakanı’ sıfatıyla Haddad’ı görevden almak üzere bir kararname yayınladığı söylentisini yalanladı. Hammuda, 28 Nisan’da sabahın erken saatlerinde yaptığı kısa bir açıklamada, yayınlananların ‘yanlış ve gerçek dışı’ olduğunu belirtti.
Ancak yerel medya organları, Dibeybe’nin Başkanlık Konseyi ile istişare ederek Haddad’ı görevinden almaya çalıştığını savundu. Medya organları bazı bakanlara bağlı platformların, yayından kaldırıldığı iddia edilen kararı sızdırdığına dikkat çekti. Ayrıca Dibeybe’nin Haddad’ın görevlerini kendisine devretmek ve’ petrol üretimini ve ihracatını eski haline getirmek’ üzere bir operasyon odası kurmak için başka bir liderle görüştüğü iddia edildi.



Gazze'de 21 aylık savaşın ardından yaşanan katliam ve yıkımın boyutu nedir?

Gazze Şeridi'nin kuzeyinde savaş nedeniyle yıkılan binalar (AP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyinde savaş nedeniyle yıkılan binalar (AP)
TT

Gazze'de 21 aylık savaşın ardından yaşanan katliam ve yıkımın boyutu nedir?

Gazze Şeridi'nin kuzeyinde savaş nedeniyle yıkılan binalar (AP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyinde savaş nedeniyle yıkılan binalar (AP)

İsrail, Hamas'ın sınır ötesi saldırısına yanıt olarak Ekim 2023'te Gazze Şeridi'ni işgal etti. O tarihten bu yana geçen 21 ay içinde İsrail'in askerî harekâtı Filistin topraklarının büyük bir bölümünü yerle bir etti.

Aşağıda, çoğu Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi'nin (OCHA) raporlarına dayanan vefat sayısı ve yıkımın bir özeti yer alıyor.

Gazze Şeridi'ndeki ölümler

Gazze Şeridi'ndeki Sağlık Bakanlığı, 7 Ekim 2023 ile 13 Temmuz 2025 tarihleri arasında en az 58 bin 26 Filistinlinin hayatını kaybettiğini ve 138 bin 500'den fazla kişinin yaralandığını bildirdi. Buna 18 Mart'ta ateşkesin çökmesinden bu yana öldürülen 7 bin 200'den fazla kişi de dâhil.

Bakanlığın rakamları siviller ve savaşçılar arasında ayrım yapmıyor, ancak öldürülenlerin yarısından fazlasının kadın ve çocuk olduğunu belirtiyor. Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığına göre İsrail en az 20 bin kişinin Hamas mensubu olduğunu iddia ediyor.

Birleşmiş Milletler (BM) 11 Temmuz'da yaptığı açıklamada, ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'nın gıda dağıtımına başladığı mayıs sonundan bu yana 798 kişinin gıdaya erişmeye çalışırken öldürüldüğünü bildirdi. Bu ölümlerin 615'inin Gazze İnsani Yardım Vakfı tesislerinin yakınlarında, 183'ünün ise çoğunlukla BM yardım konvoylarının güzergâhlarında gerçekleştiği kaydedildi.

Filistin Merkezi İstatistik Bürosu 10 Temmuz'da yaptığı açıklamada, 2023 yılında 2 milyon 226 bin 544 olan Gazze Şeridi nüfusunun 2 milyon 129 bin 724'e düştüğünü bildirdi. Savaşın başlamasından bu yana yaklaşık 100 bin Filistinlinin Gazze Şeridi'ni terk ettiği tahmin ediliyor.

İsrail’in kayıpları

İsrail resmi kaynaklarına göre 7 Ekim 2023 ile 13 Temmuz 2025 tarihleri arasında yaklaşık bin 650 İsrailli ve yabancı öldürüldü.

Buna 7 Ekim günü öldürülen bin 200 kişi ve Ekim 2023'te kara harekâtının başlamasından bu yana Filistin bölgesinde veya İsrail sınırında öldürülen 446 asker de dâhil. Mart ayında çatışmaların yeniden başlamasından bu yana 37 asker öldürüldü ve 197 asker yaralandı.

Öldüğü ilan edilen ve cesetleri alıkonulan 28 esir de dâhil olmak üzere 50 kadar İsrailli ve yabancı hâlâ Gazze Şeridi'nde tutuluyor.

Yerinden edilme

Diğer yandan İsrail ordusu bu yıl 18 Mart'tan bu yana Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 81'ini kapsayan 54 yerinden edilme emri yayınladı.

BM Dünya Gıda Programı (WFP) bu süre zarfında 700 binden fazla insanın yerinden edildiğini açıkladı. 9 Temmuz itibariyle Gazze Şeridi'nin yüzde 86'sı İsrail askeri bölgeleri içinde ya da yerinden edilme emirlerine tabi durumda.

OCHA, birçok kişinin aşırı kalabalık yerinden edilme alanlarına, geçici barınaklara, hasarlı binalara ve sokaklara sığındığını bildirdi.

Gıda ve açlık

WFP, 5 Temmuz'da yaptığı güncellemede, sınır kapılarının sınırlı miktarda yardım geçişi için yeniden açıldığı 21 Mayıs'tan bu yana 18 bin 247 ton gıda yardımı taşıyan bin 200'den fazla tır gönderdiğini açıkladı.

WFP tarafından yapılan açıklamada, “Bu çabalara rağmen şu ana kadar ulaştırılan gıda, iki milyonu aşkın nüfusun hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu gıdanın çok küçük bir kısmını oluşturuyor” denildi.

Gazze Şeridi'ne gıda yardımı taşıyan tırların çoğu aç siviller tarafından durduruluyor. İsrail ile mutabık kalınan hedefin Gazze Şeridi'ne her gün 2 bin ton gıda yardımı ulaştırmak olduğu belirtildi.

WFP, bu yıl mayıs ve eylül ayları arasında yaklaşık 470 bin kişinin ‘feci bir açlıkla’ karşı karşıya kalmasının beklendiğini bildirdi. Gazze Şeridi’nde yetersiz beslenme artıyor ve yaklaşık 90 bin çocuk ve kadının acil tedaviye ihtiyacı var.

Gazze İnsani Yardım Vakfı mayıs ayı sonunda az sayıda dağıtım merkezi aracılığıyla gıda dağıtımına başladı. Vakıf, BM dışında faaliyet gösteriyor ve İsrail tarafından destekleniyor. Gazze İnsani Yardım Vakfı 8 Temmuz'da yaptığı açıklamada, bir ay içinde 66 milyon öğünden fazla ücretsiz yemek dağıttığını duyurdu.

İsrail ordusu yardım dağıtım merkezlerinin yakınlarında Filistinli sivillerin zarar gördüğünü kabul etti ve İsrail güçlerine ‘alınan dersler’ olarak tanımladığı yeni talimatlar verildiğini kaydetti.

Hasar raporları

OCHA, 9 Temmuz itibariyle tahminen 436 bin konutun (toplam konutların yüzde 92'si) hasar gördüğünü veya yıkıldığını; Gazze Şeridi'ndeki tüm binaların yüzde 70'inin ve tüm yolların yüzde 81'inin hasar gördüğünü veya yıkıldığını bildirdi.

Nisan ayında yayınlanan bir BM raporunda ekilebilir arazilerin yüzde 83'ünün, tarımsal su kuyularının yüzde 83'ünün ve seraların yüzde 71'inin tahrip edildiği belirtildi.

Sağlık Hizmetleri

OCHA Gazze Şeridi'ndeki 36 hastaneden sadece 18'inin kısmen faaliyette olduğunu açıkladı. 16 sahra hastanesinden 10'u çalışıyor ve Gazze Şeridi'ndeki birinci basamak sağlık merkezlerinin üçte birinden biraz fazlası kısmen çalışıyor.

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) bir milyondan fazla çocuğun bir tür psikososyal desteğe ihtiyacı olduğunu duyurdu. OCHA çatışmalar sırasında bin 580 sağlık çalışanının öldürüldüğünü açıkladı.