İran ‘terör saldırılarına’ maruz kalan santrifüjlerini başka yere taşıdı

İran Natanz Nükleer Tesisi (AP)
İran Natanz Nükleer Tesisi (AP)
TT

İran ‘terör saldırılarına’ maruz kalan santrifüjlerini başka yere taşıdı

İran Natanz Nükleer Tesisi (AP)
İran Natanz Nükleer Tesisi (AP)

İran medyasının aktardığına göre İran Atom Enerjisi Kurumu Sözcüsü Behruz Kemalvendi dün (Cuma) yaptığı açıklamada, santrifüjlerin daha güvenli bir yere taşınmasının sebebinin, Kerec Nükleer Tesisi’nin ‘terör saldırılarına’ maruz kalması olduğunu söyledi. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi iki gün önce yaptığı açıklamada, Tahran’ın uranyum zenginleştirme için gerekli santrifüjlerin yedek parçalarını üreten Natanz Tesisi’ndeki yeni atölyesini yerin altında bir yere taşıdığını duyurmuştu.
Atölyede Tahran'ın batısındaki Kerec’de şu anda kapalı olan nükleer tesisin makinaları kullanılıyor. Kerec Nükleer Tesisi, geçtiğimiz haziran ayında İran’ın İsrail’i sorumlu tuttuğu bir sabotaj eylemine maruz kaldı. Medya kuruluşlarının aktardığına göre Kemalvendi yaptığı açıklamada, “TESA Kerec kompleksine yapılan terör saldırısı nedeniyle güvenlik önlemlerini sıkılaştırmak ve santrifüjlerin büyük bir kısmını daha güvenli bir yere taşımak zorunda kaldık” ifadelerini kullandı. UAEA’yı olay karşısında kayıtsız kalmakla suçlayan Kemalvendi, İsrail'in, İran'ın nükleer tesislerine karşı zarar verici operasyonlar yürütmesinin nedeninin bu olduğunu söyledi.
UAEA, iki hafta önce üye devletlere İran’ın makinaları Natanz’a taşıdığını bildirmiş ancak bunların geniş tesisteki yerini belirtmemişti. Grossi yaptığı bir basın açıklamasında, atölyenin Yakıt Zenginleştirme Tesisi’nin (FEP) ‘salonlarından birinde’ kurulduğunu söyledi. Diplomatlar, atölyenin muhtemelen potansiyel hava saldırılarından korunması için yerin yaklaşık üç kat altında olduğunu söylüyor.



İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
TT

İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)

İran anayasası, İran cumhurbaşkanının herhangi bir nedenle iki ay süreyle yetkilerini kullanamaması durumunda, İran cumhurbaşkanlığının görevlerini geçici bir komitenin üstlenmesini öngörüyor.

131. maddeye göre başkanın ölümü, yokluğu, iki ayı aşan hastalık veya görev süresinin dolması ve yeni cumhurbaşkanının seçilmemesi halinde, cumhurbaşkanının görevlerini bir komisyon üstlenecek.

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Rehber'in onayıyla, Meclis Başkanı ve Yargı Başkanının da yer aldığı bir komiteye başkanlık ediyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 50 gün içinde başkanlık seçimlerini düzenlemekle yükümlü olacak.

131. maddeye göre Rehber, cumhurbaşkanı yardımcısının yetkilerini gerektiği gibi kullanamaması halinde cumhurbaşkanının tüm yetkilerini doğrudan şahsen üstlenebilir veya yeni bir yetkili atayabilir.

İran Anayasası'nın 113. Maddesine göre İran Cumhurbaşkanı'nın, Rehber'den sonra ülkede en yüksek yetkili olduğunu ve Rehber ile ilgili konular hariç, Anayasa'nın uygulanmasından ve yürütme organını (hükümeti) yönetmekten sorumludur.

Bu, İran'ın başbakanlık görevini devralmak üzere geçici bir komite kurma durumu ile üçüncü kez karşı karşıya kalmasıdır.

İlki, İran devriminin ilkelerine ihanet ettiği gerekçesiyle Rehber Humeyni tarafından görevden alınan eski Cumhurbaşkanı Ebu'l Hasan Beni Sadr’ın görevden alınmasının ardından gerçekleşti. Beni Sadr 1979 devriminden sonra İran'ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanıydı. Paris'te sürgünde iken Ekim 2021'de öldüğünde 88 yaşındaydı. Komitenin çalışmaları 22 Haziran 1980'den aynı yılın 2 Ağustos'una kadar yaklaşık iki ay sürdü.

İkincisi, 30 Ağustos 1981 tarihinde İran Başbakanı Muhammed Ali Recai'nin suikasta uğramasının ardından kurulmuştur. Komisyon, Başbakanlık binasının bombalanmasından birkaç saat sonra çalışmalarına başladı ve 9 Ekim 1981 tarihine kadar devam etmiştir.