Emektar astronot, NASA'nın uyarısına rağmen konuştu: "Rusya'nın uzayda şansı sıfır"

Scott Kelly, Roscosmos Başkanı Dmitri Rogozin'le girdiği tartışmanın ardından uyarılmıştı

Scott Kelly, Ağustos 2016 itibarıyla Uluslararası Uzay İstasyonu'nda kesintisiz en uzun süre kalan ikinci astronot oldu (NASA)
Scott Kelly, Ağustos 2016 itibarıyla Uluslararası Uzay İstasyonu'nda kesintisiz en uzun süre kalan ikinci astronot oldu (NASA)
TT

Emektar astronot, NASA'nın uyarısına rağmen konuştu: "Rusya'nın uzayda şansı sıfır"

Scott Kelly, Ağustos 2016 itibarıyla Uluslararası Uzay İstasyonu'nda kesintisiz en uzun süre kalan ikinci astronot oldu (NASA)
Scott Kelly, Ağustos 2016 itibarıyla Uluslararası Uzay İstasyonu'nda kesintisiz en uzun süre kalan ikinci astronot oldu (NASA)

Rusya'nın uzay programına yönelik sert sözleriyle gündeme gelen eski NASA astronotu Scott Kelly, Kremlin'in Batı'yla iş birliği yapmadan ayrı bir uzay programı yürütemeyeceğini savundu.
ABD'nin ünlü dergilerinden Newsweek'e verdiği röportajında Kelly, Rusların uzay programına dair "Uzay yolculuğu yapan bir ülke olarak o kadar da gelişmiş değiller. Uzaya üç kişiyi gönderip sağlam şekilde geri getirebildikleri bir teknolojileri var. Hepsi aşağı yukarı bundan ibaret" dedi.
Rusya Federal Uzay Ajansı'nın (Roscosmos) kaynaklarının yetersiz olduğunu savunan 58 yaşındaki emektar astronot, "Ay'a veya Mars'a gitmek için bundan çok daha fazlasına ihtiyacınız var. Özellikle paranızın olması lazım. Dolayısıyla Putin'in Ukrayna'yı işgali nedeniyle uzay programlarının geleceği hiç parlak değil" ifadelerini kullandı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 24 Şubat'ta verdiği askeri operasyon emriyle başlayan savaşın ardından Batılı ülkeler ve kuruluşlar Kremlin'e çeşitli yaptırımlar uygulamıştı.
Bu kapsamda Avrupa Uzay Ajansı (ESA), 17 Mart'ta yaptığı açıklamada Roscosmos'la ortak yürütmeyi planladıkları Mars görevi ExoMars'ın askıya alındığını duyurmuştu.
ESA'nın duyurusunun ardından Roscosmos Başkanı Dmitriy Rogozin, aynı gün bir açıklama yayımlayarak "birkaç yıl kaybedeceğiz belki ama bu görevi bağımsız olarak düzenleyeceğiz" demişti.
Eski NASA astronotu Kelly, Rusya'nın bu açıklamalarına da değinerek "Bunun başarıya ulaşma ihtimalinin yüzde sıfır olduğuna eminim. Çok pahalı bir iş ve paraları yok" yorumunu yaptı.
Uluslararası Uzay İstasyonu'nda da (UUİ) görev yapmış Kelly, istasyonda 2030'da bitmesi öngörülen işbirliğinin ardından, "Putin yönetimdeyken ABD ve Rusya'nın tekrar herhangi bir ortak çalışmaya gireceğini düşünmüyorum" dedi.
66. gününde de çatışmaların devam ettiği savaş nedeniyle Batı'yla ilişkileri neredeyse kopma noktasına gelen Kremlin, 22 Nisan'da Çin'le ortak insanlı uzay uçuş programı geliştirmeyi planladıklarını da duyurmuştu.
Kelly, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali nedeniyle Twitter üzerinden Rogozin'le tartışmaya girmiş, daha sonra NASA'dan uyarı aldığını ve polemiği sonlandıracağını söylemişti.
Independent Türkçe, Futurism, Newsweek, Interfax



"Asya tek boynuzlu atı"nın genom haritası ilk kez çıkarıldı: Yok olmalarını engelleyebilir mi?

Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
TT

"Asya tek boynuzlu atı"nın genom haritası ilk kez çıkarıldı: Yok olmalarını engelleyebilir mi?

Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)

Son derece nadir rastlanan "Asya tek boynuzlu atı" saolanın ilk defa genom haritası çıkarıldı. Yeni çalışma nesli kritik tehlike altındaki türün yaşamasını sağlayabilir. 

İlk kez 1992'de tanımlanan saola (Pseudoryx nghetinhensis), en yakın zamanda keşfedilen büyük memeli türü. Vietnam ve Laos'un dağlık ormanlarında yaşayan bu sığır türü, boynuzlarının yanı sıra çok nadir görülmesi nedeniyle "Asya tek boynuzlu atı" diye biliniyor.

Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği'ne (IUCN) göre nesli kritik tehlike altındaki bu türün 100'den daha az üyesi kaldığı tahmin ediliyor. Üstelik en son 2013'te görülmesi, soyunun çoktan tükenmiş olabileceği ihtimalini de gündeme getiriyor. 

Uluslararası bir araştırma ekibi, avcıların evlerinden toplanan saola kalıntılarından alınan parçaları analiz ederek 26 saolanın tam genomunu çıkardı. Türünün ilk örneği olan bu çalışma, saolanın geçmişini anlama ve geleceğini güvence altına alma yolunda kritik bilgiler sundu. 

Bulguları hakemli dergi Cell'de 5 Mayıs Pazartesi günü yayımlanan çalışmaya göre saolalar 5 bin ila 20 bin yıl önce iki ayrı popülasyona ayrılmış. 

Makalenin başyazarı Genís Garcia Erill "Saolanın önemli genetik farklılıklara sahip iki popülasyona ayrıldığını görmek bizi epey şaşırttı" diyerek ekliyor: 

Bu daha önce hiç bilinmiyordu ve genetik veriler olmadan bilmemizin yolu yoktu. Bu önemli bir sonuç çünkü türün genetik varyasyonunun nasıl dağıldığını etkiliyor.

Bilim insanları ayrıca iki popülasyonun da Son Buzul Çağı'ndan itibaren azaldığını saptadı. Ekip, toplam saola nüfusunun 10 bin yıldır hiçbir zaman 5 binin üstüne çıkmadığını tahmin ediyor.

Bu durum, iki grubun da genetik çeşitliliğini kaybettiği anlamına geliyor. Ancak her biri genetik kodlarının farklı kısımlarını kaybetmiş. Araştırmacılara göre bu, nesillerinin tükenmesini önlemede kritik bir rol oynayabilir. 

Garcia Erill "Bir popülasyonda kaybolan genetik varyasyon diğerini tamamlıyor. Yani eğer bunları karıştırırsak, diğerindeki eksiklik giderilebilir" diye açıklıyor.

Bilim insanları saolaların hayatta kalması için esaret altında çiftleşmelerini sağlayacak bir program geliştirmeye çalışıyor. Yeni çalışmayı yürüten ekibin hesaplamalarına göre böyle bir program, tükenme riski karşısında en etkili çözümü sunuyor. 

Çalışmanın bir diğer yazarı Rasmus Heller şöyle diyor:

Gelecekteki bir popülasyonun temelini oluşturmak için en az bir düzine saolayı (ideal olarak her iki popülasyonun karışımı) bir araya getirebilirsek, modellerimiz türlerin uzun vadede hayatta kalma şansının yüksek olacağını gösteriyor.

En son 2013'te görülen bir türün 12 üyesini bulmak zorlu bir iş. Ancak araştırmacılar, yeni çalışmanın bu sorunu çözebileceğine inanıyor. Saolanın genetik haritasının çıkarılması, daha kapsamlı arama çalışmalarının önünü açabilir. 

Makalenin yazarlarından Minh Duc Le, "Birçok araştırmacı, suda ve hatta aynı habitatta yaşayan kan emiciler olan sülüklerde, saola DNA'sının izlerini bulmayı deneyip başaramadı" diyerek ekliyor:

Bu tekniklerin hepsi küçük DNA parçalarını tespit etmeye dayanıyor ama artık saola genomunun tamamını bildiğimize göre, bu parçaları bulmak için çok daha geniş bir el kitabımız var.

Independent Türkçe, Science Alert, Phys.org, Cell