Pentagon ile Çin Savunma Bakanlığı arasında "tek Çin politikası" polemiği

Fotoğraf: Reuters_Arşiv
Fotoğraf: Reuters_Arşiv
TT

Pentagon ile Çin Savunma Bakanlığı arasında "tek Çin politikası" polemiği

Fotoğraf: Reuters_Arşiv
Fotoğraf: Reuters_Arşiv

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü John Kirby, ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin'in Çinli mevkidaşı ile 20 Nisan'da yaptığı telefon görüşmesinde "tek Çin prensiplerine bağlı olduklarını" söylemediğini iddia etti.
Günlük basın toplantısında açıklamalarda bulunan Kirby, 20 Nisan'da Austin ile Çin Savunma Bakanı Wei Fenghe ile yaptığı telefon görüşmesine ilişkin Çin açıklamasında bazı hatalar olduğunu söyledi.
Kirby, "Spesifik olarak, Çin Savunma Bakanlığı, iki bakan arasındaki görüşmeye ilişkin hatalı bir şekilde ABD'nin tek Çin ilkesine bağlı olduğunu iddia eden bir açıklama yayınladı. Bakan bunu söylemedi. Bunun yerine, Bakan Austin, Tayvan İlişkileri Yasasında, üç ortak bildiride ve altı güvencede sıralandığı gibi ABD'nin tek Çin politikasına bağlı kalmaya devam ettiğini açıkça belirtti."
Sözcü iki ifade arasındaki farkın ne olduğuna girmedi ancak Tayvan'a destek vermeye devam edeceklerini ve bölgedeki statükonun askeri yollarla değiştirmesine karşı olduklarını söyledi.

Austin Kore'li mevkidaşı ile görüştü
Kirby, Austin'in bölgedeki güvenlik ortamını görüşmek üzere Güney Kore Ulusal Savunma Bakanı Suh Wook ile telefon görüşmesi yaptığını duyurdu.
İki bakanın Kuzey Kore'nin balistik füze denemesini ve bu denemenin Hint-Pasifik bölgesine teşkil ettiği tehdidi ele aldığını belirten Kirby, bakanların Pyongyang'ı füze denemesinden dolayı kınadığını ifade etti.
Kirby, "Bakan Austin, ABD'nin genişletilmiş caydırıcılık yeteneklerini de içerecek şekilde topyekun askeri yetenekleriyle Güney Kore'yi savunmaya yönelik taahhüdünün olduğunu bir kez daha teyit etti" dedi.

ABD, üst düzey Rus subaylarının yerini Ukrayna'ya bildirmedi
Pentagon sözcüsü, New York Times gazetesinin ABD istihbaratının üst düzey Rus subaylarının yerlerini Ukrayna ordusu ile paylaştığı iddiasını yalanladı.
Kirby, "Bugün herkesin aklında olduğunu bildiğim bir konuyu ele alabilirsem ve bu Ukrayna ile istihbarat paylaşımı meselesidir, sadece birkaç şeyi vurgulamak istiyorum. Birincisi, ABD Ukraynalıların ülkelerini savunmasına yardımcı olmak için savaş alanı istihbaratı sağlıyor. Bunu epey konuştuk. Üst düzey askeri liderlerin savaş alanındaki yerleri hakkında istihbarat sağlamıyoruz veya Ukrayna ordusunun hedefleme kararlarına katılmıyoruz" ifadelerini kullandı.
Sözcü, Ukraynalıların çok daha fazla bilgiye sahip olduğunu savunarak, "Ukrayna, bizim ve diğer ortakların sağladığı bilgileri, savaş alanında topladıkları istihbaratla birleştiriyor. Ve sonra kendi kararlarını veriyor ve kendi eylemlerini yapıyorlar" diye konuştu.



Keşmir, Güney Asya'da Pandora'nın kutusunun açılmasına mı sebep oluyor?

Keşmir’in Pakistan yönetimi altındaki bölgesinden Hindistan tarafına doğru bakan turistler (EPA)
Keşmir’in Pakistan yönetimi altındaki bölgesinden Hindistan tarafına doğru bakan turistler (EPA)
TT

Keşmir, Güney Asya'da Pandora'nın kutusunun açılmasına mı sebep oluyor?

Keşmir’in Pakistan yönetimi altındaki bölgesinden Hindistan tarafına doğru bakan turistler (EPA)
Keşmir’in Pakistan yönetimi altındaki bölgesinden Hindistan tarafına doğru bakan turistler (EPA)

Hindistan, Çin ve Pakistan arasındaki toplam nükleer başlık sayısı yaklaşık 630. Çin, 2035 yılına kadar nükleer cephaneliğini 320'den bin 500'e çıkarmayı hedefliyor. Dolayısıyla, bu üç ülkenin, aralarındaki aşırı düşmanlık nedeniyle ‘nükleer terör üçgeni’ olarak adlandırılan bölgeyi oluşturduğu söylenebilir. Eğer dünya düzeninin, özellikle de ekonomik düzenin ağırlık merkezi doğuya kayıyorsa, Çin ve Hindistan hayal edilen dünya düzeninin iki ana sütununu oluşturacak (demografik olarak: Çin + Hindistan = dünya nüfusunun yüzde 36,21'i). Eğer Çin halen ABD tarafından ilk adalar hattı üzerinden çevreleniyorsa, Tayvan adası çevreleme stratejisinin baş tacı olacaktır. ABD’li düşünür Robert D. Kaplan'a göre Hindistan, Hint Okyanusu'nu engelsiz bir şekilde görebilmektedir, zira bu okyanus yeni dünya düzeninin merkezi olacaktır.

Xxscdfrgt
Hindistan sınırına yakın bir askeri karakolda asılı Pakistan bayrağı (Reuters)

Çin, Batılı sömürgeciler tarafından içine sokulduğu yüzyıllık aşağılanmadan kurtulmaya çalışıyor. Ayrıca hem yakın çevresinde hem de diğer kıtalarda etki alanları yaratmaya uğraşıyor. Aksi takdirde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in Kuşak ve Yol Girişimi’nin ne anlamı kalır? Öte yandan Hindistan, ulusal güvenliğine yönelik üç yönden gelen hayati risk ve tehditleri bertaraf ederek jeopolitik konumunu güvence altına almaya çalışıyor. Pakistan'ın bulunduğu kuzeybatı cephesi, özellikle de Babürlerin Hindistan'ı Babür Sultanlığı olarak 300 yıl boyunca yönetmek için bu ovalık bölgeden gelmeleri nedeniyle söz konusu bölge yumuşak karın olarak kabul ediliyor. Kuzeydoğu tarafında Hindistan'ın Çin ile bir sınır anlaşmazlığı var, ancak uzmanlar iki devi ayıran Himalaya sıradağlarını yarattığı için doğaya teşekkür ediyor. Son olarak, Hindistan'ın 7 bin 516 kilometre uzunluğundaki kıyı şeridi, Hindistan'ın ulusal güvenliği için denizcilik açısından sürekli bir tehdit oluşturuyor. İngilizler Babür İmparatorluğu'nu denizden yıkmadı mı? İngilizler Lord Louis Mountbatten aracılığıyla Hindistan'ı bölerek Hindistan'ın baş düşmanı Pakistan'ı yaratmadı mı? İngiliz Lord Mortimer Durand, Orta Asya'daki Büyük Oyun sırasında İngilizler ve Rusya arasındaki ayrım çizgisini (Durand Hattı) çizerek bugünkü Afganistan'ı o zamanki büyük güçler arasında bir tampon devlet olarak kurmadı mı?

Bir sonraki jeopolitik oyun Doğu Asya'nın da katılımıyla Güney Asya'da oynanıyor:

Çin, ister karada ister denizde olsun Hindistan'ı çevrelemek için harekete geçti. Çin, Hindistan'ın Hint Okyanusu'ndaki hareket kabiliyetini sınırlandırarak Sri Lanka adasına dolaylı olarak hâkim olmaya çalışıyor. Böylece Çin, Palk Boğazı'nı kontrol ederek ve Hindistan'ın güneyine 80 kilometreden daha uzak olmayan bir mesafede, Çin'in yakın çevresinde ve yakın etki alanlarında yoğunlaşıyor.

dwefew
Hintli aktivistler bugün Ahmedabad'da Pakistan bayrağı yaktı. (Reuters)

Kuşak ve Yol Girişimi yatırımlarının bir parçası olarak Çin, Umman Körfezi'ne doğrudan bakan Pakistan'ın Gwadar Limanı’na karadan ulaşmak amacıyla Pakistan'a yaklaşık 60 milyar dolar yatırım yaptı. Çin bunu yaparken dünya denizlerine hâkim olan ABD'nin deniz gücünü ve tüm boğazları bypass etmiş oluyor. Ancak en önemli husus Hindistan'ı çevrelemek ve kontrol altına almak.

dert5y6
Çinliler, ülkelerinin bayraklarını sallıyor. (AFP)

Hindistan Batı, özellikle de ABD ile ittifak arayışında olup, tarihi bağlaşıklık kültürünü her zaman korumaya çalışıyor. Japonya ile ittifak arayışında ve ortak deniz manevralarına katılıyor. Hindistan ayrıca, Afganistan ve Pakistan arasında 1893 yılında Mortimer tarafından çizilen ve Peştun ulusunu ikiye bölen (Afganistan ve Doğu Pakistan) hattan kaynaklanan tarihi düşmanlıktan faydalanarak Afganistan ile de ittifak arayışında. Hindistan'ın amacı elbette Pakistan'ı çevrelemek.

Hindistan, Çin gibi kıtasal bir deniz devleti olduğu için daha fazla uçak gemisi inşa ederek (şu anda iki tane var) deniz kuvvetlerini modernize etmeye ve geliştirmeye çalışıyor. Ayrıca batıya yönelerek silah kaynaklarını çeşitlendirmeye çalışıyor.

Hindistan, ABD ile iş birliği içinde, koşullar uygun olduğu takdirde Hindistan'ın Mumbai kentinden Arap Körfezi bölgesi üzerinden Avrupa'ya uzanan ekonomik koridora katılmayı prensipte kabul ederek Kuşak ve Yol Girişimi’ni etkisiz hale getirmeye çalışıyor. Bu, Hindistan'ın Dörtlü grup üyeliğine ek bir adımdır.

Sonuç olarak, Hindistan'ın Keşmir'deki son terör saldırısına verdiği tepki aşırı bir tepki olabilir, ancak jeopolitik derinliği itibariyle Güney Asya'nın Pandora'nın kutusunda gizlenen kötülüklerini yansıtıyor.

*Bu makale, Şarku’l Avsat için bir askeri analist tarafından yapıldı