Bilim insanlarından korkutan teori: Evren çok yakında daralmaya başlayacak

Daralma çağı, uzay ve zamanın ölümüyle sonuçlanabilir

Araştırma ekibinin tasarladığı hesaplama yöntemi, evrenin geçmişte ölçülen genişleme hızını doğru bildi (NASA)
Araştırma ekibinin tasarladığı hesaplama yöntemi, evrenin geçmişte ölçülen genişleme hızını doğru bildi (NASA)
TT

Bilim insanlarından korkutan teori: Evren çok yakında daralmaya başlayacak

Araştırma ekibinin tasarladığı hesaplama yöntemi, evrenin geçmişte ölçülen genişleme hızını doğru bildi (NASA)
Araştırma ekibinin tasarladığı hesaplama yöntemi, evrenin geçmişte ölçülen genişleme hızını doğru bildi (NASA)

Yeni bilimsel araştırma, evrenin genişlemesinin yakında sona erebileceğini ortaya koydu.
Hakemli bilimsel dergi Proceedings of the National Academy of Sciences'ta yayımlanan makaleye göre, evrenin yaklaşık 13,8 milyar yıllık kesintisiz genişlemesi durma noktasına gelebilir ve ardından evren yavaş yavaş büzülmeye başlayabilir.
ABD'deki Princeton Üniversitesi Teorik Bilim Merkezi'nin yöneticisi Paul Steinhardt'ın da aralarında yer aldığı üç bilim insanı, kozmik genişlemeye dair önceki gözlemleri bir araya getirdi.
Ekip bu verilerden hareketle karanlık enerjiyi (evrenin giderek daha hızlı genişlemesine yol açtığı kabul edilen ve gözlemlenemeyen gizemli madde) bilgisayarda canlandırdı.

Karanlık enerjiye dair iki teori
Karanlık enerjinin, evrenin toplam kütle enerjisinin yaklaşık yüzde 70'ini oluşturduğu düşünülüyor. Albert Einstein'ın teorisine göre, karanlık enerjinin kozmolojik bir sabit, yani değişmeyen bir enerji biçimi olması gerekiyor. Bu teori doğruysa evren de sonsuza kadar genişlemeye devam etmeli.
Ancak buna meydan okuyan başka bir teori, karanlık enerjinin sabit olması gerekmediğini öne sürüyor. Bu gizemli maddeyi "öz" (quintessence) diye adlandıran teori, 1998'de aralarında yine Steinhardt'ın da yer aldığı bilim insanları tarafından ortaya atıldı.

Uzay ve zamanın sonu
Yeni araştırmada da Steinhardt ve arkadaşlarının teorisi baz alındı ve karanlık enerji, doğanın sabit bir gücü değil, zamanla bozunabilen bir varlık olarak simüle edildi.
Bulgular, evrenin genişlemesinin milyarlarca yıldır hızlanmasına rağmen, karanlık enerjinin itici gücünün zayıfladığını gösterdi.
Buna göre evrenin ivmesi önümüzdeki 65 milyon yıl içinde hızla sona erebilir ve daha sonra 100 milyon yıl içinde genişleme tamamen durabilir ve daralma çağı başlayabilir.
Bu daralma çağı, milyarlarca yıl sonra uzay ve zamanın ölümüyle ve belki de yeniden doğuşuyla sonuçlanabilir.
Livescience'a konuşan Steinhardt, "65 milyon yıl geriye gidelim. Chicxulub asteroidinin Dünya'ya çarptığı ve dinozorları ortadan kaldırdığı zamana..." ifadelerini kullandı:
"Kozmik ölçekte, 65 milyon yıl epey kısa."
British Columbia Üniversitesi'nde fizik ve astronomi profesörü olan ama çalışmaya dahil olmayan Gary Hinshaw ise makaledeki tahminlerin şu anda sınanmasının mümkün olmadığını ve bunların şimdilik sadece teori olarak kabul edilebileceğini vurguladı.
 
Independent Türkçe, Livescience



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT