عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Brezilya: Lula siyaset sahnesine geri döndü

Lula da Silva, başkanlık kampanyasını "Brezilya'yı Yeniden İnşa Et" sloganıyla başlattı

Brezilyalı solcu lider Luis Inacio Lula da Silva (AFP)
Brezilyalı solcu lider Luis Inacio Lula da Silva (AFP)
    Sao Paulo / Şarku’l Avsat
TT
TT

Brezilya: Lula siyaset sahnesine geri döndü

Brezilyalı solcu lider Luis Inacio Lula da Silva (AFP)
Brezilyalı solcu lider Luis Inacio Lula da Silva (AFP)

Brezilyalı solcu lider Luis Inacio Lula da Silva, Ekim ayında yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı seçimleri için kampanyasını, Başkan Jair Bolsonaro'nun "sorumsuz ve canice" yönetiminin ardından ülkeyi "yeniden inşa" sloganıyla başlattı.
Şarku’l Avsat’ın AFP’ye dayandırdığı haberine göre 76 yaşındaki Lula, Sao Paulo'da yaklaşık 4 bin destekçisine yaptığı açıklamada, "Hepimiz yalnızca zafer için değil, Brezilya'da seçimlerden daha zor olacak yeniden inşa ve değişim için de çalışmaya hazırız” ifadelerini kullandı.
İktidardan ayrıldıktan on iki yıl sonra eski sendikacı, solun liderliği için herhangi bir meydan okuma olmadan üçüncü dönem için yarışıyor.
2003-2010 yılları arasında iki dönem başkanlığını yürüttüğü Brezilya siyaset sahnesinde muazzam bir dayanıklılığa ve çok büyük bir ağırlığa sahip olan İşçi Partisi lideri, altıncı kez cumhurbaşkanlığına aday oluyor.
Üçüncü seçeneği mümkün kılan bir adayın yokluğunda Lula, seçimlerde Jair Bolsonaro'yu (67) yenebilecek tek kişi olmaya devam ediyor. Lula, iktidarda kalmak için her şeyi yapmaya hazır görünen cumhurbaşkanına karşı büyük bir farkla kamuoyu yoklamalarındaki liderliğini sürdürüyor.
2 ve 30 Ekim'de yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri, yükselen 213 milyon nüfuslu devasa ülkedeki aşırı kutuplaşmayı gözler önüne serecek.
Solcu aday destekçilerine “Ne istiyoruz? Brezilya demokrasisi mi yoksa otoriterlik mi? Seçim hiç bu kadar basit olmamıştı” diye seslendi.
Lula, Brezilya bayrağını gösteren dev ekranın önünde yaklaşık elli dakika konuştu.

Lula, "Brezilya köle bir devlet olmak için çok büyük" diye ekledi ve birkaç kez hedefinin "mevcut hükümetin sorumsuz ve canice politikası karşısında ülkenin egemenliğini yeniden kurmak" olduğunu tekrarladı.
Yönetimi sırasında kürsüde hitabet yeteneklerini gösterdiği büyük toplantıların aksine Lula, konuşmasını okumakla yetiniyor, dinleyicilere görece uzun süre bakmıyor, doğaçlama ve boş laflardan kaçınıyordu.
Danışmanları Lula’ya, son tartışmalar patlak verdikten sonra yüzünde sakinlik ve güven göstermesini tavsiye etti.
Lula, bu hafta Time dergisine verdiği röportajda Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir (Volodimir) Zelenskiy’i eleştirdi ve ona, "Ben de iyi bir komedyendim. Ama televizyonda görünsün diye savaş başlatmaya zorlamayın” dedi. Ayrıca Lula, Zelenskiy’nin ülkesindeki çatışmadan Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile "aynı derecede" sorumlu olduğunu da sözlerine ekledi.
Gençliğinde tornacı bir sendikacı olan Lula, kürtaj, polis ve orta sınıf hakkındaki tartışmalı açıklamaları nedeniyle de eleştirildi.
Sao Paulo'nun eski merkez sağ valisi başkan yardımcısı adayı Geraldo Alcumen, aşırı sağ aday Jair Bolsonaro'ya karşı dayanışma göstermek amacıyla yayınladığı video konuşmasında şunları söyledi: “Hiçbir anlaşmazlık bizi demokrasiyi koruma görevimizden alıkoyamaz”.
Lula'nın karizmasından yoksun olmasına rağmen, 2006 ikinci tur seçimlerinde eski solcu cumhurbaşkanı tarafından mağlup edilen Geraldo Alckmin, merkeze, ılımlı sağ seçmenlere ve iş dünyasına güven veriyor.
Alckmin, geçtiğimiz cuma günü Kovid-19 virüsüne yakalanması nedeniyle kampanyanın açılışında konuşmasını evinden video aracılığıyla yaptı.
Konuşmalara katılan avukat Alexandre Boubou (29), "Lula, geniş bir demokratik cephe için ittifak oluşturabilecek tek kişi” dedi.
Önümüzdeki haftadan itibaren Lula, Başkan ve aday Bolsonaro'nun güneydoğuda yer alan Minas Gerais eyaletinden başlayarak aylardır yaptığı gibi ülke çapında turlara başlayacak.
Congreso im Foucault internet sitesinin kurucusu Silvio Costa, AFP'ye yaptığı açıklamada, "Lula gerçekten seçimleri kazanmak istiyorsa seçmenlere daha yakın olmak için Bolsonaro gibi sokaklara çıkmalı” dedi.
Lula da Silva, ekonomik ve sosyal eşitsizlikleri azaltma ve eğitimi teşvik etme mirasının "yok edildiğine ve dağıtıldığına" inanıyor.
Time dergisine yaptığı açıklamada Lula, "Yaptığımdan daha fazlasını ve daha iyisini yapabileceğimi düşünüyorum" ifadelerini kullandı.
Bu yeni adaylık, 2018 başkanlık yarışından diskalifiye edilerek, Jair Bolsonaro'nun kolayca seçilmesine izin veren Lula için bir intikam tadı taşıyor.
Kasım 2019'da serbest bırakılıncaya kadar yolsuzluk suçlamalarıyla bir buçuk yıl hapiste kaldı. Lula'nın siyasi hayatı, Yüksek Mahkeme Mart 2021'de mahkumiyetini bozana kadar geçmişte kalmış bir şeydi.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Uluslararası sistem: Zenginlik, güç ve akıllı liderliğin yokluğu

Amerikan ve Çin bayrakları (AP)
Amerikan ve Çin bayrakları (AP)
TT
TT

Uluslararası sistem: Zenginlik, güç ve akıllı liderliğin yokluğu

Amerikan ve Çin bayrakları (AP)
Amerikan ve Çin bayrakları (AP)

Nebil Fehmi

Çağdaş uluslararası sistemin biçimi ve kutuplar hakkında çeşitli soru işaretleri bulunuyor; Amerikan ve Rus iki kutupluluğu geri mi dönecek, Rusya'nın yerini Çin mi alacak, ya da dünyada üç kutup var olmaya devam mı edecek? Yahut sadece ABD veya Çin’in tek kutup olduğu bir sistem tarafından mı yönetileceğiz? Hiçbir tarafın tek taraflı karar alma yetkisine sahip olmadığı dengeli, çok taraflı bir sistemin kurulma olasılığı nedir? Yoksa güçlü, çatışan tarafların çoğaldığı çok kutuplu bir sistemin eşiğinde miyiz? Bunlar çalkantılı, hassas ve tehlikeli bir geçiş döneminde sorulan çeşitli ve farklı sorular.

Dikkatler her zaman en zengin ve en güçlü tarafların üzerindedir ve onlar, savaş ve barış, inşa etme ve yıkma, ekonomi ve finans, sanayi ve ticaret gibi alanların birbirinden farklı olmasına ve hatta bazen birbiriyle çelişmesine rağmen, belli alanlarda en başarılı ve seçkin olanlar olarak kabul edilirler.

Zenginlik ve güce dair değerlendirme, buna dahil edilen çeşitli yaklaşımlar ve kriterlerle birlikte şartlara ve durumlara göre değişir. Bir ülkede zenginliği belirlemede kişi başına düşen milli gelir doğru ölçüt olursa, dünyanın en zengin ülkesinin Lüksemburg olduğunu, onu Singapur ve Çin'in Makao bölgesinin izlediğini görürüz. Bu sıralamada dünyanın en büyük ekonomisi ABD 10. sırada yer alırken, dünyanın beşinci büyük ekonomisi Hindistan ise 124. sırada yer alacaktır. Zenginlik için doğru ölçüt, kişi başına düşen milli gelire paralel olarak satın alma gücü olursa, ülkelerin şu şekilde sıralandığını göreceğiz: Çin, ABD, Hindistan, Rusya, Japonya, Almanya, Endonezya, Brezilya, Fransa ve İngiltere.

Askeri harcamaların 2,46 trilyon dolara ulaştığı ve en fazla harcama yapan ülke olan ABD'nin bunun 824 milyar dolardan fazlasını üstlendiği bir dünyada gücün değerlendirilmesi için ölçütler belirlemeye çalışırsak, bunlara askeri ve siyasi kabiliyetleri eklemeli, dahası buna öncelik vermeliyiz. Buna ilave olarak, bildiğimiz gibi güç mutlak değildir. Her durum ve her arenanın coğrafi yapısına bağlı olarak karada, denizde ve havada uzun ve kısa vadeli askeri yaklaşımlar, genel bir bakış açısıyla, bölgesel veya uluslararası düzeydeki siyasi hedefler ve iddialar vardır.

Batı-ABD-Avrupa'nın hırs ve emellerinin rekabet ettiği, ancak Rusya ve hatta Çin'in Avrasya perspektifinden farklılaştığı herkesçe biliniyor. Bunların hepsi ise Latin Amerika, Afrika ve Asya'nın büyük bölümündeki ülkelerin siyasi perspektifleri ve hedefleri ile ayrışıyorlar. Birinin uluslararası iddia ve emelleri, diğerinin ise sadece ulusal veya bölgesel iddia ve emelleri olduğu için doğrudan askeri çatışmaya girmeleri imkânsız olan ülkelerin askeri kabiliyetlerini karşılaştırmanın anlamı nedir? Okyanuslara ve denizlere hâkim geniş ülkeler ile denize kıyısı olmayan küçük ülkeler arasında, denizde ve karada kimin daha üstün kabiliyetlere sahip olduğunun önemi nedir?

Halkların ihtiyaçlarını karşılamak ve ülkelerin çıkarlarını korumak için maddi ve askeri imkânlara ihtiyaç duyulur, ancak zenginlik ve güce aşırı vurgu yapılıyor. Zenginliğin veya gücün kalıcı olduğunu, baskın zenginliğin zararlı, kaba kuvvetin ise adaletsiz olduğunu varsaymanın yanlış olduğunu düşünüyorum.

Zaman içinde yaşanan siyasal ve küresel gelişmeler devletler düzeyinde geniş çaplı değişimlere yol açtı. Bunlar arasında şunlar sayılabilir; eski Avrupa sömürgeciliğinin aşınmasına ve çöküşüne eşlik eden gelişmeler, Sovyetler Birliği ile ABD arasındaki Soğuk Savaş’ın dönemsel olarak sona ermesi. Enerji şirketlerinin, dünyanın en büyük ve en zengin şirketleri listesindeki kontrolünün telekomünikasyon, programlama, dijitalleşme, teknoloji şirketleri lehine kaybolması, bunların daha önce hayal bile edilemeyen seviyelerdeki zenginlik merdivenlerini hızla tırmanması. Bu gelişmeler uluslararası sistemin biçimini ve niteliğini, güç tanımını, savaşların niteliğini değiştirdi, savaşlar daha ölümcül hale geldi ve artık daha uzak mesafelerden yönetilmeye başlandı.

Güç ve servet açısından baskın oyuncular genellikle orta veya uzun vadede pozisyonlarını korurlar ve liderlik kademeli olarak aktarılır. Bunlar, denklemleri ve rekabeti değiştiren önemli anların ortaya çıkmasıyla hızlanabilir. Bu anlar şunlarla bağlantılıdır; dünya savaşları gibi siyasi olaylar, kurtuluş hareketleri gibi yeni politik eğilimler veya geçen yüzyılın sanayi devrimi veya son 50 yıldaki teknolojik ve iletişim devrimi gibi teknolojik atılımlardan kaynaklanan ekonomik ve sosyal gelişmeler. Bunun nedeni dünyanın zenginlik oranlarının ve güç dengelerinin değiştiği sürekli bir değişim halinde olmasıdır.

Ancak liderlik tamamen farklı bir konudur. Zenginlik ve gücü aşar ve başkalarını etkileme, başkalarının uzun süreler boyunca örnek almak istediği pozisyonları, politikaları ve deneyimleri benimseme yeteneği gibi birkaç başka hususu da kapsar. Bunların sahiplerinden haklara saygı duymaları, yanlış ve hataları reddetmeleri, genel yararı göz önünde bulundurmaları, başkalarının umduğu ve arzuladığı bir örnek ve deneyim olmaları beklenir. Sovyetlerin geçen yüzyılda öncülük ettiği sosyalist felsefe ve yakın on yıllara kadar ABD'nin öncülük ettiği Batılı liberal sistem bunlara örnektir. Bunlardan biri başarısız olup dağıldı, diğerinin içeride ve dışarıda çifte standart uyguladığı ifşa oldu ve bu da ona parlaklığını ve güvenilirliğini kaybettirdi. Bağlantısızlar Hareketi, dünyanın vicdanı ve dengesi için başka bir alternatif sunmak amacıyla hızla yükseldi. Ancak, üyeleri istikrarlı bir uluslararası düzene en çok ihtiyaç duyan orta gelirli ülkeler olmasına rağmen, üyeleri günlük sorunlara ve kısa vadeli hırslara daldıkça parlaklığını ve itibarını kaybetti.

Bugün dünya zenginlik ve güçle dolup taşıyor, ancak sağlam, bilge ve dengeli bir liderlikten yoksun. Sistemlerimiz ve kurumlarımız şu anda çalkantılı bir aşamadan geçiyor ve hangi ülkelerin veya kuruluşların uluslararası düzeyde gelecekte liderlik rolünü hak ettiği ve üstleneceği henüz belli değil. Bu, meseleleri kontrol altına almak ve büyümelerini önlemek için acilen bazı proaktif, geçici adımlar atmamızı gerektiriyor. Kriz yönetimi kavramına benzer şekilde, uluslararası sistemin tamamen çökmesini ve dağılmasını önleyecek, aynı zamanda mevcut uluslararası sistemi küresel siyasal gerçeklikle daha uyumlu, işler tekrar kontrolden çıkmadan önce gelecekteki zorluklarla başa çıkabilecek hale getirecek reform yollarını bulmaya yönelik araştırmaları ve ciddi çabaları yoğunlaştırmayı amaçlamalıyız.