Borneo'da gizemli bir melez maymun görüldü

Bilim insanları hayvanın yavrulayabildiğini düşünüyor

Maymun uzaktan akraba iki türün çiftleşmesiyle doğdu (Nicole Lee / Livescience)
Maymun uzaktan akraba iki türün çiftleşmesiyle doğdu (Nicole Lee / Livescience)
TT

Borneo'da gizemli bir melez maymun görüldü

Maymun uzaktan akraba iki türün çiftleşmesiyle doğdu (Nicole Lee / Livescience)
Maymun uzaktan akraba iki türün çiftleşmesiyle doğdu (Nicole Lee / Livescience)

Bilim insanları Borneo'da daha önce görülmemiş, gizemli bir maymun tespit etti.
Hakemli bilimsel dergi International Journal of Primatology’de yayımlanan yeni makalede, maymunun melez bir tür olduğu ifade edildi.
Araştırmacılar, hayvanın muhtemelen Latince adı Nasalis larvatus olan hortum maymunu ve Trachypithecus cristatus adlı gümüşi bir langurun yavrusu olduğu sonucuna vardı.
Uzaktan akraba olduğu belirtilen bu iki maymun türü, Asya adasında aynı habitatı paylaşıyor ve ormanlık alanlarda kendilerine yer açmak için rekabet ediyor.
Bilim insanları koronavirüs kısıtlamaları nedeniyle Borneo’daki gözlemlerine ara vermek zorunda kalmıştı. Bu nedenle yeni araştırmada yer alan en son fotoğraflar 2020’de kaydedilebilmişti.
Araştırmada maymunun ilk olarak 2017’de daha yavruyken fotoğraflandığı ortaya çıktı. 2020’de kaydedilen daha yeni fotoğraflar maymunun olgun bir dişiye dönüştüğünü ortaya koydu.
Araştırmacılar hayvanın yavruladığından da şüpheleniyor.
Malezya Bilim Üniversitesi’nden primatolog ve araştırmanın ortak yazarı Nadine Ruppert, "Bir bebeği emziriyor gibi görünüyordu" ifadelerini kullandı. 
Livescience’a konuşan Ruppert, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Hepimiz hayran kaldık, epey gerçeküstüydü."
Genellikle farklı türlerin çiftleşmesiyle doğmuş hayvanlar, hayatta kalabilen yavrular dünyaya getiremiyor. Bu tür hayvanların doğurganlığa sahip olduğu nadiren görüldüğü için Borneo’daki maymun araştırmacıları heyecanlandırdı.
Uzmanlar maymunun başka bir dişinin bebeğine bakıyor olabileceği ihtimali üzerinde de durdu. Ancak fotoğraflar maymunun göğüslerinin şiştiğini ve bunun da emzirdiğine işaret edebileceğini ortaya koyuyor.
Ruppert, "Fotoğrafçıların gözlemlerinde, erkek hortumlu maymunların bölgede dişi gümüşi langurlarla çiftleştiği ve dişi hortum maymunlarının gümüşi langur bebeklere baktığı karışık gruplar gördük" dedi.
Araştırmacılar, fotoğraflardaki gizemli maymunun, her iki türün de özelliklerini paylaştığını ifade etti. Hayvanın erkek hortumlu maymun ve dişi langurdan doğduğu tahmin ediliyor. 
Yetişkin hortum maymunlarının uzun burunlu pembemsi yüzleri; yetişkin gümüşi langurların daha kısa ve daha küçük burunlu siyah yüzleri var. Ayrıca hortum maymunları daha iri. Ortalama bir erkek hortum maymununun boyı 76 santimetre, kilosu 24 kilograma varabilir.
Gümüşi langurlar ise yalnızca 56 cm uzunluğa ve 6,6 kilograma ulaşabilir.
Araştırmacılara göre gizemli maymunun burnu hortum maymunları gibi uzunken, boyu çok daha kısa ve yüzünde gri bir renk var.
Güneydoğu Asya'daki Borneo adası, üç ülkeye (Malezya, Brunei ve Endonezya) bölünmüş durumda. Melez maymun, Malezya'nın kontrolündeki alanda, Kinabatangan Nehri yakınında, hortum maymunları ve gümüşi langurların kesiştiği bölgede görüldü.
Diğer yandan araştırmanın yazarları bu melez maymunun, insanların neden olduğu ormansızlaşma yüzünden ortaya çıkmış olabileceğini düşünüyor.
"Her iki türün de nehir kıyısındaki dar ormanlık alanlara sıkışması trajik" diyen Ruppert, sözlerini şöyle noktalıyor:
"Umarım insanlar onu korunması gereken bölgenin en önemli hayvanı olarak görür ve onunla birlikte iki ebeveyn türü ve habitatı böyle görmeye başlarlar."
 
Independent Türkçe, Livescience



Tarihte ilk: Bir robot, gerçekçi bir ameliyatı ilk kez yardım almadan gerçekleştirdi

 Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
TT

Tarihte ilk: Bir robot, gerçekçi bir ameliyatı ilk kez yardım almadan gerçekleştirdi

 Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)

İlk kez bir robot, insan yardımı olmadan gerçekçi bir ameliyat gerçekleştirdi.

Johns Hopkins Üniversitesi'nden araştırmacılar, robotun ekipten gelen sesli komutlara yanıt vererek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir operasyonu "sakince" gerçekleştirdiğini çarşamba günü açıkladı. Robot, gerçek hayattaki tıbbi acil durumlara özgü beklenmedik senaryolar sırasında bile yetenekli bir insan cerrahın uzmanlığını sergiledi.

Tıbbi robotik uzmanı Axel Krieger yaptığı açıklamada, "Bu ilerleme bizi belirli cerrahi görevleri yerine getirebilen robotlardan, cerrahi prosedürleri gerçekten anlayan robotlara taşıyor" diyor.

Bu kritik ayrım bizi, gerçek hasta bakımının karmaşık, öngörülemez gerçekliğinde çalışabilen, klinik düzeyde uygulanabilir otonom cerrahi sistemlere önemli ölçüde yaklaştırıyor.

"SRT-H" ya da "Surgical Robot Transformer-Hierarchy" (Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi) diye bilinen robot, Johns Hopkins cerrahlarının domuz kadavraları üzerinde yaptıkları operasyonları izleyerek ameliyat videolarıyla eğitim aldı. Videolarda görevleri açıklayan altyazılar vardı.

Johns Hopkins, robotun videoları izledikten sonra ameliyatı yüzde 100 doğrulukla gerçekleştirdiğini ifade ediyor. Robotun ameliyatı gerçekleştirmesi daha uzun sürse de sonuçlar bir cerrahla kıyaslanabilir düzeydeydi.

Popüler yapay zeka sohbet botu ChatGPT'ye güç veren aynı makine öğrenimi mimarisiyle geliştirilen robotun, kanalları ve arterleri tanımlama, bunları hassas bir şekilde tutma, klipsleri stratejik olarak yerleştirme ve parçaları makasla kesme gibi 17 dakika süren görevleri tamamlaması gerekti.

Bu, Krieger'in "Akıllı Doku Otonom Robotu"nun (Smart Tissue Autonomous Robot) üç yıl önce bir hayvan üzerindeki ilk otonom robotik ameliyatta (canlı bir domuz üzerinde laparoskopi ameliyatı) yaptığından daha fazla görev içeriyor. O robot da özel olarak işaretlenmiş dokulara ihtiyaç duymuş, son derece kontrollü bir ortamda çalışmış ve katı bir cerrahi planı takip etmişti.

Buna karşılık SRT-H, tek tip olmayan anatomik koşullarda kusursuz bir performans sergiledi. Araştırmacılar robotun başlangıç pozisyonunu değiştirdiğinde ve safra kesesi ve çevresindeki dokuların görünümünü değiştiren kan benzeri boyalar eklediğinde bile durum böyleydi.

fgrthyju
Robot, popüler OpenAI sohbet botu ChatGPT'ye güç veren aynı makine öğrenimi mimarisiyle çalıştırılıyor. Robot 17 dakika süren görevleri tamamlayabildi (XinHao Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)

Krieger geçen yıl sistemi kullanarak bir robotu üç kritik cerrahi görevi yerine getirecek şekilde eğitmişti: bir iğneyi yönlendirmek, vücut dokusunu kaldırmak ve dikiş atmak. Ancak bu görevlerin her biri sadece birkaç saniye sürmüştü.

Araştırmacı ekip bundan sonra sistemi daha fazla ameliyat türü üzerinde eğitip test etmek ve yeteneklerini tam bir otonom ameliyat gerçekleştirecek şekilde genişletmek istiyor.

Daha önce Johns Hopkins'te doktora sonrası araştırmacı olan ve artık Stanford Üniversitesi'nde çalışan başyazar Ji Woong "Brian" Kim, "Bu çalışma, otonom cerrahi robotların gerçek dünyada kullanılmasının önündeki bazı temel engelleri aştığı için önceki çabalara göre büyük bir sıçramayı temsil ediyor" diyor. 

Çalışmamız, yapay zeka modellerinin cerrahi otonomi için yeterince güvenilir hale getirilebileceğini gösteriyor; bu bir zamanlar çok uzak görünse de artık uygulanabilir olduğu kanıtlanıyor.

Bulgular hakemli dergi Science Robotics'te yayımlandı.

Independent Türkçe