NASA gelmiş geçmiş en güçlü uzay teleskobunun kaydettiği çarpıcı görüntüyü yayımladı

"Bu, insanlık için olağanüstü bir dönüm noktası"

Görüntü, James Webb'in Orta Kızılötesi Enstrüman (MIRI) cihazıyla kaydedildi (NASA)
Görüntü, James Webb'in Orta Kızılötesi Enstrüman (MIRI) cihazıyla kaydedildi (NASA)
TT

NASA gelmiş geçmiş en güçlü uzay teleskobunun kaydettiği çarpıcı görüntüyü yayımladı

Görüntü, James Webb'in Orta Kızılötesi Enstrüman (MIRI) cihazıyla kaydedildi (NASA)
Görüntü, James Webb'in Orta Kızılötesi Enstrüman (MIRI) cihazıyla kaydedildi (NASA)

NASA, James Webb Uzay Teleskobu'nun yaklaşan bilimsel operasyonlarını tartışmak için pazartesi sabahı bir basın toplantısı düzenledi.
Toplantıda teleskobun kaydettiği, göz kamaştırıcı yıldız görüntüleri yayımlandı.
NASA'nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi'nde görev alan Michael McElwain, "Teleskop hizalama sürecinin beklediğimizden daha iyi bir performansla tamamlandığını bildirmekten memnuniyet duyuyorum" diye konuştu:
"Bu, insanlık için olağanüstü bir dönüm noktası."
10 milyar dolarlık uzay teleskobu, şu anda Dünya'dan 1,5 milyon kilometre uzaktaki L2 noktasına konuşlanmakla meşgul. Bu da aracın gezegene Ay'dan 4 kat daha uzak olacağı anlamına geliyor.
Gelmiş geçmiş en güçlü uzay teleskobu diye nitelenen cihaz, henüz tam anlamıyla faaliyete geçmedi.
Ancak teleskobun düzgün çalıştığından emin olmak için veriler toplanmaya başladı. NASA da zaman zaman teleskoptan yakalanan görüntüleri paylaşarak James Webb’e yönelik heyecanı taze tutuyor.
Basın toplantısında sunulan fotoğrafta Samanyolu Galaksisi’nin uydu gökadası diye nitelenen Büyük Macellan Bulutu ayrıntılı biçimde görülüyor.
Büyük Macellan Bulut, daha önce, şu anda emekliye ayrılmış olan Spitzer Uzay Teleskobu'nun Kızılötesi Dizi Kamerası’yla görüntülenmişti.
İki görüntüyü karşılaştıran araştırmacılar, James Webb’in ayrıntılı gözlem gücünü gözler önüne serdi.
 fd611ca9-5ada-4633-939e-da6fac6cd857.jpg
Soldaki fotoğraf Spitzer, sağdakiyse James Webb Uzay Teleskobu tarafından çekildi (NASA)
Avrupa Uzay Ajansı’nda görev alan astronom Christopher Evans, "Bu, Webb'in önümüzdeki yıllarda bizim için yapacaklarının gerçekten güzel bir örneği" ifadelerini kullandı.

James Webb, evrenin derinliklerine bakacak
25 Aralık’ta Avrupa Uzay Ajansı'nın Ariane 5 adlı kargo roketiyle fırlatılan gözlem aracı, 1990’dan beri uzayın derinliklerini gözlemleyen Hubble Uzay Teleskobu’nun yerini alacak. 
Teleskop en az 5 yıl çalışacak şekilde tasarlandı ama bilim insanlarının son hesaplamaları teleskobun 20 yıldan uzun süre çalışmak için yeterli yakıta sahip olabileceğini gösteriyor.
Geliştirilmesine NASA’nın öncülük ettiği teleskobu 15 ülke ortak işletiyor.
Teleskop, "Dünya benzersiz mi?", "Ona benzer başka gezegen sistemleri var mı?" ve "Evrende yalnız mıyız?" gibi çok temel sayılan ama henüz tam olarak yanıtlanamamış soruların peşinden gidecek.
Gözlem aracı, birbirinden epey farklı ötegezegenleri inceleyecek, yaşamın yapı taşlarını bulma umuduyla, Dünya'nınkine benzer atmosferleri araştıracak ve başka gezegenlerde organik moleküller saptamaya çalışacak.
Teleskobun bir diğer amacı da yıldızların evriminin daha iyi anlaşılmasını sağlamak. Kızılötesi ışıkta gözlem yapan araç, bir zaman makinesi görevi görecek.
Güçlü teleskopları kullanarak çok uzaktaki gök cisimlerini inceleyen bilim insanları, ilgili gök cisminden gelen ışığın Dünya'ya ulaşma süresi uzadığı için "zamanda geriye bakma" imkanı yakalıyor.
NASA yetkililerine göre James Webb Uzay Teleskobu 13,5 milyar yıl öncesini, yani evrenin yeni oluştuğu zamanı gözlemleyebilecek kadar güçlü.
 
Independent Türkçe, Space, Gizmodo



İlk insanların beslenme sırları, 300 bin yıllık ahşap aletlerle birlikte gün yüzüne çıktı

(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
TT

İlk insanların beslenme sırları, 300 bin yıllık ahşap aletlerle birlikte gün yüzüne çıktı

(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
(Liu ve ekip arkadaşları/Science)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Çin'in güneybatısında keşfedilen 300 bin yıllık nadir ahşap aletler, bölgedeki ilk insanların büyük ölçüde kök ve yumrular gibi yeraltı bitkileriyle beslendiğini gösteriyor.

Hakemli dergi Science'da perşembe günü yayımlanan bulgular, Doğu Asya'daki erken insan atalarının gelişmiş bilişsel becerilerine, yaşantılarına, beslenme biçimlerine ve çevrelerine ışık tutuyor.

Yunnan eyaletinin Jiangchuan bölgesinde yer alan göl kıyısındaki Gantangqing arkeolojik kazı alanında, oksijenden yoksun kil tortularda ahşap aletlerin korunması sayesinde bu nadir buluntu elde edildi.

Araştırmacılar tortularda yaklaşık bin organik kalıntı da buldu.

Ortaya çıkarılan kalıntıları gelişmiş teknikler kullanarak tarihlendiren bilim insanları, aletlerin 250 bin ila 350 bin yıllık olduğunu tespit etti.

Bilim insanları, çeşitli biçim ve işlevlere sahip "son derece nadir" ahşap aletlerin yaklaşık 300 bin yıllık katmanlardan çıkarıldığını söylüyor.

Bugüne kadar bu döneme ait, biri Avrupa'da diğeri Afrika'da olmak üzere ahşap alet içeren sadece iki keşif yapılmıştı.
 

Görsel kaldırıldı.

Gantangqing'deki ahşap aletler (Liu ve ekip arkadaşları/Science)


Yeni keşfedilen çubuklardan ikisi, İtalya'nın Poggetti Vecchi bölgesinde bulunan 171 bin yıllık aletlere benzerlik gösteriyor.

Kanca biçimli benzersiz 4 aletin daha ortaya çıkarıldığını belirten bilim insanları, bunların muhtemelen kökleri kesmek için kullanıldığını söylüyor.

Ayrıca araştırmacıların ahşap aletlerin üzerinde kasıtlı cilalama ve kazıma izleri, kenarlarındaysa toprak kalıntıları saptaması, bunların kök ve yumrular gibi yeraltı bitkilerini kazmak için kullanıldığına işaret ediyor.

Bilim insanları, "Ahşap aletler arasında kazma çubukları ve küçük, eksiksiz, elle tutulan sivri uçlu aletler var" diye yazıyor.

Bilim insanları bu bulgulara dayanarak insanların Doğu Asya'daki atalarının muhtemelen bitki temelli bir beslenme biçimi izlediğinden şüphelenirken, bölgede çam fıstığı, fındık, kivi meyvesi ve su yumrularına dair kanıtlar tespit edildi.

Buna karşılık Avrupa ve Afrika'da saptanan ahşap aletler av aletleri, mızraklar ve mızrak uçlarıydı.

Çalışmanın ortak yazarı arkeolog Bo Li şöyle diyor:

Bu keşif, erken insan adaptasyonuna ilişkin önceki varsayımlara meydan okuyor. Çağdaş Avrupa yerleşimleri (Almanya'daki Schöningen gibi) büyük memelileri avlamaya odaklanırken, Gantangqing subtropik bölgelerde bitki temelli, eşsiz bir hayatta kalma stratejisini ortaya koyuyor.

Dr. Li, "Ahşap aletlerin çeşitliliği ve karmaşıklığı da arkeolojik kayıtlardaki önemli bir boşluğu dolduruyor, çünkü 100 bin yıldan daha eski ahşap aletler Afrika ve Batı Avrasya dışında son derece nadir görülüyor" ifadelerini kullanıyor.

Keşif, ahşap aletleri kullanan erken insanların dünya genelinde çok daha geniş bir alana yayıldığını gösteriyor.

Ayrıca farklı ortamlarda yaşayan tarih öncesi kültürlerin yerel olarak işlerine yarayacak aletler geliştirdiğine de işaret ediyor.


Independent Türkçe, independent.co.uk/news