Husilerin yanlış politikaları Yemen sağlık sistemini tehdit ediyor

Husilerin yanlış politikaları Sana'daki en büyük iki devlet hastanesini tehdit ediyor

Sana'nın en büyük ikinci hastanesinde yaşanan kanalizasyon akıntısı sorunu (Şarku’l Avsat)
Sana'nın en büyük ikinci hastanesinde yaşanan kanalizasyon akıntısı sorunu (Şarku’l Avsat)
TT

Husilerin yanlış politikaları Yemen sağlık sistemini tehdit ediyor

Sana'nın en büyük ikinci hastanesinde yaşanan kanalizasyon akıntısı sorunu (Şarku’l Avsat)
Sana'nın en büyük ikinci hastanesinde yaşanan kanalizasyon akıntısı sorunu (Şarku’l Avsat)

Husilerin imha politikaları Sana'daki en büyük iki devlet hastanesini tehdit ediyor. İşgal altındaki Sana’da sağlık çalışanları Husi milislerini sağlık sektörünü sistematik olarak yok etmek ve hastanelerin operasyonel tahsisatlarını, tüm kaynaklarını, tıp merkezlerini ve uluslararası yardımları yağmalamaya devam etmekle suçluyor.
Sektördeki çalışanlar, başkentteki en büyük iki devlet hastanesinin yakın zamanda çöküşle tehdit eden bir bozulma durumunu yaşadığını söylediler.
Sağlık çalışanları, Yemen’deki en büyük iki hastane olan Es-Sevra ve Cumhuriyet hastanelerinin tüm sağlık sisteminin bozulmasına yol açan ve devlet hastaneleri tarafından sağlanan çoğu tıbbi hizmetin azalmasına sebep olan Husi imha politikaları nedeniyle tamamen çöküş tehdidiyle karşı karşıya olduğunu bildirdi.
Bu bağlamda kaynaklar, başkentteki Es-Sevra Hastanesi'ndeki doktor ve çalışanların önümüzdeki günlerde, öncekilere ek olarak yeni bir protesto gösterisi düzenleme niyetlerinin olduğunu kaydetti. Sağlık çalışanları, milislerin haklarını gasp etmeye devam etmelerini, aylardır askıya alınan aidatlarını ödemeyi reddetmelerini ve maaşlardan kesintileri durdurmamalarını kınadı.
Aynı hastanedeki çalışanlar, yaklaşık bir ay önce, grubun genel müdürü olarak atanan Abdulmelik Cehhaf adlı Husi liderinin maaşları ödememesini protesto etmek için hastane yönetimi önünde bir gösteri düzenledi.
 Hastane çalışanları Şarku'l Avsat'a şunları söyledi: “Tanınmayan milis hükümetinin Maliye Bakanlığı geçen ay, yasadışı hastane yönetimiyle koordineli olarak, çalışanların maaşlarının yarısını çalmaya çalıştı. Bu Husi önlemlerini kategorik olarak reddediyoruz. Gruptan tüm haklar alınana kadar herhangi bir azalma olmaksızın protesto tırmanışları devam edecek”.
Abdulmelik Cehhaf, hastaneye müdür olarak atanmasının ardından tıbbi tesisin tüm gelirlerini kendisi ve çevresine ait özel mülke yönlendirmekle suçlanıyor. Hastane çalışanlarına yönelik kanun ve düzeni ihlal eden çeşitli yöntem ve uygulamaların benimsenmesiyle çalışanların maaşları ve tüm hakları gasp ediliyor.
Kaynaklar, Cehhaf’ın müdür olarak atanmasının hemen ardından Sana'daki Es-Sevra hastanesi tarafından verilen tüm hizmetlerin ücretlerini üç katına çıkardı. Kaynaklara göre ücretleri artırılan hizmetler arasında açık kalp ameliyatı da bulunuyor. Açık kalp ameliyatı için önceden 1 milyon riyal istenirken yeni fiyat 2 milyon 500 bin riyal oldu. Ayrıca, Psikiyatri Bölümü'ndeki hipnoz ücretleri de 30 bin riyalden 100 bin riyale çıktı.
Aynı kaynaklar, Cehhaf’ı, yüzlerce işçinin maaşlarının ve tüm haklarının yağmalanması nedeniyle yaşanan acıları görmezden gelerek Sana'daki üç villayı hastanenin gelirleriyle donatıp kendisi ve ailesi için kişisel konutlara dönüştürmekle suçladı.
Sana'daki bir dizi aktivist ve hasta aileleri, Şarku'l Avsat'a Cumhuriyet Hastanesinin (Sana'daki en büyük ikinci hastane) bazı bölümlerinde devam eden kanalizasyon akıntıları karşısında duydukları güçlü memnuniyetsizliği belirttiler.
Milisler tarafından atanan hastane yönetiminin ihmali nedeniyle yaşanan bu kanalizasyon akıntısı sorununu aktivistler, hastanenin bazı bölümlerinde kanalizasyonun patladığını ve aktığını ortaya koyan görüntüleri sosyal medyada paylaştılar.
Sağlık alanıyla ilgili birçok uluslararası ve yerel kuruluş, Yemen'de sağlık sektörünün çöküşüne dair uyarılarda bulunmaya devam ediyor.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), yedi yıldır savaşa sahne olan Yemen'de sağlık sektörünün çöküşü konusunda daha önce uyarıda bulundu.
UNICEF, Twitter'da yaptığı bir paylaşımda, Yemen'deki sağlık tesislerinin yarısının çalışmadığını ve çalışanların ciddi bir ilaç, ekipman ve personel sıkıntısı ile karşı karşıya olduğunu belirtti. Örgüt ayrıca desteklenmediği takdirde sağlık sistemlerinin çöküşün eşiğinde olduğunun altını çizdi.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ise daha önce Yemen'deki salgın hastalıkların su temini ve sanitasyon eksikliğinden kaynaklandığını söylemişti. WHO daha önce, “Yemen'deki sağlık tesislerinin yüzde 70'i yeterli su ve sanitasyon altyapısına sahip değil” açıklamasında bulundu.



Libya’nın yurtdışında dondurulmuş fonlarının çözülmesine yönelik olası gizli anlaşmalar

Basında yer alan haberlerde Abdulhamid ed-Dibeybe hükümeti ile ABD Başkan Donald Trump'ın yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan fonlarına ilişkin gizli müzakereler yürütüldüğü belirtiliyor (UBH Başbakanlık Basın Ofisi)
Basında yer alan haberlerde Abdulhamid ed-Dibeybe hükümeti ile ABD Başkan Donald Trump'ın yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan fonlarına ilişkin gizli müzakereler yürütüldüğü belirtiliyor (UBH Başbakanlık Basın Ofisi)
TT

Libya’nın yurtdışında dondurulmuş fonlarının çözülmesine yönelik olası gizli anlaşmalar

Basında yer alan haberlerde Abdulhamid ed-Dibeybe hükümeti ile ABD Başkan Donald Trump'ın yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan fonlarına ilişkin gizli müzakereler yürütüldüğü belirtiliyor (UBH Başbakanlık Basın Ofisi)
Basında yer alan haberlerde Abdulhamid ed-Dibeybe hükümeti ile ABD Başkan Donald Trump'ın yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan fonlarına ilişkin gizli müzakereler yürütüldüğü belirtiliyor (UBH Başbakanlık Basın Ofisi)

Zayed Hediyye

Libya'da Abdulhamid ed-Dibeybe’nin başbakanı olduğu Ulusal Birlik Hükümeti’nin (UBH) son aylarda karşı karşıya kaldığı siyasi ve ekonomik krizler devam ederken UBH ile ABD yönetimi arasında yapılan anlaşmalara ilişkin uluslararası basında art arda çıkan haberler UBH’nin sıkıntılarını daha da arttırdı. Bu anlaşmalar arasında Washington'da dondurulan Libya fonlarının, ABD'ye bu fonların bir kısmının verilmesi karşılığında çözülmesini amaçlayan bir anlaşma da yer alıyor.

Bu anlaşmanın onaylanması halinde bu hamle, Temsilciler Meclisi'nin (TM) yeni bir bütçe vermeyi reddetmesi ve Libya’nın doğu kampının ABD ve Türkiye gibi Libya sahnesindeki önde gelen ve etkili olan uluslararası tarafların teveccühünü kazanmayı başarması sonucu UBH’nin son dönemde rakiplerine karşı gerilediği ekonomik ve siyasi düzeylerdeki konumunu iyileştirmesine katkı sağlayacak.

Washington için cazip bir anlaşma

Anlaşmanın ayrıntıları, İngiltere merkezli Middle East Eye haber sitesi ve diğer uluslararası basın kaynakları tarafından hazırlanan ve UBH ile Trump yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan ve 30 milyar dolar değerinde olduğu tahmin edilen fonlarına ilişkin gizli müzakerelerden bahseden bir haberde ortaya çıktı.

Söz konusu habere göre taraflar arasındaki görüşmeler geçtiğimiz nisan ayı sonlarında Katar'ın başkenti Doha'da gerçekleşti. ABD Başkanı Trump'ın Ortadoğu işlerinden sorumlu kıdemli danışmanı Massad Boulos ile UBH Başbakanı Dibeybe’nin Ulusal Güvenlik Danışmanı ve kuzeni İbrahim ed-Dibeybe’nin bir araya geldiği görüşmede, Libya'nın, Washington'ın dondurulan fonların çözülmesinde rol oynaması karşılığında, dondurulan fonların bir kısmını belirli ABD kuruluşlarına verme planı ele alındı.

Şarku’l Avsat’ın Middle East Eye'den aktardığı kaynaklara göre plan Trump'ın ekibinin ciddi ilgisini çekmiş ve planın uygulanmasına yönelik mekanizmaların takibi için iç görüşmeler çoktan başladı. Ancak bu durum, bazı tarafların dondurulmuş Libya fonlarını bir sonraki aşamada siyasi olarak değerlendirme niyetleri hakkında soru işaretleri yaratıyor.

Libyalı yetkililerden yalanlama

Öte yandan Libya Yatırım Otoritesi (LIA), fonların serbest bırakılmasına ilişkin olarak basında yer alan haberleri yalanladı. Bu iddiaların doğruluktan yoksun olduğunu ve güvenilir kaynaklara ya da yetkili makamlar tarafından yayınlanan resmi raporlara dayanmadığını vurgulayan LIA, tüm yatırım portföylerinin ve egemen fonlarının Denetim Bürosu ve İdari Kontrol Dairesi gibi yerel kuruluşların yanı sıra akredite sahibi uluslararası denetçiler de dahil olmak üzere uluslararası kuruluşlar tarafından periyodik izlemeye tabi tutulduğunu ve hesaplarının uluslararası kabul görmüş yönetişim, açıklama ve şeffaflık standartlarına uygun olarak düzenli olarak gözden geçirildiğini kaydetti.

Libya’dan hamleler

ABD son zamanlarda Libyalı kurumların ve önde gelen resmi şahsiyetlerin Libya’nin ABD bankalarında dondurulmuş fonlarının serbest bırakılmasına yönelik hamleleri için aktif bir arena haline geldi. Libyalı resmi kaynakların tahminlerine göre bu fonlar Libya'nın yurtdışındaki toplam fonlarının yüzde 25'inden fazlasını oluşturuyor ve yaklaşık 200 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor.

Bu hamlelerden en öne çıkanı, birkaç gün önce İngiltere merkezli Africa Confidential dergisinin sayfalarında yayınlanan ve Libya Devlet Varlıklarının Geri Kazanımı ve Yönetimi Ofisi (LAROM) eski Başkanı Muhammed el-Menseli'nin ‘çalıntı’ olarak nitelendirilen ve 50 milyar dolar değerinde olduğu tahmin edilen Libya’nın yurtdışındaki fonlarını kurtarmaya yönelik hamlelerinin ardından ABD makamları tarafından tutuklanmasının hangi koşullarda gerçekleştiğinden bahseden tartışmalı bir haberde ortaya çıktı.

Africa Confidential haberinde, Muhammed el-Menseli'nin geçtiğimiz yıl aralık ayında Washington'da Dışişleri, Adalet ve Hazine bakanlıkları yetkilileriyle bir araya geldiğini ve Muammer Kaddafi rejimi tarafından ABD’deki gizli hesaplara kaçırılan paraları Libya'nın geri alma niyetini kendilerine bildirdiğini aktardı. Habere göre Menseli bundan sadece birkaç hafta sonra 7 Ocak'ta izinsiz eylemlerde bulunduğu ve çifte vatandaşlığa sahip olduğu gerekçesiyle tutuklandı.

Libya’nın fonları onlarca yıldır dondurulmuş durumda

Libya'nın yurtdışında dondurulan fonları, 2011 yılında Muammer Kaddafi rejiminin devrilmesinden bu yana ülkenin karşı karşıya kaldığı en çetrefilli konulardan biri. Zira o tarihten bu yana göreve gelen hiçbir hükümet bu dosyayı yerinden oynatmayı başaramadı. Libya’nın yurtdışındaki fonları, 17 Şubat 2011'deki halk ayaklanmasını bastırmakla suçlanmasının ardından Kaddafi rejimine yaptırım uygulanmasını öngören 1973 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararı kapsamında dondurulmuştu.

Libya’nın dondurulmuş fonları, eski rejimin yurtdışında doğrudan veya dolaylı olarak sahip olduğu tüm finansal varlıkları, fonları ve ekonomik kaynakları kapsıyor. Resmi verilere göre yurt dışındaki bankalarda bulunan dondurulmuş fonlar, varlıklar ve tahviller de dahil olmak üzere 200 milyar dolar tutarında olduğu tahmin ediliyor.

Bu fonların yüzde 37’si Avrupa’da, yüzde 33’ü Kuzey Amerika’da, yüzde 23’ü Afrika’da, yüzde 6’sı Ortadoğu’da ve yüzde 1’i Güney Amerika bulunuyor.

Devasa yatırımlar

Dondurulan fonlar arasında şimdiki adı Libya Yatırım Otoritesi olan Libya Yatırım Fonu'na ait yatırımlar da yer alıyor. Libya'nın egemen varlık fonu, ülkenin fazla petrol gelirlerini yönetmek ve yatırım yapmak için 2006 yılında kuruldu. Kaddafi döneminde 100 milyar dolardan fazla kaynak tahsis edilen fon, tarım, emlak, finans, petrol ve gaz gibi çeşitli alanlardaki yatırımları yönetiyor ve gelirlerinin milyarlarca dolar olduğu tahmin ediliyor.

Bazı ülkeler geçtiğimiz yıllar boyunca, Libya'nın dondurulmuş fonlarına, bu fonlardan faydalanmak amacıyla göz dikti. Bazıları yasadışı yollardan ve Libya'ya karşı tazminat davaları açarak bu fonları elde etmeye çalıştı, ancak tüm bu girişimler başarısız oldu.

LIA Direktörü Ali Mahmud Reuters'a yaptığı açıklamada, LIA’nın 70 milyar dolarlık fonlarının aktif yönetiminin on yılı aşkın bir süre sonra ilk kez BMGK tarafından bu yılın sonlarına kadar onaylanmasını beklediğini söyledi. Mahmud, LIA'nın mart ayında sunduğu yatırım planının kasım ya da aralık ayında BMGK tarafından onaylanacağından emin olduğunu da sözlerine ekledi.

LIA’nın dört bölümden oluşan planının ilk bölümünün oldukça basit olduğunu belirten Mahmud, bu bölümde fonların dondurulduğu yıllar boyunca biriken fonların tahvil ödemeleri olarak yeniden yatırılmasının planladığını ifade etti.

Birçok hedef

Bingazi Üniversitesi'nde ekonomi ve siyaset bilimi profesörü olan Ali Cuma, UBH’nin bu olası anlaşmayla sadece bir değil, birkaç hedefe ulaşmayı amaçladığını düşünüyor.

Prof. Cuma, Dibeybe hükümetinin Libya'nın yurtdışındaki fonlarının kontrolünü yeniden ele geçirme çabasının öncelikle ekonomik sıkıntısını çözmeyi ya da hafifletmeyi amaçladığını, zira hükümetin şu anda TM başta olmak üzere çeşitli taraflarca kendisine dayatılan iç siyasi ve mali baskı nedeniyle kamu harcamalarını karşılayamadığını söyledi.

Prof. Cuma, değerlendirmesini şöyle sürdürdü:

“Bu teklif aynı zamanda ABD ve pragmatik tutumlarıyla tanınan yeni başkanı Donald Trump ile ilişkileri geliştirmeyi ve Libya'nın doğu kampının son haftalarda nispeten başarılı olduğu Washington'a karşı üstünlük sağlama çabalarının önünü kesmeyi amaçlıyor.”

Ancak birçok tarafın bu sızıntıları mali kazançlar karşılığında ulusal egemenliğin bir kısmının teslim edilmesi olarak istismar etmeye çalışacağı için anlaşmanın Dibeybe ve UBH üzerindeki olumsuz etkisi konusunda uyaran Prof. Cuma, Dibeybe hükümetinin bu hamlesinin, dondurulmuş fonların geri alınması ile ulusal egemenliğin korunması arasında bir denge kurma becerisi açısından gerçek bir sınav niteliği taşıdığını, fakat mevcut aşamada bu iki zıt kutbu bir araya getirmenin oldukça zor olduğunu vurguladı.