Suriye’nin kuzeydoğusunun askeri haritası: Müttefikler ve hasımlar arasında iç içe geçmiş bölgeler

Müttefikler ve hasımlar arasında iç içe geçmiş bölgeler mevcut.

Suriye’nin kuzeydoğusunda, Haseke kırsalındaki el-Hol Kampı yakınlarındaki bir SDG unsuru. (29 Mart – AFP)

Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) askeri ve idari kontrolündeki Suriye’nin kuzeydoğu bölgesi, bugün Suriye toprakları içinde 30 kilometre derinlikte bir güvenli bölge inşa etmek amacıyla, başta bölgenin en azından bir bölümüne operasyon düzenlemeye hazırlanan Türkiye olmak üzere çeşitli askeri güçlerin ve tarafların hareket alanı olarak biliniyor. Bu coğrafi bölgenin yüzölçümü, toplam 185 bin kilometrekare olan Suriye’nin yaklaşık üçte birine denk geliyor. Suriye’nin kuzeyindeki Halep ile Rakka, kuzeydoğusundaki Haseke ve doğusundaki Deyrizor vilayetlerini kapsıyor.
Sahadaki duruma gelince... İç içe geçmiş ve karmaşık bir görüntü arz eden askeri harita, Suriyeli silahlı muhalif grupların yanı sıra ABD, Rusya ve Türkiye gibi küresel ve bölgesel güçlere bağlı ordular arasında bölünmüş durumda. Suriye iç savaşının başlangıcından bu yana Türkiye’nin düzenlediği üç askeri operasyonun sonucunda ortaya çıkan bu bölünmeler, Halep kentinin kuzey kırsalından başlıyor. Nitekim SDG, Halep kentinin kuzeybatısında bulunan Şahba kantonunu kontrol ediyor. 50 kilometre kare yüzölçümüne sahip olan bu kantonun sınırları içinde Tel Rıfat, Fafin, Ahras ve Kefer Naya beldeleri bulunuyor. Kantonun bir bölümünde SDG’ye ek olarak Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’e bağlı hükümet güçleri ve Rus askeri polisleri konuşlanmış durumda. Kantonun geri kalan bölümü ise Türkiye’ye bağlı Suriyeli muhalif grupların kontrolünde. Halep yakınlarında Şii nüfusun ağırlıkta olduğu Nubul ve Zehra beldeleri ise Suriye ordu güçleri ile İranlı milislerin kontrolünde bulunuyor.

Halep vilayetinin doğu kırsalı
SDG, Halep’in vilayetinin doğu kırsalındaki Menbiç, El-Arime ve Aynu’l Arab (Kobani) kentlerinin ve kırsalının tamamını kontrol ediyor. Türkiye’nin güney sınırlarının karşısında yer alan Halep’in doğu kırsalı, coğrafi açıdan kuzeyde Halep kenti, doğuda Rakka vilayeti ile kırsalı, Deyrizor vilayeti ve Haseke vilayetiyle bitişik. Halep’in doğu kırsalında ayrıca Rus askeri polisleri ile Suriye hükümet güçleri de varlık gösteriyor. Halep’in doğu kırsalındaki Fırat Kalkanı Operasyon Bölgesi 2016’dan bu yana Suriyeli silahlı muhalif gruplar ve Türk ordusunun kontrolünde.

Rakka vilayetinin kuzeyi
Vilayet merkezi ve kırsalındaki Ayn İsa ve Tabka beldeleri SDG’nin kontrolünde. Aynı zamanda Rusya ve hükümet güçleri de bölgede konuşlanıyor. Rakka’nın Tel Abyad beldesi, Haseke kırsalındaki Rasulayn beldesi ve Halep-Lazkiye karayolunun (M4) kuzey tarafının içinde yer aldığı Barış Pınarı Bölgesi ise 2019’dan bu yana Suriyeli grupların ve Türk ordusunun kontrolünde yer alıyor

Suriye’nin doğusundaki Deyrizor vilayeti
Vilayetin doğu ve kuzey kırsalının tamamı ile Haseke ve Rakka vilayetlerinin idari sınırlarıyla bitişik olan batı kırsalının bir bölümü SDG’nin kontrolünde. Arap ve Batı ülkelerinin askeri güçlerinden oluşan DEAŞ Karşıtı Uluslararası Koalisyon ve ABD askerleri Deyrizor’da konuşlanmış durumda. Ayrıca vilayet merkezinde ve Fırat Nehri’nin güney yakasında İran Devrim Muhafızları’na bağlı milisler, Suriye hükümeti güçleri ve Rus askerleri bulunuyor.

Suriye’nin kuzeydoğusundaki Haseke vilayeti
Suriye sahasında birbiriyle çatışma halindeki tüm yerel, bölgesel ve uluslararası tarafların güçleri bu vilayetin sınırları içinde varlık gösteriyor. Zira ABD ordusu askerleri, Rus askeri polisler ve Türk sınır muhafızları Haseke’de konuşlanmış durumda. Tüm bu ülkelerin bölgede kendilerine ait üsleri bulunuyor. Vilayetin en büyük bölümü SDG’nin kontrolündeyken Suriye hükümet güçleri de vilayetin bir bölümünde faaliyet gösteriyor. Suriyeli muhalif gruplar ise vilayete bağlı Rasulayn kentini ve kuzey kırsalındaki Barış Pınarı Bölgesi’ni kontrol ediyor.
Şarku’l Avsat’ın bölgedeki haber ekibi, Rus askeri polislere ait askeri araçlardan ve askerlerden oluşan bir askeri gücün Haseke’nin Tel Tamir beldesinin batısında yer alan üssüne yöneldiğini gözlemledi. SDG, internet sitesinde yayınladığı açıklamada, uluslararası garantör güçlerin (Rus askeri polisler) Suriye’nin kuzeyindeki Ayn İsa beldesi ve Ayn el-Arab (Kobani) kentindeki rutin kara ve hava hareketlerinin SDG ile koordineli bir şekilde yürütüldüğünü belirtti. Açıklamada, şu ifadeler yer aldı:
“Uluslararası garantör ülkelerin Ayn İsa ve Kobani’deki rutin kara ve hava hareketleri, istikrarın korunması, gerilimi azaltma anlaşmalarındaki yükümlülüklere bağlı kalınması ve her tülü olası askeri gerginlikle yüzleşme amacıyla SDG ile koordineli bir şekilde yürütülüyor.”
SDG ayrıca uluslararası garantör ülkelere Suriye’nin kuzey bölgelerine askeri operasyonlar düzenleyen Türk güçlerine karşı caydırıcı yasal ve saha mekanizmalarını etkinleştirme çağrısında bulundu.
SDG, Uluslararası Koalisyon güçlerine ve ABD hava gücüne ait uçakların Rakka şehri üzerindeki hareketliliğe işaret ederek bu hareketliliğin DEAŞ ile mücadele ve bölgenin güvenlik ve istikrarını desteklenmesi kapsamında ‘dost uçaklara’ ait olduğunu savundu.