Irak parlamentosunun önündeki protestocular iş istiyor

Halbusi, aile üyelerine diplomatik pasaport verilmesinden sonra eleştire maruz kaldı.

Dün Bağdat’taki parlamento binası yakınında, hükümetin istihdam politikasına karşı gösteri yapan Iraklılar (AFP)
Dün Bağdat’taki parlamento binası yakınında, hükümetin istihdam politikasına karşı gösteri yapan Iraklılar (AFP)
TT

Irak parlamentosunun önündeki protestocular iş istiyor

Dün Bağdat’taki parlamento binası yakınında, hükümetin istihdam politikasına karşı gösteri yapan Iraklılar (AFP)
Dün Bağdat’taki parlamento binası yakınında, hükümetin istihdam politikasına karşı gösteri yapan Iraklılar (AFP)

Irak parlamentosu, işsiz öğretmen ve yeni mezunlarının iş talebi ile düzenledikleri gösteri ve protestolar sebebiyle kapılarını kapatırken, Irak Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi, Dışişleri Bakanlığı tarafından ailesinden 10 kişiye diplomatik pasaport verildiğini gösteren bir belgenin sızdırılması nedeniyle kamuoyunda sert eleştirilere maruz kaldı.
Haberlerde, parlamentonun, protestocuların Yeşil Bölge’deki binasını basma ihtimali nedeniyle tüm çalışanlarını tahliye ettiği belirtildi. İşsiz öğretmenlerin geçen hafta resmi sözleşme talep ederek parlamento binasını basmıştı. Güvenlik güçleri ile çıkan tartışma, en az 15 göstericinin yaralanmasıyla sonuçlanmıştı. 250 binden fazla işsiz öğretmenin yerine getirilmesinde ısrar ettiği acil taleplerin yanı sıra, göstericilere yakın bir kaynak, Şarku’l Avsat’a “Salı günkü gösteriler, bu yıl ve geçmiş yıllarda üniversiteden mezun olanlar ve öğretim görevlilerinin daha önce dile getirdiği, emeklileri işten çıkarma ve istihdam yaratma sistemi ile kamu sektöründe iş olanakları ve istihdam çağrısında bulundu” ifadelerini kullandı.
Kaynak, Gıda Güvenliği Yasası’nın parlamentoda bugün (Çarşamba) oylanmasıyla eş zamanlı olarak, muhalefet bloklarına öğretim görevlileri ve işsizlere yönelik bir yasa çıkarılmasını sağlamaya yönelik ciddi çabalar kapsamında benzer bir gösterinin gerçekleşmesini bekliyor.
Parlamentodan geçirilmesi planlanan Gıda Güvenliği Yasası, Sadr Hareketi ile Kürt ve Sünni müttefiklerinin desteğini alıyor ancak Koordinasyon Çerçevesi güçlerinin muhalefetiyle karşılaşıyor. Yasa, yarım artı bir oy çokluğu ile onaylanabilse de, muhalif tarafların daha önce yaptıkları gibi Federal Mahkeme’ye iptal davası açmaları ve mevcut geçici hükümet tarafından onaylanmasını geçersiz kılmaları mümkün.
Kerbela’daki İnsan Hakları Yüksek Komitesi, çeşitli uzmanlıklardan birçok eğitim görevlisi ve mezunların gösteri düzenlendiğini belirtti. Komiteye göre, göstericilerin istekleri taleplerine dikkat verilmesi, istihdam fırsatları açılması, 2020 çıkışlı öğretim görevlilerinin kariyer derecelerin karşılaştırılması yoluyla akranları gibi istihdam fırsatları elde etme isteklerinin karşılanmasının yanı sıra emeklilerin işten çıkarılması ve istihdam alanı yaratılmasına odaklandı. Komite, gösterinin başlangıçta barışçıl ilerlediğini, ancak daha sonra durumun değiştiğini gösterinin kontrolden çıktığını ve göstericilerin, onlara koruma sağlamakla sorumlu olan güvenlik güçlerinin müdahalesine uğradığı ve olayın göstericilerin yaralanması ile sonuçlandığını belirtti.
Irak Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi, Dışişleri Bakanlığı tarafından babasına, erkek kardeşlerine, onların çocuklarına ve kendi kız kardeşlerine diplomatik pasaport verildiğine yönelik bir yazının sızmasının ardından eleştiri kampanyasına maruz kaldı. Bazı insan hakları kaynakları Meclis Başkanı’nın ailesine bu pasaportları verme hakkı olduğunu teyit etse de, birçok paylaşımcı ve aktivist çeşitli sosyal medya platformlarında Parlamento Başkanı’na sert eleştirilerini yöneltti ve bazıları da hükümetteki konumunu “açık ve net bir şekilde kötüye kullanmakla” itham etti. Bu durum, özellikle son 7 aydır devam eden siyasi çıkmazın ardından, ülke halkı ile siyasi ve parti liderlerinin çoğu arasındaki şiddetli gerilim durumunu gözler önüne serdi.
Eleştirilere karşılık olarak, İçişleri Bakanlığı dün (Salı) yaptığı açıklamada bakanlığın “Gerek güvenlik gerekse hizmet düzeyindeki departmanlarında hizmet vermeye, kişi ayrımı yapmamaya çalıştığını” belirtti. Açıklamada “İçişleri Bakanlığı, oluşumları ve birimleri ile yürürlükteki yasaların öngördüğü yönetmelik ve talimatlara göre çalışır. Ayrıca, umuma mahsus ve diplomatik pasaport tanzimi ile ilgili olanlar da dahil olmak üzere, çeşitli konularda ve alanlarda yürütme organıdır” ifadelerine yer verildi.
Açıklamada, “Medeni Durum Pasaport ve İkamet Başkanlığı, özellikle diplomatik pasaportların verilmesi ve resmi çerçevede gelen diğer konularda, ilgili devlet kurumlarından resmi bir yazı aldıktan sonra kanunlarda belirtilenleri uygular” ifadeleri de eklendi.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times