Cezayir kamuoyu İspanya Dışişleri Bakanı’na tepkili

Madrid, Cezayir’in enerji ortağı olarak İtalya’yı tercih etmesine karşı memnuniyetsizliği dile getirdi. (EPA)
Madrid, Cezayir’in enerji ortağı olarak İtalya’yı tercih etmesine karşı memnuniyetsizliği dile getirdi. (EPA)
TT

Cezayir kamuoyu İspanya Dışişleri Bakanı’na tepkili

Madrid, Cezayir’in enerji ortağı olarak İtalya’yı tercih etmesine karşı memnuniyetsizliği dile getirdi. (EPA)
Madrid, Cezayir’in enerji ortağı olarak İtalya’yı tercih etmesine karşı memnuniyetsizliği dile getirdi. (EPA)

Cezayir’de resmi ve özel basın İspanya Dışişleri Bakanı José Manuel Albares’e karşı tepkili. Cezayir’in İspanya ile Dostluk ve İyi Komşuluk Antlaşması’nı askıya alması ve aralarındaki ticari çalışmaları durdurmasının ardından, Bakan Albares’in Avrupa Birliği’nde Cezayir’e karşı sert tavır alınmasını sağlamak üzere çalışması Cezayir kamuoyunda eleştiriliyor. Albares ayrıca, Rusya’yı iki ülke arasındaki ilişkilerdeki şiddetli gerilimde parmağı olmakla suçladı.
Yeni kurulan uluslararası kanal “i24NEWS” de dahil olmak üzere kamu kanallarındaki haber bültenleri iki gündür (Salı ve Çarşamba), Albares’e karşı sert ifadeler yayınlıyor. Söz konusu haberlerde “İspanya diplomasi liderinin, Madrid ve Brüksel arasındaki son hareketleri, her zaman saygıyı empoze eden isimleri ile bu büyük Akdeniz ülkesine layık bir diplomat olup olmadığına yönelik soru işaretleri yaratıyor” ifadelerine yer verildi. Bu ifadelerde, Albares’in cuma günü Brüksel’de Avrupa Birliği yetkilileriyle Cezayir’in İspanya ile ‘dostluk anlaşmasını’ askıya alma ve gaz tedariki haricinde ticari işlemleri durdurma kararını görüşmesine atıfta bulunuldu. Böyle bir arka planda, Cezayirliler, Madrid’in tartışmalı Sahra bölgesi konusunda özerklik planına verdiği desteğe yönelik şikayetlerini dile getirdi.
Avrupa Komisyonu, İspanya Dışişleri Bakanı’nı dinledikten sonra bir açıklama yayınladı. Açıklamada, Cezayir’in attığı adımların, kendisini 2005’ten bu yana Avrupa Birliği’ne bağlayan ortaklık anlaşmasının ‘ihlalini’ teşkil ettiği belirtildi. Bu bildiri Cezayir’i kızdırdı. Cezayir Brüksel’i, ‘Dostluk Antlaşması’nda yer alan temel yükümlülükleri ve değerleri ihlal eden’ Madrid’e karşı ‘haksız yere taraflı’ olmakla suçladı. Söz konusu ihlal, ortaklık anlaşmasında, iki ülkenin Birleşmiş Milletler önündeki anlaşmazlıklarla ilgili olarak uluslararası meşruiyete saygı gösterme taahhüdünden bahseden belgedeki bir maddeyle ilgili olarak geliyor. Cezayir, İspanya’nın Fas’ın Sahra’ya yönelik özerklik planına destek açıklamasının ‘bu taahhüdün ihlali’ olarak değerlendiriyor.
Cezayir medyası, Albares’e yönelik saldırısında bu adımları ‘Diplomasiye sızıntı ve hata yapmaktan asla vazgeçilmemesi” olarak nitelendirdi. Medya Avrupa Birliği'nin dış politika şefi Josep Borrell’i ima ederek, “Bugün Avrupa Birliği’nin dış ilişkilerini yöneten ve ülkesinin eski Dışişleri Bakanı olan yurttaşlarından birini manipüle etmeyi başardı ve bu adımı son derece önemli bir kurumun güvenilirliğine darbe oldu” ifadelerine yer verildi.
Devlet medyası “Albares cuma günü Avrupa Komisyonu binasında sert bir açıklama yaptı. Konuşmasında, pozisyonuna yakışmayan kaba bir dil kullanarak Cezayir makamlarına diyalog kurma emri verdi. Ancak bu uluslararası diplomasiyi bilen seçkin İspanyol diplomatları ve dışişleri bakanlarının tutumu ile çelişen, üzücü ve ironik bir diplomatik gösteri oldu” ifadelerine yer verdi.
Cezayir, Bakan Albares’i iki sebeple suçluyor. Bunlardan ilki, ülkesinin Cezayir ile olan geriliminde, uzun ve orta vadeli sözleşmelerle bağlantılı bir konu olmasına rağmen, gaz arzını kesme olasılığını öne sürmesi, ikincisi ise Cezayir’in Ukrayna’da savaşın başlamasından bu yana Ruslar ile dikkate değer yakınlaşması arka planında, İspanya ile yaşanan anlaşmazlığın Moskova’nın etkisi altında olduğunu düşünmesi olarak belirtildi.
Ayrıca Cezayir, son aylarda enerji alanında partneri olarak İtalya’yı tercih ettiğini gizlemedi. İspanya bunu kendisini açısından olumsuz bir işaret olarak değerlendirdi. İspanya’nın gaz ihtiyaçlarının yarısı, Sahra konusunda Rabat'a yönelmek dışında Madrid’in tüm ‘hatalarını’ ‘bağışlayabilecek’ Cezayir tarafından sağlanıyor.
Şarku’l Avsat’ın Cezayir basınından aktardığı bilgilere göre Albares’i hedef alan kampanyada, “Albares Avrupa Birliği'ni bir araya getirmek için boşuna çabalamasının ve bu konuda Avrupalı mevkidaşlarını kendi tarafını tutmaya ikna etmek için Rusya’yı kullanmasının ardından, ABD’ye ve NATO’ya kendisini kurtarması için acınası bir ricada bulundu” ifadelerine de yer verildi.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.