Irak Kürdistanı, Bağdat ile artan gerilimin ortasında iki petrol şirketi kuruyor

Kürdistan bölgesindeki Tak Tak petrol sahası (Reuters)
Kürdistan bölgesindeki Tak Tak petrol sahası (Reuters)
TT

Irak Kürdistanı, Bağdat ile artan gerilimin ortasında iki petrol şirketi kuruyor

Kürdistan bölgesindeki Tak Tak petrol sahası (Reuters)
Kürdistan bölgesindeki Tak Tak petrol sahası (Reuters)

Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) sözcüsü dün (Cuma) yaptığı açıklamada, Erbil ve Bağdat arasındaki çatışmadaki en güncel adım olarak, bölgesel hükümetin petrol sektörünü kontrol altına almak için iki petrol şirketi kurmak üzere çalıştığını söyledi.
İlk şirket “KROC” petrol aramaya odaklanırken, ikinci şirket “KOMO” ise yarı özerk bölgeden petrol ihraç edilmesi ve pazarlanması faaliyetleriyle ilgilenecek.
Sözcü yaptığı açıklamada, bölgesel hükümetin fikri sunduğunu ve geçtiğimiz günlerde Bağdat’taki federal hükümetle bunu görüştüğünü belirtti. Bu açıklama, Şubat ayında Kürdistan bölgesindeki petrol ve gaz sektörünün yasal temellerini anayasaya aykırı olarak değerlendiren bir federal mahkeme kararının sonrasında, Erbil ve Bağdat arasında aylarca süren anlaşmazlıkların ardından geliyor. Bağdat Petrol Bakanlığı o zamandan bu yana Kürdistan bölgesinin gelirlerini kontrol altına almak için yeni girişimlerde bulundu. Bu girişimler, bölgede faaliyet gösteren 7 şirketin 19 Mayıs’ta bir ticaret mahkemesine çağrılmasını da içeriyor. Bu şirketler arasında Addax, DNO, Genel, Gulf Keystone, HKN, Chamaran ve Western Zagros şirketleri yer alıyor.
Çeşitli kaynakların Reuters haber ajansına yaptıkları açıklamada, uluslararası petrol şirketlerinin bazı temsilcilerinin bu şirketleri yasal olarak temsil edecek resmi bir vekaletnameleri olmadığı için ticaret mahkemesi duruşmasının iki kez ertelendiğini belirtti. Duruşmaların 20 Haziran Pazartesi günü yeniden başlaması planlanıyor. Irak Petrol Bakanlığı, Kürdistan bölgesinde kendi petrol şirketini kurma planlarını açıklamanın yanı sıra, Basra Petrol Şirketi ve Irak Ulusal Petrol Şirketi aracılığıyla önde gelen uluslararası müteahhit ve taşeronlara buradaki projelerde çalışmamalarını istedi.
Konu hakkında bilgili iki kaynağa göre, 7 ve 12 Haziran tarihli mektuplara göre, şirketlere, Kürdistan’daki petrol sektöründeki sözleşmeleri veya mevcut projeleri feshetmeleri için 3 aylık süre verildi. Aksi halde kara listeye alınacakları belirtildi. İki kaynağa göre, Petrol Bakanlığı, Kürdistan bölgesinin petrol sektörünün kontrolüne yardımcı olmak için Vinson & Elkins ve Cleary Gottlieb Steen & Hamilton adlı iki hukuk şirketi ile çalışıyor.
Kürdistan hükümeti, Federal Mahkeme’nin kararını defalarca reddetti.  13 Haziran’da yapılan açıklamaya göre, 5 Mayıs’ta IKBY Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Irak Petrol Bakanı İhsan İsmail’e, Kürdistan'da faaliyet gösteren petrol şirketlerini yıldırmak ve bu şirketlerin sözleşmeden doğan haklarına müdahale etmek için e-posta ve mektup gönderdiği gerekçesiyle dava açtı. 5 Mayıs’ta Erbil Soruşturma Mahkemesi, uluslararası petrol şirketleri aleyhine açılan ticaret mahkemesi duruşmalarının Erbil Mahkemesi’ne gönderilmesine karar verdi. Yıllardır federal hükümet, yerel mahkemelerin kararları ve uluslararası tahkim tehditleri dahil Kürdistan Bölgesi yönetimi gelirlerini kontrol etmeye çalıştı.

4 PKK unsuru etkisiz hale getirildi
Diğer yandan, ülkenin kuzeyindeki özerk bölge hükümetine göre, Irak Kürdistanı’nda dün Türkiye’nin insansız hava araçları (İHA) tarafından düzenlenen bombardımanda, Kürdistan İşçi Partisi’nin (PKK) 4 unsuru etkisiz hale getirildi. Bölgedeki terörle mücadele teşkilatının Facebook sayfasından yapılan bir paylaşımda, "Türk ordusuna ait SİHA’lar, Kalar’da Kürdistan İşçi Partisi (PKK) savaşçılarına ait bir aracı hedef aldı’ ifadelerine yer verildi. Operasyonun, 4 unsurun etkisiz hale getirilmesi ve bir kişinin yaralanmasıyla sonuçlandığı da belirtildi. Kalar Hastanesi’ndeki bir tıbbi kaynak ise, üç kişinin öldüğünü ve dördüncü birinin ağır şekilde yaralandığını bildirmişti.
Türk Savunma Bakanlığı dün bir Twitter hesabına yaptığı paylaşımda, “Kuzey Irak’ta 6 PKK’lı terörist etkisiz hale getirildi” açıklamasını yapıtı. Operasyonun, “Pençe-Kilit” operasyonu kapsamında olduğunu açıkladı. Açıklamada operasyonun yeri belirtilmedi. Ancak bir bakanlık sözcüsü Fransız haber ajansı AFP’ye “Kalar’ın daha güneyinde yer aldığını” belirtti. Operasyon, Irak’ın kuzeyindeki Sincar’da yer alan, PKK üst düzey liderlerinin toplandığı bir merkezin hedef alındığı benzer bir Türk operasyonundan iki gün sonra geldi.



Gazze ateşkesi: İsrail operasyonunun ortasında Doha'da ‘önkoşulsuz’ müzakereler

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de bir hayır kurumunun aşevinden sıcak yemek almak için sıraya giren Filistinliler (AFP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de bir hayır kurumunun aşevinden sıcak yemek almak için sıraya giren Filistinliler (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: İsrail operasyonunun ortasında Doha'da ‘önkoşulsuz’ müzakereler

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de bir hayır kurumunun aşevinden sıcak yemek almak için sıraya giren Filistinliler (AFP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de bir hayır kurumunun aşevinden sıcak yemek almak için sıraya giren Filistinliler (AFP)

İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki yeni operasyonu, Arap dünyası ve Batı ülkelerinin acil ateşkes ve Gazze Şeridi'ni açlıktan kurtarmak için yardım girişi çağrılarının ortasında, Gazze Şeridi'nde ateşkesi görüşmek üzere Doha'da dolaylı müzakerelerin yeniden başladığı bir döneme denk geldi.

Dört gün önce bir çıkmazdan söz edilirken başlayan bu görüşmeler, İsrail'in Gideon'un Savaş Arabaları Operasyonu'na başlamasıyla yeniden gündeme geldi. Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlar, söz konusu görüşmelerin İsrail'in bir baskı kartı olarak askeri tırmanışla sabote etme niyeti ışığında insani bir anlaşmayla sonuçlanabileceğine inanıyor. Uzmanlar, Mısır'ın krizin nihai çözümünde ABD Başkanı Donald Trump'ın rolüne güvenmesinin gerçekçi bir okuma olduğunu ve uluslararası baskı ile gelecekte nihai bir çözüme yol açabileceğini belirttiler.

İsrail ordusu dün sabah erken saatlerde Gazze Şeridi'ndeki bölgeleri kontrol altına almak üzere geniş çaplı hava saldırılarına ve takviye kuvvet sevkiyatına başladığını duyurdu. Ordu ve iNews24 tarafından yapılan açıklamaya göre bu, mayıs ayı başında Binyamin Netanyahu hükümeti tarafından onaylanan Gideon'un Savaş Arabaları Operasyonu'nun başlatılmasına yönelik adımların bir parçası. Gazze Şeridi'ndeki sağlık yetkililerine göre söz konusu operasyon son 24 saatte en az 146 Filistinlinin hayatını kaybetmesine neden oldu.

Times of Israel'in perşembe günü bildirdiğine göre, İsrail'in Trump'ın bölge turunun bitiminden sonra başlayacağını söylediği operasyon, Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un salı günü başlayan Doha müzakerelerinde yeni bir çerçeve sunmasına rağmen bir anlaşmaya varamamasının ve Netanyahu ile iki saatlik bir telefon görüşmesi yapmasına rağmen ‘savaşın sona ermesini içermeyen bir anlaşma’ konusundaki ısrarıyla ilerleme kaydedememesinin ardından geldi.

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz dün yaptığı açıklamada, operasyonun başlamasını Doha'daki Hamas heyetinin Doha müzakerelerine geri dönme açıklamasının arkasında görürken, İsrail Kanal 12 televizyonu İsrailli bir kaynağın şu sözlerini aktardı: “Bunlar kader saatleri. Müzakere ekipleri ciddi müzakereler yürütmek üzere Doha'da oturuyorlar.”

(foto altı) Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail saldırısı sonucu yaşamını yitiren bir çocuğun cenazesini taşıyan Filistinli bir adam (AFP)

Hamas Siyasi Büro Başkanı’nın Medya Danışmanı Tahir en-Nunu'nun Reuters'a yaptığı açıklamaya göre, ateşkes konusunda İsrail heyetiyle dolaylı görüşmelerin yeni turu dün Doha'da başladı ve iki taraf ‘önkoşulsuz’ olarak tüm konuları görüştü.

“Hamas başta savaşın sona erdirilmesi, geri çekilme ve esir takası olmak üzere tüm konularda kendi görüşlerini sunacak” diyen en-Nunu, ‘hareketin kalıcı ateşkes, Gazze Şeridi'nden tamamen geri çekilme, esir takası ve yardım girişinin garanti altına alınması halinde derhal bir anlaşmaya varmaya hazır olduğunu’ kaydetti.

Bölgesel ve uluslararası güvenlik uzmanı Tümgeneral Ahmed eş-Şahat, İsrail'in adil bir çözüme ulaşma konusundaki inandırıcılıktan yoksun tutumunu sürdürdüğünü ve Gazze Şeridi'ndeki felaket boyutundaki insani durumdan faydalanarak müzakere kazanımları elde etmek amacıyla askeri operasyonu başlatarak müzakereleri zora sokmaya çalıştığını düşünüyor.

Eş-Şahat, Doha'daki İsrail heyetinin hiçbir yetkisi olmadığını ve Netanyahu'nun cevabının beklendiğini, onun da engeller ve pratikte uygulanması zor maddeler koyacağını ve askeri gerilim devam ederken görüşmelerin bir kısır döngü içinde döneceğini açıkladı. Eş-Şahat, “Washington ciddi bir müdahalede bulunmaz ve kıtlığı sona erdirmek ve uluslararası kamuoyunu sakinleştirmek için yardımın başlatılmasını teklif etmezse, bu da insani bir ateşkese yol açabilir” dedi.

Filistinli siyasi analist Suheyl Diyab, İsrail'in Hamas'ı müzakerelere iten şeyin askeri baskı olduğu yönündeki söyleminin doğru olmadığını; bunun bir anlaşmaya varmak için öfkeyi yatıştırmak ve ortaya çıkabilecek herhangi bir anlaşmanın siyasi baskılardan kaynaklandığının anlaşılmasını önlemek için iç siyasi amaçlarla yapıldığını düşünüyor. Diyab, müzakerelerin dört gündür devam ettiğini, bir anlaşmaya varılmasının Trump'ın cuma günü sona eren Körfez turu sırasında yaptığı görüşmelerin konusu olduğunu ve bunun uygulanmasını engelleyenin Netanyahu olduğunu açıkladı.

Dün Bağdat'ta düzenlenen Arap Birliği Zirvesi’nin sonuç bildirgesinde Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanması ve yardım girişine izin verilmesi çağrısında bulunuldu.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi Bağdat'taki zirvede yaptığı konuşmada, Mısır'ın Katar ve ABD ile koordinasyon halinde ateşkesi durdurmak için yoğun çaba sarf etmeye devam ettiğini söyledi. Sisi, “Barışı pekiştirmeyi amaçlayan bir lider olarak Başkan Trump'ı, arabulucu ve destekçi olacağı ciddi bir siyasi sürecin başlatılması için bir başlangıç olarak Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi durdurmak üzere gerekli tüm çabayı ve baskıyı göstermeye ve 1970'lerde Mısır ile İsrail arasında barışın sağlanmasında ABD'nin oynadığı tarihi role benzer şekilde kalıcı bir barışa ulaşacak nihai bir çözüme yol açmaya çağırıyorum” ifadelerini kullandı.

Suudi Arabistan Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Adil el-Cubeyr de zirvede yaptığı konuşmada, “Suudi Arabistan Gazze Şeridi'ndeki ateşkesin sürdürülmesi gerektiğini vurgulamakta ve Filistinlilerin zorla yerlerinden edilmesine yönelik her türlü girişimi reddetmektedir” dedi.

Diğer yandan İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ise ‘Gazze Şeridi'ndeki insani felakete derhal son verilmesi’ çağrısında bulundu. Benzer bir konuşmada Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un bir Avrupa toplantısında ‘Gazze Şeridi'ndeki insani durumun dayanılmaz olduğunu’ ve konuyu yakında Netanyahu ve Trump ile görüşmeyi umduğunu söylemesinin ardından Gazze Şeridi sakinlerinin yerlerinden edilmesini reddetti.

(foto altı) Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de bir hayır kurumunun aşevinden sıcak yemek almak için sıraya giren Filistinliler (AFP)

Eş-Şahat, savaşı durdurmak ve yardım girişine izin vermek için Arap dünyası ve Batı desteğinin Gazze Şeridi'ndeki insani durumun çözümüne katkıda bulunabileceğine inanıyor. Eş-Şahat, Mısır Cumhurbaşkanı'nın Trump'tan rol oynamasını istemesinin ‘Washington'un felaket sahnesini değiştirme kabiliyetinin farkına varması, Netanyahu'nun uluslararası topluma yanıt vermemesi ışığında mevcut durumu çözebilecek fırsatların gerçekçi ve objektif bir okuması olduğunu ve gerçek ABD baskısı Kahire tarafından talep edilen bir çözüme yol açana kadar başlangıçta insani bir anlaşmayla sonuçlanabileceğini’ belirtti.

Diyab artan Arap dünyası ve Batı çağrılarının Gazze Şeridi'nde yaşananlara nihai bir çözüm bulunmasını istediğini vurguladı. Mısır'ın uzun vadeli bir ateşkes sağlanması ve Gazze Şeridi'ndeki insani krizin sona erdirilmesi için teklifler sunmaya devam ettiğine dikkat çeken Diyab, başta ABD olmak üzere bu baskıların artması karşısında Netanyahu'nun manevra alanının daralacağını ve gelecekte nihai bir anlaşmaya zorlanabileceğini söyledi.