Irak Kürdistanı, Bağdat ile artan gerilimin ortasında iki petrol şirketi kuruyor

Kürdistan bölgesindeki Tak Tak petrol sahası (Reuters)
Kürdistan bölgesindeki Tak Tak petrol sahası (Reuters)
TT

Irak Kürdistanı, Bağdat ile artan gerilimin ortasında iki petrol şirketi kuruyor

Kürdistan bölgesindeki Tak Tak petrol sahası (Reuters)
Kürdistan bölgesindeki Tak Tak petrol sahası (Reuters)

Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) sözcüsü dün (Cuma) yaptığı açıklamada, Erbil ve Bağdat arasındaki çatışmadaki en güncel adım olarak, bölgesel hükümetin petrol sektörünü kontrol altına almak için iki petrol şirketi kurmak üzere çalıştığını söyledi.
İlk şirket “KROC” petrol aramaya odaklanırken, ikinci şirket “KOMO” ise yarı özerk bölgeden petrol ihraç edilmesi ve pazarlanması faaliyetleriyle ilgilenecek.
Sözcü yaptığı açıklamada, bölgesel hükümetin fikri sunduğunu ve geçtiğimiz günlerde Bağdat’taki federal hükümetle bunu görüştüğünü belirtti. Bu açıklama, Şubat ayında Kürdistan bölgesindeki petrol ve gaz sektörünün yasal temellerini anayasaya aykırı olarak değerlendiren bir federal mahkeme kararının sonrasında, Erbil ve Bağdat arasında aylarca süren anlaşmazlıkların ardından geliyor. Bağdat Petrol Bakanlığı o zamandan bu yana Kürdistan bölgesinin gelirlerini kontrol altına almak için yeni girişimlerde bulundu. Bu girişimler, bölgede faaliyet gösteren 7 şirketin 19 Mayıs’ta bir ticaret mahkemesine çağrılmasını da içeriyor. Bu şirketler arasında Addax, DNO, Genel, Gulf Keystone, HKN, Chamaran ve Western Zagros şirketleri yer alıyor.
Çeşitli kaynakların Reuters haber ajansına yaptıkları açıklamada, uluslararası petrol şirketlerinin bazı temsilcilerinin bu şirketleri yasal olarak temsil edecek resmi bir vekaletnameleri olmadığı için ticaret mahkemesi duruşmasının iki kez ertelendiğini belirtti. Duruşmaların 20 Haziran Pazartesi günü yeniden başlaması planlanıyor. Irak Petrol Bakanlığı, Kürdistan bölgesinde kendi petrol şirketini kurma planlarını açıklamanın yanı sıra, Basra Petrol Şirketi ve Irak Ulusal Petrol Şirketi aracılığıyla önde gelen uluslararası müteahhit ve taşeronlara buradaki projelerde çalışmamalarını istedi.
Konu hakkında bilgili iki kaynağa göre, 7 ve 12 Haziran tarihli mektuplara göre, şirketlere, Kürdistan’daki petrol sektöründeki sözleşmeleri veya mevcut projeleri feshetmeleri için 3 aylık süre verildi. Aksi halde kara listeye alınacakları belirtildi. İki kaynağa göre, Petrol Bakanlığı, Kürdistan bölgesinin petrol sektörünün kontrolüne yardımcı olmak için Vinson & Elkins ve Cleary Gottlieb Steen & Hamilton adlı iki hukuk şirketi ile çalışıyor.
Kürdistan hükümeti, Federal Mahkeme’nin kararını defalarca reddetti.  13 Haziran’da yapılan açıklamaya göre, 5 Mayıs’ta IKBY Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Irak Petrol Bakanı İhsan İsmail’e, Kürdistan'da faaliyet gösteren petrol şirketlerini yıldırmak ve bu şirketlerin sözleşmeden doğan haklarına müdahale etmek için e-posta ve mektup gönderdiği gerekçesiyle dava açtı. 5 Mayıs’ta Erbil Soruşturma Mahkemesi, uluslararası petrol şirketleri aleyhine açılan ticaret mahkemesi duruşmalarının Erbil Mahkemesi’ne gönderilmesine karar verdi. Yıllardır federal hükümet, yerel mahkemelerin kararları ve uluslararası tahkim tehditleri dahil Kürdistan Bölgesi yönetimi gelirlerini kontrol etmeye çalıştı.

4 PKK unsuru etkisiz hale getirildi
Diğer yandan, ülkenin kuzeyindeki özerk bölge hükümetine göre, Irak Kürdistanı’nda dün Türkiye’nin insansız hava araçları (İHA) tarafından düzenlenen bombardımanda, Kürdistan İşçi Partisi’nin (PKK) 4 unsuru etkisiz hale getirildi. Bölgedeki terörle mücadele teşkilatının Facebook sayfasından yapılan bir paylaşımda, "Türk ordusuna ait SİHA’lar, Kalar’da Kürdistan İşçi Partisi (PKK) savaşçılarına ait bir aracı hedef aldı’ ifadelerine yer verildi. Operasyonun, 4 unsurun etkisiz hale getirilmesi ve bir kişinin yaralanmasıyla sonuçlandığı da belirtildi. Kalar Hastanesi’ndeki bir tıbbi kaynak ise, üç kişinin öldüğünü ve dördüncü birinin ağır şekilde yaralandığını bildirmişti.
Türk Savunma Bakanlığı dün bir Twitter hesabına yaptığı paylaşımda, “Kuzey Irak’ta 6 PKK’lı terörist etkisiz hale getirildi” açıklamasını yapıtı. Operasyonun, “Pençe-Kilit” operasyonu kapsamında olduğunu açıkladı. Açıklamada operasyonun yeri belirtilmedi. Ancak bir bakanlık sözcüsü Fransız haber ajansı AFP’ye “Kalar’ın daha güneyinde yer aldığını” belirtti. Operasyon, Irak’ın kuzeyindeki Sincar’da yer alan, PKK üst düzey liderlerinin toplandığı bir merkezin hedef alındığı benzer bir Türk operasyonundan iki gün sonra geldi.



Hafter, Yunan şirketlerini Libya'nın ‘yeniden inşasına’ katkıda bulunmaya çağırdı

Hafter pazar akşamı Bingazi'de Yunanistan Dışişleri Bakanı ile görüştü (Libya Ulusal Ordusu Genel Komutanlığı)
Hafter pazar akşamı Bingazi'de Yunanistan Dışişleri Bakanı ile görüştü (Libya Ulusal Ordusu Genel Komutanlığı)
TT

Hafter, Yunan şirketlerini Libya'nın ‘yeniden inşasına’ katkıda bulunmaya çağırdı

Hafter pazar akşamı Bingazi'de Yunanistan Dışişleri Bakanı ile görüştü (Libya Ulusal Ordusu Genel Komutanlığı)
Hafter pazar akşamı Bingazi'de Yunanistan Dışişleri Bakanı ile görüştü (Libya Ulusal Ordusu Genel Komutanlığı)

Yunanistan, Libya Temsilciler Meclisi'nin (TM) Türkiye ile Libya arasında imzalanan tartışmalı Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası'nı onaylamasının beklendiği bu günlerde Libya ile deniz sınırlarının belirlenmesi konusunda tırmanan anlaşmazlıkları yatıştırmaya çalıştı. Atina, Dışişleri Bakanı Georgios Gerapetritis'in Bingazi ve Trablus'ta yaptığı görüşmelerle Libya’daki siyasi ve ekonomik varlığını güçlendirmeyi amaçlarken Türkiye ile imzalanan mutabakat muhtırasının onaylanmasına dair yapılacak oylama öncesinde ülkenin önde gelen aktörlerinin tutumlarını etkilemeye çalışıyor.

hyjuıo
Yunanistan Dışişleri Bakanı Georgios Gerapetritis pazar akşamı Hafter ile bir araya geldi (Libya Ulusal Ordusu Genel Komutanlığı)

Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter, Yunanistan’ın inşaat ve altyapı alanlarında uzman şirketlerini, Libya'nın çeşitli şehirlerinde ve bölgelerinde yürütülen kalkınma projelerine katılmaya çağırdı.

Pazar akşamı ülkenin doğusundaki Bingazi şehrinde Yunan Bakan Gerapetritis ile yaptığı görüşmede, iki ülke arasındaki ilişkilerin derinliğini ve bu ilişkilerin güçlendirilmesinin önemini vurgulayan Hafter, ortak çıkarları gözeterek, özellikle ekonomik, ticari ve kültürel alanlarda işbirliğini destekleme ve güçlendirme yollarını araştırdıklarını belirtti.

Öte yandan bugün Trablus'a giderek Başkanlık Konseyi ve geçici Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) yetkilileriyle görüşecek olan Yunanistan Dışişleri Bakanı, Hafter ile düzensiz göç ve deniz yetki alanları konularının yanı sıra ikili iş birliğini de görüştüğünü söyledi.

Bakanlığın resmi internet sitesinde yayınlanan açıklamada “Libya ile bizi ortak kökler ve tarih birleştiriyor, ayrıca uluslararası hukuka bağlılığımız ve Akdeniz'in halkları için barış ve refah dolu bir bölge olması konusundaki taahhüdümüz de bizi birbirimize bağlıyor” ifadeleri yer aldı.

gtyu7ı8
TM'nin önceki oturumundan bir kare (TM Başkanlığı)

Bu çerçevede Libya ile olan ‘sakin ilişkilerini’ sürdürme taahhüdünde bulunan Gerapetritis, yakın gelecekte bu ilişkilerin ilerlemesi için somut sonuçlar elde edilmesini umduğunu belirtti.

Deniz yetki alanlarının belirlenmesi

Yunanistan Dışişleri Bakanı'nın Libya’ya yaptığı ziyaret, Yunanistan'ın, Libya'nın münhasır ekonomik bölgesinin bir parçası olan Girit adasının güneyindeki ihtilaflı deniz bölgelerinde petrol ve gaz arama ruhsatları vermesine yanıt olarak Akile Salih başkanlığındaki TM'nin Libya ile Türkiye arasındaki deniz sınırlarının belirlenmesi anlaşmasını onaylamak üzere planlanan resmi oturumdan önce gerçekleşti.

Hafter ve TM tarafından desteklenen Usame Hammad liderliğindeki İstikrar Hükümeti Dışişleri Bakanlığı, Yunanistan makamlarının bu bölgelerde sondaj ihalesi açtığını duyurması üzerine geçtiğimiz pazar günü Bingazi'deki Yunanistan Konsolosu Agapios Kalognomis'i çağırarak sözlü protestosunu iletmişti.

Abdulhamid ed-Dibeybe başkanlığındaki Ulusal Birlik Hükümeti’nin (UBH) Dışişleri Bakanlığı da Yunanistan'ın bu hamlesini ‘Libya'nın egemenlik haklarının açık bir ihlali’ olarak değerlendirdi. Bakanlık, önceden yasal bir mutabakat sağlanmadan bu bölgelerdeki herhangi bir keşif ya da arama çalışmasına itiraz ettiğini belirterek ‘yapıcı diyalog ve müzakere yolunun adil ve hakkaniyetli çözümlere ulaşmak için tek seçenek’ olduğunu vurguladı.

Yunan yetkililer geçtiğimiz günlerde, ihtilaflı bölgede petrol ve doğalgaz arama ve sondaj çalışmaları yapmak üzere uluslararası şirketlerle sözleşme imzalamayı planladıklarını açıklamışlardı.

Libya ile Yunanistan arasındaki deniz yetki alanlarının belirlenmesi konusundaki anlaşmazlıklar 2004 yılına kadar uzanıyor. O yıl iki ülke arasında sınırların belirlenmesi için müzakereler başlamış, ancak Girit adasının güneyinde büyük doğalgaz rezervleri keşfedilince müzakereler başarısızlıkla sonuçlanmıştı.

Anlaşmazlıklar, 2019 yılı sonlarında UBH Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe’nin Türkiye ile Doğu Akdeniz'de petrol ve doğalgaz arama çalışmalarına izin veren yeni anlaşmalar imzalamasıyla daha da derinleşti. Ankara, bu anlaşmaları önemli deniz bölgelerindeki haklarını genişletme çabaları kapsamında imzaladı.

Askeri düzey

Askeri düzeyde ise LUO Savaş Enformasyon Birimi, askeri birliklerinin güney sınırında, bölgedeki güvenlik operasyonları kapsamında Çadlı muhaliflerin silahlı bir grubunu hedef alan ve ‘başarılı bir askeri operasyon’ olarak nitelendirdiği bir operasyon gerçekleştirdiğini duyurdu.

LUO Savaş Enformasyon Birimi, operasyonun söz konusu silahlı gruba büyük kayıplar verdirdiğini ve grup üyelerinden bazılarının esir aldığını belirtirken kara ve hava keşif birimlerinin ‘grubun geri kalanını takip etmeye devam ettiğini ve bölgedeki şüpheli hareketleri izlediğini’ kaydetti.

LUO Savaş Enformasyon Birimi, LUO’nun güney sınırlarını güvence altına alma görevini sürdürme ve ülkenin güvenliğini tehdit eden her türlü tehdide ve kaçakçılar, sınır ötesi suç çeteleri ve ülkenin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne zarar vermeyi amaçlayan herkese kararlılıkla karşı koyacağını vurguladı.

LUO Savaş Enformasyon Birimi ayrıca güney sınırında güvenliği sağlama, sınırları koruma, kaçakçılıkla mücadele ve şüpheli hareketleri izleme gibi saha görevlerini yürüten kara kuvvetleri birimlerinin çöl devriyelerinin yaygınlaştırılmasına ilişkin bir video yayınladı.

Bir diğer gelişmede LUO Güvenlik Kuvvetleri Komutanı Korgeneral Halid Hafter dün Mısır Askeri Akademisi'nin askeri komuta eğitimlerini bitiren subayları kabul ederken, akademik ve askeri eğitimine devam etmenin yanı sıra ‘yeterlilik ve disipline sahip, performans ve hazırlık düzeyini etkin bir şekilde yükseltebilecek lider kadrolar oluşturmanın’ önemini vurguladı.