ABD, İsrail'den ‘yerleşim planı’ kararını ertelemesini istedi

Biden’ın İsrail ziyareti ile yerleşim planı arasında ilişki kurulması istenmiyor

İsrail’in ilhak ettiği Doğu Kudüs’te inşası devam eden bir yerleşim birimi (AFP)
İsrail’in ilhak ettiği Doğu Kudüs’te inşası devam eden bir yerleşim birimi (AFP)
TT

ABD, İsrail'den ‘yerleşim planı’ kararını ertelemesini istedi

İsrail’in ilhak ettiği Doğu Kudüs’te inşası devam eden bir yerleşim birimi (AFP)
İsrail’in ilhak ettiği Doğu Kudüs’te inşası devam eden bir yerleşim birimi (AFP)

Kudüs bölgesindeki en büyük yerleşim yerinin imar planına yapılan itirazları görüşmek üzere Kudüs Belediyesi İnşaat ve Planlama Komitesi 18 Temmuz'da bir toplantı düzenleyecek.  
ABD yönetimini ise İsrail hükümetinden, söz konusu toplantıyı Joe Biden’ın ziyaretinden ileri bir tarihe ertelemesini talep etti. İsrail’deki siyasi kaynaklar, hükümetin söz konusu talebi değerlendirdiğini ve 18 Temmuz’da düzenlenmesi beklenen toplantıyı süresiz bir şekilde ertelediğini bildirdi.  
İsrail geçtiğimiz aylarda tartışmalı ‘E1 yerleşim yeri’ inşası projesini yeniden gündeme almıştı. E1 projesi kapsamında, ilk etapta Kudüs’ün güneydoğusunda 3 bin 500 konut olmak üzere toplamda 12 bin konut inşa edilmesi planlanıyor. İlk kez 2012 yılında gündeme getirilen proje, Kudüs ile Ramallah arasındaki bağlantıyı kesmesi ve Filistinlilerin arazilerinin işgal edilmesi sebebiyle uluslararası tepkilere sebep olmuştu. Söz konusu yerleşim projesine Filistinliler tarafından şiddetle muhalefet ediliyor. E1 projesi işgalin kalıcı olması yönünde bir adım olarak değerlendirilmesinin yanı sıra Ramallah’ı kuzey ve güney olmak üzere coğrafi olarak ikiye bölüyor, dolayısıyla bir Filistin devletinin kurulması önünde de engel teşkil ediyor. Projenin yeniden yürürlüğe girmesinin büyük bir gerginlik çıkartacağı öngörülüyor. ABD yönetimi Başkan Joe Biden’ın ziyareti ile bu projenin ilişkilendirilmesinden endişe ettiği için işgalci İsrail hükümetinden, toplantının süresiz olarak ertelenmesini talep etti.  
E1 projesi alanında toprakları bulunan Filistinliler, uluslararası insan hakları örgütleri ve İsrail’deki bazı barış dernekleri projeye itiraz etmişti. Kudüs Belediyesi İnşaat ve Planlama Komitesi ise itirazları değerlendirmek üzere 18 Temmuz'da bir toplantı gerçekleştireceğini duyurmuştu. ABD Başkanı Joe Biden’ın 13-14 Temmuz tarihlerinde İsrail’i ziyaret etmesi planlanıyor. ABD daha önce söz konusu projeye itiraz etmişti, ancak bu defa projenin durdurulması ya da iptal edilmesini talep etmedi, sadece ertelenmesini istedi. İsrail’de Naftali Bennett hükümetini tehdit eden bir siyasi kriz yaşanmasına rağmen Başkan Biden ziyaretini iptal etmedi. Eski Başbakan Binyamin Netanyahu önümüzdeki Çarşamba günü, Knesset'in (parlamento) feshedilmesi ve erken seçimlerin yapılması için bir yasa tasarısı sunacak. Tasarının geçmesi durumunda, mevcut Dışişleri Bakanı Yair Lapid’in başbakan olma ihtimali söz konusu. İsrail’de kimse Joe Biden’ı Başbakan olarak kimin karşılayacağını bilemiyor.



Kolombiya Devlet Başkanı, Washington'ın Venezuela'da bir "kokain fabrikasını" bombaladığını doğruladı

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro (AFP)
Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro (AFP)
TT

Kolombiya Devlet Başkanı, Washington'ın Venezuela'da bir "kokain fabrikasını" bombaladığını doğruladı

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro (AFP)
Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro (AFP)

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, ABD'nin Venezuela'nın batısındaki Maracaibo liman kentinde bir kokain fabrikasını bombaladığını iddia etti.

Başkan Donald Trump'ın Venezuela kıyılarına ilk kara saldırısını duyurmasının ardından X platformunda şunları yazdı (yerini belirtmeden): "Trump'ın Maracaibo'da bir fabrikayı bombaladığını biliyoruz ve orada kokain yapmak için koka macunu karıştırıldığından korkuyoruz."


Ukrayna: Rusya'nın Odessa'ya düzenlediği İHA saldırısında çocuklar ve siviller yaralandı

Odessa bölgesindeki liman altyapısını hedef alan Rus hava saldırısının ardından olay yerinde çalışan Ukraynalı kurtarma ekiplerine ait arşivim (EPA)
Odessa bölgesindeki liman altyapısını hedef alan Rus hava saldırısının ardından olay yerinde çalışan Ukraynalı kurtarma ekiplerine ait arşivim (EPA)
TT

Ukrayna: Rusya'nın Odessa'ya düzenlediği İHA saldırısında çocuklar ve siviller yaralandı

Odessa bölgesindeki liman altyapısını hedef alan Rus hava saldırısının ardından olay yerinde çalışan Ukraynalı kurtarma ekiplerine ait arşivim (EPA)
Odessa bölgesindeki liman altyapısını hedef alan Rus hava saldırısının ardından olay yerinde çalışan Ukraynalı kurtarma ekiplerine ait arşivim (EPA)

Ukrayna yetkilileri bu sabah erken saatlerde, Rusya'nın Odessa liman kentine gece saatlerinde düzenlediği insansız hava aracı (İHA) saldırısında çocukların yaralandığını bildirdi.

Askeri idare başkanı Serhiy Lysak, büyük ölçekli İHA saldırısının çok katlı iki konut binasını vurduğunu söyledi.

Lysak, saldırıda en az dört kişinin yaralandığını, bunların arasında yedi ay ile sekiz yaşları arasında üç çocuğun da bulunduğunu belirtti.

Lysak, saldırının ardından Telegram'da "Bu, Rusya'nın sivilleri hedef aldığının bir başka kanıtıdır" diye yazdı.

Ukrayna Hava Kuvvetleri, şehir yakınlarında İHA’ların yaklaştığı konusunda uyarıda bulundu ve tehdit nedeniyle hava saldırısı uyarıları yayınlandı.

Vali Oleh Kiper, Telegram üzerinden yaptığı bir paylaşımda, halka sakin kalmaları çağrısında bulundu. Ayrıca, bir lojistik şirketinin deposunda yangın çıktığını ve düşen molozların şehirdeki araçları tutuşturduğunu belirtti.


Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal hak tanındı

Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
TT

Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal hak tanındı

Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)

Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal haklar tanındı. Peru'da yaşayan bir arı grubunu kapsayan gelişme, koruma çalışmalarında önemli bir adıma işaret ediyor.

Amazon Ormanları'nda yaşayan Meliponini arı sınıfı, bal arısı (Apis mellifera) kuzenlerinden farklı olarak iğne taşımaz. 

Peru'nun yerli halkları tarafından Kolomb öncesi dönemden beri yetiştirilen bu arılar, yağmur ormanlarında polen taşıyıcı rolü üstlenerek biyoçeşitliliği ve ekosistemi korumada kilit rol oynuyor. 

Grubun bilinen 500 türünün yaklaşık yarısı Amazon'da yaşıyor ve kakao, kahve ve avokado gibi bitkileri de içeren floranın yüzde 80'inden fazlasının tozlaşmasında rol oynuyor.

Ancak Meliponini arıları iklim krizi, ormansızlaşma, pestisit kullanımı ve  diğer arı türleriyle rekabet yüzünden ciddi bir yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. 

Peru'nun iki belediyesinde kabul edilen yasalar artık bu böceklerin sağlıklı ekosistemlerde yaşama, üreme ve gelişme haklarını garanti altına alıyor.

Bu iğnesiz arıların yasal haklar elde etmesi, kimyasal biyolog Rosa Vásquez Espinoza'nın yerli halklarla birlikte yıllar süren çalışmaları sayesinde mümkün oldu.

Kovid-19 pandemisinde yerli halklar ilaç bulamadıklarında bu arıların balını kullanıyordu. Bir meslektaşının ricası üzerine 2020'de balı inceleyen Espinoza çarpıcı sonuçlarla karşılaştı.

Guardian'a konuşan bilim insanı "Yüzlerce tıbbi molekül gördüm, tedavi potansiyeli taşıdığı bilinen moleküller" diyerek ekliyor: 

 Üstelik çeşitlilik de gerçekten çok fazlaydı. Bu moleküllerin antiinflamatuvar, antiviral, antibakteriyel, antioksidan, hatta kanser önleyici etkileri olduğu biliniyor.

Bu nedenle saha çalışmalarını genişleten araştırmacı, yerli halktan uzmanlarla birlikte ormanın derinlerine keşif gezileri düzenledi. Nesillerdir devam eden geleneksel arıcılık yöntemlerini kaydettiler.

Ancak kısa süre sonra ciddi bir sorun olduğu fark edildi: Arıcılar, eskiden arı kolonilerini yarım saatte bulurken, artık saatler sürüyordu.

Espinoza, "Farklı topluluk üyeleriyle konuşuyorduk ve ilk söyledikleri 'Artık arılarımı göremiyorum' oldu" diye anlatıyor.

Biyoloğun yaptığı çalışmada, endüstriyel çiftliklerden uzak bölgelerdeki arıların bile balında pestisit izlerine rastlandı.

Meliponini arılarının korumaya ihtiyaç duyduğuna karar veren Espinoza ve meslektaşları, ilk olarak bu hayvanların tanınması için çaba gösterdi.

Araştırmaları sayesinde 2024'te, Meliponini arılarını Peru'ya özgü yerli türler olarak resmen tanıyan bir yasa kabul edildi. Peru yasaları yerli türlerin korunmasını gerektirdiği için bu kritik bir adımdı.

Daha sonra bu yıl ekimde Satipo, 22 Aralık Pazartesi de Nauta belediyeleri dünyada bir ilke imza atarak bu böcekleri yasal hak sahibi olarak tanımladı. 

Earth Law Center'ın Latin Amerika direktörü ve kampanyanın parçası olan Constanza Prieto gelişmeyi şöyle değerlendiriyor: 

Bu yönetmelik, doğayla ilişkimizde bir dönüm noktası: Meliponini arılarını görünür kılıyor, onları hak sahibi özneler olarak tanıyor ve ekosistemlerin korunmasında temel rol oynadıklarını onaylıyor.

Hukuk uzmanları yeni yasaların habitat restorasyonunu, daha sıkı pestisit kontrollerini ve genişletilmiş araştırmaları zorunlu kılabileceğini söylüyor.

Düzenlemeyi Peru genelinde uygulamaya koymak için bir imza kampanyası düzenlenirken, Bolivya, Hollanda ve ABD gibi ülkelerdeki koruma grupları da kendi bölgelerindeki arılar için benzer yasal yaklaşımları inceliyor.

Independent Türkçe, Guardian, Interesting Engineering