Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Mısır ve Türkiye’yi de kapsayan bölgesel yurtdışı turu çerçevesinde Ürdün’ü ziyaret etti. Ürdün Kralı 2. Abdullah, Muhammed bin Selman’ı Kraliçe Aliye Havalimanı’nda karşıladı. Başkent Amman’da Hüseyniye Sarayı’nda iki lider arasında gerçekleşen görüşmede ikili ilişkilerin yanı sıra bölgesel konular da ele alındı. Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz'in selamlarını ileten Veliaht Prens Muhammed bin Selman, Ürdün ile ilişkileri güçlendirmek istediklerini söyledi. Muhammed bin Selman’ın Ürdün ziyareti, Suudi Arabistan’ın bölge ve Arap ülkeleriyle ilişkileri derinleştirerek güçlendirmesi stratejisi kapsamında gerçekleştirildi.
Muhammed bin Selman dün salı günü Mısır’daki resmi ziyaretini tamamlayarak Ürdün’e geçmişti. Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi, Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ı Kahire Havalimanı’ndan uğurlayanlar arasındaydı. Muhammed bin Selman beraberindeki üst düzey heyetle Kahire’de resmi törenle karşılandı. İttihadiye Sarayı’nda iki ülkenin yetkililerinin katıldığı toplantının ardından, Muhammed bin Selman ve Cumhurbaşkanı Sisi ikili görüşme gerçekleştirdi. Toplantılarda iki ülkenin stratejik ilişkilerini geliştirme yolları ele alındı, İslam dünyası ve Arap dünyasıyla ilgili konular masaya yatırıldı. Bölgenin güvenlik ve istikrarını konu alan dosyalar tartışıldı, Arap ülkelerinin ortak hareket etmesine odaklanılarak, terörle mücadele konularına değinildi. Arap ve Müslüman ülkelerin yararına olacak ortak bir vizyonla, güvenlik, istikrar, kalkınma ve barışı sağlamayı amaçlayan derin ve köklü stratejik ortaklık çerçevesinde, ortak çıkarları ilgilendiren bölgesel ve uluslararası siyasi konular tartışıldı. Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Mısır'a yaptığı ziyaretin “İki kardeş ülke arasındaki seçkin ilişkilerin pekiştirilmesi ve Mısır’la gerçekleştirilen yoğun istişare ve koordinasyon hızının devam ettirilmesi’’ çerçevesinde gerçekleştiğini vurguladı. Bu ziyaretin, iki ülke arasındaki sağlam stratejik ittifakı daha da güçlendirmesini umduğunu ifade etti.
İki ülke arasındaki koordinasyon ve istişarenin sürdürülmesinin önemine vurgu yapan Veliaht Prens, Arap aleminin karşılaştığı zorlukların ve sorunların aşılabilmesi, ayrıca Arap ülkelerindeki istikrarı hedef alan dış müdahalelerle mücadele edilebilmesi için koordinasyon ve işbirliğinin güçlendirilmesi gerektiğini belirtti. Muhammed bin Selman, Mısır’ın bölgedeki güvenlik ve istikrarın sağlanmasındaki kritik rolüne övgüde bulundu.
Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Bessam Radi görüşmeyle ilgili şu açıklamada bulundu: ‘’Cumhurbaşkanı Sisi ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın görüşmesinde, ikili ilişkilerin birçok yönünün geliştirilmesi yönünde hemfikir olundu. Özellikle ekonomi ve yatırım alanlarına odaklanıldı. Mevcut gereksinimler ışığında karşılıklı olarak yatırım fırsatları ve ortak projeler değerlendirildi. Görüşmede bölgesel ve uluslararası arenadaki birçok dosya ele alındı. Bölge ülkelerini ve halklarını tehdit eden tehlikelere karşı ortak çabaların güçlendirilmesinde görüş birliği oluştu. Ayrıca Suudi Arabistan’ın ev sahipliğinde gerçekleşecek olan ve Körfez İşbirliği Konseyi ile Irak, Mısır, Ürdün ve ABD’nin katılım sağlayacağı zirvenin önemi vurgulandı.’’
Veliaht Prens Muhammed bin Selman Kahire’den ayrıldıktan sonra bir mesaj göndererek Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi’ye misafirperverliği için teşekkür etti. Veliaht Prens mesajında,
“Sayın Başkan bize ve heyetimize gösterdiğiniz ilgi ve misafirperverliğiniz için teşekkür ederiz. Sizinle yaptığımız görüşmeler son derece verimli geçti ve ülkelerimiz arasındaki seçkin, kardeşçe ilişkilerin sağlamlığını bir kez daha kanıtladı. Haremeyn hizmetçisi Kral Selman bin Abdulaziz ve sizin liderliğinizde, ülkelerimiz arasında her alanda işbirliğinin derinleştirilmesi yönünde karşılıklı güçlü bir arzu bulunuyor. İkili ilişkilerimizin güçlendirilmesi, halklarımızın ve ülkelerimizin çıkarınadır. Ayrıca bölgedeki güvenlik ve istikrarın güçlendirilmesi için de son derece önemlidir’’ ifadelerini kullandı.
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın Mısır ziyaretinin, iki ülke arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesi, iki ülkenin ve Arap ülkelerinin karşılaştığı zorluklarla mücadele edilmesinde yakın koordinasyonun arttırılması için oldukça önemli fırsatlar barındırdığını söyledi. El Arabiya televizyonuna açıklamada bulunan Samih Şukri, "Mısır ve Suudi Arabistan arasında güçlü bir koordinasyon var, iki ülke de bölgedeki sorunların aşılması noktasında ortak çaba sarf ediyor. Bu ziyaretle ikili ilişkilerin, iki ülke halklarının arzu ettiği seviyeye çıkarılması ve ortak politikalar belirlenmesine odaklanıldı. Bölgede istikrarın sağlanması herkesin çıkarınadır. Suudi Arabistan ile Mısır arasındaki ilişki, iki ülkenin halkalarının ortak çıkarına olacak şekilde gelişim ve kalkınmanın sağlanmasını hedefliyor. Krallık ve Mısır’ın politikaları da bu yönde şekilleniyor’’ dedi.
Yemen'in Mısır ve Suudi Arabistan için öncelikli bir ülke olduğunu vurgulayan Şükri, Mısır’ın ‘insani mülahazalarla’ Kahire ve Sana arasında uçuşların başlatılmasını kararlaştırdığını ve Birleşmiş Milletler’in insani yardım çabalarını desteklediklerini ifade etti.
Mısır cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamaya göre Cumhurbaşkanı Sisi, Mısır’ın, Körfez ülkelerinin güvenliğini, ulusal güvenliğinin bir parçası olarak gördüğünü belirterek, bölgeyi istikrarsızlaştırmaya yönelik her türlü girişim ve uygulamayı reddettiğini kaydetti. Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Bessam Radi, Cumhurbaşkanı Sisi'nin görüşmede "Suudi liderliği ile istişare ve koordinasyonun güçlendirilmesine yönelik arzusunu ve istekliliğini’’ vurguladığını belirterek, Mısır ve Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerin stratejik ve tarihi olduğunu, ortak geleceğe yönelik siyasi iradenin de bunu gösterdiğini ifade etti.
Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın Kahire ziyaretine ilişkin dün yayınlanan ortak bildiride, ‘’İki ülke köklü tarihi ilişkilerini gözden geçirmiş, aralarındaki işbirliği ve koordinasyonun, iki ülke halklarının çıkarlarını dikkate alacak bir şekilde her alanda arttırılması ve güçlendirilmesinde hemfikir olunmuştur. Görüşmede bölgedeki ve dünyadaki son gelişmeler tartışılmış, ortak ilgi alanına giren bölgesel ve uluslararası meselelerde, kader birliği uyarınca birlikte hareket edilmesine odaklanılmıştır’’ denildi.
Suudi Arabistan ve Mısır, aralarındaki, ekonomik, yatırım ve ticaret ortaklığını güçlendirmeyi ve iki ülke arasındaki ticaret hacmini arttırmayı kararlaştırdı. Suudi 2030 Vizyonu ve Mısır 2030 Vizyonu çerçevesinde ekonomik entegrasyonun sağlanması, yatırım işbirliğinin arttırılması ve her iki ülkenin özel sektörleri arasındaki ortaklıkların teşvik edilmesi üzerinde duruldu. Görüşmelerde, Mısır ile Suudi Arabistan arasında, yatırım ve ticaret alanlarında yaklaşık 8 milyar dolar değerinde 14 anlaşma imzalandı. Ayrıca Suudi Arabistan’ın Mısır’da 30 milyar dolar değerinde yatırım projelerine öncülük etme niyetinde olduğu öne çıktı. Mısır ve Suudi Arabistanlı yetkililer, iki ülke arasındaki ticaret hacminin artmasını ve yatırım kararlarını memnuniyetle karşıladı. İki ülkedeki yatırım hacminin arttırılması için çaba göstereceklerini kaydeden yetkililer, yatırımların önündeki bürokratik engellerin aşılması için de çalışılacağını kaydetti. İki ülke arasında, özel sektördeki ortaklıkların güçlendirilmesi, yenilenebilir enerji, petrol, altyapı ve siber güvenlik de dahil olmak üzere bir dizi hayati sektördeki yatırımların arttırılması kararlaştırıldı. Taraflar ayrıca, iklim, çevre ve denizlerin korunması konularında işbirliği ve koordinasyonun güçlendirilmesi, özellikle tarım alanında iki ülke arasındaki ticaret hacminin arttırılması hususunda anlaştı. Suudi Arabistan tarafı, Mısır hükümeti tarafından yürütülen ekonomik reformları övdü ve iki kardeş halk için istikrar ve refahın sağlanmasını amaçlayan, ekonomik işbirliğini geliştirme konusundaki istekliliğini teyit etti.
Suudi Arabistan ile Mısır arasındaki görüşmelerde ayrıca, Mısır’ın Şarm eş-Şeyh şehrinde düzenlenecek olan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Taraflar Konferansı’na (COP27) eşzamanlı olarak, Yeşil Ortadoğu Zirvesi ve Yeşil Suudi Arabistan Girişimi toplantılarının düzenlenmesi kararlaştırıldı. Mısır ve Suudi Arabistan, sağlık ve eğitim alanlarındaki işbirliğinin arttırılmasına da karar verdi. Taraflar, Birleşmiş Milletler’in salgınla mücadele çabalarını desteklemek, sağlık sektörlerindeki mevcut sorunların giderilmesinde ve muhtemel tehditlerin aşılmasında birlikte hareket etme hususunda anlaştı. Ayrıca yüksek öğretim ve araştırma geliştirme projelerindeki işbirliği seviyesinin yükseltilmesi, her iki ülkedeki üniversite ve araştırma merkezlerinin ortak projeler geliştirmesinin teşvik edilmesi kararlaştırıldı. Taraflar turizm alanında işbirliğinin, iki ülkedeki turizm hareketinin geliştirilmesinin yanı sıra potansiyel turizm rotalarının araştırılması ve her iki ülkenin turizm sektörünün güçlendirilmesi konusunda da anlaşma sağladı. Ayrıca iki ülke arasındaki kültürel etkileşimin bir üst seviyeye çıkarılması ve müşterek kültürel faaliyetlerin düzenlenmesi kararlaştırıldı.
Suudi Arabistan ve Mısır siyasi alanda, her iki ülkenin güvenlik ve istikrarını sağlama noktasında, tüm siyasi meselelerde işbirliğini geliştirme konusundaki kararlılıklarını ifade etti. Bölgesel ve uluslararası gelişmelere dair ortak çıkarlar nazarından koordinasyon ve istişarelerin arttırılması kararlaştırıldı. Heyetler arası görüşmelerde Filistin meselesi de ele alındı. Taraflar İsrail-Filistin anlaşmazlığının adil ve kapsamlı bir çözüme kavuşturulması hususunda hemfikir olduklarını beyan etti. İsrail-Filistin barışının sağlanması ve iki devletli çözüm temelinde müzakerelerin yeniden başlatılması için gerçek ve etkili girişimlerde bulunulmasının gereği üzerinde duruldu. Bu bağlamda, Filistin halkının haklarının korunması için, ilgili uluslararası kararların ve Arap Barışım Girişimi’nin uygulanarak, başkenti Doğu Kudüs olan 1967 sınırları uyarınca kurulacak bağımsız bir Filistin devletinin desteklenmesi kararlaştırıldı.
Taraflar Yemen’de kapsamlı bir siyasi çözüme ulaşılması noktasında, Birleşmiş Milletler’in ve bölge ülkelerinin girişimlerini desteklediklerini bir kez daha teyit etti. Körfez Girişimi ve mekanizmalarının uygulanması için çaba gösterilmesi üzerinde hemfikir olundu. Mısır tarafı, Suudi Arabistan’ın Yemenliler arasında uzlaşı sağlanması ve ateşkes sağlanması yönündeki çabalarını övdü, ayrıca Yemen’e yapılan insani yardımlarından ve bu yardımları kolaylaştırma rolünden de övgüyle söz etti. Taraflar, istikrar ve güvenliğin sağlanması amaçlı görevlerini etkili bir şekilde yerine getirebilmesi için Yemen Başkanlık Konseyi’ni desteklemeye devam edeceklerini vurguladı. Birleşmiş Milletler’in Yemen’de ateşkes sağlamasını son derece olumlu bir adım olarak niteleyerek, ateşkes süresinin uzatılmasını memnuniyetle karşıladılar. Suudi Arabistanlı yetkililer, Mısırlı meslektaşlarına, Birleşmiş Milletler ve Yemen hükümetinin talebiyle, Kahire-Sana arasında insani yardımların sağlanabilmesi için uçuşları yeniden başlatması dolayısıyla teşekkür etti. Taraflar bir kez daha Husilerin Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri ile Yemen’deki siyasilere yönelik saldırıları ve ulusal uzlaşı çabalarını engellemelerini şiddetle kınadı.
Suudi Arabistan ve Mısır, Iraklı tarafların bir an önce kapsayıcı bir hükümet kurmada başarılı olması yönündeki dileklerini dile getirdi. Oluşturulacak yeni hükümetin, kardeş Irak halkının özlemlerini karşılaması, güvenlik ve istikrarı sağlayarak terör örgütleriyle mücadelede başarılı olması temenni edildi. Yeni hükümetin Irak’ı, kardeş Arap ülkeleriyle ilişkilerinde yeni ufuklara taşımasını umduklarını ifade eden taraflar, Arap halklarının kardeş olduğunu ve kaderlerinin birbirine bağlı olduğunu vurguladı. Taraflar, Sudan’daki geçiş sürecinin başarılı olması için bu ülkeye sağladıkları desteği sürdüreceklerini belirterek, Sudan’daki tüm tarafların diyalog içinde olmasının önemine işaret ettiler. Suudi Arabistan ve Mısır, Lübnan’ın güvenlik ve istikrarına ve toprak bütünlüğünün korunmasının önemine vurgu yaptı. Lübnan’ın Arap kimliğinin korunmasının önemine değinen taraflar, ülkedeki krizin aşılması için gerekli reformların uygulanması çağrısında bulundu. Taraflar, Lübnan’ın bölgenin istikrarını sarsan terör örgütlerinin ve uyuşturucu ticaretinin geçiş rotası olmaması gerektiğine de dikkat çekti.
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi Kahire’de görüştü. (SPA)
Suriye meselesine de değinen taraflar, Suriye krizinin, kardeş Suriye halkının özlemlerini gerçekleştirecek bir şekilde, ülkenin toprak bütünlüğünün korunarak çözüme kavuşturulmasının zorunlu olduğunu vurguladı. Taraflar Suriye’de demografik yapıyı değiştirecek, güvenlik ve istikrarı sarsacak dış müdahalelerin son bulması gerektiğine dikkat çekerek, Birleşmiş Milletler Suriye özel temsilcisinin girişimlerini desteklediklerini kaydetti. Suudi Arabistan ve Mısır, Libya’nın toprak bütünlüğünün, güvenlik ve istikrarının korunması gerektiğini teyit ederek, Libyalıların dış müdahalelerden bağımsız olarak kendi aralarında bir uzlaşı sağlamalarının önemine değindi. Libya’da bir an önce parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimi olması gerektiğini ifade eden taraflar, Libyalılara birlik olmaları çağrısında bulundu. Suudi Arabistan tarafı, Mısır’ın Libya’daki anayasal süreçle ilgili çabalarını övdü. Libya’daki kurumların rolünü desteklemenin önemini vurgulayan taraflar, bu bağlamda, seçilmiş yasama organı olması nedeniyle Libya Temsilciler Meclisi'nin ulusal çabalarını ve meşru kararlarını desteklediklerini ifade etti. Taraflar ayrıca BM Güvenlik Konseyi’nin 2570 ve 2571 sayılı kararları uyarınca, istisnasız ve erteleme olmaksızın, Libya’daki tüm yabancı güçlerin ve paralı askerlerin belirli bir takvim çerçevesinde ülkeyi terk etmesi gerektiğini belirtti. Libya’daki 5+5 Ortak Askeri Komite’nin çabalarını öven taraflar, ülkedeki ateşkesin korunmasının önemini vurguladı.
Suudi Arabistan ve Mısır, İran'ın nükleer faaliyetlerinin barışçıl bir çerçevede tutulması ve nükleer silah edinmesini önlemeye yönelik uluslararası çabaları desteklediklerini teyit etti. Taraflar, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın rolünün güçlendirilmesi ve nükleer silahların yayılmasının önlenmesinin önemi üzerinde hemfikir olduklarını bildirdi. Ortadoğu’nun kitlesel imha silahlarından arındırılması gerektiğini vurgulayan taraflar, İran’ı, iyi komşuluk ilişkileri bağlamında, Arap ülkelerinin iç işlerine müdahil olmaması konusunda uyardı. Taraflar, Arap ülkelerinin, İran’ı silahlı milisleri desteklememesi, barış ve istikrarı baltalamaması ve deniz ticaretini aksatmaması yönündeki uyarılarını desteklediklerini teyit ettiler. Mısır ve Etiyopya arasındaki Rönesans Barajı kriziyle ilgili, Suudi Arabistan, Mısır’ın su güvenliğini tamamıyla desteklediğini vurguladı. Suudi Arabistan Etiyopya’yı Rönesans Barajı’yla ilgili tek taraflı kararlar almaması konusunda uyardı, Mısır ve Sudan ile iletişimde kalarak ortak karar almasını ve bağlayıcı bir anlaşmaya imza atmasını tavsiye etti. Suudi Arabistan, Mısır’ı ulusal güvenliğini sağlama amaçlı tüm kararlarında destekleyeceğini vurguladı. Mısır tarafı da Suudi Arabistan’ın ulusal güvenliğini sağlama hususundaki önlem ve eylemlerini desteklediğini belirterek, iki ülkenin güvenliğinin bölünmez bir bütün olduğunun altını çizdi. Taraflar iki ülke arasında güvenlik alanlarındaki işbirliğinin ve koordinasyon düzeyinin arttırılmasını kararlaştırdı. Taraflar ayrıca terörizm ve terör finansmanıyla ortak mücadelenin sürdürülmesi hususunda anlaştı.