BM, okyanuslarda acil durum ilan etti

Birleşmiş Milletler Okyanus Forumu’nda doğanın insanlar üzerindeki etkileri ele alındı

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Okyanus Konferansı’nda konuşma yapıyor (AP)
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Okyanus Konferansı’nda konuşma yapıyor (AP)
TT

BM, okyanuslarda acil durum ilan etti

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Okyanus Konferansı’nda konuşma yapıyor (AP)
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Okyanus Konferansı’nda konuşma yapıyor (AP)

Binlerce politikacı, bürokrat ve çevre aktivisti okyanusların korunması, doğanın ve insanların değişen iklim koşulları ile mücadele etmesi için Birleşmiş Milletler (BM) Okyanus Forumu’nda katıldı.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Lizbon’da gerçekleşen forumda “Maalesef okyanusları hafife alıyoruz. Şu anda okyanus acil durumu diyebileceğim bir durumla karşı karşıyayız” dedi. Pandemi nedeniyle ertelenen 5 günlük konferansın açılışında konuşma yapan Guterres, “Okyanusları koruyamadığımız için dalgalar, etkilerini gösterecek” dedi.
İnsanların, soluduğumuz oksijenin yarısını oluşturan ve her gün milyarlarca insan için protein ve besin kaynağı olan okyanuslara ve denizlere özen göstermesi gerekiyor. Dünya yüzeyinin üçte ikisinden fazlasını kaplayan okyanuslar, iklim değişikliğinin etkilerini azaltıyor ve yüzlerce canlıya ev sahipliği yapıyor. Son 60 yılda emisyon oranları yüzde 50 oranında arttı. Okyanuslar, karbondioksit kirliliğinin yaklaşık dörtte birini temizliyor ancak yaşanan gelişmeler ile denizlerdeki asit seviyesi artıyor, sudaki canlıların hayatı tehdit ediliyor ve okyanusların karbon temizlemesi gün geçtikçe azalıyor.
İklim değişikliğinin neden olduğu küresel ısınma, oldukça büyük bir öneme sahip olan mercan resiflerini yok ediyor ve oksijenden yoksun ölü bölgeler oluşuyor. Dünya Bankası Mavi Ekonomi başkanı Charlotte de Fontaubert, AFP’ye verdiği demeçte “İklim değişikliğinin okyanus sağlığını nasıl etkilediğini yeni anlamaya başladık” dedi. OECD’nin son raporuna göre plastik kirliliği 2060 yılında üç katına çıkarak yılda 1 milyar tona ulaşacak. Okyanuslardaki plastikler, her yıl bir milyon kuşun ve 100 binden fazla deniz memelisinin ölmesine neden oluyor.
Lizbon’da düzenlenen Okyanus Forumu’na katılanlar, plastik poşetlerin tamamen yasaklanmasından geri dönüşüme kadar çeşitli konuları tartışılıyor. Pandemi nedeniyle defalarca ertelenen forum Kenya’da gerçekleşiyor ancak Kenya, foruma ortak ev sahipliği yapıyor. Forumun ana gündeminde kaçak avlanma yer alıyor. ABD merkezli sivil toplum kuruluşu Oceana bilimsel direktörü Kathryn Matthews, AFP’ye verdiği demeçte “Yaban balıkların en az üçte biri aşırı avlanma ile karşı karşıya. Okyanusun yüzden 10’undan daha azı korunma altında. Yasadışı balıkçı gemileri, kıyı sularında ve açık denizlerde ceza almadan avlanıyor” dedi.
Forumda gerçekleşen tartışmalarda gün geçtikçe yaygınlaşan elektrikli araba sektöründe batarya üretimi için gerekli olan nadir metallerin aranmasında deniz tabanının korunması için bir yasa görüşülecek. Yaklaşık 100 ülkenin katıldığı koalisyon okyanusların ve karaların yüzde 30’unu kapsayan bir korunma alanı oluşturulması için eyleme geçilmesi çağrısında bulundu.
Forumda diğer bir tema ise okyanusların sürdürülebilir bir geçim kaynağı olması olacak. ‘Sudaki Gıdaların Mavi Dönüşümü’ sloganlı konu hakkında Matthews, “Vahşi okyanus balıkları, 1 milyar insanı her gün ve her zaman sağlıklı deniz ürünleri ile besleyebilecek çevre dostu ve mikro besin kaynaklarıdır” dedi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da dahil olmak üzere birçok bakan ve bazı devlet başkanları bu toplantıya katılacak. BM Genel Sekreteri Guterres, DC karakteri Aquaman’i canlandıran Jason Momoa’nın da yer aldığı Lizbon’daki bir sahilde yaptığı konuşmasında “Çok yavaş ilerliyoruz” dedi.



Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
TT

Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)

ABD medyası ABC News, Washington’da Beyaz Saray yakınında iki askerin silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Beyaz Saray sözcüsü, Başkan Donald Trump’ın olay hakkında bilgilendirildiğini ve Beyaz Saray’ın kapatıldığını açıkladı.

ABD İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem ise iki Ulusal Muhafız mensubunun Washington’da silahlı saldırıya maruz kaldığını doğruladı, ancak detay vermedi.


İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
TT

İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf

Financial Times, İran’daki elit çevrelerde özellikle Batı ve Arap ülkeleriyle ilişkiler konusunda dış politikanın yeniden şekillendirilmesi gerektiğine dair tartışmaların arttığını bildirdi. Bu tartışmalar, Haziran ayında İsrail ile yaşanan 12 günlük savaşın ardından gündeme geldi.

Habere göre, İran elitleri arasında bir değişim gözlemleniyor; devrimin ikinci kuşağı, üst düzey yetkililer ve yönetim içi önemli isimler bu tartışmalara dahil. Lider Ali Hamaney’in (86) görünürlüğü, İsrailli yetkililerin suikast tehdidi sonrası azaldı ve Hamaney’in yerine geçecek liderle ilgili spekülasyonlar gündeme geldi.

İçerideki pragmatik sesler arasında yer alan Hamza Safavi, İran’ın ABD ve İsrail’e karşı tutumunu yeniden değerlendirmesi gerektiğini vurguluyor ve Çin modelinden örnek veriyor. Eski parlamento üyesi Fazile Haşimi ise Washington ile diplomatik ilişkilerin yeniden kurulmasını ve İran’ın daha açık bir sisteme doğru adım atmasını savunuyor.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times’tan aktardığı analize göre bu tartışmaların kısa vadede sınırlı etkisi olabileceğini, ancak Hamaney sonrası dönemin temel fikir ve nüfuz mücadelesini şimdiden şekillendirdiğini belirtiyor. Halkın, ideolojik çatışmaların ekonomik ve yaşam standartları üzerindeki etkilerinden endişeli olduğu vurgulanıyor.


Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
TT

Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)

İsrail Savunma Bakanı Yoav Katz ile Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ofisinde düzenlenen uzlaşı toplantısında bir araya gelmiş olsalar da aralarındaki gerilim dinmedi. Tartışma, İsrail kamuoyunda büyük tepki yaratırken yorumcular bunu “öğretmenin çocukların kavgasından keyif aldığı bir anaokulu”na benzetiyor.

Anlaşmazlık, Zamir’in 7 Ekim 2023’te Hamas’ın saldırısı sırasında yaşanan “büyük başarısızlıktan” sorumlu tuttukları üst düzey subaylara ceza vermesiyle başladı. Savunma Bakanı Katz ise bu kararların kendisine danışılmadan alındığını söyleyerek uygulamayı reddetti. Uzmanlara göre konu artık yalnızca iki isim arasındaki bir çekişme değil; hükümet ile güvenlik kurumları arasındaki güç mücadelesine dönüşmüş durumda.

Netanyahu’nun bu krizi kendi lehine kullanmaya çalıştığı belirtiliyor. Başbakanın, yaklaşan Likud iç seçimleri öncesinde Katz’ın parti içindeki konumunu zayıflatmak, aynı zamanda Zamir’in ordudaki konumunu da tartışmalı hâle getirmek istediği ifade ediliyor.

Gerilim son olarak dün gece doruğa ulaştı. Netanyahu, iki tarafı barıştırmak için Katz ve Zamir’i birlikte toplantıya çağırdı. Ancak Katz toplantıya zamanında gelmedi ve iki ayrı görüşme yapılmasını tercih ettiğini bildirdi. Netanyahu’nun da bu talebi kabul ettiği aktarıldı.

Netanyahu’dan iki tarafa da mesajlar

Başbakanlık çevreleri, basına yapılan sızıntılarla iki tarafa da mesajlar iletti. Medyaya yansıyan haberlere göre Netanyahu, Katz’ın “Genelkurmay Başkanıyla gereksiz çatışma çıkardığını ve aşırı şekilde saygısız davrandığını” düşünüyor. Öte yandan başka sızıntılarda Netanyahu’nun, “Zamir’in atanmasının hata olduğunu düşündüğü, bağımsız hareket ettiği ve görev öncesi verdiği sözlerden döndüğü” iddia edildi.

fgthy
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz, bir ordu karargahındabir araya geliyor. (İsrail hükümeti)

Bu sızıntılar kamuoyunda tartışma yaratınca, bu kez “askerî çevrelerin kasıtlı olarak gerilimi artırmak için bilgi sızdırdığı” iddia edildi. Netanyahu’ya yakın isimler, başbakanın Katz’ı da Zamir’i de görevden almayı planlamadığını savundu.

Çatışmanın kökeni

Gerilim, Zamir’in Hamas saldırısı sırasında güney cephesinden sorumlu komutanlara disiplin cezaları vermesi ve terfi listesini bakanlığa danışmadan hazırlamasıyla büyüdü. Katz, buna karşılık terfileri askıya aldı ve ordu içi incelemelerin yeniden araştırılmasını içeren başka bir komisyon kurdu.

Zamir, yapılan tüm atama ve cezaların “profesyonel askerî kararlar” olduğunu savunurken, Katz bunu “otoriteye başkaldırı” olarak niteliyor. Netanyahu ise hem Zamir’i “bakanı yok saymakla”, hem de Katz’ı “gerilimi tırmandırmakla” eleştirdi.

Orduyu suçlama stratejisi

Haaretz gazetesi, yaşananları “7 Ekim hükümetinin tüm sorumluluğu orduya yükleme çabasının” bir parçası olarak değerlendirdi. Gazete, hükümetin “kamuoyunun orduya güvenini sarsmayı, atamaları siyasallaştırmayı ve Genelkurmay Başkanı’nı küçük düşürmeyi” amaçladığını iddia etti.

Strateji uzmanı Efrahim Ganor da Maariv’e yaptığı açıklamada, yaşananların “devlet güvenliğini tehlikeye atan bir skandal” olduğunu belirterek, “Gerçek bir devlet adamı önceliğini güvenliğe ve ülkenin geleceğine verirdi” dedi.

Lapid’den Netanyahu’yu sıkıştıracak hamle

İsrail muhalefet lideri Yair Lapid, gelecek hafta ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze krizinin çözümü ve rehinelerin serbest bırakılması için sunduğu 20 maddelik planı Knesset’e oylatacağını açıkladı. Lapid’in amacı, bu plana karşı çıkan koalisyon partilerini zor durumda bırakarak Netanyahu’yu ABD yönetimi karşısında sıkıştırmak.

Lapid, muhalefetteki ortağı Avigdor Liberman’ı da plana destek vermeye ikna etmeye çalışıyor. “İsrail halkı, Başkan Trump’ın rehinelerin serbest bırakılması için yürüttüğü cesur girişime minnettardır” diyen Lapid, tüm partilere plana destek çağrısı yaptı.