BM, okyanuslarda acil durum ilan etti

Birleşmiş Milletler Okyanus Forumu’nda doğanın insanlar üzerindeki etkileri ele alındı

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Okyanus Konferansı’nda konuşma yapıyor (AP)

Binlerce politikacı, bürokrat ve çevre aktivisti okyanusların korunması, doğanın ve insanların değişen iklim koşulları ile mücadele etmesi için Birleşmiş Milletler (BM) Okyanus Forumu’nda katıldı.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Lizbon’da gerçekleşen forumda “Maalesef okyanusları hafife alıyoruz. Şu anda okyanus acil durumu diyebileceğim bir durumla karşı karşıyayız” dedi. Pandemi nedeniyle ertelenen 5 günlük konferansın açılışında konuşma yapan Guterres, “Okyanusları koruyamadığımız için dalgalar, etkilerini gösterecek” dedi.
İnsanların, soluduğumuz oksijenin yarısını oluşturan ve her gün milyarlarca insan için protein ve besin kaynağı olan okyanuslara ve denizlere özen göstermesi gerekiyor. Dünya yüzeyinin üçte ikisinden fazlasını kaplayan okyanuslar, iklim değişikliğinin etkilerini azaltıyor ve yüzlerce canlıya ev sahipliği yapıyor. Son 60 yılda emisyon oranları yüzde 50 oranında arttı. Okyanuslar, karbondioksit kirliliğinin yaklaşık dörtte birini temizliyor ancak yaşanan gelişmeler ile denizlerdeki asit seviyesi artıyor, sudaki canlıların hayatı tehdit ediliyor ve okyanusların karbon temizlemesi gün geçtikçe azalıyor.
İklim değişikliğinin neden olduğu küresel ısınma, oldukça büyük bir öneme sahip olan mercan resiflerini yok ediyor ve oksijenden yoksun ölü bölgeler oluşuyor. Dünya Bankası Mavi Ekonomi başkanı Charlotte de Fontaubert, AFP’ye verdiği demeçte “İklim değişikliğinin okyanus sağlığını nasıl etkilediğini yeni anlamaya başladık” dedi. OECD’nin son raporuna göre plastik kirliliği 2060 yılında üç katına çıkarak yılda 1 milyar tona ulaşacak. Okyanuslardaki plastikler, her yıl bir milyon kuşun ve 100 binden fazla deniz memelisinin ölmesine neden oluyor.
Lizbon’da düzenlenen Okyanus Forumu’na katılanlar, plastik poşetlerin tamamen yasaklanmasından geri dönüşüme kadar çeşitli konuları tartışılıyor. Pandemi nedeniyle defalarca ertelenen forum Kenya’da gerçekleşiyor ancak Kenya, foruma ortak ev sahipliği yapıyor. Forumun ana gündeminde kaçak avlanma yer alıyor. ABD merkezli sivil toplum kuruluşu Oceana bilimsel direktörü Kathryn Matthews, AFP’ye verdiği demeçte “Yaban balıkların en az üçte biri aşırı avlanma ile karşı karşıya. Okyanusun yüzden 10’undan daha azı korunma altında. Yasadışı balıkçı gemileri, kıyı sularında ve açık denizlerde ceza almadan avlanıyor” dedi.
Forumda gerçekleşen tartışmalarda gün geçtikçe yaygınlaşan elektrikli araba sektöründe batarya üretimi için gerekli olan nadir metallerin aranmasında deniz tabanının korunması için bir yasa görüşülecek. Yaklaşık 100 ülkenin katıldığı koalisyon okyanusların ve karaların yüzde 30’unu kapsayan bir korunma alanı oluşturulması için eyleme geçilmesi çağrısında bulundu.
Forumda diğer bir tema ise okyanusların sürdürülebilir bir geçim kaynağı olması olacak. ‘Sudaki Gıdaların Mavi Dönüşümü’ sloganlı konu hakkında Matthews, “Vahşi okyanus balıkları, 1 milyar insanı her gün ve her zaman sağlıklı deniz ürünleri ile besleyebilecek çevre dostu ve mikro besin kaynaklarıdır” dedi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da dahil olmak üzere birçok bakan ve bazı devlet başkanları bu toplantıya katılacak. BM Genel Sekreteri Guterres, DC karakteri Aquaman’i canlandıran Jason Momoa’nın da yer aldığı Lizbon’daki bir sahilde yaptığı konuşmasında “Çok yavaş ilerliyoruz” dedi.