BM’den Irak’ta Kürtler arasındaki anlaşmazlıkları sonlandırmaya yönelik aracılık adımı

Bağımsız milletvekilleri meclisteki hükümet kurma görüşmelerine katıldılar.

Irak Meclisi, 23 Haziran'da toplandı. (Reuters)

Birleşmiş Milletler Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert, Kürt partiler arasındaki anlaşmazlıkları sona erdirme çabalarını sürdürüyor. Irak’ta Şii Koordinasyon Çerçevesi taraflarının kendi aralarında bir uzlaşı sağlayamaması nedeniyle henüz hükümet kurulamadı. Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği Partisi de cumhurbaşkanı adayı konusunda bir anlaşmaya varamadı. KDP Milletvekili Sabah Hasan, BM Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert’ın, Kürt partileri arasındaki ‘görüş farklıklarını yakınlaştırmak’ için yürüttüğü arabuluculuğu önümüzdeki hafta sürdüreceğini söyledi.  
Milletvekili Sabah Hasan konuya dair şunları söyledi:
"Kürt partileri, bölgesel seçimin tarihini belirlemek, seçim kanunu tartışmak ve cumhurbaşkanlığı konusunu görüşmek üzere Başkanlık Merkezi’nde BM Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert’ın da katılımıyla bir araya gelecek. Bu toplantının Kürt partileri arasındaki sorunların, özellikle KDP ve KYB arasındaki sorunların çözümünün bir başlangıcı olacağını umuyoruz.”  
Mesud Barzani liderliğindeki KDP ve Bafıl Talabani eş başkanlığındaki KYB, 2021 seçimlerinden bu yana kimin cumhurbaşkanı olması gerektiği üzerinde uzlaşamadı. KYB mevcut Cumhurbaşkanı Berhem Salih’i yeniden aday gösterirken, KDP, Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari’nin cumhurbaşkanı olmasını talep etti. Irak Yüksek Federal Mahkemesi Hoşyar Zebari’nin adaylığına karşı çıkınca KDP bu defa Bölgesel Yönetim’in İçişleri Bakanı Reber Ahmed’i söz konusu pozisyona aday gösterdi. KDP lideri Mesud Barzani, son seçimlerin galibi Şii Mukteda Sadr ile Sünni Egemenlik Koalisyonu’nun da yer aldığı, ‘Vatanı Kurtarma İttifakı’ olarak bilinen bir ‘üçlü ittifak’ geliştirdi. Ancak bu ittifak, üç parlamento oturumunda da üçte ikilik çoğunluğu elde edemeyerek cumhurbaşkanını seçmekte başarısız oldu. Sadr Hareketi’nin meclisten çekilme kararı alması sonucunda bahsi geçen ‘üçlü ittifak’ dağıldı. Ancak BM Irak Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert’ın tüm çabalarına rağmen KDP ve KYB bölgesel yönetimi ilgilendiren konular da dahil olmak üzere henüz bir uzlaşı sağlayamadı. BM Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert, başta KDP ve KYB olmak üzere Kürt partilerinin kendi aralarında bir anlaşmaya varmaları durumunda, merkezi Bağdat yönetimiyle olan sorunların aşılabileceğini, dolayısıyla cumhurbaşkanının seçilmesinin mümkün hale gelebileceğini ön görüyor. 
 Kürtlerin ‘cumhurbaşkanlığı pozisyonuyla’ ilgili anlaşmazlıkları sürerken, Şii Koordinasyon Çerçevesi tarafları da hükümet kurma noktasında henüz bir fikir birliğine varamadı. Sadr Hareketi’nin çekilmesinin ardından Koordinasyon Çerçevesi Meclis’te çoğunluğu ele geçirmişti. Kulislerden edinilen bilgiye göre başbakanlık pozisyonu için çok sayıda adayın bulunması bir anlaşmaya varılmasının önündeki en büyük engeli oluşturuyor. Şarku’l Avsat’ın güvenilir kaynaklardan edindiği bilgiye göre Koordinasyon Çerçevesi içindeki tarafların her biri, kendi liderinin başbakanlık pozisyonu için daha uygun olduğunu savunuyor. Ayrıca Koordinasyon Çerçevesi ile bağımsız vekiller arasında da görüş ayrılıkları mevcut. Sayıları 40’ı bulan bağımsız vekiller hükümet kurmakla ilgili bir girişimde bulunmuştu. Koordinasyon Çerçevesi’nin bir dönem bu girişimi desteklediği ancak Mukteda es-Sadr'ın Meclis’ten çekilmesinin ardından çoğunluğu elde ettikleri için yeni şartlar öne sürdükleri öğrenildi. Daha önceki anlaşmaya göre bağımsızlar başbakan adayını belirleyecekti. Ancak şu an hükümete katılmaları durumunda sadece sınırlı sayıda bakanlık elde edebilecekler.