Rukban kampında su krizi!

Yarım günlerini alan uzun yolculuğun ardından, sıcak havada 20 litre suya ulaşan Hasan ve Muhammed’in yüzleri mutlu görünüyor (Mağavir es-Sevra)
Yarım günlerini alan uzun yolculuğun ardından, sıcak havada 20 litre suya ulaşan Hasan ve Muhammed’in yüzleri mutlu görünüyor (Mağavir es-Sevra)
TT

Rukban kampında su krizi!

Yarım günlerini alan uzun yolculuğun ardından, sıcak havada 20 litre suya ulaşan Hasan ve Muhammed’in yüzleri mutlu görünüyor (Mağavir es-Sevra)
Yarım günlerini alan uzun yolculuğun ardından, sıcak havada 20 litre suya ulaşan Hasan ve Muhammed’in yüzleri mutlu görünüyor (Mağavir es-Sevra)

Yaz mevsimine girilmesinden bu yana, Rukban kampındaki yaklaşık 8 bin 500 yerinden edilmiş kişi su kıtlığı nedeniyle trajik bir durumda yaşıyor. Söz konusu durum, Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) tarafından pompalanan su miktarının azaltılmasının ardından geldi. Su konusundaki sıkıntı, sıcaklıkların 45 dereceyi aştığı çöl bölgesindeki sıcaklıkların gölgesinde, yerinden edilmiş kişilerin acılarını artırdı.
UNICEF yaklaşık 5 yıl önce kampa 13 kilometre uzaklıkta, Ürdün topraklarında bulunan ve analiz istasyonu ile donatılmış bir kuyu kazarak kampa su ulaştırmıştı, ancak 2022 yılının yaz mevsiminin başlamasıyla birlikte organizasyon, pompalanan su miktarlarını azaltmaya başladı. Kampa ulaşan su miktarı önceden de, su ihtiyacının sadece yüzde 70’ini karşılıyordu.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) ile konuşmasında, A.Ş “Suriye-Ürdün-Irak sınırı üçgeninde yakın bir alanda bulunan Rukban kampındaki yerinden edilmiş kişilerin karşılaştığı en zor zorluklardan biri su temini haline geldi. İnsanlar ailelerine su sağlamak için sabahın erken saatlerinde güne başlıyor. Kamptaki her aileden iki kişi, içme ve kullanma suyunu “galonlar” ve küçük arabalarla taşımaya odaklandı” dedi. Rukban kampında yerinden edilenlerden biri olan A.M ise SOHR’a “Kampta yerinden edilen insanlara su taşıma mekanizmasının zayıf olması sonucunda taşınan sular kirli olabilir zira sarnıçlar ve variller temiz değil.  Bu durum çocuklar başta olmak üzere yerinden edilenler arasında ishal gibi salgınlarına neden olabilir” açıklamasında bulundu.
Kampın yöneticilerinden birisi olan A.A “Suya ihtiyacımızın olması, aile için uyanma çağrısıdır. Gerekli su ile geri dönmek için sabah 06.00’dan öğleden sonra 13.00’e kadar su temin edilen yere gidiyorum. Geri geldiğimde, ailem çok mutlu oluyor. Bu, Rukban kampı sakinlerinin acılarından biri” ifadelerini kullandı.
SOHR cuma günü, kampta yaşayan yerinden edilmiş bir ailenin 6 aylık bir bebeğinin yüksek ateş ve ilaç eksikliği nedeniyle hayatını kaybettiğini tespit etti. Bebeğin babasının bahsettiğine göre, bebek ishaldi ve ateşi yüksekti. Ailesi, ıslatılmış kompresler kullanarak ateşini düşürmeye çalışsalar da başaramadı. Babası bebeği kamptan çıkaramadığını zira sürücülerin ondan 800 dolar istediğini belirtti.
Yakındaki et-Tanf üsündeki Mağavir es-Sevra Ordusu perşembe ve cuma günler Twitter üzerinden, yerinden edilmiş insanlara su dağıtılması için Rukban kampına 12 su tankı gönderdiğini belirtti. Mağavir es-Sevra, hastalara yardım etmek üzere Rukban kampında açtıkları kliniğinin resimlerini de yayınladı. Ancak kamp sakinlerinin su ihtiyaçları hala büyük bir oranda aynı kalıyor.
Rukban kampı, Ürdün ve Irak sınırının yakınında Suriye Çölü’ndeki “55’inci Bölge”de bulunuyor. Kamp 2014 yılında kuruldu ve şu anda Rakka, Humus ve Deyrizor gibi çeşitli Suriye bölgelerinden Suriye rejim güçleri ve DEAŞ’ı destekleyen milislerin çıkardığı savaşlar sırasında yerinden edilen yaklaşık 8 bin 500 yerinden edilmiş insanı barındırıyor. Kamp, Ürdün’ün yerinden edilenler karşısında sınırlarını kapatması ve Suriye rejiminin sakinleri yatıştırmak ve bölgelerine dönmeye zorlamak ve gençlerini askere alıp kendi güçleri yanında savaşmasını sağlamak için kasıtlı olarak kuşatması nedeniyle birkaç yıldır boğucu bir kuşatma altında yaşıyor. Sosyal medya aktivistleri son zamanlarda, rejim ve İranlı milislerin uyguladığı kuşatma altında kamp sakinlerinin yaşadığı zor koşullarını gösteren resimler ve yazılar paylaşarak, Rukban kampı sakinlerinin yaşadığı acılara dikkat çekmek ve gıda ve su da dahil olmak üzere gerekli yardımın sağlanması için uluslararası toplumun dikkatini çekmek amacıyla, “Rukban Kampını Kurtar” etiketi taşıyan bir interaktif bir kampanya başlattılar.



Şara: İsrail'e şiddeti ihraç etmeyeceğiz

Şara: İsrail'e şiddeti ihraç etmeyeceğiz
TT

Şara: İsrail'e şiddeti ihraç etmeyeceğiz

Şara: İsrail'e şiddeti ihraç etmeyeceğiz

Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, dün İsrail'in güney Suriye'de silahsızlandırılmış bölge kurulması talebini, ülkesini "tehlikeli bir duruma" sokacağı gerekçesiyle reddetti ve "(Biz) İsrail de dahil olmak üzere şiddet ihraç eden bir ülke olmakla ilgilenmiyoruz" dedi.

Eş-Şara, Doha Forumu'na katılımı sırasında verdiği röportajda, bu yılın başlarında Dürzi ve Alevilerin yaşadığı bölgelerde yaşanan kanlı çatışmalara atıfta bulunarak, "Sahilde ve Süveyda'da işlenen suçların faillerini yargılayacağız" sözü verdi.

Eski Cumhurbaşkanı Beşşar Esed'in devrilme yıldönümü arifesinde, El-Arabiya/El-Hadath kanalı, devrik cumhurbaşkanını, 2024 yılında gizemli bir şekilde öldürülen danışmanı Luna eş-Şibl ile bir arada olduğu video kayıtları yayınladı. Danışmanıyla birlikte yapılan "Esed kayıtları", güçlerinde savaşan Suriye askerleriyle alay etme, devrik cumhurbaşkanının Şam Guta'sına yönelttiği hakaretler (Guta'ya lanetler yağdırma) ve "Kaplan" lakaplı askeri komutan Süheyl el-Hasan ile Lübnan "Hizbullahı"nı eleştirme gibi ifadeler içeriyor.

Suriyeliler, sızdırılan ses kayıtlarının Esed'in, bir yıl önce muhalif grupların Şam'a girmesi ve rejiminin devrilmesiyle askeri olarak ilk kez düşüş yaşamasının ardından, destekçileri ve Suriye'de ve komşu ülkelerde onunla birlikte savaşanların gözünde ikinci kez düşüş yaşadığına işaret ettiğini düşünüyor.


Arapların kaygısı Gazzelilerin Refah üzerinden göç etmesinin önlenmesine odaklandı

Gazze Şehri'ndeki İslam Üniversitesi'nde yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan kampın genel görünümü (AFP)
Gazze Şehri'ndeki İslam Üniversitesi'nde yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan kampın genel görünümü (AFP)
TT

Arapların kaygısı Gazzelilerin Refah üzerinden göç etmesinin önlenmesine odaklandı

Gazze Şehri'ndeki İslam Üniversitesi'nde yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan kampın genel görünümü (AFP)
Gazze Şehri'ndeki İslam Üniversitesi'nde yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan kampın genel görünümü (AFP)

İsrail, ateşkes anlaşmasının ikinci aşaması beklentisiyle ve belirsiz bir durum ortasında, Gazze Şeridi'nde kontrolü altındaki bölgelerin geri kalanını tahrip etmeye devam ederken, Arap ve İslam ülkeleri Gazzelilerin Refah üzerinden yerinden edilme tehlikesine karşı önleyici tedbirler almakla meşgul.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, dün Doha Forumu'nda yaptığı açıklamada, "Refah Sınır Kapısı, Filistinlilerin yerinden edilmesi için bir geçit olmayacak, sadece Gazze'ye insani ve tıbbi yardım ulaştırmak için kullanılacak" ifadelerini kullandı.

Filistin Toprakları Hükümet Faaliyetleri Koordinatörlüğü Ofisi, çarşamba günü yaptığı açıklamada, Refah sınır kapısının "önümüzdeki günlerde Kahire ile koordinasyon halinde yalnızca Gazze Şeridi sakinlerinin Mısır'a çıkışı için açılacağını" duyurdu.

Ayrıca Suudi Arabistan, Mısır, Ürdün, BAE, Endonezya, Pakistan, Türkiye ve Katar dışişleri bakanları cuma akşamı yaptıkları açıklamada, "Filistin halkını topraklarından çıkarmaya yönelik her türlü girişimi tamamen reddettiklerini" vurguladılar.


Lübnan ekonomisinin sürdürülebilir büyümesi, yapısal reformlardaki ilerlemeye bağlı

Beyrut'un merkezindeki Muhammed el-Emin Camii'nin önüne Noel ağacı süslerini asmak için vinç kullanan işçiler (EPA)
Beyrut'un merkezindeki Muhammed el-Emin Camii'nin önüne Noel ağacı süslerini asmak için vinç kullanan işçiler (EPA)
TT

Lübnan ekonomisinin sürdürülebilir büyümesi, yapısal reformlardaki ilerlemeye bağlı

Beyrut'un merkezindeki Muhammed el-Emin Camii'nin önüne Noel ağacı süslerini asmak için vinç kullanan işçiler (EPA)
Beyrut'un merkezindeki Muhammed el-Emin Camii'nin önüne Noel ağacı süslerini asmak için vinç kullanan işçiler (EPA)

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, güncellediği raporunda Lübnan ekonomisine ilişkin bu yılki reel büyüme beklentisini yerel tahminlerde öngörülen yüzde 5 seviyesinden yüzde 2,5’e düşürdü. Kuruluş, büyümenin önümüzdeki iki yılda yüzde 3,5’e yükselebileceği öngörüsünü korurken, bu rakamların ‘reformların hızlı şekilde uygulanması halinde iyileşmeye açık’ olduğunu vurguladı.

Moody’s’in değerlendirmeleri, Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) tahminleriyle örtüşüyor. IMF, Lübnan ile ortak bir anlaşmanın tamamlanmasına yönelik ilerlemenin ‘son derece yavaş’ olduğunu ve sürecin yasama ile hukuk alanındaki engeller nedeniyle sık sık gerilediğini belirtiyor. IMF’nin tespitine göre, mevcut kriz ancak gerekli reform yasalarının çıkarılması konusunda ciddi bir siyasi uzlaşı sağlanmasıyla aşılabilir. Bu adımlar, IMF’nin 3 ila 4 milyar dolar arasında değişen ve artırılması da mümkün olan bir finansman programını içeren anlaşmaya tam onay vermesi için kritik önem taşıyor.

scdfr
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Uluslararası Para Fonu (IMF) heyetiyle görüşmesi sırasında (Arşiv – Lübnan Cumhurbaşkanlığı)

Bu yıl için öngörülen büyüme tahminlerindeki farklılığa rağmen, siyasi iklimde yaşanan değişiklikler ve Lübnan ile İsrail arasında askeri faaliyetlerin durdurulmasına yönelik komiteye bir sivil yetkilinin dahil edilmesi, çatışmaların genişlemesine ilişkin kaygıları bir ölçüde azalttı. Şarku’l Avsat’ın görüştüğü ilgili bir mali yetkiliye göre bu gelişme, yıl sonu tatil ve bayram dönemlerinde yoğunlaşan ticari ve turistik hareketliliğin de etkisiyle hükümetin ekonomik büyümeye ilişkin rakamları düzeltme ve büyümeyi yüzde 5’in üzerine taşıma umutlarını canlandırdı.

Ekonominin yeniden pozitif büyüme patikasına dönmesi, oranlarda yaşanan farklılıklardan bağımsız olarak, anayasal kurumların işleyişinin normale dönmesinin etkisini yansıtan önemli bir kırılma noktası olarak değerlendiriliyor. Lübnan, beş yıl boyunca derin siyasi ve ekonomik belirsizliklerle şekillenen ağır krizlerin ardından, ülkenin imar ve sektör kayıplarını 7 milyar doların üzerine çıkaran yıkıcı bir savaşın etkilerini de üst üste yaşadı.

cdf
Lübnan Başbakanı Nevvaf Selam, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi heyetiyle yaptığı toplantıda (AFP)

Bu olumsuzlukların birikimi, krizin patlak vermesinden önce yaklaşık 53 milyar dolar seviyesinde olan gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH), mali ve parasal çöküşün en sert döneminde 20 milyar dolara kadar gerilemesine yol açtı. Ardından GSYİH, kırılgan bir toparlanmayla 2023 yılı sonunda Merkezi İstatistik İdaresi verilerine göre 31,6 milyar dolara ulaştı. Yerel bir banka raporuna göre ise daha sonra yaklaşık 43 milyar dolar seviyesine çıktı. Bu artış; turizmdeki yükseliş, ithalattaki genişleme, enflasyonun sürmesi ve özellikle yurt dışında yaşayan Lübnanlılardan gelen para transferlerinin devam etmesi gibi çeşitli göstergeler tarafından desteklendi.

Finans sektörünün yeniden yapılandırılması

Ancak Lübnan ekonomisinin kalıcı ve sürdürülebilir bir büyüme aşamasına geçmesi ve bağışçı ülkelerin desteğinden gerçek anlamda yararlanabilmesi, IMF’nin hazırladığı reform programının uygulanmasına bağlı görülüyor. Programın temel başlıkları; mali sektörün yeniden yapılandırılması, gelirleri artırıp harcamaları rasyonelleştirmeye yönelik orta vadeli bir strateji benimsenmesi, kamu borcunun GSYİH’ya oranının düşürülmesi, mali sürdürülebilirliğin yeniden sağlanması ve yönetim zaaflarının giderilmesi ile yolsuzlukla mücadele çerçevesinin güçlendirilmesini içeriyor. Ayrıca tüm kamu kurumları ve hesaplarının güvenilir bir şekilde denetimden geçirilmesi de öncelikler arasında yer alıyor.

Bu çerçevede IMF, hükümetin gelecek yıla yönelik bütçesinin gerekli reform beklentilerini karşılamadığını ve ülkenin dış borçlarının yeniden yapılandırılmasına başlanması ihtiyacına yanıt vermediğini vurguluyor. Bu borçların içinde, tutarı 41 milyar doları aşan eurobondlar önemli yer tutuyor ve borç sürdürülebilirliğinin yeniden sağlanması için yeniden yapılandırmanın ayrılmaz bir parçası olarak değerlendiriliyor. IMF ayrıca hükümetin, yeniden yapılanma ve sosyal koruma gibi öncelikli alanlara kaynak yaratacak yapısal reformlara yönelmek yerine, kısmi bir operasyonel fazla elde etmeyi amaçlayan sert bir kemer sıkma politikasına devam ettiğini hatırlatıyor.

Hükümet ile IMF arasındaki görüşmelerin ilerlemesini zorlaştıran bir diğer önemli unsur ise finansal boşluğun nasıl kapatılacağına ilişkin yöntem konusunda yaşanan ciddi görüş ayrılıkları. Özellikle yaklaşık 80 milyar doları bulan mevduatların geleceğine ilişkin tartışmalar keskin bir şekilde sürüyor. Sızdırılan hükümet taslaklarına yönelik eleştiriler, finansal sektördeki açığın kapatılması için hazırlanmakta olan yasa teklifinin, bankalardaki toplam birikimlerin yaklaşık 30 milyar dolarının silinmesini öngördüğü ve sadece 100 bin dolara kadar geri ödeme garantisi tanıdığı yönünde yoğunlaşıyor. Ayrıca, daha yüksek meblağlara yönelik 20 yılı aşan vadelerde faizsiz tahvil çıkarılmasına yönelik planlar da tepki çekiyor.

Moody’s, son güncellemesinde Lübnan’ın kredi notunu C seviyesinde ve görünümünü ‘durağan’ olarak korudu. Kuruluş, bu değerlendirmenin eurobond sahiplerinin uğrayabileceği kayıpların yüzde 65’i aşma olasılığını yansıttığını belirtti. Eurobondlar uluslararası piyasalarda şu anda nominal değerlerinin yaklaşık yüzde 25’i seviyesinde işlem görüyor; bu oran, son savaş sırasında yüzde 6’ya kadar gerilemişti.

Moody’s, Lübnan’ın kredi notunun ancak yıllara yayılan kapsamlı reformların uygulanması, gelir toplama kapasitesinin artırılması ve borç dinamiklerinde belirgin bir iyileşme sağlanması hâlinde yükselebileceğini bildirdi. Moody’s’e göre bunun için ekonomik büyümenin güçlenmesi, faiz seviyelerinin dengelenmesi, özelleştirme gelirlerinin artması ve yüksek düzeyde birincil bütçe fazlasının sürdürülmesi gibi koşulların yerine getirilmesi gerekiyor.