Yemen: Şebva’da şiddetli çatışmalardan sonra görece sakinlik hakim

Yemen Başkanlık Konseyi'nin Aden'deki önceki toplantısından bir kare (SABA)
Yemen Başkanlık Konseyi'nin Aden'deki önceki toplantısından bir kare (SABA)
TT

Yemen: Şebva’da şiddetli çatışmalardan sonra görece sakinlik hakim

Yemen Başkanlık Konseyi'nin Aden'deki önceki toplantısından bir kare (SABA)
Yemen Başkanlık Konseyi'nin Aden'deki önceki toplantısından bir kare (SABA)

Yemen’de Çarşamba günü Şebva vilayetinin merkezi olan Atak’ta güvenlik ve askeri güçler arasında yeniden silahlı çatışma yaşandı. Yerel kaynakların düzinelerce ölü ve yaralıdan söz ettiği bir zamanda, Amalika Tugayları ve Şebva Güvenlik Güçleri’nin şehrin kontrolünü sağlamasının ardından göreceli sakinlik hakim oldu.
Şarku'l Avsat'a konuşan yerel kaynaklara göre, çatışmalar Amalika Tugayları ve Şebva Güvenlik Güçleri ile askeri ve güvenlik birimleri arasında yaşandı. Şebva Valisi Ivad el-Avlaki, askeri ve güvenlik birimlerinin liderlerini yerel otoriteye ve Başkanlık Konseyi kararlarına karşı gelmekle suçluyor.
Birkaç gün süren güvenlik gerginliğinin ardından çıkan çatışmalar, meşruiyet yanlısı Yemen caddesinde şoka neden oldu. Siyasi ve askeri aktivistler bu çatışmaların Husi milislerine hizmet ettiğini söylüyor. Aktivistlere göre söz konusu çatışmalar meşruiyet şemsiyesi altındaki güçler ile Başkanlık Konseyi arasında yaşanmamalıydı.
Yemen Başkanlık Konseyi, Şebva vilayetinin merkezi olan Atak’ta güvenlik ve askeri güçler arasında çıkan silahlı çatışmanın kontrol altına alındığını vurgularken, bu olayların "iç cephedeki" yansımaları konusunda uyarıda bulundu.
Resmi kaynaklara göre, Başkanlık Konseyi Şebva’da yaşanan olaylar sebebiyle bir dizi güvenlik görevlisini ve askeri lideri görevden aldı.
Güvenlik güçleri ile askeri birlikler arasında çatışmalara sahne olan kentte, güvenlik güçleri konusunda çıkan anlaşmazlık nedeniyle yaşanan silahlı çatışma çok sayıda askerin ölümüne ve yaralanmasına sebep oldu.
Yemen Başkanlık Konseyi, 30. Zırhlı Tugay Komutanı, Şebva Valiliği Emniyet Genel Müdürü ve Özel Güvenlik Kuvvetleri Komutanı’nı görevden aldı.
Yemen Başkanlık Konseyi kararları söz konusu askeri ve güvenlik birimlerinin komutanları tarafından kabullenilmezken Şebva Valisi Ivad el-Evlaki onların bu yanıtlarını kendi yetkililerine ve Yemen Başkanlık Konseyi yetkililerine karşı bir isyan olarak değerlendirdi.
Bunun üzerine Evlaki Çarşamba günü “isyan” olarak nitelendirdiği şeyi sona erdirmek için Amalika Tugayları ve Şebva Savunma Tugayları yardımıyla bir askeri operasyon başlattı.
Yemen Reform Cemaati Partisi’ne sadık politikacılar ve aktivistler şunları söylüyor: “Kararlar, Şebva’daki askeri ve güvenlik birimlerinde bize sadık olanları hedef aldı. Kararlar partimizi dışlamak niteliğinde geldi.”
Yerel Yemen kaynaklarına göre, savunma ve içişleri bakanları Salı günü durumu normalleştirmek için şehre geldi. Ancak Çarşamba sabahı işler çığırından çıktı. Vali Avlaki yaptığı açıklamada, “isyanı” ortadan kaldırmak için askeri harekatın başladığını duyurdu.
Evlaki, “Valilikte mahalli yönetimin kararlarına karşı yapılan isyan ve acımasız darbe ile mücadelede tüm barışçıl yöntemleri tükettik. Ayrıca Atak şehrini ve tüm valiliği güvenli ve emniyetli bir ülke haline getirmek için her türlü çabayı gösteriyoruz. Ancak bazı gruplar güç ve şiddet kullanmayı, kaos yaratmayı, nifak tohumları ekmeyi, ulusal güvenliği ve istikrarı bozmayı, bu eyalette yürürlükte olan tüm karar ve kanunları çiğnemeyi tercih ediyor. Atak şehri önceki gece boyunca devam eden ve dün (Çarşamba) sabaha kadar süren silah atışlarına tanık oldu. Darbecilerin niyetlerinin en büyük kanıtı olan uluslararası insancıl hukuk tarafından yasaklanan sivil hedef ve tesislere yönelik her türlü silahla yapılan bu atışlar halen devam ediyor. Ama buna izin vermeyeceğiz, çünkü bu darbecilere ve yandaşlarına karşı bir karşı koymadır” dedi.
Vali Evlaki, Şebva'da güvenlik ve istikrarı sağlamak ve vatandaşların can ve mallarını korumak için bir karşı askeri operasyon gerçekleştirildiğini duyurdu.
Şebva Valisi, hukuk devleti dışında hiçbir grup, kişi ya da kuruma yer olmadığını, isyanın ve çok sayıda masum insanın öldürülmesine ve sindirilmesine neden olan başarısız darbenin sorumlularının hepsinden hesap sorulacağını vurguladı.
Saha kaynaklarına göre, valiye bağlı güçler, muhalif güvenlik ve askeri güçlerin etkin olduğu tüm bölgelerde kontrolü ele geçirdi.
Güney Geçiş Konseyi (GGK), valinin kararlarını desteklemek amacıyla yaptığı açıklamada, olayları "ildeki yerel yönetimin liderliğine ve Başkanlık Konseyi kararlarına karşı askeri bir isyan" olarak nitelendirdi.
GGK Sözcüsü Ali el-Kesiri, "kaos ve isyan eylemleri" olarak nitelendirdiği olayları kınadı. Kesiri, Şebva Valisi tarafından açıklanan tüm önlemlere tam destek vereceklerini söyledi. Kesiri darbeye karışanları sorumlu tutmak ve ihanetlerinden ve liderlerine isyanlarından dolayı yargılamak konusunda da destekçi olacaklarını açıkladı.
Olaylar aktivistleri ve parti politikacılarını saf tutmaya sevk ederken; her biri kendi siyasi veya partizan yönelimini temsil ettiğini düşündüğü gücün yanında hizalanıyor.
Yemenli bazı politikacılar olayları “talihsizlik” olarak nitelendirdi ve “Husi projesine hizmeti ettiğini” söyledi.
Birkaç gün önce güvenlik geriliminin başlamasından bu yana ölü ve yaralı sayısıyla ilgili belgelenmiş bir istatistik henüz mevcut değil. Ancak, yerel kaynaklar özellikle Çarşamba günü olmak üzere düzinelerce ölüm kaydedildiğini tahmin ediyor.



Iraklı gruplar, silahların devletin elinde sınırlandırılması çağrısına katıldı

Bağdat'taki Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) unsurları tarafından düzenlenen bir tören (DPA)
Bağdat'taki Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) unsurları tarafından düzenlenen bir tören (DPA)
TT

Iraklı gruplar, silahların devletin elinde sınırlandırılması çağrısına katıldı

Bağdat'taki Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) unsurları tarafından düzenlenen bir tören (DPA)
Bağdat'taki Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) unsurları tarafından düzenlenen bir tören (DPA)

Iraklı milis gruplarının liderleri son günlerde silahların devletin elinde sınırlandırılması çağrısı yapmaya başladı. Bu gelişme, yerel düzeyde sürpriz, soru işaretleri ve eleştirileri beraberinde getirdi. Zira söz konusu isimler, kısa süre öncesine kadar direniş eksenine mensup oldukları gerekçesiyle silahlarını açıkça sergiliyor, devlete meydan okuyor; ABD karşıtlığını vurgulayarak Amerikan güçlerinin Irak’tan çekilmesini talep ediyordu.

Yerel analizlerde bu olgu, Irak’taki Amerikan baskıları, olası bölgesel dönüşümler ve bu grupların yeni parlamentoda sandalye kazanmalarının ardından siyasi alana yönelme arayışlarıyla ilişkilendiriliyor.

Diğer yandan Ulusal Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim’in çağrısına ek olarak, son iki gün içinde ABD’nin yaptırım ve terör listesinde yer alan, fraksiyonlarla bağlantılı üç tanınmış isimden de silahların devletin elinde sınırlandırılması yönünde çağrılar geldi.

Üç grup

Bu isimlerin başında, yaklaşık 27 sandalyeyle parlamentoda güçlü bir varlık elde eden Asaib Ehli’l Hak Hareketi Genel Sekreteri Kays el-Hazali geliyor. Hazali cuma günü yaptığı açıklamada, “Silahların devletin elinde sınırlandırılmasına inanıyoruz ve bunu gerçekçi adımlarla hayata geçirmek için çalışacağız” dedi. Aynı yönde açıklamalar, Ensarullah el-Evfiya Hareketi Genel Sekreteri Haydar el-Garavi ile İmam Ali Tugayları lideri Şibl ez-Zeydi’den de geldi.

Üç grubun liderlerini ortak paydada buluşturan unsurlar, Şii Koordinasyon Çerçevesi güçleri çatısı altında yer almaları ve ABD’nin terör listesinde bulunmaları olarak öne çıkıyor. Bu durum, söz konusu isimlerin, silahlı gruplara mensup unsurların yeni kurulacak hükümette yer almasına karşı çıkan Washington’a yönelik siyasi manevra arayışında oldukları yorumlarını güçlendiriyor.

Irak’ta en yüksek yargı organının başkanı dün yaptığı açıklamada, silahların devletin elinde sınırlandırılması konusunda silahlı grupların liderlerinin iş birliğine onay verdiğini duyurdu.

Yüksek Yargı Konseyi Başkanı Faik Zeydan, yayımladığı açıklamada, ‘hukukun üstünlüğünün sağlanması, silahların devletin elinde sınırlandırılması ve askeri çalışmaya duyulan ulusal ihtiyacın ortadan kalkmasının ardından siyasi faaliyete geçilmesi’ yönündeki tavsiyesine olumlu yanıt verdikleri için ‘kardeş fraksiyon liderlerine’ teşekkür etti.

Washington'ın ciddiyeti

İslamcı gruplar üzerine çalışan araştırmacı Nizar Haydar, fraksiyon liderlerinin silahların devletin elinde sınırlandırılmasına yönelik çağrılarının, ‘Şii güçler ve tüm fraksiyonların, fraksiyonları içeren yeni bir hükümetle anlaşmayı reddeden Amerikan tutumunun ciddiyetini hissetmeye başlamasından’ kaynaklandığına inanıyor.

Haydar, Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, “Fraksiyonlar, ABD’nin Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya’nın Bağdat’a gelmesinden önce Washington’a iyi niyetlerini kanıtlamak için şu sıralar zamanla yarışıyor” ifadesini kullandı.

Haydar, silahlı fraksiyonları iki gruba ayırıyor. İlk grup, siyasi ve seçim sürecine çeşitli aşamalarda dahil olan, son olarak da son parlamento seçimlerine katılan ve geçmiş hükümetlerde bir ya da daha fazla bakanla temsil edilen fraksiyonlardan oluşuyor. Bu gruplar, devlet otoritesi dışında silahlı bir güç olmaktan çıkarak, güvenlik başta olmak üzere devlet kurumlarının bir parçası haline gelmeyi hedefliyor.

Haydar’a göre bu ilk grup, ‘uluslararası ve bölgesel toplum nezdinde, özellikle de ABD’de kabul görmek amacıyla bugün silahların devlet elinde sınırlandırılmasını savunan kesim’ olarak öne çıkıyor.

İkinci grup ise son parlamento seçimlerine katılmış olmalarına rağmen kendilerini hâlâ siyasi sürecin içinde görmeyen, ‘direniş’ söylemini kullanmaya devam eden ve devlete tam entegrasyonunu ilan etmeden önce mümkün olan en büyük siyasi, mali ve güvenlik kazanımlarını elde etmeye çalışan fraksiyonlardan oluşuyor.

Aşamalı taktik

Siyasi Düşünce Merkezi Başkanı İhsan eş-Şemmeri de ABD’nin fraksiyonlar üzerindeki baskısının önem ve etkisi konusunda aynı görüşü paylaşıyor ve bu baskının, söz konusu grupları devlet çerçevesi dışında silah taşımaktan vazgeçtiklerini açıklamaya zorladığını belirtiyor.

Şemmeri, Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, “Silahsızlanma çağrıları; ABD’nin silahların dağıtılması ve devlet ile silahlı kuvvetler başkomutanının denetimi altında toplanması yönündeki şartlarıyla ve Savaya’nın Irak’a gelişinin yaklaşmasıyla eşzamanlı olması bakımından ele alınmalı” dedi.

Bu çağrıların aynı zamanda yeni hükümetin kurulmasına yönelik müzakerelerin zamanlamasıyla da bağlantılı olduğunu ifade eden Şemmeri, “Bu gruplar, ABD’nin bu yöndeki itirazlarının boyutunu bilerek yeni hükümete dahil olmayı hedefliyor” değerlendirmesinde bulundu.

defrt
Ketaib Hizbullah üyeleri, Eylül 2024'te Bağdat'ta düzenlenen bir geçit töreninde (Reuters)

Şemmeri, söz konusu çıkışların, ‘ABD’nin bu tür çağrılara vereceği tepkiyi ölçmeyi amaçlayan geçici ve taktiksel bir bağlamda’ gündeme gelmiş olabileceğini, aynı zamanda bu fraksiyonların Washington ile doğrudan müzakerelere girmesi için bir kapı aralayabileceğini de dile getirdi.

Iraklı fraksiyonların çağrılarının, Hizbullah’ın söyleminden bağımsız ele alınamayacağını vurgulayan Şemmeri, bu tutumun Hizbullah’ın silahsızlanmaya ilişkin şartlarıyla örtüştüğünü belirterek, “Amaç, silahsızlanma sürecinin ABD ve dış baskıların sonucu değil, yerel ve iç düzenlemelerin bir parçası gibi görünmesini sağlamak” dedi.


Trump intikam alıyor: Suriye'de DEAŞ'a ait 70 hedef vuruldu

ABD askerleri, cuma günü Suriye'deki DEAŞ hedeflerine saldırmak üzere havalanmadan önce bir F-15E savaş uçağına mühimmat yüklüyor (AFP)
ABD askerleri, cuma günü Suriye'deki DEAŞ hedeflerine saldırmak üzere havalanmadan önce bir F-15E savaş uçağına mühimmat yüklüyor (AFP)
TT

Trump intikam alıyor: Suriye'de DEAŞ'a ait 70 hedef vuruldu

ABD askerleri, cuma günü Suriye'deki DEAŞ hedeflerine saldırmak üzere havalanmadan önce bir F-15E savaş uçağına mühimmat yüklüyor (AFP)
ABD askerleri, cuma günü Suriye'deki DEAŞ hedeflerine saldırmak üzere havalanmadan önce bir F-15E savaş uçağına mühimmat yüklüyor (AFP)

Başkan Donald Trump, geçen cumartesi günü Suriye çölündeki Palmira'da bir aşırılıkçı tarafından düzenlenen saldırıda üç Amerikalının (iki asker ve bir tercüman) öldürülmesinin ardından DEAŞ'a karşı misilleme tehdidini yerine getirdi. ABD hava saldırıları, cuma sabahı erken saatlerde Deyrizor, Hums ve Rakka çöllerindeki 70 DEAŞ mevzisini hedef aldı. Yaklaşık beş saat süren baskınlara uçaklar, helikopterler ve HIMARS roketatarları katıldı. Ürdün de uçaklarının saldırıya katıldığını açıkladı.

Trump cuma günü “çok güçlü bir misilleme saldırısı”ndan bahsederken, ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, “ABD güçleri, DEAŞ savaşçılarını, altyapısını ve silah depolarını ortadan kaldırmak için Suriye'de Hawkeye Operasyonuna başladı” diyerek, operasyonu üç Amerikalının ölümüne yol açan Palmira saldırısının ardından “misilleme ilanı” olarak nitelendirdi.

Şarku’kul Avsat’ın görüştüğü Şam'daki Suriye Savunma Bakanlığına yakın kaynaklar, ABD saldırılarının süresiz olabileceğini ve günlerce devam edebileceğini söyledi.


Selam: Silahlar yakında Litani ve Evveli nehirleri arasındaki bölgeyle sınırlı kalacak

Başbakan Nevvaf Selam, Mekanizma Komitesi'ndeki Lübnan heyetinin başkanı Simon Karam'ı kabul etti, (Başbakanlık Ofisi)
Başbakan Nevvaf Selam, Mekanizma Komitesi'ndeki Lübnan heyetinin başkanı Simon Karam'ı kabul etti, (Başbakanlık Ofisi)
TT

Selam: Silahlar yakında Litani ve Evveli nehirleri arasındaki bölgeyle sınırlı kalacak

Başbakan Nevvaf Selam, Mekanizma Komitesi'ndeki Lübnan heyetinin başkanı Simon Karam'ı kabul etti, (Başbakanlık Ofisi)
Başbakan Nevvaf Selam, Mekanizma Komitesi'ndeki Lübnan heyetinin başkanı Simon Karam'ı kabul etti, (Başbakanlık Ofisi)

Lübnan Başbakanı Nevvaf Selam, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, ordunun silahlanmayı kısıtlama planının ikinci aşamasının, yakında başlayacak şekilde, güneyde Litani Nehri ile kuzeyde Evveli Nehri kıyıları arasında, üçüncü aşamasının Beyrut ve Lübnan Dağı'nda, dördüncü aşamasının Bekaa Vadisi'nde ve sonrasında da diğer bölgelerde uygulanacağını belirtti.

Selam, Lübnan askeri kurumunun yaptıklarının, Litani Nehri'nin güneyinden güney sınırlarına kadar uzanan bölge üzerinde devlet otoritesinin tam anlamıyla genişlemesine yol açtığını, ancak İsrail'in işgal ettiği noktalardan derhal çekilmesi gerektiğini ifade etti.

Cumhurbaşkanı Selam, Bakanlar Kurulu'nun yeni yılın başında ilk aşamayı değerlendirmek üzere toplanacağını belirtirken, İsrail'in karşılıklı adımlar atması, saldırılarını durdurması ve ateşkes kararını ihlal etmesinin engellemesi gerektiğinin altını çizdi. Ancak Selam, bunun Lübnan'ın silah kontrol planının ikinci aşamasına geçmesini engellemeyeceğine inandığını belirtti. İkinci aşama, Litani Nehri'nin kuzeyinden Evveli Nehri bölgesine kadar uzanan nispeten geniş bir alanı kapsıyor.