عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Yemen’de gıda güvenliği iyileşiyor

Yemen’e gıda güvenliğini artıran 3 faktörden biri ateşkesin sağlanması oldu

Taiz’de Suudi yardımlarının dağıtım çalışmasından bir kare (SPA)
Taiz’de Suudi yardımlarının dağıtım çalışmasından bir kare (SPA)
TT
TT

Yemen’de gıda güvenliği iyileşiyor

Taiz’de Suudi yardımlarının dağıtım çalışmasından bir kare (SPA)
Taiz’de Suudi yardımlarının dağıtım çalışmasından bir kare (SPA)

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından Yemen’deki gıda güvenliğine ilişkin yayınlanan yeni bir analiz, bu yılın ikinci çeyreğinde gıda güvenliği durumunda kaydedilen iyileşmeyi 3 faktöre bağladı. Söz konusu faktörler arasında, yağmur ve tarım mevsiminin başlaması, ateşkesin insani yardımların erişiminin genişlemesine yönelik etkisi ve Ukrayna’dan küresel buğday arzının yeniden başlaması yer alıyordu.
22 Yemen vilayetinin 9’u gıda güvensizliği konusunda yüksek alarm seviyesinde sınıflandırıldı. Ülkede akut gıda güvensizliğinin ‘hala sürekli olarak yüksek ve tehlikeli derecede değişken’ olduğunu ortaya koyan rapora göre, silahlı çatışmalardaki tarihsel düşüşe rağmen, 11 vilayet alarm durumunda kaldı. Ateşkes, yardımların ulaşması, yakıt kullanılabilirliğini ve sermaye hareketliliğini iyileştirerek olumlu gelişmeler sağladı.
FAO tarafından yayınlanan analiz, temel olarak küresel olaylardan kaynaklanan gıda fiyatları yükselmesi nedeniyle yaşam maliyetinin istikrarlı bir şekilde arttığını belirtti.
Yüksek alarm durumunda sınıflandırılan 9 vilayetten, el-Hudayde, el-Cevf, Hacca ve Saada olmak üzere 4’ünde, nüfusun üçte ikisinden fazlası, yılın başından Mayıs ayına kadar olan dönem için Entegre Gıda Güvenliği Aşaması Sınıflandırması’nda (IPC) üçüncü aşamasında yer aldı. Bu aşama, ciddi gıda güvensizliğinin devam ettiğini gösteriyordu.
BM analizi, önümüzdeki Eylül ayına kadar olan dönemde, yüksek geçen ay yağmurun başlamasıyla başlayan tarım mevsimi de dahil olmak üzere, birçok hafifletici faktörün bir sonucu olarak gıda güvensizliğinin azalacağını öne sürdü. Gıda güvensizliğinin ciddi yoğunluğuna rağmen, yağmur mevsimi ovaları su basması, gündelik tarım işçiliğinden elde edilen gelirin sağlanması ve ateşkesin etkisi insani yardımın genişlemesine neden oldu.
FAO, Ukrayna’dan küresel buğday arzının yeniden başlamasının, istikrar beklentisinin yanı sıra gıda ürünlerinin fiyatlarının ve yakıt fiyatlarının düşmesi ile yaşam maliyetini olumlu yönde etkileyeceğine inanıyor.
Bu yılın üçüncü çeyreğinde, 5 valilik “yüksek alarm”, 14 valilik “alarm” ve 3 valilik “düşük uyarı” seviyelerinde sınıflandırıldı. el-Mahvit, Zumar, İbb, Saada ve Sana’nın “yüksek alarm” durumundan “alarm” durumuna geçmesi bekleniyor. Sokotra ise, adaya erişimi engelleyen rüzgarlar nedeniyle düşük seviyeden yüksek alarm seviyesine yükselmesi beklenen tek vilayet olarak sınıflandırıldı. Yılın üçüncü çeyreği için beklentilerin ‘olumlu’ olduğu sonucuna varıldı.
Bu değerlendirmeler uyarınca, Yemenlilerin gıda güvensizliği oranı yüzde 60’tan yüzde 40’a düştü. Bu oranlar, halkın yüzde 42’sinin IPC analizinin 3’üncü aşamasına eşdeğer gıda güvensizliği yaşadığını gösteren yakın tarihli bir ulusal değerlendirmeye dayanıyor.
Uluslararası analize göre, bu durum diğer gıda tüketim göstergeleri tarafından destekleniyor. Ülkede nüfusun yüzde biri şiddetli açlıkla yüzleşiyor ve durumları IPC’nin 5’inci aşamasına denk geliyor.
Rapora göre, Rusya-Ukrayna savaşının etkileri, küresel bir gıda kıtlığına neden oldu ve Yemen’de birçok aileyi etkiledi. Zira başta tahıl olmak üzere gıda fiyatlarının maddi durumu kötü aileler için oldukça pahalı bir hale getirdi. Alternatif ithalatçı ülkeler tarafından uygulanan ihracat yasakları da gıda fiyatlarındaki artışı kötüleştirdi.
Mayıs ayında FAO tahıl fiyat endeksi rekor seviyeye ulaştı ve Haziran ayında uluslararası buğday fiyatlarındaki düşüş sebebiyle buğday fiyatı bir miktar (yüzde 4,1) geriledi. Yemen’deki tacirler de toptan alımlarda artışa tanık oldu, bu durum malların stoklanmasına ve fiyatların artmasına neden oldu.
BM raporu, 2022’de kaydedilen gıda maliyetinin yükselmesiyle birlikte, yaşam maliyetinin istikrarlı bir şekilde arttığını belirtti. Yılın ikinci çeyreği için ortalama yaşam maliyet 112 bin Yemen riyali (bir dolar 600 Yemen riyaline eşit) olarak kaydedildi. Yaşam maliyetindeki son artış, temel olarak uluslararası piyasada tahıl fiyatlarının artmasına bağlandı.
Rapora göre, iklim değişikliği de geçim kaynaklarını da etkiliyor. Zira bu yıl, 2014 (en kurak yıl) ve 2000’den sonra son 40 yılın en kurak üçüncü yılı oldu. Yağışlar yılda ortalama 0,3 mm azaldı bununla birlikte, aşırı durumların aynı sıra daha fazla kuraklık ve daha fazla sel de bekleniyor. Yılın ilk yarısında, çoğu çiftçi ilk ekim sezonunu kaybetti ve hanelerin üçte biri ekim alanlarının azaldığını bildirdi.
Başka bir raporda, Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), Temmuz ayının ikinci yarısını ve Ağustos ayının ilk haftasını, ülke genelinde sağanak yağışlar ve yaygın sağanak yağış dönemi olarak nitelendirdi. Birçok bölgenin hala şiddetli yağmurların ve yıkıcı sellerin etkilerinden mustarip olduğunu belirtti. Bu hava felaketin binlerce aileyi yerinden ettiğini, çok sayıda sivilin ölümüne neden olduğunu ve mülkleri yok ettiğini söyledi. Ülke genelinde, yerinden edilmiş kişilerin yaşadığı kamplardan 32 binden fazla ailenin bu felaketten etkilendiğini, barınakları, geçim kaynakları ve su kaynaklarının zarar gördüğünü aktardı.
Raporda, FAO tarafından yayınlanan meteorolojik erken uyarıya göre, şiddetli yağışların bu ayın 20’sine kadar devam etmesi ve Yemen’in zaten etkilenmiş olan bölgelerini tehdit etmesi ve daha fazla yerinden edilme ve geçim kaynağı kaybına yol açması bekleniyor.
Rapora göre, el-Hudeyde, el-Mahvit, Hadramut, Hacca, Lahic, Rima, Saada, Sana, Şebva, Taiz illerinin ovalarındaki yaklaşık 20 bin kişinin selden etkilenmesi bekleniyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

İsrail, Han Yunus'ta bir Hamas lideri ve tünel görevlisinin hedef alındığını duyurdu

İsrail, Han Yunus'ta bir Hamas lideri ve tünel görevlisinin hedef alındığını duyurdu
TT
TT

İsrail, Han Yunus'ta bir Hamas lideri ve tünel görevlisinin hedef alındığını duyurdu

İsrail, Han Yunus'ta bir Hamas lideri ve tünel görevlisinin hedef alındığını duyurdu

İsrail ordusu, Gazze Şeridi'ndeki Hamas hedeflerine saldırı düzenlediğini duyurdu ve saldırının "Gazze Şeridi'ndeki Hamas Deniz Kuvvetleri Komutanı Abdullah Ebu Şemela'yı" hedef aldığını belirtti.

İsrail ordusunun Arap medyası sözcüsü Avichay Adraee, "X" platformu aracılığıyla yaptığı açıklamada, Ebu Şamala'nın "hareketin en önde gelen üyelerinden biri olduğunu, yıllar boyunca deniz kuvvetlerinde çeşitli görevlerde bulunduğunu, Zikim üssündeki deniz kuvvetlerine baskın girişiminde yer aldığını ve 7 Ekim'deki deniz saldırısı için sistemin eğitimini ve planlamasını denetlediğini" belirtti. Şamala ayrıca savaş sırasında deniz hedeflerine odaklanarak, orduya karşı birçok terör operasyonu düzenledi.

ser4
İsrail askerleri, Hamas'ın Gazze Şeridi'nin kuzeyinde tasarladığı demir tünelden geçiyor... 15 Aralık 2023 (Reuters) 

Adraee açıklamasında, "Hamas hareketine ait Han Yunus bölgesindeki taburlardan birinin tünel sorumlusu olan ve rehine alma olayına katılan Fadi Ebu Mustafa hedef alındı" ifadelerine yer verildi.

ARAP DÜNYASI

Meclis başkanlığını kaybeden Halbusi’nin kazanma stratejisi

El-Halbusi'nin siyasi nüfuzu Irak'ın batı bölgelerinde başladı (X)
El-Halbusi'nin siyasi nüfuzu Irak'ın batı bölgelerinde başladı (X)
TT
TT

Meclis başkanlığını kaybeden Halbusi’nin kazanma stratejisi

El-Halbusi'nin siyasi nüfuzu Irak'ın batı bölgelerinde başladı (X)
El-Halbusi'nin siyasi nüfuzu Irak'ın batı bölgelerinde başladı (X)

Bağdat'ta 10, ülke genelinde ise 329 sandalyenin 35'ini kazanan Muhammed el-Halbusi'nin son parlamento seçimlerindeki zaferi, iki yıl önce Parlamento Başkanlığı görevinden ve parlamento üyeliği elinden alınan bir isim için önemli bir dönüm noktasıdır.

Bu zafer, Irak'ta, Hukuk Devleti Koalisyonu lideri ve eski Başbakan Nuri el-Maliki gibi zorlu bir rakip karşısında elde edildiği için daha da önem kazanıyor.

El-Halbusi, Anbar vilayetinin Karma kasabasından kırklı yaşlarının ortalarında bir inşaat mühendisidir. Felluce'deki bir inşaat şirketinden, Şii ve Sünni grupların İran etkisi altında rekabet ettiği siyasete adım atmıştır. Ancak hırslı genç adam maskesini yavaş yavaş düşürmüş ve güçlülerin masasında kendine bir yer edinmiştir.

"Halbusi olgusu"nun yorumlanması konusunda şu anda görüş ayrılığı olsa da Bağdat'taki birçok Sünni, yıllarca süren şiddet ve bölünmenin ardından, onda liderlik ihtiyaçlarını karşılayan birini buldu. Onun şu gibi kampanya sloganlarını dile getirdiğini duydular: "Biz Sünniler ne istediğimize karar veririz. Başkalarının (Şiiler ve Kürtler) bizim adımıza karar vermesine izin vermeyeceğiz."

ARAP DÜNYASI

PKK, Hamas, Hizbullah: Yarım asırlık silahlı örgütlerin Ortadoğu’daki etkisi

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT
TT

PKK, Hamas, Hizbullah: Yarım asırlık silahlı örgütlerin Ortadoğu’daki etkisi

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Rüstem Mahmud

Bir gün içinde PKK militanları Türkiye topraklarından çekiliyor veya Güvenlik Konseyi Hamas'ı silahsızlandırma kararı aldı ya da Lübnan hükümeti ordunun Hizbullah'ı silahsızlandırma planını bekliyor yahut Irak'taki Haşdi Şabi ile Suriye, Yemen ve Libya’daki diğer örgütler hakkında benzer haberler ve raporlar duyabiliyoruz. Yıllardır, bu savaşçı örgütler, üyeleri ve davranışları bölgemizdeki en önemli ve çoğu zaman tek haber oldular. Dış gözlemciler artık siyasi, sosyal ve kültürel sahnemizi çok çeşitli örgütlerin ve savaşçılarının yuvasından ibaret sanmaya başladılar.

Bu örgütler yalnızca silahlı eylem konumunu işgal etmiyorlar, aynı zamanda siyasi rollere, etkinliğe ve üretkenliğe de sahipler. Yaşadıkları toplumların geniş kesimleri için prestijli ve sembolik değere sahip bir konuma sahipler. Savaşçıları, en azından toplumun belirli bir kesimi için, bir kutsallık halesiyle çevrililer.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre 1970'lerin başından itibaren, bu örgütler bölgemizdeki olağanüstü siyasi gerçeklikler ve bağlamların bir sonucu olarak ortaya çıktılar. Filistin ve Kürt meselelerine, birçok devletin, kendilerini baskı altında hisseden, yalnızca siyasi eylem ve mücadeleyle asgari düzeyde bile uzlaşıya varamayan milyonlarca insandan oluşan topluluklara yönelik bir tür “sıfır toplamlı” yaklaşımı damga vurmuştu. Nasırcılığın 1967’deki savaşta uğradığı yenilgi, devletin ve düzenli orduların sahip oldukları güç ve nüfuzu kaybetmelerine neden oldu. İran rejimi, dış politikasının bir dayanağı olarak hizipçiliğe dayanan uzun vadeli bir strateji uygulayarak, bu iki temele mezhepsel bir boyut ve yük ekledi. Ancak, bu örgütlerin türediği ülkelerde ekonomik, siyasi, güvenlik, anayasal, eğitim ve sağlık yapıları tamamen başarısız olmasaydı, bu çeşitli koşullar ve araçlar etkili olmazdı. Söz konusu örgütler bu başarısızlık sayesinde kendilerini kurtarıcılar ve devlet adına hareket ederek tüm ulusu koruyan araçlar olarak sundular.

Yarım asırdan fazla bir süre boyunca, bu örgütlerin üyeleri ve liderleri, toplumlarımızın geniş kesimleri arasında sahip oldukları “sembolik hegemonya” sayesinde, kamusal alana bir değerler, söylemler ve normatif araçlar cephanesi dayatmayı başardılar. Bunlar arasında şunlar sayılabilir: “Şiddet, değişimin özü ve tek aracıdır”, “sembolik lider tarihsel bir zorunluluktur”, “mevcut koşullar ucu açık bir olağanüstü hal gerektirmektedir”, “toplumsal ilerleme ve statü, bu örgütlere sadakat ve bağlılıkla bağlantılıdır”, “bu sınıfın üyeleri eleştirinin ötesindedir ve şehitler aziz statüsüne sahiptir”, “servet, eğitim, incelikli eylemler, entelektüel üretim ve sanatsal çalışma gibi şeyler, bu örgütlerle bağlantılı olmadıkları sürece anlamsızdır”. Bunlar ve benzeri birçok söylem kamusal alanda sürekli bir korku duygusu yaratıyor ve mevcut koşullarımızın “istisnai” olduğu yönünde derin bir hissi besliyordu. Tüm bunlar, toplumların geleceği ve güvenliği ve bu “savaşçı sınıf” örgütlerinin varlığını sürdürmesiyle sıkı sıkıya bağlantılıydı.

Samurayların ortadan kaldırılması, eski Japonya'nın sonunu ve hümanist modernitenin ilke ve değerlerine bağlı modern, medeni ve demokratik bir devletin yükselişini işaret ediyordu

Bir bakıma, bu sınıfın üyeleri, başlangıçta üyeleri İmparatorluk Muhafızları'nda asker olan, daha sonra zamanla, toplumsal güvenliği ve kaos dönemlerinde imparatorluk gücünün bütünlüğünü korumada oynadıklarını söyledikleri olağanüstü roller sayesinde kamusal bir rol, bir tür kontrol, otoriter konum ve sembolik statü üstlenen geleneksel Japon samuraylarına benzer hale geldiler. Davanın koruyucularından “davanın kendisine” dönüştüler. Kamu düzenini korumaya adanmış savaşçılar konumundan, her türlü kamusal erdemin sembolü haline geldikleri için, yerel topluluklara kendilerine ayrıcalıklı bir şekilde davranmayı dayatan, mali, idari, ticari, sembolik ve kültürel derebeyliklerin liderleri ve sahipleri konumuna geçiş yaptılar.

Tıpkı Japon samuraylarının tarihsel anlatısında olduğu gibi, bölgemizdeki bu savaşçılar ve örgütleri de, farklı derecelerde de olsa oldukça karmaşık ve istisnai tarihsel koşullardan sonra ortaya çıktılar. Ancak kendilerini “davanın kendisine” dönüştürmekten çekinmediler. Bu çeşitli örgütler, varoluşlarının asıl nedeni ortadan kalkmış olsa bile, askeri ve sembolik genel egemen statülerini her zaman farklı derecelerde de olsa korumaya gayret ettiler. Nitekim Lübnan Hizbullahı, İsrail'in bir kısmını yeniden işgal etmesinden önce tüm Lübnan topraklarından çekilmesinden çeyrek asır sonra bile silahlarını elinde tutmaya kararlı. Filistinli Hamas hareketi, silahını, Filistin'in tek kurtarılmış bölgesi olan Gazze Şeridi'ndeki tüm yaşam biçimlerinin sürekliliğinden ve devamından daha kutsal, gerekli ve kaçınılmaz görüyor.

Ancak, savaşçı sınıf ve silahlı örgütleri içindeki tüm bu otoriter özelliklerin bölgemizde yerleşik olmasına, toplumlarımızdaki genel modernleşme süreçleri bağlamında oynayabilecekleri gerici rollerin açıkça kabul edilmesine rağmen, temel soru hâlâ ortada duruyor: Bu örgütleri, bu istisnai sınıfı, ortaya çıktıkları koşulların, iklimlerin ve şartların yapısında köklü dönüşümler yaratmadan rollerini ve egemenliklerini ortadan kaldırmak mümkün müdür? Mevcut Hamas dağılsa bile, milyonlarca Filistinli, nesnel bir barışı asgari koşullarda da olsa karşılayan bağımsız bir devlete sahip olmadığı sürece, farklı isimler, sloganlar ve mekanizmalarla yeni bir Hamas'ın ortaya çıkmayacağının garantisi var mı? Türkiye'deki Kürt sorunu, Kürdistan İşçi Partisi'nin (PKK) ve 40 yıllık silahlı mücadelesinin doğuşuna mı sebep oldu, yoksa PKK mı Kürt sorununu doğurdu? Dolayısıyla “Kürt mazlumiyeti gölü” varlığını ve etkinliğini koruduğu sürece, oradaki “Kürt mücadelesi balığı”nın yok olacağının bir garantisi var mı?

Samurayların ortadan kaldırılması, eski Japonya'nın sonunu ve hümanist modernitenin ilke ve değerlerine bağlı modern, medeni ve demokratik bir devletin yükselişini işaret ediyordu. Ama öncelikle Japonya, “hakkı” olduğuna inandığı şey uğruna komşu ülkeleri işgal edip milyonlarca masum insanı tekrar öldüremeyecek üretken bir ülke. Japonya artık birçok şeyi başarabilen bir ülke, bunların başında da geçmişte yaptıklarından dolayı özür dileyebilmesi geliyor.