Suriye'deki krizle ilgili akademik çalışmalar yapan Harmoon Araştırmalar Merkezi, Türkiye'deki Suriyelilerin ülkelerine geri dönmeleri hakkındaki tutumlarıyla ilgili bir anket yaptı.
Independent Türkçe'nin özel haberine göre, anket sonuçları dün Harmoon'un İstanbul'daki merkezinde kamuoyu ile paylaşıldı.
Çalışmanın direktörlüğünü daha önce Halep ve Mardin Artuklu üniversitelerinde dersler veren Doç. Dr. Abdulnasır el Casim yürüttü.
Yoğunlukla İstanbul, Gaziantep, Şanlıurfa ve Hatay olmak üzere Suriyelilerin yaşadığı bütün kentlerde yürütülen anket 1010 Suriyelinin yanıtıyla ortaya çıktı.
Anket sonuçlarına göre Türkiye'deki Suriyelilerin yüzde 1,35'i kamplarda yaşıyor ve çoğu herhangi bir yardım almadan geçimini sağlıyor.
İkamet süresi, burada kurulan işler, çocukların Türkçe öğrenmesi ve Türkiye'de okula gidiyor olması geri dönme isteğine yansıyor.
Başkaca bir faktör bulunmaması durumunda geri dönme isteğinin azalma eğilimine girdiği anlaşılıyor.
"İlan edilen aflara güvenip gidenler cezaevine atıldı ya da idam edildi"
Suriyelilerin yüzde 80'i, geri dönüşleri için ülkede bir siyasi değişim bekliyor.
Ankete katılanların büyük bir kısmı, mevcut rejimin değişmesi ve güvenlik soruşturmalarının ortadan kaldırılması halinde geri döneceklerini belirtti.
Suriyelilerin geri dönme kararı almamalarının en önemli nedenlerinden birinin daha önce Şam yönetiminin ilan ettiği aflara güvenip ülkeye dönenlerin cezaevlerine atılması ve içlerinden idam edilenlerin olması.
"Geri döneceksek kendi şehrimize dönmek istiyoruz"
Ayrıca Suriye'deki kendi şehirlerine geri dönüp dönemeyecek olmaları da geri dönüş kararını etkileyen bir faktör olarak göze çarpıyor.
Katılımcıların yüzde 60'ı Suriye'de herhangi bir yere geri dönme konusuna çekinceli yaklaşıyor.
Türkiye'deki Suriyelilerin yüzde 25'i, iş fırsatı ve otorite sağlanması durumunda Türkiye'nin kontrolündeki kuzey bölgelere dönmeyi tercih ediyor.
Fırat Kalkanı, Zeytindalı, Barış Pınarı bölgeleri ile İdlib bölgelerindeki yaşananlar, merkezi bir otoritenin bulunmuyor oluşu, buralarda iş fırsatlarının çeşitli olmaması ve söz konusu bölgelerde faaliyet gösteren grupların arasındaki rekabetler nedeniyle buralara dönme konusunda kaygı duyanların oranı yüzde 74'e ulaştı.
Suriye muhalefetini temsil eden kurumlarla iletişim yok
Anketten çıkan bir diğer sonuç ise Suriye muhalefetini temsil iddiasındaki kurumlar ile halkın arasındaki güvene ilişkin. Katılımcıların yüzde 84'ü, bu kurumlar ile Suriyeliler arasındaki iletişimin uzun süredir kopuk olduğunu düşünüyor.
Türkiye'deki Suriyelilerin önemli bir kısmı, üçüncü bir ülkeye göç etmelerinin Suriye'ye dönmekten daha mantıklı olduğunu düşünüyor.
Suriyelilere göre Türkiye'de ırkçılığa varan ayrımcı davranışlar ve açıklamaların artması nedeniyle Türkiye artık kendileri için güvenli bir ülke olmaktan çıkıyor.
Suriye'deki krizin yakın gelecekte çözülme ihtimali olmadığı düşünen Suriyelilerin yüzde 56'sı üçüncü bir ülkeye göç etme seçeneğini düşünüyor.
Filistinli aktivist Mahmud Halil, ABD'nin New York şehrindeki evinde, 2 Temmuz 2025 (Reuters)