Konutlarda kullanılan doğalgazın birim fiyatında yüzde 20,4 sanayide kullanılan doğalgazda yüzde 50,8, elektrik üretiminde kullanılan doğalgazın birim fiyatında ise yüzde 49,5 oranında artışa gidildi.
Elektrikte ise konutta yüzde 20, kamu ve özel hizmetler grubu abonelerine yüzde 3, sanayi abonelerine ise yüzde 50 oranında fiyat artışı gerçekleşti.
EPDK'den yapılan açıklamada, salgının etkilerinin küresel ekonomilerde etkisini sürdürdüğü bir dönemde başlayan Rusya-Ukrayna savaşının başta Avrupa ülkeleri olmak üzere tüm dünya enerji piyasaları için ağır sonuçları beraberinde getirdiği belirtildi.
Küresel enerji krizi" olarak da yorumlanan bu süreçte tüm ham madde fiyatlarında olağanüstü artışlar yaşandığına işaret edilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Bu durum ülkemizdeki enerji üretim maliyetlerini de olumsuz etkilemiştir. Özellikle son aylarda küresel piyasalardaki enerji ham madde fiyatlarındaki artışların belirli seviyeleri geçmesi sebebiyle nihai elektrik tarifelerinde mesken ve tarımsal faaliyetler abone grupları için yüzde 20, kamu ve özel hizmetler sektörü ile diğer aboneler grubu için yüzde 30, sanayi abone grubu için yüzde 50 artış yapılmıştır. Bu artışla beraber 100 kilovatsaat elektrik tüketimi olan bir mesken abonesi için ödenecek tutar 173,46 lira olmuştur."
BOTAŞ'ın internet sitesinde eylül tarifesine ilişkin yer alan duyuruda ithal bir enerji kaynağı olan doğal gazın yüzde 99'undan fazlasının yapılan uluslararası anlaşmalar çerçevesinde yurt dışı arz kaynaklarından temin edildiği kaydedildi. Açıklamada, dünyada salgının etkisinin azalmasıyla artan gaz talebine bağlı olarak küresel enerji piyasalarındaki doğal gaz fiyatlarında yüksek artışlar meydana geldiği aktarıldı.
Açıklamada, Avrupa'nın en büyük doğal gaz tedarikçisi konumundaki Rusya ile Ukrayna savaşı sonrasında gaz fiyatlarındaki yükselişin devam ettiği belirtilerek, salgın öncesine göre küresel piyasalardaki gaz fiyatlarının yüzde 2 bine yakın yükseldiği ve buna karşın küresel piyasalardaki gaz fiyatlarının bugüne kadar tüketicilere aynı oranda yansıtılmadığı vurgulandı.
Bağımsız yayın organı Evsel Enerji Fiyat Endeksi ve EUROSTAT verilerine göre, konutlarda ve sanayi kuruluşlarında Avrupa ülkeleri arasındaki en düşük fiyatlı doğal gazın Türkiye'de kullanıldığı kaydedilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
"1 Eylül 2022 itibarıyla tüketicilerimizi imkanlar çerçevesinde asgari düzeyde etkileyecek şekilde doğal gaz satış fiyatlarında bir düzenleme yapılması maalesef zorunlu hale gelmiştir. Bu kapsamda, 1 Eylül'den itibaren geçerli olmak üzere, konutlarda kullanılan doğal gazın nihai satış fiyatlarında ortalama yüzde 20,4, KOBİ'lerde kullanılan doğal gazın nihai satış fiyatında ortalama yüzde 47,6, sanayide kullanılan doğal gazın nihai satış fiyatında ortalama yüzde 50,8 ve elektrik üretimi için kullanılan doğal gazın nihai satış fiyatlarında ortalama yüzde 49,5 oranında artış yapılmıştır."
Kılıçdaroğlu: Erdoğan, elektrikte yeni bir zammı aklından bile geçirme
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu elektriğe gelen zamdan saatler önce yaptığı paylaşımda "Erdoğan, elektrikte yeni bir zammı aklından bile geçirme. Milletin ekmeği yok. Anlıyor musun, harcanacak bir şey kalmadı. Yok ya hu. Yok arkadaş yok!" ifadelerini kullanmıştı.
Trump son dakikada neden geri adım atıp gümrük vergilerini askıya aldı?https://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5131072-trump-son-dakikada-neden-geri-ad%C4%B1m-at%C4%B1p-g%C3%BCmr%C3%BCk-vergilerini-ask%C4%B1ya-ald%C4%B1
Trump son dakikada neden geri adım atıp gümrük vergilerini askıya aldı?
ABD Başkanı Donald Trump Beyaz Saray'da (Arşiv - Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump dün, küresel ekonomik düzeni yeniden şekillendirmeye yönelik cesur bir girişimle hem dostlarını hem de düşmanlarını hedef alan bir dizi sert gümrük vergisini geri çekti.
Peki neden son dakikada geri adım attı?
Trump'ın açıklaması, Cumhuriyetçi temsilcilerin ve özellikle kendisine yakın kişilerin gümrük vergilerinin ekonomiyi mahvedebileceği konusunda kendisini uyardığı üzücü bir haftanın ardından, öğleden sonra geldi.
Beyaz Saray'da düzenlenen bir etkinlikte bir hafta önce açıkladığı gümrük vergilerini askıya almadan önce yardımcıları sessizce mali piyasalarla ilgili endişelerini dile getirdi.
Borsa, değişikliğin hemen ardından yükselişe geçerek günlerce süren kayıplara son verdi.
Bir kargo gemisi New Jersey'deki Port Elizabeth Deniz Terminali'ne yanaşıyor. (Reuters)
ABD yönetiminden üst düzey bir yetkili Sky News'in ABD'deki ortak ağı NBC News'e yaptığı açıklamada, Trump kararını açıklamadan önce bazı danışmanlarının tahvil piyasaları konusunda panik içinde olduğunu söyledi.
Hisse senedi fiyatları düştüğünde ve yatırımcılar hazine bonolarında güvenlik aradıklarında genellikle olanın tersine, 10 yıllık hazine bonolarının faiz oranları yükseldi.
Bu alışılmadık dinamik, gümrük tarifeleri fiyatları yükseltirken, yüksek faiz oranları nedeniyle insanların ev satın almak ya da kredi kartı borçlarını ödemek için daha fazla para ödeyecekleri anlamına geliyordu. Büyümek isteyen işletmeler de yeni krediler için daha fazla ödeyecekti.
Şarku’l Avsat’a konuşan bir yönetim yetkilisi, Trump'ın iki üst düzey danışmanı olan Hazine Bakanı Scott Besant ve Ticaret Bakanı Howard Luttnick'in dün ortak bir tavır sergileyerek, tahvil piyasası ışığında tarifelerin askıya alınması yönünde Trump'a çağrıda bulunduğunu ifade etti.
ABD Başkanı Donald Trump, Hazine Bakanı Scott Besant ve Ticaret Bakanı Howard Lutnick'in katılımıyla bir kararname imzaladıktan sonra konuşuyor. (AFP)
Trump, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımla, 90 günlük bir duraklama ilan etti. Bu süreyi, Amerikan şirketlerini ve işçilerini sömürdüğünü iddia ettiği ticaret koşullarını gözden geçirmeye açık olduğunu gösteren onlarca ülkeyle anlaşmaları müzakere etmek için kullanacağını söyledi.
Bunun tek istisnası Çin. Trump, gelişen ticaret savaşında karşılıklı tırmanışın bir parçası olarak ülkesinin en büyük jeopolitik rakibine yönelik gümrük vergilerini yüzde 125'e yükseltti.
Bangkok Limanı’nda konteyner yığınları üzerinde çalışan vinçler (AP)
Trump, Beyaz Saray’da yaptığı konuşmadan bir hafta sonra rotasını değiştirdi ve istihdamı ABD'ye geri getirme planını açıkladı. Ülkelerin karşılaşacağı yeni ve daha yüksek gümrük vergilerini gösteren bir tablo gösteren Trump, “Amerikalı dostlarım, bugün kurtuluş günü” dedi.
Ticaret savaşlarının artacağı ve trilyonlarca dolarlık servetin yok olacağı beklentisiyle piyasalar dibe vurdu.
Demokratlar bundan faydalanmaya çalışıyor
Demokratlar, Trump'ın popüler cazibesinin kaynaklarından biri olan ülke ekonomisine yön verme konusunda kendisine güvenilebileceği görüşünü zayıflatmak için konuya el attılar.
Senato Azınlık Lideri Chuck Schumer dün Senato kürsüsünde, Trump'ın geri adım atmasından saatler önce şunları söyledi: “Donald Trump'ın neden olduğu piyasa çöküşü ortalama bir emeklilik hesabından tam 104 bin doları buharlaştırdı.”
Olay, Beyaz Saray'ın gümrük vergilerinin süresi konusunda net ve tutarlı bir argüman ortaya koymakta zorlanması nedeniyle Trump'ın kıdemli danışmanlar ekibi içindeki farklılıkları ortaya çıkardı.
Besant müzakerelere açık görünürken, kıdemli ticaret danışmanı Peter Navarro'nun daha sert bir tutum sergilediği görüldü.
Elon Musk Navarro'yu “bir çuval tuğladan daha aptal” olarak tanımlarken, Navarro Musk'ı “araba montajcısı” olarak tanımladı.
Ancak bir hafta süren bu drama, genellikle tek bir kişinin, yani Donald Trump'ın kaprislerine ve kararsızlığına bağlı olan bir politika oluşturma sürecinin tehlikesini de vurguladı.
Piyasalar öngörülebilirliği tercih etme eğilimindedir ve iş dünyası liderleri de yeni fabrikaları nerede kuracaklarına karar verirler. Ancak Trump bir yol çizdiğinde iniş çıkışlar yaşanması kaçınılmaz.
Son günlerde kendisiyle konuşan bir arkadaşı, Trump'ın ‘bu konuda hızla geri adım atacağına’ dair hiçbir işaret vermediğini söyledi.
Söz konusu kişi Trump'ın diğer ülkelerin haksız ticaret yaptığına inandığını ve gümrük vergilerini ABD'yi daha rekabetçi hale getirmek için bir araç olarak gördüğünü söyledi.
İsminin açıklanmaması kaydıyla konuşan kişi, “Trump, bunun kendisi için işe yarayacağından çok emin” ifadesini kullandı.
Ancak dünkü açıklama öncesinde Trump ve danışmanları, Cumhuriyetçi milletvekillerinin ve dışarıdaki müttefiklerinin alternatif bir yol çağrısına kulak veriyorlardı.
Bunlar arasında Fox Business Network'te bir program sunan ve Trump'ın ilk döneminde kıdemli bir ekonomi danışmanı olan Larry Kudlow da vardı.
Kudlow NBC News'e verdiği demeçte, Batı’daki dostlarıyla ABD'nin diğer ülkelere sonsuza kadar geçerli olacak gümrük vergileri uygulamadan önce bu ülkelerle müzakere etmesi gerektiği konusunda ‘sürekli’ görüşmeler yaptığını söyledi.
Trump'ın dünkü hamlesini ‘fantastik’ olarak nitelendiren Kudlow, “Anlaşma yapmak yapılacak en iyi şeydir. Son 48 saat içinde Trump müzakere etmemekten müzakere etmeye geçti. Besant'ın şu anda ticaret konusunda günün adamı olduğu çok açık. Bu çok net” ifadelerini kullandı.
Cumhuriyetçiler de endişeli
Endişeli Cumhuriyetçi temsilciler de konuya müdahil oldu.
Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, salı gecesi Trump'la uzun uzun konuştuğunu ve ona tarifelerin işlerini nasıl etkileyeceği konusunda endişeli olan otomobil üreticilerinden haber aldığını söylediğini belirtti. Graham'ın konuştuğunu söylediği şirketlerden biri de BMI.
New York Menkul Kıymetler Borsası'ndaki yatırımcılar (AFP)
Yönetimle temas halinde olan Cumhuriyetçi Senatör John Kennedy, salı günü Besant ile öğle yemeği yemeyi planladığını söyledi. Kennedy ayrıca dün NBC News'e yaptığı açıklamada, Beyaz Saray ile de görüştüğünü bildirdi.
Trump'ı ‘arabayı yakalayan boğaya’ benzeten Kennedy, şimdi asıl sorunun şu olduğunu söyledi: “Arabayla ne yapacaksınız?”
Trump yeniden düşünüyor
Bu hafta borsada yaşanan kayıpların ardından ve Kongre'deki Cumhuriyetçilerden gelen baskıların artmasıyla Trump yeniden düşünmeye başladı.
Trump ilk döneminde borsadaki iniş ve çıkışları sık sık başkanlığının bir tür karnesi olarak görmüş, iniş ve çıkışları kutlamıştı. Bu gerileme onun da dikkatini çekti.
Dün NASCAR şampiyonlarının katıldığı bir etkinlikte konuşan Trump, “İnsanların biraz midesi bulanıyor” itirafında bulundu. Günün ilerleyen saatlerinde Oval Ofis'te gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, son birkaç gündür ek gümrük vergilerini durdurma konusunda daha ciddi düşünmeye başladığını söyledi.
Şarku’l Avsat’a konuşan üst düzey bir yönetim yetkilisi, tarifelerin altından kalkmak isteyen ülkelerle yeni ticaret anlaşmalarının müzakere edileceğini söyledi.
Sonunda Trump kararını verdi. Besant ve Lutnick ile oturarak 90 günlük ertelemeyi duyuran ve başkanlığının en büyük ekonomik krizini sona erdiren notu hazırladı.
Trump, “Bunu içimizden gelerek yazdık, değil mi? Bunu dünya ve bizim için çok olumlu olduğunu düşündüğüm bir şey olarak yazdık. İncinmesi gerekmeyen ülkeleri incitmek istemiyoruz ve hepsi de müzakere etmek istiyor” şeklinde konuştu.
Dow Jones Endüstri Ortalaması günü yaklaşık yüzde 8 artışla kapattı ve son süreçteki kayıplarının bir kısmını -tamamen olmasa da- sildi.
Her şey ne kadar kaotik görünse de, Trump yönetimi her şeyin planlandığı gibi gittiği konusunda ısrar etti.
Beyaz Saray Genel Sekreter Yardımcısı Stephen Miller dün öğleden sonra bir mesaj yayınladı: “Tarihte bir ABD başkanının en büyük ekonomik stratejisine tanık oldunuz.”
