Askeri ve jeopolitik mesajlar trafiği

Vostok-2022 Tatbikat’ının görüntüleri Rusya Savunma Bakanlığı tarafından 6 Eylül'de servi edildi. (EPA)

ABD’li siyaset bilimci Joseph Nye, yumuşak güç ile sert gücün kol kola olduklarını söylemişti. ABD’nin eski başkanlarından Theodore Roosevelt de “Yumuşak konuş ama yanında daima kalın bir sopa taşı!” ifadesini kullanmıştı.
Ukrayna savaşı, büyük güçlerin gündemini değiştirdi. Bu aynı zamanda eski dünya düzeninin, yani Pax Americana’nın tabutuna çakılan son çiviydi.
Büyük güçler son dönemde üç askeri ve jeopolitik mesaj gönderdiler.
Bu mesajların ilki, ABD’nin nükleer savaş başlığı taşıyabilen Minutemen-3 kıtalararası füzeyi test etmesiydi. Bu füze modeli Soğuk Savaş boyunca, ABD’nin nükleer caydırıcılığının belkemiğini oluşturdu. Test, birincisi Ukrayna savaşının başlamasıyla, ikincisi ise Nancy Pelosi'nin Tayvan ziyaretinin başlattığı kriz nedeniyle olmak üzere iki kez ertelendi.
Bu testler, silahın üzerinde değişiklik yapılması durumunda, kötü senaryoya hazırlık olarak silahın hazırlık durumunun anlaşılması ya da ABD’nin hem ‘Sarmat’ adlı füzeyi test eden Rusya'ya, hem de birkaç adet hipersonik füze denemesi yapan ve ABD ile eski Sovyetler Birliği gibi herhangi bir nükleer anlaşmaya imza atmayan Çin’e mesajlar göndermekte olduğu gibi bazı taraflara mesaj gönderilmesi de dahil olmak üzere genellikle çeşitli amaçlarla gerçekleştirilir.
İkinci mesaj ise başta Çin ve Hindistan olmak üzere birçok ülkenin katılımıyla gerçekleştirilen Rusya tarafından düzenlenen Vostok-2022 Tatbikatı’ydı. Tatbikata katılan ülkelerin her birinin kendine göre buna katılma sebepleri var. Hindistan, Çin ile Rusya arasında bir yakınlaşma olup kendisinin dışlanmasından çekiniyor.  Hindistan aynı zamanda ABD'nin Hint-Pasifik bölgesindeki stratejisi için çok önemli olduğunu da biliyor. Zaten Dörtlü Güvenlik Diyalogu İttifakı’nın (QUAD) önemli bir üyesi. Çin’e gelince; onun ‘kazan-kazan’ stratejisi bu alanda da geçerli. Çünkü ABD’nin Rusya'ya yönelik yaptırımlarıyla ilgili tabusunu yıkmazken iki dev arasında ortaya çıkan ilişkide Rusya'nın ikincil oyuncu olması amacıyla gerekli hiyerarşiyi oluşturmak için Rusya ile birlikte çalışıyor. Vostok-2022 Tatbikatı, coğrafi olarak Çin yakınlarında, Ohotsk Denizi ile Japon Denizi’nde (Doğu Denizi) gerçekleşiyor.
Tatbikata katılan Çin ordusu teçhizatını ve birleşik güçlere (Combined Arms) nasıl komuta edileceğini test ediyor. Bu da böylede patlak verebilecek herhangi bir savaşın Çin ile ABD ve Japonya arasında olacağını düşündürüyor. Çin, yakın çevresindeki nüfuz alanlarını güçlendirmek için Vostok-2022 Tatbikatı’ndan yararlanıyor.
Rusya için en kötü durum senaryosunun gerçekleşmesi halinde, yani Rusya’nın parçalanması durumunda, Çin’in boşluğu doldurmaya en hazır olan ülke olduğuna şüphe yok.
Üçüncü mesaj, Rusya'nın Kuzey Kore'den milyonlarca füze ve top mermisi satın alacağına dair Ukrayna'ya karşı savaşı öncesi ve sonrasına dair ABD tarafından gizli bazı bilgilerin sızdırılmasıydı. Rusya ayrıca Ukrayna'ya karşı savaşta kullanmak üzere İran'dan yaklaşık 300 İHA satın almıştı.

Peki, bu haber ne anlama geliyor?
Bu haber, Rusya'nın aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle ciddi bir mühimmat sıkıntısı çektiği anlamına geliyor. Donbass'taki büyük mühimmat tüketimi (günlük 60 bin mermi), Rusya’nın askeri endüstrisinin açığı dolduramaması ve Putin’in savaşı halen ‘özel askeri operasyon’ olarak nitelendirmesi nedeniyle ülkenin sivil endüstrilerinin savaş için seferber edilememesi bu nedenlerin başında geliyor. Dolayısıyla ABD’nin düşman olarak gördüğü iki ülkeden silah ithal etmek, bu açığı telafi etmenin en kolay yolu. Özellikle Kuzey Kore’nin askeri doktrini, Güney Kore ile bir savaş durumunda, ana mühimmat olarak füze ve topçu silahlarına dayanıyor.
Düşük teknolojili silahlara ve mühimmata sahip olmanın yanı sıra bir de Rusya’nın yüksek teknolojili silah sektörünü vuran Batı yaptırımlarını eklersek Rusya'nın Donbass bölgesinde neden yavaş ilerlediği daha iyi açıklanabilir.  Rus ordusunun gerçek durumunu ve özellikle savaş yeteneklerini güçlendirme çabası, Putin'in Rusya'nın büyük güçler arasına geri dönüşü rüyasını gerçekleştirmeye yönelik yaptığı hazırlık olarak anlaşılabilir. Örneğin Vostok-2022 Tatbikatı'na 300 bin Rus askeri katılırken bu yıl aynı tatbikatta sadece 50 bin asker yer almıştı.
Rusya, her yıl ‘Zapad (ülkenin batısında), Vostok (ülkenin doğusunda), Tsentr (ülkenin merkezinde) ve Kazkaz (ülkenin güneyinde)’ adlı dört büyük tatbikat gerçekleştiriyor. Tüm bu tatbikatlar her yıl kendi özel takvimine göre yapılsa da Vostok-2022 Tatbikatı’nın bu takvime uymak amacıyla gerçekleştirilmediği belirtilmeli. Çin'in katılımıyla gerçekleştirilen VostokTatbikatı esasen başlangıçta Çin'e karşı bir savaş senaryosuna göre düzenleniyordu.

*Bu analiz, Şarku’l Avsat için bir askeri analist tarafından yapıldı