SCAI, yapay zeka laboratuvarını finanse etmek için Suudi Arabistan’da yeni bir şirket kurulduğunu açıkladı

Suudi Veliaht Prensi'nin himayesinde dün Riyad'da düzenlenen 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi (SPA)
Suudi Veliaht Prensi'nin himayesinde dün Riyad'da düzenlenen 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi (SPA)
TT

SCAI, yapay zeka laboratuvarını finanse etmek için Suudi Arabistan’da yeni bir şirket kurulduğunu açıkladı

Suudi Veliaht Prensi'nin himayesinde dün Riyad'da düzenlenen 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi (SPA)
Suudi Veliaht Prensi'nin himayesinde dün Riyad'da düzenlenen 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi (SPA)

Başkent Riyad, Suudi Arabistan Veri ve Yapay Zeka Kurumu (SDAIA) Yönetim Kurulu Başkanı Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın himayesinde 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi’ne ev sahipliği yapıyor. Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu’na (PIF) ait Suudi Arabistan Yapay Zeka Şirketi (SCAI), geliştirilmiş yapay zeka laboratuvarını finanse etmek ve yetenekli Suudiler için iş imkanları sağlamak amacıyla ülkede yeni bir şirketin kurulduğunu açıkladı.
Suudi Arabistan’ın milli petrol şirketi Saudi Aramco, yapay zeka sektöründe çözümler geliştirmek amacıyla ‘Aramco Global AI Corridor’ (Aramco Küresel Yapay Zeka Koridoru) adlı yeni bir proje başlattı.

Hayati alanlar
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre, İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanı Mühendis Abdullah Sevaha, Suudi yönetiminin fırsatları değerlendirerek bu yönde dijital toplumlar, akıllı şehirler ve dijital ekonomiler inşa etmek için yapay zekaya ve yapay zekanın insanlığa hizmet etmedeki rolüne odaklandığını vurguladı.
Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın desteğinin ülkedeki girişimciler ve şirketler üzerindeki etkilerine değinen Sevaha, sağlık, enerji ve dijital ekonomi sektörlerinde yapay zeka çözümlerinin benimsendiğini söyledi. Ülkede yürütülen bazı öncü deneyimlere de değinen Sevaha, Aramco’nun sondaj ve keşif alanında yapay zeka çalışmaları geliştirerek çevresel sürdürülebilirliği sağlayan çözümlerde enerji şirketleri listesinde lider konuma geldiğini vurguladı.
Konuşmasında ‘The Line’ projesinin önemine de değinen bakan, “Bu, gelecek 150 yılda akıllı şehirlerin nasıl planlanacağı ve Suudi Arabistan’ın yapay zekaya uyum sağlamayı nasıl başardığı konusunda, Veliaht Prens’ten insanlığa bir hediyedir” dedi.

Dijital uçurum
SDAIA Başkanı Dr. Abdullah bin Şerif el-Gamdi ise başta yapay zeka ile ilgili olanlar olmak üzere, teknolojinin dikkat çekici bir şekilde geliştiğine ve hayatımızın her yönünün ayrılmaz bir parçası haline geldiğine dikkati çekerek şunları söyledi;
“Hastalık kontrol altına alınmadan önce çiçek hastalığının ilk aşısını bulmak için 200 yıl harcandı. Yapay zeka teknolojileri sayesinde yeni tip koronavirüsün ilk varyantının yayılmasından bu yana bu süre birkaç aya indirildi.”
Yapay zekaya yönelik ilk atılımların umut verici olduğuna değinen Gamdi, “Günümüzün yapay zeka araçlarıyla desteklenen dikey tarım, geleneksel tarımın en az 400 katı fazla üretim kapasitesine sahip. Emisyonların yüzde 40 oranında azaltılmasına yardımcı olunacağı, bazı kanser türlerinin insanlardan daha iyi tahmin edilebileceği kanıtlandı” ifadelerini kullandı.
Teknolojik gelişmeler ışığında ülkeler arasındaki dijital uçuruma karşı uyarıda bulunan Gamdi, yapay zeka araştırmacılarının yalnızca yüzde 12’sinin kadın olduğuna işaret eden yakın zamanlı bir çalışmaya değindi. Aynı zamanda “Yapay zeka etiğine ilişkin tavsiyeleri içeren ve 193 ülke tarafından onaylanan UNESCO anlaşmasını memnuniyetle karşılıyoruz. Tüm ulusların yapay zekanın güvenilirliğini artırmak için bu tavsiyeleri yerleştirme sorumluluğunu taşıdığına inanıyoruz” vurgusunda bulundu.
Gamdi, yapay zekanın birlikte geliştirilmesine dahil olma ve bazı ülkelerin geride kalmamalarını sağlamak için en iyi uygulamaların, deneyimlerin, kaynakların ve zorlukların paylaşılması çağrısında bulundu. Ayrıca söz konusu zirvede küresel ortaklarla çığır açacak birçok girişimin duyurulmasını dört gözle beklediklerini söyledi.

Küresel koridor
Saudi Aramco CEO’su Amin Nasser, Aramco Global AI Corridor adlı stratejik projede şuanda ilk adımları attıklarını bildirdi. Bu iddialı projenin dört ana rol oynayacak unsurlar içerdiğini söyleyen Nasser, karmaşık yapay zeka çözümlerini geliştirmek ve ticarileştirmek, yapay zeka ile ilgili fikri mülkiyet sisteminin geliştirilmesine yönelik çabaların pekiştirilmesi, bu alandaki Suudi yeteneklerinin tespiti ve eğitilmesi, bazı Suudi girişimlere destek verilmesi gibi hedeflere değindi.

İnsanlığa hizmet
Kral Abdullah Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (KAUST) Yapay Zeka Girişimi Direktörü Jürgen Schmidhuber, sektörün son 30 yıldır insanlığa hizmet ettiğini, başta medikal ve ekonomik alanlar olmak üzere birçok alanda niteliksel bir atılım gerçekleştirdiğini vurguladı.
Yapay zeka ve getirilerinin insan yaşamını iyileştirmeye, hayatı daha kolay hale getirmeye yardımcı olduğuna değinen Schmidhuber, bilhassa tıp alanındaki yeniliklere, tedavilerde ve ameliyatlarda harcanan zaman ve emeğin azaltıldığına dikkati çekti.
Yapay zekanın otomobil endüstrisinde de geniş çapta kullanıldığını hatırlatan Schmidhuber, şerit ve hız belirleme mekanizması, trafik kontrol mekanizması ve araç sürüşünün iyileştirilmesi projelerinin 2030 Vizyonu doğrultusunda NEOM ve diğer akıllı şehirlerde uygulanacağını bildirdi.
Son 10 yılda kaydedilen aşamaların ardından robotların artık kendi kendine öğrenme yetenekleri geliştirdiğine dikkati çeken Schmidhuber, günümüzde satranç gibi zihinsel efor ve yüksek konsantrasyon gerektiren zorlu oyunlarda yapay zeka teknolojisi kullanan şirketlere tanıklık ettiklerini belirtti. Aynı zamanda Facebook’taki çeviri özelliğinin haftada 30 milyar kez kullanıldığına değindi.

Kuantum hesap
Zirvede düzenlenen oturuma katılan IBM Başkan Yardımcısı Scott Crowder, “Kuantum bilişimi, bellek ve alan açısından geleneksel cihazlardan farklılıklarına rağmen modern teknolojilere öncülük edecek” dedi. Crowder, dünyanın karşı karşıya olduğu zorluklardan birinin, kuantum bilişimin işgücüne nasıl sağlanacağı konusu olduğunu söyleyerek, şu ifadelerle devam etti; 
“Kuantum bilişimi kullanmanın en uygun yöntemine ulaşmak, algoritma geliştiricilerin yapay zeka için yeni algoritmalar yazabilecekleri yazılımların sağlanmasına katkıda bulunacaktır.”
George Washington Üniversitesi Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nde Profesör olan Tarık el-Gazavi ise, “Bugün kullandığımız mühendislik, bizi geleneksel yöntemlerin daha fazla zaman ve emek harcadığı daha yeni teknolojilere ulaşmaya çağırıyor” diye konuştu. 

Araştırma geliştirme
Diğer yandan SDAIA ve yapay zeka alanında dünyada lider şirket SenseTime Group, 776 milyon riyal (206.54 milyon dolar) değerinde yatırım anlaşması imzalandığını duyurdu. Anlaşma Suudi Arabistan’ı bölgede yapay zeka teknolojisi alanında lider konuma yerleştirmek için gelişmiş bir yapay zeka laboratuvarını finanse etmek ve yetenekli Suudiler için iş imkanları sunmak amacı taşıyor. Aynı zamanda Suudi Arabistan’a ait fikri mülkiyet oluşturmak için gelişmiş bilgisayar vizyonunu yerelleştirmenin yanı sıra akıllı şehir, sağlık ve eğitim alanlarında çözümler geliştirmek isteniyor.
Yapay zeka laboratuvarı, yeni nesil veri bilimcilerinin teknoloji transferinden ve SenseTime’ın bu alandaki kapsamlı uzmanlığından faydalanmasına olanak tanıyan özel bir araştırma ve geliştirme merkezi olarak hizmet verecek.
SDAIA CEO’su Eymen Raşid, “Mevcut anlaşma, şirketin ulusal yetenekleri geliştirme ve inovasyona dayalı güçlü bir yapay zeka ekosistemi oluşturma yolculuğunda önemli bir stratejik adımı temsil ediyor” dedi.
Bu yeni ortak girişimin, şirketin Krallık'taki kapsamını artırma amacı için sağlam bir temel teşkil edeceğini belirten SenseTime Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Xu Li ise yapay zeka alanındaki uzmanlığı ortaklaşa ilerletmek için uzun vadeli bir ittifakı dört gözle beklediklerini dile getirdi.
Veliaht Prens’in 90 ülkeden 200’den fazla konuşmacının bir araya geldiği 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi’ne sponsorluk yapması, bu hayati sektörün Suudi Arabistan'da gelişme sağlaması konusunda Riyad yönetiminin arzusunu yansıtıyor. Aynı zamanda 2030 Vizyonu hedeflerine ulaşma yönünde şimdiki ve gelecek nesillere hizmet edecek bilgi ekonomileri inşa etmede önde gelen küresel model olma hevesini yansıtıyor.



Suudi ekonomisi üçüncü çeyrekte yüzde 4,8 büyüdü... Petrol dışı faaliyetler büyümenin yüzde 50'sini oluşturuyor

Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’ın genel görünümü (SPA)
Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’ın genel görünümü (SPA)
TT

Suudi ekonomisi üçüncü çeyrekte yüzde 4,8 büyüdü... Petrol dışı faaliyetler büyümenin yüzde 50'sini oluşturuyor

Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’ın genel görünümü (SPA)
Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’ın genel görünümü (SPA)

Suudi Arabistan ekonomisi, 2025’in üçüncü çeyreğinde yıllık bazda yüzde 4,8’lik reel büyüme kaydetti. Bu büyüme, ülkenin olumlu ekonomik performansının devam ettiğini gösterirken, petrol dışı faaliyetlerin ana itici güç olduğu gözlendi. Mevsimsel olarak düzeltilmiş reel gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) ise bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,4 arttı.

Suudi Arabistan Genel İstatistik Kurumu’nun (GASTAT) nihai verilerine göre, yıllık büyüme oranı, ekim ayında açıklanan ön tahminlerdeki yüzde 5’lik seviyenin biraz altında kaldı. Buna rağmen 2025’in en hızlı büyümesi olarak kayda geçti.

Yıllık toplam büyümeye en büyük katkıyı, 2,4 puan ile petrol dışı faaliyetler sağladı; bu oran, toplam yüzde 4,8’lik büyümenin yüzde 50’sini oluşturuyor. Petrol faaliyetlerinin katkısı ise 2 puan oldu. GASTAT, petrol dışı faaliyetler için büyüme tahminini yüzde 4,5’ten yüzde 4,3’e düşürürken, petrol faaliyetleri büyüme tahminini ise yüzde 8,2’den yüzde 8,3’e yükseltti.

Büyümede, ağustos sonunda OPEC+ ittifakının gönüllü üretim kesintilerinin sona ermesinin ardından petrol üretimindeki kademeli artışın etkisi oldu. Suudi Arabistan, eylül ayından itibaren günlük 547 bin varil artışla üretimini yükseltti ve kasım ayında buna ek olarak günlük 137 bin varil artış gerçekleştirdi.

Bunun yanı sıra, kamu faaliyetleri ve ürünler üzerinden alınan net vergiler de büyümeye her biri 0,2 puanlık sınırlı katkı sağladı.

Mevsimsel düzeltmelerle (çeyreklik bazda) bakıldığında, petrol ve petrol dışı faaliyetler sırasıyla büyümeye 0,8 ve 0,3 puanlık katkı sağladı.

Faaliyet türlerine göre performansa bakıldığında, tüm ekonomik faaliyetler yıllık bazda pozitif büyüme kaydetti. Üçüncü çeyrekte en hızlı büyüyen sektör, yıllık yüzde 11,9 ve çeyreklik yüzde 3,9 artışla petrol rafinajı oldu. Bunu, ham petrol ve doğalgaz faaliyetleri izledi; bu sektörler yıllık yüzde 7,3, çeyreklik yüzde 3,2 büyüme gösterdi. Elektrik, gaz ve su faaliyetleri ise yıllık yüzde 6,4, çeyreklik yüzde 1 oranında büyüme kaydetti.

Harcamaların bileşenlerine gelince, yıllık ve çeyreklik karşılaştırmalarda farklılıklar gözlendi. Özel nihai tüketim harcamaları yıllık yüzde 2,6 artarken, çeyreklik bazda yüzde 0,6 geriledi. Buna karşın, devletin nihai tüketim harcamaları yıllık yüzde 3,1 düşerken, çeyreklik bazda yüzde 1,4 arttı.

Toplam sabit sermaye oluşumu yıllık bazda yüzde 0,7 azaldı; ancak çeyreklik bazda güçlü bir artışla yüzde 6,2 yükseldi. Bu durum, üçüncü çeyrekte yatırım harcamalarının bir önceki çeyreğe kıyasla arttığını gösteriyor.

Dış ticarette ise performans, ihracattaki güçlü artışla desteklendi. İhracat yıllık yüzde 18,4, çeyreklik yüzde 7,5 yükseldi ve Suudi ürünlerine yönelik dış talebin güçlü olduğunu ortaya koydu. İthalat ise yıllık yüzde 4,3 artarken, çeyreklik bazda yüzde 1,2 azaldı.


Suudi Arabistan, Fortune Global Forum'da niteliksel atılımlarını sergiliyor... Krallık: ‘Fırsatlar Ülkesi’

Suudi Arabistan Kongre ve Fuar Genel Kurumu (SCEGA) Başkanı Fahd er-Reşid, Fortune Global Forum'un açılışında konuşma yaptı. (Fotoğraf: Turki el-Akili)
Suudi Arabistan Kongre ve Fuar Genel Kurumu (SCEGA) Başkanı Fahd er-Reşid, Fortune Global Forum'un açılışında konuşma yaptı. (Fotoğraf: Turki el-Akili)
TT

Suudi Arabistan, Fortune Global Forum'da niteliksel atılımlarını sergiliyor... Krallık: ‘Fırsatlar Ülkesi’

Suudi Arabistan Kongre ve Fuar Genel Kurumu (SCEGA) Başkanı Fahd er-Reşid, Fortune Global Forum'un açılışında konuşma yaptı. (Fotoğraf: Turki el-Akili)
Suudi Arabistan Kongre ve Fuar Genel Kurumu (SCEGA) Başkanı Fahd er-Reşid, Fortune Global Forum'un açılışında konuşma yaptı. (Fotoğraf: Turki el-Akili)

Suudi Arabistan Bakanlar Kurulu Genel Sekreterliği Danışmanı ve Suudi Arabistan Kongre ve Fuar Genel Kurumu (SCEGA) Başkanı Fahd er-Reşid, Krallığın bugün bir fırsatlar ülkesi haline geldiğini belirterek, Suudi Arabistan’ın Vizyon 2030 çerçevesinde çeşitli alanlarda kaydettiği niteliksel atılımları vurguladı.

26-27 Ekim tarihlerinde ilk kez Riyad'da düzenlenen Fortune Global Forum'un açılış konuşmasında er-Reşid, kadınların işgücü piyasasına katılımının yüzde 37'ye ulaşarak 2030 için belirlenen hedefi aştığını açıkladı. Öte yandan, turizm sektörü geçen yıl 100 milyon ziyaretçi hedefi açıklanmışken, 120 milyon ziyaretçiyi ağırladı.

Er-Reşid, yaklaşık 8 milyonluk nüfusu ile dünyanın en büyük 50 şehir ekonomisi arasında yer alan Riyad şehrinin, Suudilerin hırsını ve zorlu bir ortamda inşa etme yeteneğini somutlaştırdığını belirtti. Er-Reşid, “Başarılar, Suudi halkını karakterize eden hırs, sabır ve sınırsız iyimserlik sayesinde elde edildi” ifadesini kullandı.

Er-Reşid, Vizyon 2030'un uygulanmasının tüm sektörleri kapsayan kesin performans göstergelerine dayandığını belirtti. Suudi Arabistan’ın, çeşitli bölgelerdeki erkek ve kadınların ortak çabalarıyla, küresel yetenekleri çekerek ve uluslararası ortaklıkları güçlendirerek binden fazla girişim başlattığını ve bunların yüzde 85'inin plana göre ilerlediğini kaydetti.

Suudi Arabistan’ın iş birliği ve yatırımı artırmak için dünyaya kollarını açtığını vurgulayan er-Reşid, konuşmasını şu ifadelerle tamamladı: “Buradayız, hazırız. Yeteneklerimizi artıracak ve bilgimizi derinleştirecek yeni ortaklıklar kurmayı sabırsızlıkla bekliyoruz.”

Fortune Global Forum, yapay zekâ alanındaki tarihi gelişmeler, jeopolitik gerilimler ve değişen ticaret politikalarının küresel pazarlar ve tedarik zincirleri üzerindeki etkisi dahil olmak üzere, küresel ekonomideki büyük değişikliklerin arkasındaki itici güçleri tartışıyor. Ayrıca, ekonomilerin stratejilerini enerji bağımlılığından finansal liderliği güçlendirmeye doğru yeniden yönlendirdiği, kamu-özel sektör ortaklıkları için yeni fırsatlar yarattığı ve iş ve yatırım alanlarında küresel iş birliğinin haritasını yeniden çizdiği Körfez bölgesindeki dönüşümleri de vurguluyor.


İsrail ordusu Gazze şehrini ‘tehlikeli savaş bölgesi’ ilan etti

İsrail ile Hamas arasındaki savaş devam ederken Gazze şehrindeki yıkımı gösteren bir fotoğraf (AFP)
İsrail ile Hamas arasındaki savaş devam ederken Gazze şehrindeki yıkımı gösteren bir fotoğraf (AFP)
TT

İsrail ordusu Gazze şehrini ‘tehlikeli savaş bölgesi’ ilan etti

İsrail ile Hamas arasındaki savaş devam ederken Gazze şehrindeki yıkımı gösteren bir fotoğraf (AFP)
İsrail ile Hamas arasındaki savaş devam ederken Gazze şehrindeki yıkımı gösteren bir fotoğraf (AFP)

İsrail ordusu bugün Gazze şehrini ‘tehlikeli savaş bölgesi’ ilan etti. İsrail ile Hamas arasındaki savaşın başlamasından yaklaşık iki yıl sonra İsrail ordusu, Gazze Şeridi'nin en büyük şehrini kontrol altına almaya hazırlanıyor.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee'nin X platformu üzerinden yaptığı paylaşımda, “Bugün saat 10:00'dan itibaren geçerli olacak askeri faaliyetler için yerel ve geçici ateşkes, tehlikeli savaş bölgesi olarak kabul edilen Gazze şehri bölgesini kapsamamaktadır” denildi.

Söz konusu ateşkes, yardım dağıtımını kolaylaştırmak için belirli bölgelerde günlük olarak uygulanan ateşkesi ifade ediyor.

İsrail ordusu geçtiğimiz temmuz sonunda, ‘Birleşmiş Milletler (BM) konvoylarının ve sivil toplum kuruluşlarının güvenli geçişini sağlamak’ amacıyla Gazze şehri ve kuşatma altında bulunan ve tahrip edilmiş Filistin topraklarının diğer bölgelerinde askeri faaliyetlerin ‘günlük olarak askıya alınacağını’ duyurdu.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığına göre İsrail ordusu bugün, ‘Gazze Şeridi'ndeki terör örgütlerine karşı kara manevraları ve saldırı faaliyetlerini sürdürürken, Gazze Şeridi'ndeki insani yardım çabalarını da desteklemeye devam edeceğini’ belirtti.

Gazze Şeridi’ndeki Sivil Savunma Müdürlüğü ise bugün şafak vaktinden bu yana Gazze Şeridi'nde 33 kişinin öldürüldüğünü bildirdi.

İsrail'e savaşı sona erdirmesi için uluslararası ve ulusal baskıların artmasına rağmen, ordu dün, güçlerinin Gazze Şeridi genelinde ‘operasyonlarına devam ettiğini’ duyurdu.

İsrail hükümetinin ağustos ayı başında Gazze şehrini kontrol altına alma planını onaylamasının ardından, Gazze şehri sakinlerinin tahliyesinin ‘kaçınılmaz’ olduğu ifade edildi.