SCAI, yapay zeka laboratuvarını finanse etmek için Suudi Arabistan’da yeni bir şirket kurulduğunu açıkladı

Suudi Veliaht Prensi'nin himayesinde dün Riyad'da düzenlenen 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi (SPA)
Suudi Veliaht Prensi'nin himayesinde dün Riyad'da düzenlenen 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi (SPA)
TT

SCAI, yapay zeka laboratuvarını finanse etmek için Suudi Arabistan’da yeni bir şirket kurulduğunu açıkladı

Suudi Veliaht Prensi'nin himayesinde dün Riyad'da düzenlenen 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi (SPA)
Suudi Veliaht Prensi'nin himayesinde dün Riyad'da düzenlenen 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi (SPA)

Başkent Riyad, Suudi Arabistan Veri ve Yapay Zeka Kurumu (SDAIA) Yönetim Kurulu Başkanı Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın himayesinde 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi’ne ev sahipliği yapıyor. Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu’na (PIF) ait Suudi Arabistan Yapay Zeka Şirketi (SCAI), geliştirilmiş yapay zeka laboratuvarını finanse etmek ve yetenekli Suudiler için iş imkanları sağlamak amacıyla ülkede yeni bir şirketin kurulduğunu açıkladı.
Suudi Arabistan’ın milli petrol şirketi Saudi Aramco, yapay zeka sektöründe çözümler geliştirmek amacıyla ‘Aramco Global AI Corridor’ (Aramco Küresel Yapay Zeka Koridoru) adlı yeni bir proje başlattı.

Hayati alanlar
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre, İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanı Mühendis Abdullah Sevaha, Suudi yönetiminin fırsatları değerlendirerek bu yönde dijital toplumlar, akıllı şehirler ve dijital ekonomiler inşa etmek için yapay zekaya ve yapay zekanın insanlığa hizmet etmedeki rolüne odaklandığını vurguladı.
Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın desteğinin ülkedeki girişimciler ve şirketler üzerindeki etkilerine değinen Sevaha, sağlık, enerji ve dijital ekonomi sektörlerinde yapay zeka çözümlerinin benimsendiğini söyledi. Ülkede yürütülen bazı öncü deneyimlere de değinen Sevaha, Aramco’nun sondaj ve keşif alanında yapay zeka çalışmaları geliştirerek çevresel sürdürülebilirliği sağlayan çözümlerde enerji şirketleri listesinde lider konuma geldiğini vurguladı.
Konuşmasında ‘The Line’ projesinin önemine de değinen bakan, “Bu, gelecek 150 yılda akıllı şehirlerin nasıl planlanacağı ve Suudi Arabistan’ın yapay zekaya uyum sağlamayı nasıl başardığı konusunda, Veliaht Prens’ten insanlığa bir hediyedir” dedi.

Dijital uçurum
SDAIA Başkanı Dr. Abdullah bin Şerif el-Gamdi ise başta yapay zeka ile ilgili olanlar olmak üzere, teknolojinin dikkat çekici bir şekilde geliştiğine ve hayatımızın her yönünün ayrılmaz bir parçası haline geldiğine dikkati çekerek şunları söyledi;
“Hastalık kontrol altına alınmadan önce çiçek hastalığının ilk aşısını bulmak için 200 yıl harcandı. Yapay zeka teknolojileri sayesinde yeni tip koronavirüsün ilk varyantının yayılmasından bu yana bu süre birkaç aya indirildi.”
Yapay zekaya yönelik ilk atılımların umut verici olduğuna değinen Gamdi, “Günümüzün yapay zeka araçlarıyla desteklenen dikey tarım, geleneksel tarımın en az 400 katı fazla üretim kapasitesine sahip. Emisyonların yüzde 40 oranında azaltılmasına yardımcı olunacağı, bazı kanser türlerinin insanlardan daha iyi tahmin edilebileceği kanıtlandı” ifadelerini kullandı.
Teknolojik gelişmeler ışığında ülkeler arasındaki dijital uçuruma karşı uyarıda bulunan Gamdi, yapay zeka araştırmacılarının yalnızca yüzde 12’sinin kadın olduğuna işaret eden yakın zamanlı bir çalışmaya değindi. Aynı zamanda “Yapay zeka etiğine ilişkin tavsiyeleri içeren ve 193 ülke tarafından onaylanan UNESCO anlaşmasını memnuniyetle karşılıyoruz. Tüm ulusların yapay zekanın güvenilirliğini artırmak için bu tavsiyeleri yerleştirme sorumluluğunu taşıdığına inanıyoruz” vurgusunda bulundu.
Gamdi, yapay zekanın birlikte geliştirilmesine dahil olma ve bazı ülkelerin geride kalmamalarını sağlamak için en iyi uygulamaların, deneyimlerin, kaynakların ve zorlukların paylaşılması çağrısında bulundu. Ayrıca söz konusu zirvede küresel ortaklarla çığır açacak birçok girişimin duyurulmasını dört gözle beklediklerini söyledi.

Küresel koridor
Saudi Aramco CEO’su Amin Nasser, Aramco Global AI Corridor adlı stratejik projede şuanda ilk adımları attıklarını bildirdi. Bu iddialı projenin dört ana rol oynayacak unsurlar içerdiğini söyleyen Nasser, karmaşık yapay zeka çözümlerini geliştirmek ve ticarileştirmek, yapay zeka ile ilgili fikri mülkiyet sisteminin geliştirilmesine yönelik çabaların pekiştirilmesi, bu alandaki Suudi yeteneklerinin tespiti ve eğitilmesi, bazı Suudi girişimlere destek verilmesi gibi hedeflere değindi.

İnsanlığa hizmet
Kral Abdullah Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (KAUST) Yapay Zeka Girişimi Direktörü Jürgen Schmidhuber, sektörün son 30 yıldır insanlığa hizmet ettiğini, başta medikal ve ekonomik alanlar olmak üzere birçok alanda niteliksel bir atılım gerçekleştirdiğini vurguladı.
Yapay zeka ve getirilerinin insan yaşamını iyileştirmeye, hayatı daha kolay hale getirmeye yardımcı olduğuna değinen Schmidhuber, bilhassa tıp alanındaki yeniliklere, tedavilerde ve ameliyatlarda harcanan zaman ve emeğin azaltıldığına dikkati çekti.
Yapay zekanın otomobil endüstrisinde de geniş çapta kullanıldığını hatırlatan Schmidhuber, şerit ve hız belirleme mekanizması, trafik kontrol mekanizması ve araç sürüşünün iyileştirilmesi projelerinin 2030 Vizyonu doğrultusunda NEOM ve diğer akıllı şehirlerde uygulanacağını bildirdi.
Son 10 yılda kaydedilen aşamaların ardından robotların artık kendi kendine öğrenme yetenekleri geliştirdiğine dikkati çeken Schmidhuber, günümüzde satranç gibi zihinsel efor ve yüksek konsantrasyon gerektiren zorlu oyunlarda yapay zeka teknolojisi kullanan şirketlere tanıklık ettiklerini belirtti. Aynı zamanda Facebook’taki çeviri özelliğinin haftada 30 milyar kez kullanıldığına değindi.

Kuantum hesap
Zirvede düzenlenen oturuma katılan IBM Başkan Yardımcısı Scott Crowder, “Kuantum bilişimi, bellek ve alan açısından geleneksel cihazlardan farklılıklarına rağmen modern teknolojilere öncülük edecek” dedi. Crowder, dünyanın karşı karşıya olduğu zorluklardan birinin, kuantum bilişimin işgücüne nasıl sağlanacağı konusu olduğunu söyleyerek, şu ifadelerle devam etti; 
“Kuantum bilişimi kullanmanın en uygun yöntemine ulaşmak, algoritma geliştiricilerin yapay zeka için yeni algoritmalar yazabilecekleri yazılımların sağlanmasına katkıda bulunacaktır.”
George Washington Üniversitesi Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nde Profesör olan Tarık el-Gazavi ise, “Bugün kullandığımız mühendislik, bizi geleneksel yöntemlerin daha fazla zaman ve emek harcadığı daha yeni teknolojilere ulaşmaya çağırıyor” diye konuştu. 

Araştırma geliştirme
Diğer yandan SDAIA ve yapay zeka alanında dünyada lider şirket SenseTime Group, 776 milyon riyal (206.54 milyon dolar) değerinde yatırım anlaşması imzalandığını duyurdu. Anlaşma Suudi Arabistan’ı bölgede yapay zeka teknolojisi alanında lider konuma yerleştirmek için gelişmiş bir yapay zeka laboratuvarını finanse etmek ve yetenekli Suudiler için iş imkanları sunmak amacı taşıyor. Aynı zamanda Suudi Arabistan’a ait fikri mülkiyet oluşturmak için gelişmiş bilgisayar vizyonunu yerelleştirmenin yanı sıra akıllı şehir, sağlık ve eğitim alanlarında çözümler geliştirmek isteniyor.
Yapay zeka laboratuvarı, yeni nesil veri bilimcilerinin teknoloji transferinden ve SenseTime’ın bu alandaki kapsamlı uzmanlığından faydalanmasına olanak tanıyan özel bir araştırma ve geliştirme merkezi olarak hizmet verecek.
SDAIA CEO’su Eymen Raşid, “Mevcut anlaşma, şirketin ulusal yetenekleri geliştirme ve inovasyona dayalı güçlü bir yapay zeka ekosistemi oluşturma yolculuğunda önemli bir stratejik adımı temsil ediyor” dedi.
Bu yeni ortak girişimin, şirketin Krallık'taki kapsamını artırma amacı için sağlam bir temel teşkil edeceğini belirten SenseTime Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Xu Li ise yapay zeka alanındaki uzmanlığı ortaklaşa ilerletmek için uzun vadeli bir ittifakı dört gözle beklediklerini dile getirdi.
Veliaht Prens’in 90 ülkeden 200’den fazla konuşmacının bir araya geldiği 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi’ne sponsorluk yapması, bu hayati sektörün Suudi Arabistan'da gelişme sağlaması konusunda Riyad yönetiminin arzusunu yansıtıyor. Aynı zamanda 2030 Vizyonu hedeflerine ulaşma yönünde şimdiki ve gelecek nesillere hizmet edecek bilgi ekonomileri inşa etmede önde gelen küresel model olma hevesini yansıtıyor.



Mina: Dünyanın en büyük çadır kenti ve hac yolculuğunun ilk durağı

Mina, tahmini yasal alanı 7,82 kilometrekare olan tarihi ve dini bir bölgedir. (SPA)
Mina, tahmini yasal alanı 7,82 kilometrekare olan tarihi ve dini bir bölgedir. (SPA)
TT

Mina: Dünyanın en büyük çadır kenti ve hac yolculuğunun ilk durağı

Mina, tahmini yasal alanı 7,82 kilometrekare olan tarihi ve dini bir bölgedir. (SPA)
Mina, tahmini yasal alanı 7,82 kilometrekare olan tarihi ve dini bir bölgedir. (SPA)

Mina, hacıların Zilhicce ayının sekizine denk gelen Terviye Günü’nü, Hz. Muhammed'in (sav) sünnetine uyarak, tevbe, istiğfar ve tekbir getirerek Yüce Allah'a yaklaşmak ve ondan mağfiret dilemek için geçirdikleri hac yolculuğunun ilk durağıdır.

Mina, Mekke ile Müzdelife arasında, Mescid-i Haram'ın 7 kilometre kuzey doğusunda yer almaktadır. Harem sınırları içinde, kuzey ve güney tarafları dağlarla çevrili bir vadidir. Mekke tarafında Cemretü'l-Akabe, Müzdelife tarafında ise Muhassir Vadisi ile sınırlandırılmış olup sadece Hac döneminde iskân edilmektedir.

gfxsdfg
Mina, Mekke ile Müzdelife arasında, Mescid-i Haram'ın 7 kilometre kuzey doğusunda yer almaktadır. (SPA)

Tarihçiler, Mina adının, hacda dökülen meşru kanlardan dolayı verildiğini, bazıları da Arapların insanların toplandığı her yer için ‘Mina’ demesi gibi insanların orada toplanmasından dolayı bu ismin verildiğini düşünmektedir.

Mina, tarihi ve dini önemi olan bir yerdir. Hz. İbrahim (as) burada şeytanı taşlamış ve Hz. İsmail'in (as) kurbanını kesmiş, ardından Hz. Muhammed (sav) Veda Haccı'nda bu eylemi doğrulamış ve tıraş olmuş. Bunun ardından Müslümanlar da Cemarat'ta şeytan taşlayarak, kurbanlarını keserek ve tıraş olarak peygamberlerinin sünnetine uymuşlardır.

Dünyanın dört bir yanından gelen hacı adayları, Meş'ar-i Haram’da Terviye Günü’nü geçirirler. Burada öğle, ikindi, akşam ve yatsı namazlarını kılarlar ve Hz. Muhammed'in (sav) sünnetine uyarak orada gecelerler.

xscd
Hacı adaylarının çoğu, Hz. Muhammed'in (sav) sünnetine uyarak Mina'da gecelerler. (SPA)

Zilhicce’nin dokuzuncu günü Arafat'ta vakfeye durduktan ve Müzdelife'de uyuduktan sonra, onuncu günün sabahı Mina'ya dönerler. Küçük, orta ve büyük cemrede şeytan taşlamak için üç günlük teşrik günlerini Mina'da geçirirler.

Suudi Arabistan hükümeti tarafından hayata geçirilen en büyük projelerden biri olan dünyanın en büyük çadır kenti, her yaştan ve etnik kökenden 6,2 milyon hacıyı ağırlamak üzere Mina'da tahmini 5,2 milyon metrekarelik bir alanda yer almaktadır.

yhjmukö
Mina, dünyanın en büyük çadır kenti olarak kabul ediliyor. (SPA)

Mina’nın yasal yüzölçümü 7,82 kilometrekare olarak tahmin edilmektedir ve sadece 4,8 kilometrekaresi, yani yüzde 61'i fiilen kullanılmaktadır. Yüzde 39'u ise zirveleri vadi seviyesinden yaklaşık 500 metre yükselen engebeli dağlardan oluşmaktadır.

Mina, tarihi simge yapılarıyla ünlüdür. Bunlar arasında taş atılan üç sütun ve adını dağın yüksekliğinden inen ve su akışının üzerinde yükselen şeyden alan, Mina Dağı'nın güney yamacında, Hz. Muhammed (sav) namaz kıldığı ve dua ettiği küçük cemreye yakın bir yerde bulunan Hayf Mescidi bulunmaktadır. Hz. Muhammed (sav) ve ondan önceki peygamberler burada namaz kılmışlardır ve bu mescid günümüze kadar ayakta kalmıştır. Öneminden dolayı genişletilerek Hicri 1407 yılında yeniden inşa edilmiştir.

xcvdfbgrn
Hayf Mescidi, Mina'nın ünlü tarihi simgeleri arasında yer alıyor. (SPA)

Burada gerçekleşen meşhur tarihi olaylardan birisi de Akabe Biatları’dır. İlki, Hicret'in 12. yılında, ikincisi ise ertesi yıl gerçekleşmiştir. Hicri 144 yılında Abbasi Halifesi Ebu Cafer el-Mansur, Ensar'ın Rasulullah'a (sav) biat etmesinin yıldönümünü anmak için Biat Mescidi'ni (Akabe Mescidi) inşa ettirdi.

İki Kutsal Caminin Hizmetkârı Kral Selman bin Abdulaziz'in hükümeti, hacıların Mina'da geçirdikleri süreyi ve yönetimin hacıların ibadetlerini yerine getirdikleri süre boyunca rahat etmelerini sağlayacak gereksinimlerin büyüklüğüne olan inancını göz önünde bulundurarak Mina'ya ilgi gösterdi.

sdfvertbgy
Hacı adayları her yıl birkaç günlüğüne Mina'da bir araya geliyor. (SPA)