Suriye: Dera’da rejim ve yerel gruplar arasında çatışmalar yaşanıyor

Dera’da silahlı gruplar ve rejim güçleri arasında patlak veren saldırılar sürüyor

Pazartesi günü ülkelerine dönmek üzere Beyrut'tan ayrılmak için hazırlanan Suriyeli mülteciler (EPA)
Pazartesi günü ülkelerine dönmek üzere Beyrut'tan ayrılmak için hazırlanan Suriyeli mülteciler (EPA)
TT

Suriye: Dera’da rejim ve yerel gruplar arasında çatışmalar yaşanıyor

Pazartesi günü ülkelerine dönmek üzere Beyrut'tan ayrılmak için hazırlanan Suriyeli mülteciler (EPA)
Pazartesi günü ülkelerine dönmek üzere Beyrut'tan ayrılmak için hazırlanan Suriyeli mülteciler (EPA)

Suriye’nin güneyinde yer alan Dera’daki ‘uzlaşı bölgelerinde’ yerel silahlı gruplar ile Esed rejimine bağlı ile güvenlik güçleri arasında karşılıklı saldırılar kaydedildi. Can kaybı, yaralanmalar ve tutuklamaların olduğu söyleniyor.
Pazartesi günü sabahı el-Musayfira beldesinde bölgeden hava kuvvetleri istihbaratı için çalışan yerel bir grup tarafından, doğu bölgesindeki uzlaşı anlaşmaları liderlerinden biri önderliğinde bir baskın gerçekleştirilmişti. Baskına yanıt olarak silahlı yerel gruplar ise dün sabah Dera'nın doğu kırsalında Hava Kuvvetleri İstihbaratı’na ait bir askeri kontrol noktasını hedef aldı.
Rejim güçlerinin eşlik ettiği müdahaleci güçler ile belde halkından çok sayıda kişi arasında çatışmalar yaşandı. Çatışmaların uzlaşıları reddeden, kuzey Suriye'ye göç ettirilen ‘el-Bayumi lakaplı’ eski bir muhalefet liderine ait bir evde kaydedildiği, zirâ güvenlik devriyesinin şahsın yakınlarını tutuklamak söz konusu eve gittiği belirtildi. Rejime bağlı güvenlik güçlerinin makineli tüfek, uçaksavar ve RPG kullandığı çatışmalarda evin ateşe verildiği, muhalif grupların eski üyelerinden olup saldırıda hedef alınan üç kişinin tutuklandığı ifade edildi.
Aktivistler, Eylemciler, pazartesiyi salıya bağlayan gece Güney Suriye'deki uzlaşı anlaşmalarına bağlı olarak Dera’nın çeşitli bölgelerinde 3 farklı suikast düzenlendiğini bildirdi. Casim ile Neva arasındaki yolda gece vakti kimliği belirsiz kişilerce kurşunlarla doğrudan hedef alınan bir kişinin hayatını kaybettiği, Casim şehrinden gelmekte olduğu söylenen şahsın Dera'daki Askeri Güvenlik Servisi için çalıştığı ifade edildi. Aynı zamanda Askeri Güvenlik Servisi’ne bağlı bir güvenlik grubuyla işbirliği yapmakla suçlanan bir gencin Dera el-Beled’in es-Sed yolu mahallesinde kimliği belirsiz kişilerce vurularak öldürüldüğü belirtildi. Mustafa el-Kasam’a atıfla yerel olarak el-Kasam grubu olarak bilinen bu grubun aranan kişileri kovuşturmak için uzlaşı bölgelerine yapılan sürekli baskınlarda rejim güçlerine katıldığı aktarılıyor. Diğer üçüncü bir kişi ise Dera'nın batı kırsalındaki Neva şehrinde ekmek üretim tesisi yakınlarında kimliği belirsiz kişilerce vurularak öldürüldü.
Dolayısıyla Güney Suriye’deki uzlaşı bölgelerinde artan bir güvensizlik hali mevcut. Eski muhalifler, güvenlik güçlerini ve uzlaşı bölgelerindeki işbirlikçilerini bu suikastları gerçekleştirmekle suçluyor. Dera’dan eski bir muhalefet lideri, buradaki amacın Suriye rejimi muhaliflerinden kurtulmak, teşkil ettikleri riskleri uzlaşı bölgelerinde bulunan güvenlik noktalarından ve bariyerlerden uzaklaştırmak ve bölgede yeni bir güvenlik politikası uygulamak olduğunu öne sürüyor. Nitekim Dera’daki birçok unsur, 2018’de Rusya'nın sponsorluğunda kaydedilen uzlaşı anlaşmasıyla rejimin güney bölgelerini kontrol altına alması ardından Suriye’nin kuzeyine yönelik ‘tehciri’ reddediyor. Güvenlik servislerinin eski muhalifleri kendi çıkarları için çalıştırma çabaları ise başarısızlıkla sonuçlandı. Söz konusu liderin ifade ettiğine göre, daha önce muhalefette bulunan faal şahısların ortadan kaldırılması için suikastlar düzenleniyor.
Şam'daki rejime bağlı medya ve sosyal medya sayfaları, Pazartesi günü Dera’da düzenlenen operasyon gibi güvenlik operasyonlar ile DEAŞ ve Nusra Cephesi’ne bağlı hücrelerin ortadan kaldırılmasının hedeflendiğini öne sürdü. Söz konusu örgütlere bağlı hücrelerin uzlaşı anlaşmasına tabi alanlarda faaliyet göstermeye devam ettiği, Suriye ordusu ve güvenlik güçlerine ait mevzileri hedef aldığı biliniyor.
Güney Suriye'de 2021'de kaydedilen son uzlaşı anlaşması ile şahıslara ait hafif ve orta düzeydeki silahların teslim edilmesi öngörülmüştü. 2018’deki uzlaşı anlaşmasında bu silahların Rusya'nın himayesinde uzlaşıyı kabul eden muhalefet gruplarının elinde bulundurulmasına izin verilmişti.



Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
TT

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde 70 bin kişinin hayatını kaybetmesi, çok sayıda kişinin yaralanması, yüz binlerce insanın yerinden edilmesi ve neredeyse bütün mahallelerin yok olmasının ardından, yeniden inşa artık hayal gücünü zorlayan, neredeyse tasavvur edilemez bir görev haline geldi.

Buna rağmen, bölgede en değerli tarihi yapılar arasında yer alıp ağır hasar gören az sayıdaki noktada, işçiler şimdiden çalışmaya başladı. Amaç, geçmişten geriye kalan az sayıdaki kalıntıyı toprak altından çıkarmak.

Bu alanlar arasında, Gazze’nin eski kent merkezinde bulunan ve savaş sırasında İsrail güçlerinin hedef aldığı en önemli kültürel miras olan Büyük Ömer Camii de bulunuyor. İsrail ordusu, avlularının altında savaşçılar tarafından kullanılan bir tünel bulunduğunu öne sürerek yapıyı bombaladığını açıklamıştı. Filistinliler ise böyle bir tünelin varlığını reddediyor ve saldırının Gazze’nin dini ve kültürel mirasını yok etmeye yönelik olduğunu savunuyor.

dfrgt
Gazze şehrinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin içindeki enkazı temizleyen bir işçi, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Batı Şeria’daki Beytüllahim’de bulunan Miras Koruma Merkezi’nde mimar ve kültürel miras uzmanı olarak görev yapan ve şu anda savaşta zarar gören alanları kurtarmak için Gazze’de çalışan Hammude ed-Dehdar, İsrail’in bu yapıların yıkımının Filistin tarihini silebileceğini düşünerek ‘yanıldığını’ söyledi.

Dehdar, Gazze’de Reuters’a yaptığı açıklamada, bu yapıların kadim bir halkın ortak hafızasını temsil ettiğini belirterek, “Bu miras, korunması ve savunulması için ortak çaba gerektiren bir bellektir” dedi.

İsrail ordusu ise Hamas hedeflerine yönelik her saldırının, bu tür alanları tehlikeye atabilecek olması nedeniyle sıkı bir onay sürecinden geçtiğini açıkladı.

fgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “İsrail ordusu, kültürel miras alanları ile tarihi ve kültürel önemi bulunan mekânlara azami hassasiyetle yaklaşmaktadır. Bu alanlar ve sivillerin zarar görmesini en aza indirmek, saldırı planlamasında temel bir önceliktir” ifadeleri yer aldı.

Zamansız hikayeler

Nüfusunun büyük bölümü, bugün İsrail sınırları içinde kalan şehir ve köylerden zorla göç ettirilmiş mülteciler ya da onların çocuklarından oluşan Gazze Şeridi’nde, Büyük Ömer Camii, Gazze halkını kendi kültürel mirasına ve Ortadoğu’nun zengin mimari tarihine bağlayan temel unsurlardan biriydi.

Halk arasında anlatılan geleneksel hikâyelere göre Samson’un onu esir alanların üzerine tapınağı yıktığı yer olduğu söylenen bu alan, İslam’ın 7. yüzyılda Halife Ömer bin Hattab döneminde Akdeniz’e ulaşmasından önce bir Bizans kilisesine de ev sahipliği yapıyordu. Bölge İslam hâkimiyetine girdikten sonra yapı camiye dönüştürüldü.

Sonraki yüzyıllar boyunca yapı; Memlükler, Haçlılar ve Osmanlılar tarafından pek çok kez yeniden şekillendirildi ve Orta Çağ’da bölgenin mimari harikalarından biri olarak ün kazandı.

Caminin minaresi, Gazze siluetinin en belirgin unsurlarından biriydi. Cemaat, kubbeli tavanlar altında ve cilalı taşlarla döşeli avlularda ibadet eder; namazın ardından caminin görkemli cephesinin önünden geçerek kapılarından dışarı çıkar ve eski kentin çevresindeki çarşı sokaklarına doğru akardı.

frgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

Yakındaki Kayseriyye Çarşısı, dükkânlarıyla ünlüydü; esnafı ve komşuları, âşıkların düğün takılarından kıskanç kayınvalidelerin hikâyelerine uzanan unutulmaz öyküler anlatırdı. Bugün bunlardan geriye neredeyse hiçbir iz kalmadı.

Ağır hasar gören bir diğer yapı da 13. yüzyıla uzanan tarihi Paşa Sarayı oldu. Bir müzeye ev sahipliği yapan yapının sergilediği eserler artık kayıp.

Dehdar, kültür ve miras söz konusu olduğunda bunun yalnızca eski bir bina ya da tarihi taşlardan ibaret olmadığını vurgulayarak, “Her taş bir hikâye anlatır” dedi.

Filistin’in Batı Şeria merkezli Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Müsteşarı Cihad Yasin ise Filistinli yetkililer ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) tarihi alanların restorasyonu için üç aşamalı bir plan hazırladığını, ilk maliyetin 133 milyon dolar olarak öngörüldüğünü belirtti.

Yasin, önceliğin çökme riski taşıyan yapıların hızlı müdahaleyle desteklenmesi olduğunu söyledi. Ancak beyaz çimento ve alçı sıkıntısı yaşandığını, Gazze’deki kaynakların sınırlı olduğunu ve restorasyon malzemelerinin fiyatlarının ciddi şekilde arttığını ifade etti.

sdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail hava saldırıları sırasında hasar gören, kısmen yıkılmış Berkuk Kalesi, 16 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde kültürel mirasın yıkımı, evlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmiş yaslı aileler arasında bile ayrı bir acı yaratmaya devam ediyor.

Münzir Ebu Asi, küçük kızı Kenzi’nin Büyük Ömer Camii’nin vurulduğunu duyunca hissettiği derin üzüntü nedeniyle onu teselli etmek zorunda kaldığını söyledi.

Ebu Asi, “Küçük kızım Kenzi çok üzüldü. Camiye saldırı haberini duyduğumuzda biz de şaşırdık; neden böyle bir şey yapıldı?” dedi.

Sözlerini sürdüren Ebu Asi, Paşa Sarayı’nın da bombalanmasının ardından artık kesin bir kanaate vardıklarını belirterek, “Bu işgalin, Filistin kimliğini yok etmek, her türlü Filistin eserini silmek istediği artık bizim için kesinleşti” ifadesini kullandı.


Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)
TT

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)

Etiyopya Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır’ı Afrika Boynuzu bölgesinde ‘Etiyopya’yı hedef alan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürütmekle’ ve ‘gerilimi artırmaya zemin hazırlamakla’ suçladı.

İki ülke arasında Mavi Nil üzerindeki Rönesans Barajı konusunda süren anlaşmazlığa atıfta bulunan bakanlık, açıklamasında Mısır’ın ‘Afrika Boynuzu’nda Etiyopya’yı merkeze alan, ancak onunla sınırlı olmayan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürüttüğünü’ savundu.

Bakanlık, Mısır’ın ‘diyaloğu reddettiğini ve gerilimi artırma niyetini açıkça ortaya koyan düşmanca söylemini yoğunlaştırdığını’ iddia etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’na ilişkin tek taraflı adımlarını reddettiğini yineleyerek, “Etiyopya’nın uygulamaları tüm Afrika kıtasının istikrarını tehdit eden ciddi bir tehlike oluşturuyor” dedi.

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da geçen ay yaptığı açıklamada, Etiyopya’nın baraj yönetiminde ‘tek taraflı ve kontrolsüz uygulamalarını’ sürdürdüğünü, bunun ‘havza ülkelerinin hak ve çıkarlarını tehdit eden ciddi riskler barındırdığını’ vurguladı.

Etiyopya, milyarlarca dolara mâl olan dev Rönesans Barajı’nın inşasına Nil Nehri üzerinde 2011 yılında başladı. Mısır ise projeyi, Afrika’nın en uzun nehrindeki tarihi su haklarını tehdit eden bir girişim olarak görüyor.

Afrika Birliği (AfB) arabuluculuğunda Mısır ile Etiyopya arasında yürütülen müzakereler Nisan 2021’de sonuçsuz kalmış; bunun üzerine Kahire, Addis Ababa’ya baskı uygulanması için konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne taşımıştı.


İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
TT

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)

Filistin merkezli Ma'an haber ajansının bildirdiğine göre, dün akşam (Çarşamba) Gazze Şeridi’nin güneyine düzenlenen İsrail hava saldırılarında 6 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Ajans, İsrail ordusunun Han Yunus kentinin batı bölgelerini en az dört füzeyle vurduğunu aktardı.

Filistinli sağlık kaynakları, “aralarında iki çocuğun da bulunduğu 6 kişinin İsrail bombardımanında yaşamını yitirdiğini” bildirdi.

Saldırının, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde bulunan bir çadırı hedef aldığı belirtilirken, gelişmenin İsrail ordusunun gün içinde Refah’ın güneyinde yaşanan çatışmalarda 5 askerinin yaralandığını duyurmasının ardından geldiği ifade edildi.