Mısır: 7. Uluslararası Fetva Konferansı’ndan ekoloji için fetva çağrısı

Kahire’de düzenlenen 7. Uluslararası Fetva Konferansı’nda çevreyi korumak üzere dini söylemin kullanılması çağrısında bulunuldu

Kahire’deki Daru’l İfta tarafından düzenlenen konferansın kapanış oturumundan bir kare (Mısır Daru’l İfta Kurumu)
Kahire’deki Daru’l İfta tarafından düzenlenen konferansın kapanış oturumundan bir kare (Mısır Daru’l İfta Kurumu)
TT

Mısır: 7. Uluslararası Fetva Konferansı’ndan ekoloji için fetva çağrısı

Kahire’deki Daru’l İfta tarafından düzenlenen konferansın kapanış oturumundan bir kare (Mısır Daru’l İfta Kurumu)
Kahire’deki Daru’l İfta tarafından düzenlenen konferansın kapanış oturumundan bir kare (Mısır Daru’l İfta Kurumu)

Mısır’da dini hizmetlerden sorumlu fetva kurumu Daru’l İfta “7. Uluslararası Konferansı” tamamlandı. Konferans’ta iklim değişikliğinin etkilerini sınırlamak üzere fetva verilmesi konusunda anlaşmaya varıldı. Toplantının katılımcıları, çevreyi korumak için dini söylemin kullanılması çağrısında bulundu. Kahire’de Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’nin himayesinde, İslam Hukuku kurumu Daru’l İfta tarafından düzenlenen ‘Fetva ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ başlıklı 7. Dünya Fetva Konferansı’nın faaliyetleri sona erdi.
Konferansın kapanış oturumunda, Kudüs ve Filistin Müftüsü Şeyh Muhammed Hüseyin “Fetva üzerinde anlaşma, 27. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Taraflar Konferansı’nın (COP27) Mısır’da düzenlenmesi için geri sayım yaptığımız bir zamanda sağlandı. COP27, iklim değişikliğiyle mücadele ve olumsuz etkilerine uyum sağlama çabalarını ve bu amaç için tüm tarafların insani çalışma ivmesini ve iradesini artırma fırsatı sunuyor” ifadelerini kullandı. Hüseyin fetva üzerindeki uzlaşının, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini sınırlamak üzere gerekli önlem ve tedbirleri alırken, iklim değişikliği risklerini azaltmayı amaçlayan yasa ve anlaşmalara bağlı kalınmasını gerektirdiğine dikkat çekti. Aynı şekilde, tehlikeli maddelerin ve atıkların dolaşımının yasaklanmasını, tehlikeli atıkların denizlere ve okyanuslara boşaltılmasının engellenmesini, avı yasak olan kuşların, vahşi hayvanların veya deniz canlılarının avlanmasının ve ele geçirilmesinin önlenmesini, kesilmeleri yasak olan bitkilerin kesilmesi ve zarar verilmesinin engellenmesini, nehirlerin ve denizlerin kıyılarınının hiçbir şekilde kirletilmemesini de içeriyor.
Kudüs Müftüsü’ne göre, anlaşma ayrıca çevreye herhangi bir zarar gelmemesi için gerekli önlemler alınmasını, gürültü kirliliğine karşı koruma sağlanmasını, su kalitesinin iyileştirilmesini, yeşilliği  ve çevrenin kalitesini artıracak şekilde ağaç dikilmesini, fosil yakıtların kullanımını azaltmaya yardımcı olan bireyler ve kuruluşlar tarafından yeni ve yenilenebilir enerji kullanımının sağlanmasını, okul müfredatları aracılığıyla çocuklara ve gençlere yönelik çevre eğitiminin verilmesini ve iklim değişikliğinin tehlikeleri ile mücadele ve çevreyi korumak üzere dini söylemin kullanılmasını gerektiriyor.
Mısır Baş Müftüsü Dr. Şevki Allam ise, konferans kapsamındaki çalışmaların sonunda, ortak hedefe somut ve gerçekçi sonuçlarla ulaşmak için tüm alanlarda sürdürülebilir ve kapsamlı kalkınma için kalıcı iş birliğine yönelik ihtiyacı vurguladı. Aynı zamanda, baskı ve ihlal konularının ciddiyetine dair kalıcı farkındalığın önemi, sürdürülebilir kalkınmada doğal kaynaklardan yararlanmada ve fetvalarla hayatı kısıtlama noktasında gelecek nesillerin haklarının dikkate alınması ihtiyacına da dikkat çekti.
Konferansın sonunda verilen tavsiyelerde, sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında kolektif çalışmanın her şeyden önce bir insanlık görevi olduğunun dikkate alınması gerektiği, zira böyle bir durumun farklı ırklardan, dillerden ve inançlardan tüm insanları bir araya getirdiği belirtildi. Konferansta ayrıca değişim çalışmaları, dini liderliklerin konuya yönelik hazırlanmasının yanı sıra dini liderlerin sürdürülebilir kalkınma hedeflerini dikkate alarak eğitilmeleri ve toplumdaki rolleri aracılığıyla kalkınma hedeflerini yaymaları ve bunları desteklemeye yönelik çalışmaların artması çağrısında bulunuldu.
Konferansın sonunda, Daru’l İfta, ilk aşama olarak özellikle İngilizce ve Fransızca konuşulan Batı ülkelerindeki Müslüman topluluklarla iletişim kurmak üzere ‘Fatwa Pro’ uygulamasını hizmete açtı. Dar’ul İfta’ya göre, söz konusu uygulama, fetva vermek de dahil olmak üzere bir dizi yasal hizmet sağlayarak fıkıh ve fetva konusunda bir merci olmayı hedefliyor. Fetvaların verilmesinde, dünya genelindeki Müslüman toplulukların bulundukları durumlar ve yaşadıkları koşullar, kolay ve basitleştirilmiş yöntemlerle göz önünde bulunduruyor. Fetvaları veren grupta, fetvanın çeşitli yönlerinde uzmanlaşmış çok sayıda müftü bulunuyor. Grup sıkıntılı durumlarda, doğru düşüncelere ulaşmak üzere zaman, mekan, koşullar ve gelenekleri dikkate alarak konuyu ele alıyor. Böyle bir yaklaşım, Müslümanların olumlu bir şekilde bütünleşmelerine yardımcı oluyor ve radikal ideolojilere karşı koruma sağlıyor.



Rusya, Trump’ı kızdıran füzeyle Ukrayna’yı vuruyor

İsrail ateşkese rağmen Lübnan'a saldırıları sürdürüyor ve geri çekilme taahhütlerini yerine getirmiyor (Reuters)
İsrail ateşkese rağmen Lübnan'a saldırıları sürdürüyor ve geri çekilme taahhütlerini yerine getirmiyor (Reuters)
TT

Rusya, Trump’ı kızdıran füzeyle Ukrayna’yı vuruyor

İsrail ateşkese rağmen Lübnan'a saldırıları sürdürüyor ve geri çekilme taahhütlerini yerine getirmiyor (Reuters)
İsrail ateşkese rağmen Lübnan'a saldırıları sürdürüyor ve geri çekilme taahhütlerini yerine getirmiyor (Reuters)

Lübnan'da Hizbullah'ın yeniden silahlanması, İsrail'in ülkeye operasyon düzenleme ihtimalini artırıyor.

İsrail ve Arap ülkelerinin istihbarat birimlerindeki yetkililer, kimliklerinin paylaşılmaması şartıyla Wall Street Journal'a (WSJ) konuştu. Hizbullah'ın ateşkes anlaşmasını ihlal ederek yeniden silahlandığını öne sürdüler.

Kaynaklar, İran destekli grubun yeniden roket, tanksavar füzesi ve topçu silahları stokladığını savunuyor. Bunların bir kısmının Lübnan limanlarından, diğerlerinin de Suriye üzerinden kaçak olarak alındığı iddia ediliyor. Örgütün bazı silahları kendi ürettiği de belirtiliyor.

Haberde, Hizbullah'ın silahlanma ve savaşçı devşirme faaliyetlerinin, İsrail'in ülkeye askeri operasyon düzenleme ihtimalini artırdığına dikkat çekiliyor. Lübnanlı yetkililerin, Arap ve Amerikan arabulucularla İsrail'le iletişime geçip, Tel Aviv yönetimine "sabırlı olma" çağrısında bulunduğu aktarılıyor. Ayrıca Beyrut yönetiminin, Tel Aviv'le istihbarat paylaşımını artırma taahhüdü verdiği ifade ediliyor.

İsrail'le Lübnan arasında bir yılı aşkın süredir süren çatışmaların ardından 27 Kasım 2024'te yürürlüğe giren ateşkese rağmen İsrail ordusu, Lübnan'ın güneyine neredeyse her gün saldırılar düzenliyor.

Haberde, ateşkesten bu yana İsrail ordusunun Hizbullah mevzilerine 1500'den fazla saldırı düzenlediği aktarılıyor. Ayrıca kara saldırıları sırasında sınır hattındaki beldelere giren İsrail ordusu, ateşkes anlaşmasındaki geri çekilme maddesine rağmen 5 noktada varlığını sürdürüyor.

Beyrut yönetimi, ABD ve İsrail'in de baskısıyla yıl sonuna kadar Hizbullah'ı silahsızlandırmayı hedefliyor. ABD'nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack, 20 Ekim'de X'ten yaptığı paylaşımda, "Beyrut yönetimi tereddüt etmeyi sürdürürse, İsrail tek taraflı harekete geçebilir ve bunun sonuçları çok ağır olabilir" ifadelerini kullanmıştı.

Öte yandan Hizbullah lideri Naim Kasım, 21 Ekim'deki açıklamasında, "Hizbullah'ın silah bırakmasının sorunu çözeceğini düşünen yanlış yapar" demişti. Kasım, İsrail'le savaş istemediklerini ve saldırılara yanıt vermediklerini de sözlerine eklemişti.

Lübnan Başbakanı Nevvaf Selam, mayıstaki açıklamasında ülkenin güneyindeki Hizbullah yapılanmasının yüzde 80'inin imha edildiğini söylemişti. Ancak WSJ'nin aktardığına göre Şii örgüt, güneydeki bazı banliyölerde ve Bekaa Vadisi'nde silahsızlandırma girişimlerine direnmeyi sürdürüyor.

Analizde, Hizbullah'ın Lübnan ordusuna karşı sayıca üstünlüğüne ve örgütün yüzbinlerce vatandaş tarafından desteklendiğine dikkat çekiliyor. Beyrut yönetiminin Hizbullah'ı siyasi olarak izole etmek istemediği, bunun ülkeyi tekrar iç savaşa sürükleyebileceğinden endişelendiği belirtiliyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, New Arab


İsrail’in Gazze Şeridi'ndeki ihlallerine ilişkin gizli ABD raporu

Gazze şehrinin kuzeyindeki es-Saftavi bölgesinde yıkılmış evlerin arasından yürüyen Filistinliler (DPA)
Gazze şehrinin kuzeyindeki es-Saftavi bölgesinde yıkılmış evlerin arasından yürüyen Filistinliler (DPA)
TT

İsrail’in Gazze Şeridi'ndeki ihlallerine ilişkin gizli ABD raporu

Gazze şehrinin kuzeyindeki es-Saftavi bölgesinde yıkılmış evlerin arasından yürüyen Filistinliler (DPA)
Gazze şehrinin kuzeyindeki es-Saftavi bölgesinde yıkılmış evlerin arasından yürüyen Filistinliler (DPA)

ABD Dışişleri Bakanlığı Teftiş Kurulu tarafından hazırlanan gizli bir rapor, İsrail askeri birliklerinin Gazze Şeridi'nde yüzlerce kez ABD insan hakları yasalarını ihlal ettiğini ortaya çıkardı. Bu, Trump yönetiminin Filistinlilerin Gazze Şeridi'nde maruz kaldıkları muameleyi ilk kez kabul ettiği bir gelişme oldu.

Washington Post gazetesi, İsrail'in eylemlerinin Leahy Yasası'nın kapsamına girdiğini bildirdi. Bu yasa, adını eski Demokrat senatör Patrick Leahy’den alan tarihi bir düzenlemedir ve ABD’den finansman alan yabancı askeri birliklerin, yargısız infaz, işkence veya diğer ağır insan hakları ihlalleri gibi eylemler gerçekleştirmeleri durumunda yaptırımlara tabi tutulmasını öngörür.

Gazete, isimlerinin yayımlanmasını istemeyen ABD’li yetkililere dayanarak, genel müfettişin raporunun sonuçlarının, İsrail’in eylemlerinden sorumlu tutulup tutulamayacağı konusunda şüpheler yarattığını aktardı. Bu şüphelerin nedeni, olayların birikmiş olması ve inceleme sürecinin, İsrail ordusunun çıkarlarını gözeten doğası; ayrıca sürecin ‘birkaç yıl’ sürebileceği ihtimali.

Teftiş Kurulu’nun internet sitesi üzerinden yapılan açıklamada şu ifade yer aldı: “Bu rapor, kamuya açık olmayan gizli bilgiler içermektedir.”

Rapor, İsrail ile Hamas’ın ateşkes ve İsrailli rehinelerin Filistinli mahkûmlar karşılığında serbest bırakılması konusunda anlaşmaya varmasından birkaç gün önce tamamlandı. Raporda, yaklaşık 70 bin Filistinlinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan iki yıllık savaş ele alınıyor.

Leahy Yasası’nın uygulanabilirliğine ilişkin bir sınama niteliği taşıyan değerlendirmede, Şubat 2024’te yardım kamyonlarının çevresinde toplanan 100’den fazla Filistinlinin öldürülmesi ve Nisan 2024’te İsrail’in düzenlediği bir saldırıda World Central Kitchen (WCK) yardım kuruluşundan yedi çalışanın hayatını kaybetmesi olaylarına dikkat çekildi. Ancak her iki saldırıda da ABD silahlarının kullanılıp kullanılmadığına dair ‘kesin bir sonuca’ varılamadığı açıklandı.

On milyarlarca dolar

ABD, İsrail'e her yıl en az 3,8 milyar dolarlık yardım sağlıyor; son yıllarda on milyarlarca dolar daha fazla yardım sağlayarak, İsrail'i dünyadaki en büyük ABD askeri yardımı alıcısı haline getirdi.

Rapor, Amerikan yardımı alan yabancı ordular tarafından işlenen insan hakları ihlallerinin incelenmesine ilişkin özel protokolün, üst düzey Amerikalı yetkilileri içerdiğini ve diğer ülkeler için yapılan incelemelere kıyasla daha uzun bir süreç öngördüğünü belirtiyor. Ayrıca, ardı ardına gelen Cumhuriyetçi ve Demokrat yönetimler tarafından özel olarak tasarlanan bürokratik bir mekanizmanın, insan hakları ihlalleriyle ilgili benzer iddialarla karşı karşıya kalan diğer ülkelere kıyasla İsrail’e avantaj sağladığına dikkat çekiyor.

Washington Post, eski Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Josh Paul’un şu sözlerini aktardı: “Normal inceleme sürecinde, bir yetkilinin itirazı yardımı durdurmak için yeterliyken, İsrail söz konusu olduğunda bir çalışma grubunun ‘ciddi bir insan hakları ihlali olup olmadığı konusunda fikir birliğine varması’ gerekiyor.”

Çalışma grubu, Kudüs'teki ABD Büyükelçiliği ve Dışişleri Bakanlığı Yakın Doğu İşleri Bürosu temsilcilerinden oluşuyor. Daha sonra İsrail hükümetine danışılıyor ve herhangi bir önlem alınıp alınmadığı soruluyor. Grup, bir birimin ağır insan hakları ihlali gerçekleştirdiğini tespit ederse, bu birimin ABD yardımlarına ‘uygunsuz’ olarak değerlendirilmesini önerebilir. Dışişleri Bakanı daha sonra uygunsuzluk kararını onaylamalıdır.

Biden yönetimi, 2022'de Batı Şeria'daki bir kontrol noktasında gözaltına alınan 78 yaşındaki ABD vatandaşı Ömer Esad'ın öldürülmesine karışan birim de dahil olmak üzere, ciddi insan hakları ihlalleriyle suçlanan İsrail birimlerine yardımı durdurmayı reddetmesi nedeniyle eleştirildi.

Trump yönetimi de İsrail ordusuna karşı benzer bir müdahale etmeme yaklaşımı benimsemişti, ancak önceki yönetimin ‘insan haklarını ABD dış politikasının merkezine koyma’ şeklindeki klişe ifadelerini tekrarlamamıştı.

Teftiş Kurulu şu anda Birleşmiş Milletler (BM) ve diğer yardım kuruluşu çalışanlarından, Hamas ve diğer silahlı gruplar tarafından yardımların çalınmasıyla ilgili ihlallerin kanıtlarını topluyor.


İsrail'in gece boyu Gazze'ye düzenlediği saldırılar kırılgan ateşkesi sınıyor

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'tan yükselen dumanlar, 30 Ekim 2025 (Reuters)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'tan yükselen dumanlar, 30 Ekim 2025 (Reuters)
TT

İsrail'in gece boyu Gazze'ye düzenlediği saldırılar kırılgan ateşkesi sınıyor

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'tan yükselen dumanlar, 30 Ekim 2025 (Reuters)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'tan yükselen dumanlar, 30 Ekim 2025 (Reuters)

Filistin resmi haber ajansı WAFA, İsrail ordusunun dün akşam Gazze Şeridi'ne üst üste üçüncü gün saldırı düzenleyerek iki kişiyi öldürdüğünü ve bu saldırının kırılgan ateşkes anlaşmasını yeni bir sınava tabi tuttuğunu bildirdi.

Şarku’l Avsat’ın WAFA’dan aktardığına göre, bir Filistinli İsrail hava saldırıları sonucu yaşamını yitirdi, bir diğeri ise İsrail güçleri tarafından vurularak öldürüldü.

sdfrgt
İsrail saldırısının ardından Gazze'den yükselen dumanlar, 29 Ekim 2025 (Reuters)

WAFA, üçüncü bir Filistinlinin ise önceki bir İsrail saldırısında aldığı yaralar nedeniyle hayatını kaybettiğini duyurdu.

Hamas'ın silahsızlandırılması ve İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilme takvimi gibi çetrefilli sorunları çözemeyen ABD'nin arabuluculuğunda sağlanan ateşkes, üç hafta önce yürürlüğe girmesinden bu yana ara sıra çıkan çatışmalarla sınandı.

cd
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde bulunan Nuseyrat'taki yerel bir pazardan alışveriş yapan Filistinliler, 28 Ekim 2025 (Reuters)

Geçtiğimiz salı ve çarşamba günü İsrail, askerlerinden birinin öldürülmesine, Gazze Şeridi’ndeki sağlık yetkililerinin 104 kişinin hayatını kaybettiğini söylediği bombardımanlarla yanıt verdi.