عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

İran'daki üniversitelerde Mahsa Emini protestoları sürüyor

Fotoğraf (AA)
Fotoğraf (AA)
TT
TT

İran'daki üniversitelerde Mahsa Emini protestoları sürüyor

Fotoğraf (AA)
Fotoğraf (AA)

İran'da, 22 yaşındaki Mahsa Emini'nin gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesi üzerine başlayan gösteriler bazı üniversitelerde devam ediyor.
Sosyal medyada yayınlanan görüntülere göre, başkent Tahran'daki Emir Kebir Teknoloji Üniversitesi'nde dersleri ve sınavları boykot eden öğrenciler, arkadaşlarının tutuklanmasını protesto ederek oturma eylemi yaptı. Öğrenciler, okuldan uzaklaştırmaların durdurulması ve gözaltındaki arkadaşlarının serbest bırakılması yönündeki talepleri yerine getirilene kadar oturma eylemini sürdüreceklerini ifade etti.
Protestolarını sürdüren başkentteki Allame Tebatebayi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi öğrencileri de "Uluslararası Kadına Yönelik Şiddete Karşı Mücadele Günü" dolayısıyla 25 Kasım – 10 Aralık tarihlerinde düzenlenen "16 Günlük Aktivizm Kampanyası" çerçevesinde "16 Turuncu Gün” münasebetiyle fakülteyi turuncu semboller ve yazılarla donattı.
İnsan Hakları Aktivistleri Haber Ajansı'nın (HRANA) yayınladığı görüntülerde ise İsfahan Teknoloji Üniversitesi'nde yüzlerce öğrencinin sloganlar atarak yürüyüş yaptığı görüldü.
İslami Kuruluşlar Öğrenci Birliği'nin Telegram hesabından yapılan paylaşımda, Bilim ve Kültür Üniversitesi öğrencilerinin, gösterilerin devam ettiği Kürdistan eyaleti halkıyla dayanışma için eylem yaptığı ve "göstericilerin öldürülmesini" kınadığı ifade edildi.
Elburz eyaletinin Kerec kentindeki Harezmi Üniversitesinde yürüyüş düzenleyen öğrenciler ise son günlerde eylemlere sahne olan Cevanrud ve Kürdistan'a destek vererek, "Cevanrud ve Kürdistan, İran'ın gözü ve nuru" sloganları attı.
Amol şehrindeki Yeni Teknolojiler Üniversitesi'nde ders ve sınavları boykot eden öğrencilerin disiplin kuruluna çağırıldığı aktarıldı.
Şehit Beheşti Üniversitesi öğrencileri ise Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı milis gücü Besic üyesi öğrencilerin fotoğraflarının yer aldığı "iftihar tablosuna", gösterilerde yaşamını yitirenler ile tutuklu arkadaşlarının isimlerini astı.

- İran'daki gösteriler
Tahran'da 13 Eylül'de "ahlak polisi" olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından "başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle" gözaltına alındıktan sonra fenalaşarak hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Mahsa Emini'nin, 16 Eylül'de yaşamını yitirmesi, ülke yönetimine karşı protestolara yol açmıştı.
Resmi kaynaklardan, olaylarda sivillerin ve güvenlik güçlerinin öldüğüne dair açıklamalar yapılıyor, ancak ölü sayısı hakkında net bilgi verilmiyor.
Norveç merkezli İran İnsan Hakları Örgütü ise 22 Kasım'da yaptığı açıklamada, gösterilerde 416 kişinin öldüğünü duyurmuştu.
İran medyasına yansıyan haberlere göre, gösteriler sırasında yaklaşık 60 güvenlik görevlisi yaşamını yitirdi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.