Türkiye ve Suriyeli muhalifler kara harekatına hazırlanıyorhttps://turkish.aawsat.com/home/article/4016936/t%C3%BCrkiye-ve-suriyeli-muhalifler-kara-harekat%C4%B1na-haz%C4%B1rlan%C4%B1yor
Türkiye ve Suriyeli muhalifler kara harekatına hazırlanıyor
Türkiye yanlısı gruplar, SDG’ye karşı kara operasyonuna hazırlanıyor
Suriye’nin kuzeyinde SDG’ye karşı yapılacak askeri operasyona hazırlık olarak Suriye Milli Ordusu’na verilen eğitim (Şarku’l Avsat)
Halep / Firas Kerem
TT
TT
Türkiye ve Suriyeli muhalifler kara harekatına hazırlanıyor
Suriye’nin kuzeyinde SDG’ye karşı yapılacak askeri operasyona hazırlık olarak Suriye Milli Ordusu’na verilen eğitim (Şarku’l Avsat)
Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) karşı yakın zamanda bir askeri operasyon başlatacağına dair açıklamaları sonrası Türkiye yanlısı Suriyeli muhalif gruplar, yaklaşan operasyona katılmak için hazırlıklarını sürdürdü.
Halep kırsalındaki aktivistler, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve Ankara destekli Suriye Milli Ordusu (SMO) tarafından yapılan yoğun kara bombardımanının ve Pençe - Kılıç Harekatı kapsamında seyrek hava saldırılarının ardından SDG’nin kontrolündeki bölgelerde şu anda ‘temkinli bir sükunetin’ hüküm sürdüğünü belirtti. Türkiye, 10 gündür Tel Rıfat, Minak, Münbiç şehri çevresi ve Ayn el-Arab’da (Kobani) SDG’ye ait onlarca alanı, tesisini ve askeri karargahı hedef aldı. Mevcut sükunete rağmen Türkiye destekli Suriye Millî Ordusu grupları, SDG kontrolündeki bölgelere yönelik Türkiye’nin askeri operasyonuna katılmak için savaş hazırlık planının bir parçası olarak, Tel Rıfat ve Ayn al-Arab sınırındaki hatlara çok sayıda savaşçı ve teçhizat nakletmeye devam ediyor.
Öte yandan Ankara’ya sadık Suriyeli muhalefet gruplarının bir komutanı, SMO gruplarının temsilcilerinin 29 Kasım’da Suriye-Türkiye sınırına yakın Cerablus şehrinde bir dizi Türk subay ile olağanüstü bir toplantı düzenlediğini söyledi. Söz konusu muhalefet komutanı, Rusya’nın SDG ile yürüttüğü müzakerelerin Türkiye’nin Kürt ağırlıklı bu güçleri Suriye’nin Türkiye sınırından 30 kilometre derinliğe çekme taleplerini karşılamaması durumunda, SDG’ye karşı yapılacak kara operasyonuyla ilgili askeri planları görüştüğünü dile getirdi. Komutan, TSK ve SMO gruplarının ortak kara bombardımanının, son birkaç gün içinde Maraanaz, Tel Rıfat, Minak, Şuraga, Kaştar, Münbiç ve Halep kırsalındaki Ayn el-Arab’a yakın bölgelerde SDG’nin yaklaşık 48 önemli askeri noktasını hedef aldığına dikkati çekti.
Şarku’l Avsat’ın yerel kaynaklardan edindiği bilgilere göre komşu İdlib vilayetinde, rejim güçlerinin Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusunda SDG’ye karşı yaklaşan operasyonundan yararlanarak askeri bir operasyon başlatacağından endişe duyuluyor. Bu korkular ortasında muhalif gruplar, Suriye’nin kuzeybatısındaki temas hattı boyunca askeri mevzilerini güçlendirmeye devam ediyor. İdlib’deki Fethu’l Mubin Operasyon Birimi’ndeki muhalif grupların lideri olan Ebu el-Zübeyr eş-Şami, “Türk kuvvetlerinin ve Milli Ordu güçlerinin Halep’in kuzey ve doğusundaki SDG mevzilerine karşı yakın zamanda askerî harekât başlatacağına dair haberler yayılıyor. Bu harekatın, Suriye’deki diğer cephelerde askeri yansımaları olabilir” dedi. Suriye rejim güçlerinin SDG ile birçok ortak noktada konuşlandığına dikkati çeken Şami, “Bu gelişmelere dayanarak İdlib cephelerinde rejim milislerinden gelecek her türlü tepkiye karşı hazırlık düzeyimizi yükselttik. Bu nedenle birden fazla eksen ve cephede işgal altındaki bölgelerimizi özgürleştirmeye yönelik çok sayıda taarruz planı hazırladık” dedi. Ebu el-Zübeyr eş-Şami, “İdlib’de ve Hama, Halep ve Lazkiye kırsalının büyük bir bölümünde faaliyet gösteren Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) başkanlığındaki Fethu’l Mubin Operasyon Birimi grupları, yaklaşan herhangi bir senaryoya hazır” dedi. Yetkili ayrıca, bu grupların Türkiye’nin SDG’ye karşı harekatı sırasında Suriye rejim güçlerinin herhangi bir askeri harekata başvurması halinde ‘güç dengesini alt üst edeceğine’ söz verdi.
Türkiye-Suriye normalleşmesi: Olasılık ve sürdürülebilirlikhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5042251-t%C3%BCrkiye-suriye-normalle%C5%9Fmesi-olas%C4%B1l%C4%B1k-ve-s%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilirlik
Türkiye-Suriye normalleşmesi: Olasılık ve sürdürülebilirlik
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ile Şam'daki Halk Sarayı'nda tokalaşırken, 11 Ekim 2010 (AP)
Ömer Önhon
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ile görüşme çağrılarını daha yüksek sesle dile getirmeye başladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Geçtiğimiz hafta Washington'da gerçekleşen NATO Liderler Zirvesi kapsamında düzenlenen basın toplantısında bir soru üzerine Esed'i Türkiye'de ya da üçüncü bir ülkede görüşmeye davet ettiğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ı Ankara ile Şam arasındaki gerilimin sona erdirilmesi için uygun atmosferi oluşturmakla görevlendirdi. Washington dönüşü uçakta açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD ve İran'ın bu olumlu gelişmeleri memnuniyetle karşılaması ve desteklemesi gerektiğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın daha önceki ‘Esed'siz Suriye’ politikasını terk ettiği ve Suriye'deki sorunları Esed ile birlikte çözmek istediği açık.
Suriye Devlet Başkanı Esed, Cumhurbaşkanı Erdoğan'la görüşmek için Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Suriye'nin kuzeyinden çekilmesini şart koşarken, Türkiye görüşmelerin önkoşulsuz olarak devam etmesi gerektiğini vurguluyor. Türk uzmanlara göre Türkiye, Suriye'nin kuzeyinde sonsuza kadar kalma niyetinde değil, ancak Erdoğan'ın ‘terör örgütü’ olarak tanımladığı grupların kontrolü altındaki bölgeden Türk topraklarının hedef alınmayacağına dair kendisine garantiler verilmesine ihtiyaç duyuyor.
Erdoğan'ın tekrarlanan çağrılarına Suriye'den verilen doğrudan yanıt bu kez Esed’den değil, Suriye Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı bir açıklamayla geldi. Bakanlık açıklamasında, iki ülkenin çıkarlarının çatışmaya ya da düşmanlığa değil, sağlıklı bir ilişkiye dayandığı ve Türkiye ile ilişkilerin normale ve 2011 öncesine dönmesine bağlı olduğu ifade edildi.
Açıklamada, şu ifadeler yer aldı:
Normalleşmeye yönelik her türlü girişim, arzu edilen sonuçlara ulaşılmasını amaçlayan sağlam temellere dayanmalı. Bunların başında da yasadışı güçlerin Suriye topraklarından çekilmesi ve sadece Suriye'nin değil, Türkiye'nin de güvenliğini tehdit eden terörist gruplarla mücadele edilmesi geliyor.
Bana göre bu açıklama normalleşme sürecinin başlamasına dair herhangi bir önkoşul dayatmaktan ziyade, süreç başladıktan sonra nelerin başarılması gerektiğinin ana hatlarını çiziyor.
Açıklamada ayrıca Şam’ın ‘Suriye-Türkiye ilişkilerinin düzeltilmesi için samimi çabalar bulunan kardeş ve dost ülkelere teşekkürleri ve takdirleri’ dile getirildi.
Türkiye ile Suriye arasındaki normalleşme sürecine Rusya arabuluculuk yapıyor ve henüz netleşmemiş olsa da Irak'ın da bir rolü olduğuna inanılıyor. Ancak normalleşmeyi mümkün ve sürdürülebilir kılmak için ele alınması gereken önemli meseleler var.
1- Suriye muhalefeti Suriye'nin kuzeybatısında kendi yönetimini kurdu ve varlığını sürdürebilmek için Türkiye'nin desteğine ihtiyaç duyuyor. Şam ile uzlaşma durumunda Türkiye'nin Suriye muhalefetini terk edeceği korkusu bu bölgelerde son zamanlarda protestoların düzenlenmesine neden oldu.
2- Başta köktendinci gruplar olmak üzere militanların ve Esed'in yönetimi altında yaşamayı reddeden Suriyelilerin gidebilecekleri tek bir yer var, o da Türkiye. Ancak Ankara'nın bir yandan Türkiye’deki Suriyelileri geri göndermeye çalışırken diğer yandan yeni Suriyeli grupları kabul etmesi büyük bir ikileme yol açacak.
3- ABD tarafından eğitilen ve donatılan Halk Koruma Birlikleri (YPG), bağımsız bir oluşum olarak kazanımlarını korumaya çalışıyor. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye sınırlarında ‘terör devleti kurulmasına’ izin vermeyeceğini vurguluyor.
4- Suriyeli mültecilerin geri dönüşü Türkiye'de önemli bir siyasi mesele haline geldi. Dolayısıyla Ankara, Suriyeli mültecileri ülkelerine geri göndermeye çalışıyor, ancak Şam bu konuda kendisiyle iş birliği yapmadığı sürece çabaları sınırlı kalacaktır.
Türkiye'deki muhalefet partileri, Erdoğan'ın ‘katil’ olarak nitelendirdiği ve onsuz bir Suriye için aktif çaba sarf ettiği Esed'le uzlaşmayı istemesini, ‘Suriye politikalarının başarısızlığının açık bir göstergesi’ olarak görüyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 1 Temmuz'daki kabine toplantısının ardından Suriye muhalefetine dış politikadaki gerilimi azaltmak için görüşmesi gereken herkesle görüşmekten kaçınmayacağı konusunda güvence verdi. Esed ile görüşebileceğini ve bunu yaparak Türkiye’nin (Suriye muhalefetine atıfla) kimsenin güvenine ihanet etmeyeceğini belirten Erdoğan, “Türkiye dostlarını terk eden bir ülke değildir” dedi. Türk yetkililer ayrıca Suriyeli muhalif grupların temsilcileriyle de bir araya gelerek onları ikna etmeye çalıştı.
Suriye’nin kuzeybatısında yaklaşık 5 milyon nüfusa sahip. Sadece Halep ve İdlib'den gelenler değil, aynı zamanda silahlı grupların üyeleri ve aileleri ile Humus, Hama, Şam/Doğu Guta ve Dera gibi diğer bölgelerden gelen ve 2017 yılında imzalanan ‘çatışmasızlık bölgesi’ oluşturulması anlaşmalarının ardından Esed yönetimi altında yaşamak istemedikleri için kuzeye göç eden kişiler de yaşıyor. Bu kişiler, Esed ile uzlaşmaya en azından mevcut koşullar altında niyetli değiller.
Suriye'nin kuzeyindeki el-Bab kentinde Türkiye karşıtı gösteriler sırasında bir Türk askeri aracını izleyen çocuklar, 1 Temmuz (AFP)
Tüm bu zorluklara rağmen, Türk ve Suriyeli yetkililerin, özellikle de istihbarat yetkililerinin, Erdoğan ve Esed arasında olası bir görüşmenin önünü açmak için Rusya'nın arabuluculuğunda bir araya geldikleri varsayılabilir.
Şam'daki iktidarını sürdürmeyi başaran, Arap Birliği (AL) üyeliğine geri dönen ve uluslararası ilişkilerinde bazı ilerlemeler kaydeden Esed, 2011 yılındaki ayaklanmaya yol açan politikalarını ve acımasız uygulamalarını değiştirmedi. Hatta muhalefeti reddetmeyi ve rejime entegre olmalarına karşı çıkmayı sürdürüyor. Aynı zamanda özgür ve kapsamlı seçimler yapılması ve en alt düzeyde bile olsa iktidar paylaşımı gerçekleşmesi imkansız olasılıklar olarak kalmaya devam ediyor.
Ayaklanmanın başlangıcında olduğundan çok daha kötü ekonomik koşullarla birleşen mevcut durum, silahlı çatışmaların yeniden başlaması ihtimalini her zaman diri tutuyor. Rusya ve Suriye'nin İdlib'deki hedefleri bombalamaya devam etmesi, Suriye muhalefetine ve yeni bir mülteci akını potansiyeli de dahil olmak üzere Türkiye'ye her türlü ek komplikasyonu hatırlatıyor.
Türkiye'deki muhalefet partileri, Erdoğan'ın ‘katil’ olarak nitelendirdiği ve onsuz bir Suriye için aktif çaba sarf ettiği Esed'le uzlaşmayı istemesini, ‘Suriye politikalarının başarısızlığının açık bir göstergesi’ olarak görüyor.
Türkiye'nin ana muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) lideri Özgür Özel, Esed ile görüşmek üzere yakında Şam'ı ziyaret etmeyi planlıyor. Ziyaretin amacının Ankara ile Şam arasında normalleşmeyi kolaylaştırmak olduğu belirtiliyor. Ancak Suriye tarafı henüz ziyareti teyit etmedi.
BMGK’nın 2015 yılında Rusya ve Suriye de dahil olmak üzere tüm taraflarca kabul edilen 2254 sayılı kararı, Suriye’de kapsamlı bir siyasi çözüm için en iyi seçenek olmaya devam ediyor.
Mülteciler ve geri dönenler konusunda sorunun başlıca kaynağı Suriye. Türkiye'deki ve başka yerlerdeki Suriyeliler ya da en azından bir kısmı, anavatanlarında uygun sosyal, ekonomik ve güvenlik koşullar oluşturulduğu takdirde geri döneceklerdir.
Suriye'nin bu konuda ciddi adımlar atması gerekiyor ve uluslararası toplumun yardımına ihtiyaç duyacağı açık. Ancak ülke kendi kaynaklarını da kullanmalı.
ABD’nin koruması altındaki YPG/PKK, Suriye'deki tüm petrol sahalarını kontrol ediyor. Bu sahalardan çıkardığı petrolü Esed rejimi, kökten dinci örgütler ve kuzeybatıdaki muhalefet de dâhil olmak üzere çeşitli alıcılara satarak faaliyetlerini finanse ediyor. Oysa bu kaynaklardan elde edilen ülke serveti, Suriye'nin yeniden inşası ve halkın evlerine dönmesini kolaylaştıracak koşulların yaratılması için kullanılmalı.
Suriye’deki kriz sadece Türkiye ve Suriye arasındaki bir mesele olmamakla birlikte bu krizi tamamen sona erdirmenin tek yolu kapsamlı bir çözümdür.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 2015 yılında Rusya ve Suriye de dahil olmak üzere tüm taraflarca kabul edilen 2254 sayılı kararı, Suriye’de kapsamlı bir siyasi çözüm için en iyi seçenek olmaya devam ediyor.
Tüm bunlar, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Suriye Devlet Başkanı Esed önümüzdeki haftalarda bir araya gelse bile, tüm karışık konuların çözülmesinin yıllar alacağını beklememiz gerektiğini gösteriyor.
*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.
