Sporcuları sevindiren haber: Kuru ve rahat tutan yeni nesil kumaş sayesinde aşırı terleme sorun olmaktan çıkıyor

Laboratuvar ter testleri (Araştırma Ekibi)
Laboratuvar ter testleri (Araştırma Ekibi)
TT

Sporcuları sevindiren haber: Kuru ve rahat tutan yeni nesil kumaş sayesinde aşırı terleme sorun olmaktan çıkıyor

Laboratuvar ter testleri (Araştırma Ekibi)
Laboratuvar ter testleri (Araştırma Ekibi)

Sporcuların zorlu bir antrenmandan sonra terleyen koltuk altı ve nemli kıyafetler kabusu artık sorun olmaktan çıkıyor.
ABD-Kanadalı spor giyim şirketi Lululemon, British Columbia Üniversitesi araştırmacıları ve ortakları, ulaştıkları sonuçları 23 Kasım 2022 tarihinde Materials dergisinde açıkladıktan sonra, sıcaklık ve efor düzeyi ne olursa olsun sizi sıcak, kuru ve rahat tutan yeni nesil bir kumaş geliştiriyor.
Çalışmanın başyazarı ve konfor artırıcı teknolojiler uzmanı Farzan Ghulamreza, çalışmayla bağlantılı olarak Columbia Üniversitesi web sitesinde yaptığı açıklamada, “Termofizyolojik konfora hitap edebilen ve deriden çevreye ısı ve nem alışverişi yoluyla termoregülasyonu sürdürebilen fonksiyonel bir malzeme yaratmak, uzun süredir aktif giyim şirketlerinin hedefi. Geçtiğimiz yıllarda spor giyim endüstrisinde, konforu artırmak için çok sayıda özelliğe sahip olan bu tür giysiyi geliştirmek için büyük ilerleme kaydedildi. Son araştırmamız, aktif giyimde insan konfor seviyelerini artıran bazı temel kumaş özelliklerini belirlemeyi amaçlamakta” dedi.
Gholamreza ve UBC'nin Malzeme ve Üretim Araştırmaları Enstitüsü'ndeki bir araştırmacı ekibi, Alberta Üniversitesi, Toronto Üniversitesi ve İsviçre Federal Malzeme Bilimi ve Teknolojisi Laboratuvarları'ndan araştırmacılarla birlikte doku sistemlerinin vücut ısısı ve nemi ile nasıl etkileşime girdiğini analiz etmenin daha iyi yollarını araştırıyor.
Sürdürülebilirlik ve akıllı üretim konusunda uzman makine mühendisliği Prof. Dr. Abbas Milani konuyla ilgili "Fiziksel olarak aktif bir kişi, termal dengeyi korumak için çevreye dağıtılması gereken ısı üretir ve ter ayrıca buharlaşma yoluyla cilt ısısını dağıtarak aşırı ısınmaya karşı korur. Isı ve nemin vücuttan atılamaması, sağlık ve performansı etkileyebilecek ısı stresine yol açabilir" açıklamasında bulundu.
Bu araştırmayı bir sonraki seviyeye taşımak için sıcak ter plakaları, silindirler ve termal aletler gibi test cihazları geliştirildi. İnsan giyim deneyleriyle karşılaştırıldığında, bu cihazlar tekstillerin termal fizyolojik konforunu hesaplarken zamandan ve paradan tasarruf sağlar çünkü iş insanlar üzerinde değil bir laboratuvarda yapılır. Araştırmacılar, kumaş ile kullanıcı arasındaki ısı ve nem transferini doğru bir şekilde ölçmek için bir dijital model geliştirmeyi başardılar. Bu formülasyon, kumaş özelliklerinin, çevresel koşulların ve fizyolojik belirteçlerin genel konfor seviyelerini artırmak adına birlikte nasıl çalıştığının daha iyi anlaşılması için bir temel sağlar.
Gholamreza “Terleme simülasyonu ile birleştirilen matematiksel modeller, modelin kumaşların ilk soğutma, sürekli soğutma, gecikmeli soğutma, nem emme ve kuruma süresi dahil olmak üzere konfor özelliklerini tahmin etmeye yardımcı olabileceğini gösterdi. Genel olarak, model, tekstil sistemlerinin orta ve yoğun fiziksel aktiviteler altında kullanıcıların konforunu nasıl koruyacağını tahmin etmek için yaygın olarak kullanılabilecek kullanışlı bir araç” dedi.



Akıllı telefonlardaki sistem, ayda 300 deprem tespit etti

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Akıllı telefonlardaki sistem, ayda 300 deprem tespit etti

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Bilim insanları, Android akıllı telefonları gerçek zamanlı deprem dedektörlerine dönüştüren yeni bir sistem geliştirerek büyük bir sarsıntıdan önce halkı daha hızlı uyarma potansiyeline sahip bir yol buldu.

Google, ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (US Geological Survey/USGS) ve diğer araştırmacıların geliştirdiği sistem, milyonlarca telefondan alınan verileri kullanarak bir depremden kaynaklanan en erken sarsıntı sinyallerini tespit ediyor.

Bir cihaz kümesi aynı yer hareketini kaydettiğinde, sistem bunu işaretleyerek yakın bölgelerdeki diğer cihazlara uyarı gönderiyor.

Science'ta yayımlanan çalışma, ağın ayda 300'den fazla deprem tespit ettiğini ortaya koydu. Uyarıların gönderildiği bölgelerde, daha sonra depremi hissettiğini bildiren kişilerin yüzde 85'i uyarıyı aldığını söyledi. Yüzde 36'sı sarsıntı başlamadan önce, yüzde 28'i sarsıntı sırasında ve yüzde 23'ü de sarsıntıdan sonra uyarı almış.

Çalışmada sistemin, geleneksel sismik sensörlerin yerini almasa da yoğun bilimsel ağlara sahip olmayan bölgelerde ölçeklenebilir, düşük maliyetli bir erken uyarı aracı sunabileceği belirtiliyor. Yazarlar bunun özellikle akıllı telefonların yaygın ancak sismometrelerin nadir bulunduğu, gelişmekte olan ülkeler için umut vaat ettiğini söylüyor.

Google yaptığı açıklamada, sistemin insanlara "uyarı vererek sarsıntı başlamadan önce birkaç değerli saniye" kazandırabileceğini ifade ediyor.

Bu saniyeler bir merdivenden inmek, tehlikeli nesnelerden uzaklaşmak ve korunmak için yeterli zamanı sağlayabilir.

Uyarılar, deprem sırasında daha yıkıcı olan S dalgalarından önce gelen ve hızlı hareket eden P dalgalarının saptanmasına dayanıyor. Yeterli sayıda telefon P-dalgalarını tespit ederse sistem, sarsıntıyı hissetmesine belki de birkaç saniye kalan kullanıcılara uyarılar gönderiyor. Bu saniyeler korunmak, bir ameliyatı durdurmak ya da kritik altyapıyı duraklatmak için yeterli olabilir.

2020'de çıkmaya başlayan Android Deprem Uyarı Sistemi halihazırda Birleşik Devletler, Japonya, Yunanistan, Türkiye ve Endonezya gibi çeşitli ülkelerde kullanılıyor. Doğrudan Android işletim sistemine yerleştirilen teknoloji, kullanıcıların ayrı bir uygulama indirmesini gerektirmiyor.

cdfgthy
Harita, Android'in deprem uyarı sisteminin aktif olduğu ülkeleri (açık yeşil) gösteriyor. Kırmızı ve sarı sırasıyla güçlü (MMI 5+) ve hafif (MMI 3-4) sarsıntıların yaşandığı alanlar. Gri noktalar uyarı verilmeyen algılamaları gösteriyor. Kaliforniya, Oregon ve Washington'daki uyarılar (koyu yeşil) ShakeAlert'ten geliyor (Google)

Araştırmacılar doğruluk oranı bilimsel sensörler kadar yüksek olmasa da akıllı telefonlardan gelen uyarıların en çok işe yaradığı yerlerin, telefon yoğunluğu ve güvenilir veri bağlantıları yüksek seviyedeki kentsel alanlar olduğunu tespit etti. 

Çalışma, MyShake uygulaması gibi daha önceki kitle kaynaklı deprem uygulamalarının üzerine inşa edilse de milyonlarca cihaza gömülü olması sisteme fayda sağlıyor.

Yazarlar, "Kitle kaynaklı sistemlerin giderek daha önemli hale geleceğine inanıyoruz" ifadelerini kullanıyor. 

Geleneksel sensörleri kişisel cihazlardan gelen verilerle birleştirerek daha dayanıklı, kapsayıcı erken uyarı sistemleri oluşturmak mümkün.

Independent Türkçe