عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Mısır ruble karşılığında buğdayla dolar baskısını hafifletebilecek mi?

Moskova, tedbiri Ankara ile birlikte uyguladıktan sonra Kahire ile ilgili prosedürü incelemeyi planlıyor.

Rusya, Tbiliskaia köyü yakınlarındaki buğday hasadı (Arşiv-AFP)
Rusya, Tbiliskaia köyü yakınlarındaki buğday hasadı (Arşiv-AFP)
TT
TT

Mısır ruble karşılığında buğdayla dolar baskısını hafifletebilecek mi?

Rusya, Tbiliskaia köyü yakınlarındaki buğday hasadı (Arşiv-AFP)
Rusya, Tbiliskaia köyü yakınlarındaki buğday hasadı (Arşiv-AFP)

Rusya üzerindeki ekonomik baskının artmasının ardından Rusya Merkez Bankası, uzmanların iki ülke arasındaki ithalat ve ihracat sürecinde "olumlu" bulduğu Mısır poundu (bir pound 2,2 Rus rublesi) dahil olmak üzere yeni para birimlerini sepetine dahil etme eğiliminde.
Moskova'dan gelen yeni açıklamalar, özellikle Mısır'ın dünyanın en büyük ithalatçılarından biri olduğu ve Rusya'nın büyük miktarlarda ihraç ettiği buğdayla ilgili olarak Mısır Poundu (Mısır Lirası) ve ruble ile işlem yapma eğilimini güçlendirdi.
Şarku'l Avsat'a konuşan ekonomistler, Mısır'ın buğday ithalatını ruble üzerinden gerçekleştirmesinin, Mısır Merkez Bankası'nın dövizi serbestleştirme kararları nedeniyle geçtiğimiz haftalarda tarihi yükselişe geçen (ABD doları 29,8 Mısır cüneyhine yükseldi) "ABD doları üzerindeki baskıyı azaltacağına" inanıyor. Mısır, dünya genelindeki ülkeler arasında Rus buğdayı ithalatında en büyük paya sahip.  Mısır, Kamu Seferberlik ve İstatistik Merkezi Ajansı tarafından geçtiğimiz mart ayında yayınlanan resmi verilere göre yıllık toplam ihtiyacının yüzde 69,4'ünü Rus buğdayından karşılıyor.
Rusya Başbakan Yardımcısı Victoria Abramchenko, Russia Today’de pazar günü yer alan açıklamalarında, ülkesinin henüz yerel para biriminde uluslararası anlaşmalara geçmediğini, ancak Mısır ile ticari faaliyetlerin ruble ile yürütülmesini incelediğini dile getirdi. Abramchenko, “Geçtiğimiz aralık ayında Türkiye'ye tahıl tedarik etme deneyiminin başarısından sonra Rusya Merkez Bankası’nın, Mısır da dahil olmak üzere para birimleri listelenen dokuz ülke ile bu uygulamayı genişletme mekanizmasını incelediğini” belirtti.
Ayn Şems Üniversitesi Ekonomi Profesörü Dr. Yumna el-Hamaki, Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, Rusya Merkez Bankası’nın adımını takdir ettiğini ve beklenen bir ekonomik atılım olduğunu söyledi.
Hamaki, “Mısır ile Rusya arasındaki ticaret hacminin yaklaşık 5 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor ki bunun, iki ülkenin büyüklüğü ve iş birliği fırsatlarıyla karşılaştırıldığında yetersiz bir rakam olduğunu görüyorum. Rusya Merkez Bankası'nın kararı, Mısır için özel önemine rağmen buğday sistemine sadece iyi şeyler getirmekle kalmayacak, aynı zamanda daha az hayati olmayan diğer alanları da içeren ekonomik iş birliğine kapı aralayacak. Rus rublesi cinsinden buğday ithal etmek, Mısır'a döviz sağlayarak nakit rezerv krizini çözer” değerlendirmesinde bulundu.
Hamaki, Mısır ve Rusya arasındaki ekonomik ilişkilerin eşit anlaşmalar politikası yoluyla derinleştirilmesinin, Rusya Merkez Bankası’nda Mısır para birimini benimsemenin en önemli sonuçlarından biri olacağını düşünüyor. Hamaki, ayrıca “İki ülke arasındaki ticaret, Rusya'nın Mısır mahsullerinden ihtiyaç duyduğu gıda maddelerini içerecek şekilde buğdayın ötesine geçebilir. Öte yandan Mısır'ın Rusya'nın kimya endüstrileri, uçak, madencilik ve diğer alanlarda başardıklarına ihtiyacı var” dedi.
Ruble karşılığında buğday ithal edilmesi teklifi yeni değil, daha önce 2015 yılında Mısır tarafından dile getirildi. Dönemin Sanayi Bakanı Munir Fahri Abdunnur'un Rus haber ajansı TASS’a yaptığı açıklamalara göre, gerçekten de Mısır, buğday tedarik etmek için dolar yerine ruble cinsinden kredi almayı planlamış, ancak herhangi bir neden açıklanmaksızın plan askıya alınmıştı.
Öte yandan Mısır Ekonomik ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Direktörü Dr. Mustafa Ebu Zeyd, Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada “Mısır'ın Rus buğdayı ithalatında Mısır pounduna güvenmesi tüm Mısır ekonomisine gölge düşürür. Dolara bağımlılığın azaltılması, küresel ekonomik kriz sona erene kadar Mısır'ın stratejik buğday ihtiyacını güvence altına alacak olan sorunsuz bir buğday ithalatı akışı sağlayacaktır. Sadece bu da değil, Mısır para birimini benimseme adımı, özellikle Rusya-Ukrayna savaşının dayattığı ekonomik yaptırımlardan muzdarip olması ışığında, Rusya'ya Mısır ihracatına bağımlılığı artırmaya teşvik edecek olan ticaret alışverişini derinleştirecektir” ifadelerini kullandı.
Krizin bu ekonomik çözümleri ürettiği doğrudur, ancak ekonomist olan Dr. Mustafa Bedra, 1970’li yılların ortalarından önce yürürlükte olan bir sisteme geri döndüğümüzü düşünüyor. Bedra Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, “ABD dolarının küresel para birimi olarak kabul edilmesinden önce, özellikle petrol fiyatlarının belirlenmesinde ülkeler arasında yapılan tüm alışverişler, (mali hesap mutabakatı) olarak bilinen yöntemle, her ülke için yerel para biriminde gerçekleştiriliyordu. Örneğin Mısır nasıl Rus buğdayına bel bağlıyorsa, Rusya da Mısır turizm sektörü için en önemli ülkelerden biri. Mali hesap mutabakat sistemi takip edilerek iki ülke arasındaki işlemler değişim değeri belirlenip mali değere dönüştürülerek sorunsuz bir şekilde yürütülüyor” şeklinde konuştu.
Ancak Bedra, ruble karşılığında buğday kararının başarısının, Rus ve Mısır merkez bankaları arasında henüz açıklanmayan tanıma mekanizmalarına bağlı olduğuna işaret etti.
Yakın gelecekte Mısır ve Rusya'yı bir araya getirebilecek ileriye dönük ekonomik ilişkilere dikkat çeken Mısırlı Ekonomist, “Yerel para birimine dayalı ticari takas sisteminin etkinleştirilmesi durumunda bu hareket sadece Mısır için en önemli stratejik emtia olan buğdayı gölgede bırakmayacak, Mısır ile Rusya arasındaki en büyük nükleer projeyi (Dabaa tesisi) ve Süveyş Kanalı ekonomik bölgesini ve bir serbest ticaret anlaşması imzalama ve Rusya'ya bir alan tahsis etme olasılığını da içerecek” değerlendirmesinde bulundu.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.

ARAP DÜNYASI

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir

ARAP DÜNYASI

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.