Güney Afrika, Hindistan'a yüzü aşkın çita yolluyor

İkinci parti çitaların bu yıl şubatta uçakla gönderilmesi bekleniyor

(Denis Farrell/AP)
(Denis Farrell/AP)
TT

Güney Afrika, Hindistan'a yüzü aşkın çita yolluyor

(Denis Farrell/AP)
(Denis Farrell/AP)

Güney Afrika, ülkenin Çevre Bakanlığı'nın aktardığına göre gelecek 10 yıl boyunca Hindistan'a 100'den fazla çita göndermek üzere Güney Asya ülkesiyle anlaşmaya vardı.
Bu büyük kedi cinsi, son çitaların bölgedeki soyu tükenene kadar avlanmasıyla 70 yıldan uzun süre önce Güney Asya ülkesinden kaybolmuştu.
Kara hayvanlarının bu en hızlısı, GPS cihazlı tasmalar takılı 8 Afrika çitasının merkez eyaletlerden Madya Pradeş'teki Kuno Ulusal Parkı'na salıverilmesiyle geçen yıl Hindistan'a geri dönmüştü. Yeni Delhi'nin 320 km güneyinde bulunan bu yaban hayatı koruma alanı, bol miktarda avı ve otlakları için seçilmişti.
Güney Afrika Çevre Bakanlığı yaptığı açıklamada, "12 çitadan oluşan ilk partinin Şubat 2023'te Güney Afrika'dan Hindistan'a uçakla gönderilmesi planlanıyor" diye belirtti. Bu büyük kediler Namibya'dan getirilenlere katılacak.
Bakanlık, "Plan, gelecek 8-10 yıl içinde yılda 12 çitanın daha yerini değiştirmek" diye ekledi.
The Independent'ta yer alan habere göre, Güney Afrika'dan çitaları getirmekle görevli Hintli ekibin 13 Ocak'ta ayrılması planlanmıştı ama yetkililerin, gecikmenin nedenini belirtmeden The Independent'a önceden aktardığı üzere ekip yola çıkmadı.
Kuno Ulusal Parkı'nın orman bölge sorumlusu Prakash Verma, "Birden fazla nedenden dolayı, bu ay Kuno'ya daha fazla çita getirmekte bir gecikme yaşıyoruz fakat transferin bu ayın sonunda veya şubatın başında tamamlanmasını umuyoruz" demişti.
4 ay önce Hindistan Başbakanı Narendra Modi tartışmalı yer değiştirme projesi kapsamında, 72. doğum gününü kutlamak için içerisinde Namibya çitaları bulunan kafesleri açıp çitaları Kuno'da etrafı çevrili, korunan ve gözetlenen bir alana salmıştı.
Yaşları ikiyle 5 buçuk arasında değişen yetişkin çitalar, üçü erkek ve 5'i dişi olmak üzere 8 taneydi. Nambiyalı vahşi kediler, merkez eyalet Madya Pradeş'teki yeni evlerine alışmalarını sağlamak için inşa edilen bu dar alanda dolaşırken görülmüştü.
The Independent'a konuşan Verma, artık Hindistan'daki yuvalarında olan çitaların Hindistan'ın havasına ve mevcut farklı av kaynaklarına başarıyla adapte olduğunu söyledi.
Projeyi izleyen yetkililer, çitanın en sevdiği avlar arasında benekli geyik, sambar geyiği, yaban domuzu, tavus kuşu, tavşan ve Asya antilopu (Nilgai) olduğunu belirtiyor.

Ajanslardan da yararlanılmıştır



Gökbilimciler Satürn'e çarpan nesneyi tanımlamak için yardım istiyor

Fotoğraf: NASA
Fotoğraf: NASA
TT

Gökbilimciler Satürn'e çarpan nesneyi tanımlamak için yardım istiyor

Fotoğraf: NASA
Fotoğraf: NASA

Gökbilimciler cumartesi günü Satürn'e çarpmış olabilecek gizemli bir cismin tanımlanması için yardım çağrısı yaparken bu, bir uzay cisminin gaz devine çarptığının kaydedildiği ilk örnek olabilir.

Araştırmalara göre Satürn'e ortalama her 3 bin 125 yılda bir büyük (çapı 1 kilometreden fazla) cisimler çarpıyor.

Veriler her yıl 7-8 küçük uzay taşının gezegene çarptığını gösterse de gökbilimciler bugüne kadar hiçbirini tespit edemedi.

Kozmik çarpışmalar, kayalık gezegenlerde kraterler bıraksa da Jüpiter ve Satürn gibi gaz devlerinde bu tür izlere rastlanmaz.

Ancak NASA çalışanı ve amatör gökbilimci Mario Rana'nın çektiği yeni bir görüntü, ilk kez Satürn'e bir uzay cisminin çarptığı gösteriyor gibi duruyor.

Gaz devlerinin dış katmanları hidrojen ve helyumdan oluştuğu için asteroit ya da kuyrukluyıldız çarpmaları hızla kaybolabiliyor.

Rana, Jüpiter ve Satürn'ün görüntülerini bilgisayar yazılımıyla analiz eden DeTeCt projesinde çalışıyor. Gökbilimcinin geçen cumartesi günü çektiği Satürn videolarında, görüntülerin sol tarafındaki soluk bir parıltı bir çarpma olayı gibi duruyor.

Profesyonel ve amatör gökbilimcilerden oluşan bir konsorsiyum olan Gezegensel Sanal Gözlemevi ve Laboratuvarı (Planetary Virtual Observatory and Laboratory/PVOL), alanın uzmanlarını Satürn'e olası çarpma olayını doğrulamaya ya da çürütmeye çağırıyor.

PVOL yaptığı açıklamada "Marc Delcroix, Mario Rana tarafından elde edilen bir video gözlemindeki birkaç karede yakalanan, Satürn'deki potansiyel bir çarpışmayı bildiriyor. Potansiyel çarpma çok zayıf ve doğrulanmamış" ifadelerini kullanıyor.

Çok kısa süreli çarpma parlaması Satürn'de 5 Temmuz 2025'te, evrensel saate göre 09.00'la 09.15 arasında meydana geldi. Satürn'ün o zaman diliminde çekilmiş diğer videolarını elde etmek çok önemli.

frgtyh
Satürn'e çarpması muhtemel asteroid veya kuyrukluyıldızı gösteren görüntüler (Mario Rana/PVOL)

PVOL bu zaman diliminde gözlem yapmış olabilecek gökbilimcileri de Delcroix'yla e-posta yoluyla ([email protected]) iletişime geçmeye ve ellerindeki verileri paylaşmaya çağırıyor.

Leicester Üniversitesi'nde gezegen bilimi alanında öğretim üyesi olan Leigh N. Fletcher da amatör uzay gözlemcilerine, çarpışmayla ilgili ellerinde olabilecek videoları paylaşmaları çağrısında bulunuyor.

Dr. Fletcher, BlueSky'da şöyle yazıyor:

Marc Delcroix ve ekibinin hafta sonu yaptığı çağrıyı yineliyorum: Ekip, Satürn'e 5 Temmuz'da evrensel saate göre 09.00'dan 09.15'e kadarki olası bir çarpışmayı doğrulamak/çürütmek istiyor. Amatör gözlemcilerin o saatte çektiği videolar, işin anahtarı olabilir.

Independent Türkçe