Sky News: Ukrayna topraklarının yüzde 40’ına mayın yerleştirildihttps://turkish.aawsat.com/home/article/4125946/sky-news-ukrayna-topraklar%C4%B1n%C4%B1n-y%C3%BCzde-40%E2%80%99%C4%B1na-may%C4%B1n-yerle%C5%9Ftirildi
Sky News: Ukrayna topraklarının yüzde 40’ına mayın yerleştirildi
Ukraynalı uzmanlar, Kasım 2022’de Herson’a giden ana yolda patlamamış mühimmat ve mayınları arıyor (Reuters)
Ukrayna’da geçtiğimiz yıl savaşın patlak vermesinden bu yana, ülke genelinde çok sayıda mayın ve bubi tuzağı yerleştirildi.
Bu durum, siviller için savaş bittikten sonra da uzun süre devam edecek olan ölümcül bir tehdit oluşturuyor.
Şarku’l Avsat’ın Sky News’ten aktardığı analize göre, Ukraynalı askerler, Rus güçlerinin çekildiği bölgelerden patlamaya hazır anti-tank patlayıcılarının yanı sıra mayınlar ve bubi tuzakları buluyor.
Bu nedenle Rusya’dan yeni kurtarılan bölgeler, son Rus kuvvetlerinin çekilmesinden çok sonra bile tehlikeli olmaya devam edebilir.
Bir tahmine göre, ülkenin yüzde 40’ından fazlasına mayın yerleştirildiği için Ukrayna’nın şu anda dünyanın en fazla sayıda mayının yerleştirildiği ülkesi olduğuna inanılıyor.
Maden Danışma Grubu’ndan (MAG) Kateryna Templeton, Sky News’e yaptığı açıklamada şunları söyledi;
“Ülkedeki mayın kirliliği çok büyük. Suriye veya Afganistan ile kıyaslanamaz bile diyebilirim. Gerçekten çok büyük.”
Uluslararası hukuk, özellikle insanları hedef almak için tasarlanmış olanlar olmak üzere çeşitli mayınların kullanımını yasaklıyor ve kısıtlıyor.
Rus kuvvetleri, İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) tarafından Ukrayna’nın doğusundaki Harkov bölgesinde yasaklanmış anti-personel mayınları kullanmakla suçlanıyor.
Ukrayna’da, bazıları daha önce hiç çatışmada görülmemiş olanlar da dahil olmak üzere geniş bir mayın yelpazesi yerleştirildi.
Templeton gazeteye yaptığı açıklamaya şu ifadelerle devam etti:
“Tanksavar mayınları, anti-personel mayınları, bubi tuzakları göreceksiniz, çok sayıda patlamamış mühimmat göreceksiniz, misket bombası göreceksiniz. Aklınıza gelebilecek her şeyi Ukrayna’da göreceksiniz.”
HRW’ye göre, Ukrayna’daki kara mayınlarının bir kısmının tarihi Şubat 2022’ye kadar uzanıyor.
Donetsk ve Luhansk’taki Rus destekli güçler, bir kısmını 2014 ve 2015’te kullandı ve sonraki yıllarda da aralıklı olarak bunları kullanmaya devam etti.
MAG verilerine göre, 2014 ile 2020 arasındaki altı yılda Ukrayna’da mayın kaynaklı bin 190 can kaybı meydana geldi.
24 Şubat 2022 ile 10 Ocak 2023 arasında, mayın kaynaklı en az 611 ölüm meydana geldi.
Böyle bir patlamalardan birinin ardından, uzuvlarını kaybetmiş iki Ukraynalı askere İngiltere’de yapılan modern biyonik silahlar takıldı.
Mayınlar, doğrudan yaralanma ve ölüme neden olmasının yanı sıra, tarım arazilerini de olumsuz etkileyerek yıllarca kullanılmaz hale getirebilir.
Pek çok rapora göre, Ukrayna’daki tarımsal üretim, tarlalar ve kırsal yollarda mayın kullanımından ciddi şekilde etkilenmiş durumda.
Uzmanlara göre, tarım arazilerinin bu mayınlardan temizlenmesi birkaç yıl sürecek.
MAG, mayınlı alanların neden olduğu ve yıllarca sürebilecek felaket risklerinden kaçınmak için Ukrayna’ya uzmanlarından oluşan bir heyet gönderdiğini belirtti.
Ukraynalılar, MAG uzmanları tarafından mayınlı bölgelerin nasıl temizleneceği konusunda eğitilecek.
Sudan'daki İslamcılar, Dışişleri Bakanlığı'nın ‘dengeli’ tutumunun aksine İran ile ‘direniş bayrağını’ yükseltiyorhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5154627-sudandaki-i%CC%87slamc%C4%B1lar-d%C4%B1%C5%9Fi%C5%9Fleri-bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1n%C4%B1n-%E2%80%98dengeli%E2%80%99-tutumunun-aksine-i%CC%87ran
Sudan'daki İslamcılar, Dışişleri Bakanlığı'nın ‘dengeli’ tutumunun aksine İran ile ‘direniş bayrağını’ yükseltiyor
Sudan İslami Hareketi Genel Sekreteri Ali Ahmed Karti (Facebook)
Sudan'daki ordu yanlısı ittifakın İsrail ve İran arasındaki savaşa ilişkin tutumu ‘sessiz ve gürültülü’ arasında değişti. Dışişleri Bakanlığı kısa bir tepki göstererek, saldırıyı uluslararası barış ve güvenliğe yönelik bir tehdit olarak tanımladı ve derhal durdurulması için acil önlemler alınması çağrısında bulundu. Bu, bazılarının ‘dengeli’ olarak nitelendirdiği diplomatik bir tutumdu.
Ancak Müslüman Kardeşler'in Sudan kolu olan İslami Hareket, İran'a koşulsuz desteğini ilan etti ve İsrail'i caydırmak için ‘direniş bayrağını yükseltme’ ve ‘İslami bir cephe’ kurma çağrısında bulundu.
Genel Sekreter Ali Ahmed Karti tarafından imzalanan resmî açıklamaya göre İslami Hareket, İsrail karşısında İran'a koşulsuz desteğini ilan etti ve İslam dünyasındaki İslami hareketleri ‘sessizliklerini bozmaya, seslerini yükseltmeye ve tabanlarını bu Siyonist zorbalığa karşı birleşmek üzere harekete geçirmeye’ çağırdı.
‘Direniş bayrağını yükseltme’ ve ‘birleşik bir İslami cephe’ oluşturma çağrısında bulunan Karti, “Siyonist varlık sadece güç dilinden anlar ve onun projesi ancak ulusun birliği ve sadık evlatlarının silahlarıyla yenilgiye uğratılacaktır” dedi.
Bera bin Malik Tugayları Komutanı el-Misbah Talha, Sudan Ordusu Komutan Yardımcısı Yaser el-Ata'nın yanında duruyor. (Facebook)
İslamcı aktivistler, başta Hızlı Destek Kuvvetleri'ne (HDK) karşı savaşta ordunun yanında savaşan Bera bin Malik Tugayları Komutanı el-Misbah Talha olmak üzere bu çağrıya hızla yanıt vererek İran'ın yanında savaşmaya hazır olduklarını duyurdular.
Sudan Dışişleri Bakanlığı yaptığı kısa açıklamada, İran'a yönelik saldırıyı uluslararası barış ve güvenliğe yönelik ciddi bir tehdit olarak kınadı ve Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'ni İsrail saldırganlığını derhal durdurmak için acil önlemler almaya çağırdı. Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan başkanlığındaki Egemenlik Konseyi ise alışılmadık bir şekilde sessiz kaldı.
Bu tutumlar, orduya sadık aktivistler, savaşın durdurulmasını savunanlar ve HDK destekçileri arasında bir tartışmaya yol açtı. Bazıları Dışişleri Bakanlığı'nın tutumunu ‘dengeli’ olarak nitelendirirken diğerleri ise İslami Hareket'in tutumunu bir ‘cihat’ ilanı olarak tanımladı.
Eski Devlet Başkanı Ömer el-Beşir, devrilmesinin ardından yargılandığı duruşma sırasında (Facebook)
Aktivist Dr. Azzam Abdullah, Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasının ‘nispeten keskin olsa da dengeli’ olduğunu söyledi. Abdullah, “Yetkili ben olsaydım, sessiz kalır ve iç meselelerimle ilgilenirdim. Şayet bir açıklama yapmak zorunda kalsaydım, kendimi kınama ve itidal çağrısıyla sınırlardım” ifadelerini kullandı.
Dr. Abdullah, İhvan ve cihatçı örgütlerin tutumlarının ülkedeki durum üzerindeki etkisi konusunda uyarıda bulunarak, “Bera bin Malik Tugayları Komutanı’nın tutumu Sudan'ın aleyhine olacak” dedi.
Sosyal medya fenomeni Muhammed Halife, İslamcıların ve Bera bin Malik Tugayları Komutanı’nın tutumunu ve ‘İran'a tam destek beyanlarını’ eleştirdi.
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, ülkeyi ziyaret eden İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen'i kabul etti. (Arşiv - SUNA)
Sudanlı İslamcılarla İran arasındaki ilişkiler, 1970’li yılların sonlarında gerçekleşen İran Devrimi’ne kadar uzanır. Her ne kadar iki İslami oluşum arasında itikadi farklılıklar bulunsa da, 1989 Haziran’ında İslamcıların bir darbeyle iktidara gelmesinden sonra bu ilişki bir ‘ittifaka’ dönüşmüştür. Bu dönemde İran, Ömer Hasan el-Beşir başkanlığındaki İslamcı rejime siyasi ve askerî destek sağlamıştır.
Söz konusu ilişki zamanla güvenlik, silahlanma ve askerî iş birliğine evrildi. Bu çerçevede İran, savunma sanayisini Sudan’a aktardı. Başkent Hartum’da, 1990’ların ortalarında kurulan Yermuk Savunma Sanayi Kompleksi bu iş birliğinin zirvesini temsil eder. O dönemde, bu fabrikanın İranlı uzmanlar tarafından yönetildiği ileri sürüldü. Yermuk Savunma Sanayi Kompleksi, uzun süre gizli tutulmuş, ancak Ekim 2012’de İsrail Hava Kuvvetleri’nin gerçekleştirdiği saldırıyla tahrip edilmesinin ardından varlığı kamuoyuna yansımıştır.
Güvenlik alanındaki iş birliği kapsamında, İran’ın Sudan istihbarat teşkilatının kurulmasında önemli rol oynadığı belirtilmiştir. O dönemki raporlara göre, teşkilat mensubu subay ve görevliler, İran güvenlik birimleri ve Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) tarafından eğitilmiştir. Bu yapıya o dönemde birçok ‘vahşet’ ve geniş çaplı insan hakları ihlalleri atfedilmiştir.
Hem Hartum hem de Tahran’a yönelik bölgesel ve uluslararası muhalif tutumlar ile üzerlerine uygulanan boykot, her iki tarafı da 1990’larda basının ‘Sürgünler İttifakı’ olarak adlandırdığı bir birlikteliğe yöneltti. Bu ittifak, uluslararası terörü desteklemekle suçlandı. Sonrasında iki ülke arasındaki ilişkiler daha da derinleşti ve Hartum, İran’ın açık desteğiyle radikal İslamcı örgütlerin merkezi hâline geldi.
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Şubat 2020'de Uganda'da bir araya geldi. (Facebook)
O dönemde İsrail basınında yer alan haberlere göre Hartum yönetimi, İran silahlarını Hamas’a ulaştırıyordu. Bu nedenle Tel Aviv, Hartum’u azılı bir düşman olarak sınıflandırdı. İsrail savaş uçakları 2009 yılında Gazze Şeridi’ne silah sevkiyatı yapıldığı gerekçesiyle Sudan’ın doğusunda bazı araç ve şahısları hedef aldı. Bu olay, Yermuk Savunma Sanayi Kompleksi’nin imhasından önce yaşanmıştı.
İki ülke arasındaki ilişkiler güçlü ve sağlam biçimde sürüyordu. Bu durum, Ocak 2016’da Ömer el-Beşir’in, herhangi bir ön işaret vermeden ve aniden Şiî mezhebinin yayılması iddiasıyla bu ilişkiyi kesmesine kadar devam etti. Oysa hakikatte, bazı Sünni İslamcılar Şiîliğe geçmiş olsalar da İslamî Hareket’e olan sadakatlerini korumaktaydılar.
Sudan, İran ve İsrail arasındaki ilişkiler çok daha karmaşık bir hâl aldı. Burhan, Şubat 2020’de Uganda’da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşerek İsrailli bir yetkiliyle görüşen ilk Sudanlı lider oldu. Bu görüşmenin ardından Sudan, İbrahim Anlaşmalarını imzaladı ve İsrail’i boykot yasasını yürürlükten kaldırdı.
İran ile ilişkiler ise kesintisiz olarak kopuk kaldı. Ta ki, Ekim 2021’deki darbeyle ülke yönetimini tek başına ele alan Burhan’ın, Nisan 2023’te, yani ordu ile HDK arasında patlak veren savaşın ardından bu ilişkiyi yeniden tesis etmesine kadar. Bu adım, İran silahlarına geri dönüş anlamına geliyordu.
Burhan, silah ve mühimmat temini için İran’la ilişkiyi yeniden kurmak zorunda kaldı. İran da hızlı bir şekilde ona ihtiyaç duyduğu silahları ve mühimmatı sağladı. Bu destek, insansız hava araçlarını (İHA) da kapsıyordu. Burhan halen bu İHA’ları HDK'ye karşı kullanıyor.
İsrail ile İran arasında savaşın patlak vermesi, Sudan’ı derin bir ikilemin içine soktu. Çünkü Burhan, İsrail’in müttefiki olarak İbrahim Anlaşmalarına imza atmış, İsrail’i tanımış ve diplomatik ilişkiler kurmuştu. Ancak öte yandan, İran’dan İHA’lar ve çeşitli mühimmat temin ederek silah desteği aldı. Dahası, Burhan’ın yanında HDK'ye karşı savaşan İslamcı müttefikleri, İran’a açık destek veriyor ve İsrail’e karşı cihad ilan etmiş bulunuyor. Bu durum, Burhan’ın İsrail’le olan ilişkisiyle, sahadaki fiilî ittifakları arasında ciddi bir çelişki oluşturuyor. Öte yandan, Burhan’ın rakibi olan HDK Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) da İsrail’le ilişki kurmuş durumda. Hatta yardımcısı Abdurrahim Daklu’nun yakın zamanda Tel Aviv’e bir ziyaret gerçekleştirdiği iddia edilmişti. Tüm bu gelişmeler, İsrail’in geçici başkent olarak kullanılan Port Sudan’daki hükümete –yani Burhan yönetimine– nasıl bir karşılık vereceği sorusunu gündeme getiriyor.
