Libya’da cumhurbaşkanlığı seçimlerinin bu yıl yapılmasına ilişkin belirsizlik sürüyor

Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Başkanı Abdullah Bathiliy, tüm yerel ve uluslararası taraflarla birlikte, bu yıl sona ermeden önce cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin yapılması için ülkedeki siyasiler üzerinde baskı oluşturmaya çalışıyor. Ancak çoğu Libyalı, eski karmaşıklıkların çözümsüz olarak devam ettiği göz önüne alındığında bunun şu an ne ölçüde başarılabileceğini sorguluyor.

Libyalı siyasetçiler, ertelenen seçimlerin adayları ve akademisyenler de dahil birçok kesim, daha önce ertelenen seçimlerin bu yıl bitmeden yapılması çağrısında bulunurken, ülkenin daha fazla gerginliğe ve siyasi parçalanmaya gireceği ve bunun da yeniden çatışmaya yol açacağı konusunda korktuklarını dile getiriyor.

Temsilciler Meclisi ile Devlet Yüksek Konseyi arasında cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday olma koşulları konusundaki anlaşmazlık ise devam ediyor. Abdullah Bathiliy ise komşu ülkelere ‘yabancı savaşçıların ve paralı askerlerin geri çekilmesine ilişkin eylem planını hayata geçirmek amacıyla’ UNSMIL ve 5+5 Ortak Askeri Komite’ye desteklerini artırmaları çağrısında bulundu.

Misyonun Trablus’taki karargahında Sudan Büyükelçisi İbrahim Muhammed Ahmed, Nijer Büyükelçisi Issik Egh Gato ve Çad Maslahatgüzarı Beşir Tribo Abbud ile 3 Şubat’ta bir araya gelen Bathiliy, “Libya’da devam eden kriz ve çevre ülkelerdeki güvenlik dinamikleri hakkında görüş alışverişinde bulunuldu” dedi. Bathiliy ayrıca Libya’da istikrar ve barış inşa etmek için bir gereklilik ve bölgesel entegrasyon için bir kaldıraç olarak, dayanışma ve çabaların koordinasyonunun gerektiğine dikkat çekti.

Temsilciler Meclisi 17 Ocak’ta, görevi siyasi çıkmaza çözüm bulmak olan iki haftalık bir süreliğine geçici komiteler oluşturdu. Aynı şekilde Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih, Yüksek Konsey’e ‘anayasal belge’ konusuna yanıt vermesi için 15 gün süre tanıdı.

Libyalılar bunu gerçekleştirmek umuduyla ‘anayasal kuralın’ karmaşıklığına ilişkin olarak gelecek pazartesi günü yapılacak Temsilciler Meclisi toplantısının sonucunu bekliyor. Ancak Global Initiatives kuruluşundan araştırmacı Celal Harşavi, ‘belirli bir planın olmaması nedeniyle’ bu yıl Libya’da seçimlerin olma ihtimalinin düşük olduğunu söyledi. “Önümüzdeki yıl yapılırsa çok iyi olur” dedi.

Harşavi geçen perşembe günü bir Fransız radyosuna verdiği röportajda BM’nin bu ay içerisinde Libya’daki siyasi sürece yeni bir ivme kazandırmayı planladığını vurguladı. Araştırmacıya göre halk, BM temsilcisinin ülkedeki donmuş durumu çözmek için yeni bir eylem planı açıklamasını bekliyor.

Birçok Libyalı, siyasetçilerin genel seçim çağrısı yaptığına dikkat çekiyor.

Diğer yandan cumhurbaşkanı adayı Süleyman el-Bayudi, yönetici elitin mümkün olduğu kadar uzun süre iktidarda kalmak için bahaneler aradığını belirttiği açıklamasında “Seçimler, tek çözümdür. Bu nedenle 2021 yılının 1- 2 sayılı kanunlarında gerekli bazı değişiklikler sağlanarak bir an önce yapılmalıdır” dedi. Anayasal kurala ilişkin olarak da bunu seçimleri engellemek için kullanılan bir kart olarak nitelendiren Bayudi sözleirni şöyle sürdürdü:

“Fiili güçlerin uzlaşmazlığı ışığında bu kolay elde edilemeyecek. Bu nedenle uluslararası toplum, daha büyük çatışmalarda uyumlu bir bloğu sürdürmek için Libya’da iradesini dayatma adımını atmaya mecbur olacaktır.”

Süleyman el-Bayudi’nin açıklamasında işaret ettiği uzlaşmazlık, başkaları açısından ister siyasi ister askeri düzeyde olsun, bazı tarafların ortaya koyduğu eylemlerden ayrı tutulamaz. Libyalılar, ülkedeki siyasi gidişatın karmaşıklığı ile silah diline geri dönüşü birbirine bağlıyor.

Ancak Batı Askeri Bölge yönetimi, bu korkuları hafife alırken, olayın askeri bölge birlikleri için bir eğitim planının uygulanması ve bu birliklerin savaş seviyesinin yükseltilmesi çerçevesinde gerçekleştiğini bildirdi.

BM Temsilcisi, geçmiş günlerde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) yaptığı açıklamada Libyalı tarafları, ülkedeki mevcut siyasi krizi çözmek için ‘alternatif bir mekanizma’ aramaya çağırdı. Bathiliy ayrıca, ülkenin Temsilciler Meclisi ve Yüksek Konsey başkanları arasındaki anlaşmazlığa bağımlı kalmaması gerektiğini vurguladı.

Diğer yandan Bathiliy’nin çağrısıyla eş zamanlı olarak Batı ülkelerine de benzer çağrılar yapıldı. Ayrıca siyasi durum, Temsilciler Meclisi ile Yüksek Konsey arasındaki ihtilaflara bağlı olduğu sürece, ‘alternatif bir mekanizma’ bulunması gerektiği vurgulandı.