İsrail devlet sistemi kutuplaşma sonucu krizde

Netanyahu diyalog çağrısı yapıyor ve muhalefet ‘çılgın yasaları’ tartışmayı reddediyor

İsrail hükümet koalisyonunun Knesset'teki yargıyı zayıflatmak için yasa tasarılarını öne sürmekteki ısrarı, İsrail'deki bölünmeyi derinleştirdi. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, muhalefet liderlerini Likud'un çağrısına yanıt vererek yargı sistemindeki değişiklikler hakkında müzakerelere başlamaya çağırdı. Ancak muhalefet liderleri, yasama süreci devam ettiği müddetçe herhangi bir plan hakkında herhangi bir diyaloga girmeyeceklerini ve oylama oturumlarını da boykot edeceklerini belirttiler.
Dün gerçekleştirilen Knesset toplantısı oldukça yoğun bir gündemle başladı. Özel bir parlamento komitesi, ‘Netanyahu'nun görevden alınmasını zorlaştıran’ yasa tasarısını onayladı ve ilk okumada oylamak için Knesset Genel Kurulu’na sevk etti
Tartışmalı yasa, İsrail'de yargının başbakanı görevden alma yetkisini kısıtlıyor. Bu yasaya hükümet dışındaki İsrailli partiler, yasayı ‘demokrasiye’ yönelik darbe planının bir parçası olarak gören hukuk ve yargı yetkilileri karşı çıktı. Özel Komite'de altıya karşı dokuz üye, yasaya dönüştürülmesini gerektirecek tasarıyı iki son okumada oylamak için destekledi.
Bu yasa tasarısı, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun yargıyı zayıflatma planı sırasında çıkar çatışması yaşaması nedeniyle görevinden ayrılması için mahkemeye başvuran dilekçeyi dinlemeyi talep eden Yüksek Mahkeme'nin geçen ay aldığı karara bir tepki olarak önerildi.
Hükümetin Hukuk Danışmanı Gali Bharav Miara'nın, Netanyahu'nun yargı reformu ile alenen uğraşması halinde izin almaya zorlama olasılığı hakkında görüşmelerde bulunduğu bildirildi. Knesset'teki Likud fraksiyonunun başkanı MK Ofir Katz, bu olasılığı (Netanyahu'yu tatile zorlamak)  yasaklamak için yasa tasarısını sundu.
Katz'ın sunduğu yasa tasarısı, başbakanın Knesset’e görevden ayrılmak istediğini bizzat bildirmesi ve sadece fiziksel veya psikolojik sebeplerden ötürü görevini yürütemeyeceği durumlar söz konusu olduğunda Mecliste 90 üyenin onayıyla görevden alınmasını öngörüyor.
Tasarıya göre ‘hiçbir mahkeme başbakanı, görevden alınmasını talep eden bir dilekçeyi dinleme veya böyle bir karar verme yetkisine sahip’ değil.
Tasarıyı hazırlayan ve komite başkanı Ofir Katz, özel komite tarafından onaylanan yasanın hükümetin zorlamak istediği yasalardan biri olduğunu söylüyor. Katz yaptığı bir açıklamada, “Bugün burada yaptığımız demokrasiyi korumaktır ve İsrail Devleti'ndeki bir yargı görevlisinin liderliğe darbe yapmasına izin vermeyeceğiz. İsrail vatandaşlarının kararları iptal edilmeyecek” dedi.
Bharav ​​​​Miara buna şiddetle karşı çıksa da yasa çıkarıldı; çünkü bir başbakanın görevden alınması emrinin verileceği koşulların keskin bir şekilde azaltılmasını öngörüyor. Miara, teklifin yasal bir ‘kara delik’ yaratacağı konusunda uyarmıştı.
Kaliteli Yönetim Hareketi, Netanyahu'nun çekişmeli davalar nedeniyle çıkar çatışması yaşadığını belirterek, Knesset'in yasal departmanının Netanyahu'ya oy kullanmasının yasa dışı olduğunu bildirmesi için bir çağrıda bulunmasına rağmen, Netanyahu'nun dün gece ilerleyen saatlerde ilk okumada kendisi için tasarıya oy kullandığı tahmin ediliyor.
Netanyahu, oylamadan önce medyayı benzeri görülmemiş bir saldırı başlatmakla suçlayarak hükümetinin hala diyaloğa açık olduğunu söyledi. Knesset'teki Likud oturumunda konuşan Netanyahu, “Medya kanallarının hükümete karşı benzeri görülmemiş bir saldırısına tanık oluyoruz. Günün her saati canlı yayınlar, taraflı anketler ve sahte haberler yapılıyor. Solcu medyada, muhalifler kahraman oluyor. Ama onlara bu hükümeti dağıtma şansları olmadığını söylüyorum. Bu koalisyon bir demir duvardır. Güçlü olduğu için bu hükümetin çökeceğine dair boş umutlarla başkalarını kandırmak istemiyorum” dedi.
Muhalefet partisi liderleri daveti reddetti. Yair Lapid, Benny Gantz, Avigdor Lieberman ve Merav Michaeli tarafından yapılan açıklamada, mevzuat devam ettiği sürece ‘çılgınca kanunlar dizisi’ hakkında diyalog başlatmaktan bahsetmenin mümkün olmadığı belirtildi. Ortak oturumun sonunda muhalefet liderleri, krizin çözümü için Cumhurbaşkanı Isaac Herzog tarafından geliştirilen yolun sunumunu beklediklerini ve bunun için gerekenin kapsamlı ve dengeli bir anayasal düzenleme ve kuvvetler ayrılığı ilkesinin anayasa yapılana kadar güçlendirilmesi olduğunu söylediler. Muhalefet liderleri ayrıca çoğunluk maddesi ve Genel Kurul'da ilk okumanın imkansızlığı konusunda oylamayı boykot ettiklerini duyurdu. Gantz, tartışılacak bir konu olmadığını ve ‘yarı demokrasiyi’ kabul etmeyeceklerini söylerken, Lapid, Netanyahu'yu devlet parçalanırken zayıf ve kontrolden çıkmakla suçladı.