Berri: Cumhurbaşkanlığı, Lübnan’daki krizleri çözmenin anahtarıdır

Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri bankaları yurt dışına para kaçırmakla suçladı.

Lübnan Temsilciler Meclisi Başkanı Berri, Suudi Arabistan’ın Beyrut Büyükelçisi Buhari ile bir araya geldi. (Temsilciler Meclisi)
Lübnan Temsilciler Meclisi Başkanı Berri, Suudi Arabistan’ın Beyrut Büyükelçisi Buhari ile bir araya geldi. (Temsilciler Meclisi)
TT

Berri: Cumhurbaşkanlığı, Lübnan’daki krizleri çözmenin anahtarıdır

Lübnan Temsilciler Meclisi Başkanı Berri, Suudi Arabistan’ın Beyrut Büyükelçisi Buhari ile bir araya geldi. (Temsilciler Meclisi)
Lübnan Temsilciler Meclisi Başkanı Berri, Suudi Arabistan’ın Beyrut Büyükelçisi Buhari ile bir araya geldi. (Temsilciler Meclisi)

Lübnan Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri, Milletvekili Süleyman Franciyye’nin cumhurbaşkanlığı adaylığına bağlı kalacağını açıklarken ülke siyasetinde çözümün, mali, ekonomik ve diğer sorunların üstesinden gelinmesinin temeli olduğuna dikkati çekti. Berri, Avni el-Kaaki ve Joseph el-Kusayfi’nin başkanlığındaki Gazeteciler ve Editörler Sendikası ile 13 Mart’ta gerçekleştirdiği toplantıda, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin kapıyı açacak çözüm anahtarı olduğunu belirterek, Lübnan’ın ‘sivil bir devlet kurulmadığı sürece acı çekmeye devam edeceği’ konusunda uyardı.
Berri, ekonomi ile ilgili yaptığı değerlendirmede “Siyasi çözüm bütün krizleri çözmenin başlangıcıdır” dedi. Lübnan bankalarını ‘paralarını yurt dışına kaçırmakla ve böylece şu an yüz bin doların altındaki hesap bakiyelerini güvence altına almayı imkânsız hale getirmekle’ suçladı. Hesap bakiyelerini güvence altına almanın, meydana gelen büyük finansal çöküşü önleyebileceğini vurgulayan Nebih Berri, mali krizin sorumluluğunun Lübnan Devleti, Merkez Bankası ve bankalara ait olduğunu ve mevduat sahiplerinin bunu taşımasının kabul edilemeyeceğini kaydetti.
Berri, siyasi meselelere ilişkin olarak da açıklamalarda bulundu. Zorunlulukların yasaklara izin verdiğini belirterek mantıklı olanın cumhurbaşkanlığı boşluğuna rağmen parlamentonun ve hükümetin gerektiğinde toplanması olduğunu vurguladı. Lübnan’daki durumu, biri arızalı üç jeneratörlü bir fabrikaya benzeten Berri sözlerini şöyle sürdürdü:
“Sahipleri diğer iki jeneratörü çalıştırmak yerine tüm fabrikayı yıkmaya karar veriyor. Evet, dün bir cumhurbaşkanı seçmeliydik ve yarından önce bugün, ertesi gün gelmeden önce de yarın bir cumhurbaşkanı seçmeliyiz. Ama cumhurbaşkanı seçmek üzere başarılı olmayı beklerken ülkenin felç geçirmesine mi katkıda bulunuyoruz? Bizler krizler yaşıyorken, bazılarının her şeyi bozmak, sabote etmek için çalışması mantıklı mı?”
Berri, daha önceki açıklamalarını hatırlatarak, cumhurbaşkanının ihtiyaç duyulanı bir araya getiren, ayrıştırmayan, Hristiyan ve İslami açıdan bir duruşu olan, her şeyden önce ulusal bir duruş sergileyen, toplayan, eksiltmeyen, Lübnan’ın Arap çevresi ile ilişkilerine güvenen ve Taif Anlaşması’na inanan bir cumhurbaşkanı olması gerektiğini vurguladı. “Bu başlıklar, genişletilmiş mali idari ademi merkeziyetçiliği kapsayan bir bölünme ve federalleşme çağrısı yapan seslerle nasıl birleşiyor?” diye soran Berri, “Lübnan, parçalandığında patlayan bir atom gibidir” dedi.
Nebih Berri açıklamasını şöyle sürdürdü:
“11 seçim oturumundan sonra beyaz kağıtla bizden oyumuzu aldılar ve ‘neden aday yok’ dediler. Boşluktan bu yana beş ay geçtikten sonra, mali ve ekonomik çöküşün karşısında ve yaptığım ve halen diyalog için yapmayı sürdürdüğüm davetlerin reddedilmesi ile artık böyle devam etmek kabul edilemez. Bahsettiğiniz niteliklere sahip bir ismi aday göstermekten başka çare kalmadı. Burada Süleyman Franciyye’nin kim olduğunu sormak istiyorum. Kendisi Emil Lahud dönemi uzatıldığında aday değil miydi? Eski ABD Büyükelçisi David Hale tarafından aday gösterilmemiş miydi? General Mişel Avn adayken o da aday değil miydi?”
Maruni Patriği Beşara er-Rai’nin önceki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Hristiyan ve Maruni liderleri Bkerki’de bir araya getirdiğine, o gün dörtisim üzerinde anlaşmaya varıldığına ve bu dörtlü arasından kim seçilirse seçilsin, Hristiyanların ve Lübnanlıların temsilcisi olacağına dikkat çeken Nebih Berri, “Peki Süleyman Franciyye, bu dörtlüden biri değil miydi?” diye sordu. Berri sözlerini şöyle sürdürdü:
 “Cumhurbaşkanından ne istiyoruz? Suriye ile sınırları çizmek ve yerinden edilenler krizini çözmek için konuşacak bir başkana ihtiyacım var. Çünkü Avrupalılara ve Amerikalılara güveneceksek bilinmeli ki onlar bu konuya kayıtsız kalıyorlar. Biz savunma stratejisine yaklaşabilen, Taif Anlaşması’na inanan bir başkan istiyoruz. Biz tüm bunlara dayanarak Profesör Süleyman Franciyye’yi aday gösterdik.”
“Siyasi çözüm cumhurbaşkanlığı ile başlar. Süleyman Franciyye, elini herkese ve tüm insanların çıkarına uzatıyor. Süleyman Franciyye, bir araya getiremezse kim getirebilir?” diye soran Meclis Başkanı, Lübnan için sivil bir devletten başka bir kurtuluş olmadığının altını çizdi.

Berri-Buhari görüşmesi
Lübnan Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri, Suudi Arabistan Krallığı’nın Beyrut Büyükelçisi Velid Buhari ile bir araya geldi. Lübnan ve bölgedeki genel durumu ve iki ülke arasındaki ikili ilişkileri ele aldı. Berri’nin ofisi tarafından yapılan açıklamaya göre Buhari, Meclis Başkanı ile görüşmede Berri’nin sözlerine dikkat çekerek, iyi niyetin galip gelmesi gerektiğini vurguladı. Buhari açıklamasının devamında “Tanık olunan aşama, iyi söze her zamankinden daha fazla başvurmayı ve her zaman iyi niyete bel bağlamayı gerektiriyor” dedi.



Hamas'ın Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin şartları ilerleme şansını zayıflatıyor mu?

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
TT

Hamas'ın Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin şartları ilerleme şansını zayıflatıyor mu?

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)

Gazze Şeridi’nde şu anda tıkanma yaşayan ateşkes anlaşması, Hamas’ın ikinci aşamada öngörülen idari ve güvenlik düzenlemelerine ilişkin çekinceleri ve kamuoyuna yansıyan talepleriyle yeniden gündeme düştü. Bu gelişme, ABD’den ikinci aşamaya geçiş konusunda ‘perde arkasında’ yürütülen çabalara dair açıklamaların yapıldığı bir döneme denk geldi.

Hamas’ın dün açıkladığı ve silahsızlanma, barış konseyi, istikrar güçleri ile Gazze Şeridi’nin yönetimi için bir komite oluşturulmasına ilişkin dört ana başlığı içeren bu çerçeveye dair değerlendirmelerde görüş ayrılığı yaşanıyor. Şarku’l Avsat’a konuşan bazı uzmanlar, söz konusu taleplerin ikinci aşamaya geçişi zorlaştıran krizleri ortaya koyduğunu ve hareketin üzerindeki baskıyı azaltmaya yönelik manevralar olduğunu savunurken, diğerleri ise İsrail kaynaklı engellere rağmen Hamas’ın anlaşmayı uygulama konusunda ciddiyetini yansıttığı görüşünü dile getiriyor.

ABD Başkanı Donald Trump tarafından önerilen ve geçtiğimiz ekim ayında Gazze’de ateşkes sağlanmasına temel oluşturan barış planı, başkanlığını Trump’ın üstleneceği bir barış konseyi kurulmasını, bu konseyin Filistinli teknokratlardan oluşan bir komiteyi denetlemesini, Hamas’ın silahsızlandırılmasını, savaş sonrası Gazze yönetiminde rol almamasını ve istikrar güçlerinin konuşlandırılmasını öngörüyor.

Hamas’ın Gazze’deki lideri Halil el-Hayye, hareketin kuruluşunun 38. yıl dönümünde yaptığı açıklamada, silahın işgal altındaki halklar için uluslararası hukukla güvence altına alınmış bir hak olduğunu belirterek, bu hakkın korunmasını ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasını güvence altına alan her türlü önerinin incelenmesine açık olduklarını ifade etti.

El-Hayye, Trump planında yer alan ve ABD Başkanı’nın liderliğinde kurulması öngörülen barış konseyinin görevinin, ateşkes anlaşmasının uygulanmasını gözetmek, finansmanı sağlamak ve Gazze Şeridi’nin yeniden imarını denetlemek olduğunu vurguladı. Filistinliler üzerinde ‘her türlü vesayet ve manda uygulamasını’ ise reddettiklerini söyledi.

Gazze Şeridi’nin yönetimi için Filistinli bağımsız isimlerden oluşan bir teknokratlar komitesinin derhal kurulması çağrısında bulunan el-Hayye, Hamas’ın tüm alanlardaki yetkileri bu komiteye devretmeye ve görevlerini kolaylaştırmaya hazır olduğunu kaydetti. Kurulması planlanan uluslararası gücün görevinin ise Gazze sınırlarında ateşkesi korumak olması gerektiğini vurguladı.

El-Hayye ayrıca, arabuluculara ve özellikle ‘temel garantör’ olarak nitelendirdiği ABD yönetimi ile Başkan Trump’a, İsrail’i anlaşmaya saygı göstermeye ve uygulamaya zorlamak için çalışmaları, anlaşmanın çöküşe sürüklenmesine izin vermemeleri çağrısında bulundu.

asdfr
Başlarında yük taşıyan kadınlar, Gazze Şeridi'nin güneyinde yerinden edilmiş Filistinlilere barınak sağlamak için temizlenmiş araziye kurulan çadırların önünden geçiyor. (AFP)

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk geçen hafta yaptığı açıklamada, ateşkesin ilan edilmesinden bu yana Gazze’de sarı hattın gerisinde kalan bölgede 350’den fazla İsrail saldırısının belgelendiğini ve en az 121 Filistinlinin hayatını kaybettiğini söyledi. Öte yandan Hamas liderlerinden Raid Saad, cumartesi günü İsrail’in Gazze’de aracını hedef alan saldırısında öldürüldü.

İsrailli yetkililer, ABD yönetiminin Gazze’de savaşı sona erdirmeyi amaçlayan planın ikinci aşamasını şekillendirmek üzere çalışmalar yürüttüğünü ve çok uluslu uluslararası gücün gelecek aydan itibaren bölgede göreve başlamasının planlandığını belirtti. İsrail Yayın Kurumu’na göre, ABD’li yetkililer bu bilgileri son günlerde yapılan görüşmelerde İsrailli muhataplarına iletti.

İsrail Kanal 14 televizyonu, kasım ayının sonlarında yaptığı bir haberde, ABD’nin uluslararası istikrar gücünün Gazze’de konuşlandırılması için tarih olarak ocak ayının ortasını belirlediğini, nisan ayı sonunu ise bölgedeki silahsızlanma sürecinin tamamlanması için nihai takvim olarak öngördüğünü aktarmıştı. Kanal, bu hedeflerin gerçeklikten kopuk bir beklenti olduğunu ve sürecin yeniden ertelenebileceğini kaydetmişti.

El-Ehram Stratejik Araştırmalar Merkezi’nde İsrail meseleleri uzmanı olan Mısırlı analist Dr. Said Ukkaşe, Hamas’ın ortaya koyduğu çerçevenin ikinci aşamada ilerleme ihtimalinin zayıf olduğunu gösterdiğini ve bunun daha fazla İsrail saldırısını tetikleyebileceğini savundu. Ukkaşe, bu tutumun, tehlikeli koşullar altında ilerleyen ikinci aşama yükümlülükleri öncesinde Hamas üzerindeki baskıyı azaltmaya yönelik ‘manevralar’ olduğunu ifade etti.

Hamas dosyasına odaklanan Filistinli siyaset analisti İbrahim el-Medhun ise İsrail’in anlaşmayı sabote etmeye yönelik tekrarlanan engellerine rağmen ikinci aşamaya geçilmesi ve uygulanmasının kaçınılmaz olduğunu dile getirdi. Silah meselesine ilişkin olarak Hamas’ın, Filistin iç kamuoyunda derinlemesine bir diyalog yürüttüğünü, Kahire’deki arabulucularla da şeffaf ve açık görüşmeler yaptığını belirten el-Medhun, tüm taraflarca kabul edilebilecek bir vizyonun şekillenebileceğini ve hareketin barış güçlerinin varlığına açık olduğunu söyledi.

Hamas’ın ortaya koyduğu bu çerçeveye arabulucuların henüz yorum yapmadığı bir ortamda, Mısır Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati’nin, İngiliz mevkidaşı Yvette Cooper ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde Gazze’de geçici bir uluslararası istikrar gücünün konuşlandırılmasının önemini vurguladığını bildirdi. Abdulati, ateşkesin sürdürülebilirliğinin sağlanması ve Trump planının ikinci aşamasına ilişkin yükümlülüklerin uygulanmasının önemine dikkat çekti.

Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) düzenlenen Sir Bani Yas Forumu’na katılımı sırasında konuşan Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına geçilmesinin gerekliliğini ve uluslararası istikrar gücünün oluşturulmasının önemini yineledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, cuma günü gazetecilere Gazze anlaşmasındaki gelişmelere ilişkin yaptığı açıklamada, “Barış anlaşmasının ikinci aşamasına yönelik olarak şu anda perde arkasında çok sayıda sessiz planlama yürütülüyor… Kalıcı ve sürdürülebilir bir barış sağlamak istiyoruz” ifadelerini kullandı.

ABD’nin Wall Street Journal gazetesi, cumartesi günü yetkililere dayandırdığı haberinde, Trump yönetiminin Gazze Şeridi’nde istikrarı sağlamak amacıyla bir ABD’li generalin komutasında 10 bin askerden oluşan çok uluslu bir güç oluşturmayı hedeflediğini aktardı. Haberde, bazı ülkelerin, gücün görev kapsamının Hamas’ın silahsızlandırılmasını da içerebileceğine yönelik çekinceleri nedeniyle henüz asker göndermediği belirtildi.

Gazete ayrıca ABD Dışişleri Bakanlığı’nın, Gazze’de konuşlandırılması planlanan bu güç için yaklaşık 70 ülkeden askerî veya mali katkı talebinde bulunduğunu, ancak yalnızca 19 ülkenin asker göndermeye ya da ekipman ve lojistik destek gibi farklı şekillerde katkı sunmaya istekli olduğunu yazdı.

Ukkaşe, Trump’ın 29 Aralık’ta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yapacağı görüşmede ikinci aşamanın başlatılması için baskı kuracağını öngörerek, İsrail’in bu aşamaya girmeyi kabul edeceğini ancak çekilmelerin uygulanmasına ilişkin müzakerelerin süresiz biçimde uzayabileceğini söyledi.

El-Medhun ise Kahire’nin İsrail kaynaklı engellerin farkında olduğunu ve anlaşmanın başarısızlığa uğramasına yol açabilecek muhtemel İsrail gerekçelerini ortadan kaldırmak için ikinci aşamaya geçişin hızlandırılmasını talep edeceğini ifade etti.


Tunus'taki protestoların ardından Kayravan'da çatışmalar çıktı

Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
TT

Tunus'taki protestoların ardından Kayravan'da çatışmalar çıktı

Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)

Tunus'un merkezindeki Kayravan şehrinde, cumartesi akşamı, polis ve gençler arasında art arda ikinci gece çatışmalar yaşandı.

Ailesinin ifadesine göre, çatışmalar bir kişinin polisin kovalamacası ve ardından kendisine yönelik şiddet sonucu ölmesinin ardından patlak verdi. Ölen kişinin akrabaları, ehliyetsiz motosiklet kullandığını ve bir polis aracı tarafından takip edildiğini söylüyor. Ardından dövülerek hastaneye kaldırılan adam, hastaneden kaçmayı başardı. Cumartesi günü geçirdiği kafa travması sonucu hayatını kaybetti.

Tunus'ta da yüzlerce kişi, muhalefet dernekleri ve partilerinin çağrısına yanıt olarak, dördüncü hafta üst üste başkentte "özgürlükleri savunmak ve Cumhurbaşkanı Kays Said'in politikalarını protesto etmek" amacıyla gösteri düzenledi.


Lübnan ve İran ilişkileri "hassas" bir aşamada bulunuyor

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
TT

Lübnan ve İran ilişkileri "hassas" bir aşamada bulunuyor

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)

Lübnan-İran ilişkileri çok hassas bir aşamaya geldi ve şu anda, İran liderliği kararını verip Lübnan işlerine müdahalesini durdurmadığı sürece, kontrolden çıkma ve önlenemez olumsuz sonuçlar doğurma riskiyle karşı karşıya. Önde gelen bir siyasi kaynak Şarku’l Avsat'a durumu böyle aktardı. İran'ın Beyrut'taki elçileri müdahaleyi reddederken, Lübnan'daki resmi makamlar müdahaleyi kanıtlayan delillere sahip olduklarını vurguluyor.

Kaynak, İran'ın müdahalesine örnekler verdi; bunlardan ilki, resmi davet olmadan elçilerin gelmesiydi ve resmi görüşmelerinin çoğunun, Hizbullah, Hamas ve İslami Cihad hareketlerinin önderliğindeki görüşmelerini haklı çıkarmak için siyasi bir kılıf sağlama bağlamında kaldığını vurguladı.