Suudi Arabistan, İran ile yapıcı diyaloğu sürdürmeyi umuyor

Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz Bakanlar Kurulu toplantısına başkanlık etti (SPA)
Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz Bakanlar Kurulu toplantısına başkanlık etti (SPA)
TT

Suudi Arabistan, İran ile yapıcı diyaloğu sürdürmeyi umuyor

Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz Bakanlar Kurulu toplantısına başkanlık etti (SPA)
Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz Bakanlar Kurulu toplantısına başkanlık etti (SPA)

Suudi Arabistan Bakanlar Kurulu, Kral Selman bin Abdulaziz başkanlığında dün Riyad’daki Irkah Sarayı’nda toplandı.
Toplantıda, Çin’in arabuluculuğunda geçen hafta varılan anlaşma temelinde İran ile yapıcı diyaloğu sürdürme umudu dile getirilirken, bu anlaşmanın Suudi Arabistan, İran ve bölgeye fayda sağlayacağı, bölgesel ve uluslararası barış ve güvenliği destekleyeceği vurgulandı.
Bakanlar Kurulu, Suudi liderliğinin direktifleri doğrultusunda, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in girişimine yanıt olarak varılan anlaşmayı gözden geçirdi.
Anlaşma, Suudi Arabistan ile İran arasındaki diplomatik ilişkilerin yeniden kurulmasını öngörüyor. Aynı zamanda, ülkelerin egemenliğine saygı gösterilmesi, iç işlerine karışılmaması, Birleşmiş Milletler Antlaşması, İslam İşbirliği Teşkilatı ve uluslararası anlaşma ve normlara bağlı kalınması ilkelerinin altını çiziyor.
Enformasyon Bakanı Selman Dusari’nin toplantının ardından Suudi Arabistan resmi haber ajansı SPA’ya yaptığı açıklamaya göre, toplantıda dış politika konuları ele alındı.
Suudi Arabistan’ın Rusya-Ukrayna krizine siyasi bir çözüm bulmayı ve iki taraf arasındaki diyaloğu kolaylaştırmayı amaçlayan tüm uluslararası çabalara verdiği destek yinelendi.
Hükümet, Suudi Arabistan’ın, Katar’ın Doha kentinde beşincisi düzenlenen En Az Gelişmiş Ülkeler Konferansı’nda (LDC5) ifade ettiklerinin altını çizdi. 
Suudi Arabistan konferansta, en az gelişmiş ülkeleri desteklemek, zorlukların üstesinden gelmelerine yardımcı olmak ve onları ilerleme ve büyümeye yönlendirmek için uluslararası toplumla birlikte çalışma taahhüdünü vurgulamıştı.
Ayrıca, 2030 Vizyonu’nun sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak için tüm kalkınma alanlarında bölgesel ve uluslararası düzeyde öncü bir rol oynamaya devam etme taahhüdünde bulunmuştu.
Toplantıda, Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki ve Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi ile yaptığı görüşme hakkında hükümete bilgi verildi. 
Veliaht Prens bu görüşmesinde, Suudi Arabistan’ın Yemen hükümeti ve halkın yanı sıra BM himayesinde kapsamlı bir siyasi çözüme ulaşma çabalarına verdiği desteğin devam ettiğini vurgulamıştı.
Enformasyon Bakanı’na göre, toplantıda Suudi Arabistan’ın geçtiğimiz hafta ev sahipliği yaptığı uluslararası konferanslarla ilgili bir dizi rapor incelendi.
Bakanlar Kurulu, ekonomik reform programları ve 2030 Vizyonu’nun ülke ekonomisine sağladığı olumlu yansımalar ışığında, ülkedeki ekonomik gelişmeleri ele aldı.
Ülkenin düşük enflasyon oranı ve petrol dışı GSYİH büyümesiyle desteklenen orta vadede sürdürülebilir büyümeye devam etmesi ile 2022 yılı için G20’de en hızlı büyüyen ülke olmasının altı çizildi.
Toplantıda, Suudi Arabistan hükümeti ile Bangladeş Halk hükümeti arasında hacıların gelişi alanında iki güvenlik işbirliği anlaşması onaylandı.
Suudi Arabistan ile Cook Adaları arasında (yerleşik olmayan büyükelçi) düzeyinde diplomatik ilişkilerin kurulması onaylandı ve Dışişleri Bakanı’na gerekli protokol taslağını imzalaması için yetki verildi.
Suudi Arabistan’ın 1982 tarihli Uluslararası Deniz Hukuku Anlaşması’nın ayrık balık stokları ve yüksek derecede göçmen balık stoklarıyla ilgili kısmına katılımı onaylandı.
Suudi Arabistan Sanayi ve Maden Kaynakları Bakanlığı ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Ticaret, Enerji ve Sanayi Stratejisi Bakanlığı arasında bir niyet beyanı taslağı onaylandı.
Suudi Arabistan hükümeti ile Yunanistan hükümeti arasında bilimsel ve teknik işbirliğine yönelik bir mutabakat zaptı onaylandı.
Yerel ürünler için Helal sertifikalarının karşılıklı olarak tanınması alanında Suudi Arabistan ile Fas arasında bir işbirliği muhtırası onaylandı.
Enformasyon Bakanı’na, Radyo ve Televizyon Kurumu Yönetim Kurulu Başkanı’na, diğer ülkelerdeki mevkidaşlarıyla radyo ve televizyon alanında işbirliğine yönelik bir mutabakat zaptı taslağını görüşmek üzere yetki verildi.
Suudi Arabistan Kral Abdulaziz Evi ile Endonezya’daki Ulusal Arşivler arasında arşivleme alanında işbirliğini öngören muhtıra onaylandı.
Kral Halid Göz Uzmanlık Hastanesi’nin, Riyad Şehri Kraliyet Komisyonu’na ait bağımsız, özel, kar amacı gütmeyen bir kuruma dönüştürülmesi ve adının Kral Halid Göz Uzmanlık Hastanesi ve Araştırma Merkezi olması için onay verildi.
Bakanlar Kurulu toplantısında ülkenin iç işlerine ilişkin birtakım kararlar da alındı.



Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

TT

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, İran'a gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında Perşembe günü Tahran'da İran Lideri Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi.

Suudi yönetiminin direktifleri doğrultusunda Hamaney ile görüştüğünü ve kendisine İki Kutsal Caminin Hamisi Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını ilettiğini belirten Suudi Savunma Bakanı, “X” platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda liderle ortak ilgi alanlarına giren konuları ele aldıklarını ve iki ülke arasındaki ikili ilişkileri gözden geçirdiklerini ifade etti.

İran'ın Tasnim haber ajansı Hamaney'in görüşme sırasında “Suudi Arabistan ile ilişkilerimiz her iki ülke için de faydalı ve birbirimizi tamamlayabiliriz” dediğini aktardı.

Ajans, Hamaney ile yapılan görüşmeye İranGenelkurmay Başkanı General Muhammed Bakıri'nin de katıldığını belirtti.

Dün Tahran'da General Bakıri ile bir araya gelen Prens Halid bin Selman, İran haber ajanslarının aktardığına göre Pekin Anlaşması'nın imzalanmasından bu yana Suudi Arabistan'la ilişkilerin giderek güçlendiğini ve geliştiğini söyledi. Bakıri, Tahran ve Riyad'ın bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceğini belirterek ülkesinin Suudi Arabistan'la savunma ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etti. Tasnim'e göre İran, Suudi Arabistan'ın Gazze ve Filistin konusundaki tutumunu memnuniyetle karşılıyor.

sdfgrthyu
Prens Halid bin Selman Perşembe günü İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a vardığında İran tarafından resmi törenle karşılandı (AP)

Ziyareti değerlendiren siyasi çevrelere göre Suudi bakanın ziyareti her iki ülkeyi de ilgilendiren bölgesel ve uluslararası gelişmelerin yaşandığı bir döneme denk geliyor.

Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Prens Halid bin Selman'ın resmi bir ziyaret için geldiği ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve ortak ilgi alanlarına giren konuların ele alınacağı bir dizi görüşme gerçekleştireceği belirtildi.

Suudi siyasi analist Abdüllatif el-Melhem, Suudi Savunma Bakanının İran ziyaretinin, Suudi yönetiminin Pekin anlaşmasına bağlılık çerçevesinde iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve geliştirme, ortak çıkarlarını gerçekleştirmek ve iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin pekiştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla Riyad ve Tahran arasındaki koordinasyon ve işbirliği düzeyini yükseltme isteğini yansıttığını düşünüyor.

sxcdfrgt
Prens Halid bin Salman dün (Perşembe) Tahran'da İran Cumhurbaşkanı ile bir araya geldi. (EPA)

Suudi liderliğinin bölgede barış ve refahı sağlamayı ve bölgeyi çatışmalar aşamasından istikrar ve güvenlik aşamasına taşımayı ve bölge halklarının daha iyi bir refah, zenginlik ve ekonomik entegrasyon geleceğine yönelik özlemlerini gerçekleştirmeye odaklanmayı amaçladığını belirten Melhem, Suudi Arabistan ile İran arasındaki ikili ilişkilerin geliştirilmesinin, Suudi Veliaht Prensi'nin “bölgede barış, güvenlik, istikrar ve refahı sağlama ve halklarının özlemlerini karşılama” çabalarının meyvelerinden biri olduğunu kaydetti. Melhem, ziyaretin Suudi Arabistan ile İran arasındaki ikili ilişkileri güçlendirmeye yönelik devam eden diplomatik çabaların bir parçası olduğunu belirtti.

Bir dizi toplantı

Ziyaret, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Prens Muhammed bin Selman ile bölgedeki gelişmeleri ele aldıkları ve ortak ilgi alanlarına giren bir dizi konuyu gözden geçirdikleri bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesinin üzerinden iki haftadan kısa bir süre geçmesinin yanı sıra Suudi Dışişleri Bakanı'nın Pazartesi günü İranlı mevkidaşıyla yaptığı telefon görüşmesinde bölgedeki gelişmeleri ve sarf edilen çabaları gözden geçirdikleri ikili istişarelerin ardından gerçekleşti.

dfgthy
Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Aref arasında Kasım 2024'te düzenlenecek Arap-İslam Zirvesi çerçevesinde gerçekleşen görüşme (SPA)

Suudi Savunma Bakanı'nın Tahran ziyaretinde bölgedeki son gelişmelerin ele alınması ve bölgesel ve uluslararası gelişmelerle ilgili görüş alışverişinde bulunulması bekleniyor. Resmi haber ajansı IRNA'ya göre ziyaret öncesinde, geçtiğimiz Cumartesi günü Umman'ın başkenti Muskat'ta gerçekleştirilen ABD-İran görüşmelerinin ilk turu ve 48 saat önce yine Cumartesi günü Muskat'ta yapılacak bir sonraki turun yanı sıra Suudi ve ABD taraflarının geçtiğimiz hafta beş istasyonda gerçekleştirdikleri bir dizi siyasi ve güvenlik istişaresi gibi bir dizi gelişme yaşandı.

Ziyaret, merhum Prens Sultan bin Abdülaziz'in Mayıs 1999 başında Tahran'a yaptığı ve dört gün süren ve üst düzey İranlı yetkililerle bir araya geldiği ilk ziyaretin ardından, 1979'dan bu yana bir Suudi savunma bakanının İran'a yaptığı ikinci ziyaret olması bakımından tarihi bir önem taşıyor.

Suudi Savunma Bakanı, “Pekin Anlaşması” ve 10 Mart'ta iki ülke arasındaki tarihi uzlaşı ve ilişkilerin Çin himayesinde yeniden başlatılmasının duyurulmasının ardından İran'ı ziyaret eden en önemli Suudi yetkililerden biri.

dfgt
Prens Halid bin Selman Perşembe günü Tahran'da General Bakıri ile bir araya geldi (AP)

Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, Tahran'a ilk ziyaretini Haziran 2023'te gerçekleştirmiş ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ilişkilerin normal olduğunu ve iki ülkenin İslami kardeşlik ve iyi komşuluk bağlarıyla birleşmiş, bölgenin önemli ülkeleri olduğunu vurgulayarak bağımsızlık ve egemenliğe tam ve karşılıklı saygı, içişlerine karışmama, uluslararası hukuk ilkeleri, Birleşmiş Milletler Şartı ve İslam İşbirliği Teşkilatı gibi açık bir temele dayandığını belirtmiştir.

Eski Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, dönemin Dışişleri Bakanı adayı Ali Bakıri Kani ve şimdiki Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin yanı sıra Kasım 2023'teki Ortak Arap-İslam Zirvesi'ne katılmak üzere eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve 2024 Ortak Arap-İslam Takip Zirvesi'ne katılmak üzere Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Aref de dâhil olmak üzere bir dizi İranlı yetkili Pekin Anlaşması'nın ardından Suudi Arabistan'a benzer ziyaretlerde bulundu.

“Pekin Anlaşması” Taahhütleri

Pekin Anlaşmasını takip etmek üzere kurulan Suudi-Çin-İran Üçlü Ortak Komitesi, ilki Aralık 2023'te Çin'in başkenti Pekin'de, diğeri ise Kasım 2024'te Riyad'da olmak üzere iki toplantı gerçekleştirmiş ve bu toplantılarda iki ülke Pekin Anlaşmasını tüm maddeleriyle uygulama kararlılıklarını ve Birleşmiş Milletler Şartı, İİT Şartı ve devletlerin egemenliği, bağımsızlığı ve güvenliğine saygı da dâhil olmak üzere uluslararası hukuka bağlılık yoluyla ülkeleri arasında iyi komşuluk ilişkilerini teşvik etme çabalarını sürdürdüklerini vurgularken, Çin de Suudi Arabistan ve İran'ın Pekin Anlaşmasını geliştirme yönünde attıkları adımları desteklemeye ve teşvik etmeye devam etmeye hazır olduğunu açıklamıştır.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Taht Revançi Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte İran ve Suudi Arabistan'ın büyüyen ve istikrarlı bir bölgede barış ve huzuru tesis etme niyetinde olduğunu, bunun da “mevcut tehditlerin üstesinden gelmeyi amaçlayan ikili ve bölgesel işbirliğinin sürdürülmesini ve geliştirilmesini” gerektirdiğini belirterek “İran-Suudi eylemlerinin kalkınma, barış, bölgesel ve uluslararası güvenlik çerçevesinde başarılı bir uluslararası ikili ve çok taraflı işbirliği modelini taçlandırdığını” ve iki tarafın tarihi bağlara dayanarak çeşitli siyasi, güvenlik, ekonomik, ticari ve konsolosluk alanlarında işbirliğini geliştirmeye devam ettiğini söyledi.