Suudi Arabistan uzay sektöründe Ortadoğu ülkelerine öncülük edecek

Serco'nun Ortadoğu CEO'su Şarku’l Avsat’a konuştu: Riyad, yeniliği ve rekabeti teşvik eden bir ortam oluşturuyor.

Phil Malem, Serco Orta Doğu CEO'su (Şarku’l Avsat)
Phil Malem, Serco Orta Doğu CEO'su (Şarku’l Avsat)
TT

Suudi Arabistan uzay sektöründe Ortadoğu ülkelerine öncülük edecek

Phil Malem, Serco Orta Doğu CEO'su (Şarku’l Avsat)
Phil Malem, Serco Orta Doğu CEO'su (Şarku’l Avsat)

Suudi Arabistan’ın uzay stratejisi lansmanı yaklaşırken, özellikle uzay sektörüne yapılacak yatırımların boyutu konusunda beklentiler artıyor.
Şarku’l Avsat’ın yerel kaynaklardan aktardığı habere göre uzmanlar uzay sektörü için ayrılacak bütçenin, büyük uzay ekonomileriyle karşılaştırılabilir olmasını önerirken, Riyad'ın sektöre, yenilik odaklı bir yaklaşımla rekabetçi bir ortam yaratma konusunda öncülük etmesini bekliyor.

Büyüme Tahminleri
Uzay sektöründe uzmanlaşmış olan Serco’nun Orta Doğu bölgesi CEO'su Phil Malem, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, küresel uzay sektörünün değerinin 400 milyar dolardan fazla olduğunu ve 2040 yılına kadar 1 trilyon doların üzerine çıkacağını tahmin etti.
Yatırımların, fırlatmadan, ülke içi uydu üretimine, operasyonlara, yer segmentine ve alt veri hizmetlerine kadar uzay ekosisteminin tüm değer zinciri unsurlarından oluşturulmasının desteklenmesi gerektiğini vurguladı. Malem'e göre uzay ekosisteminin tüm değer zincirinin oluşturulması, uzay araştırmaları, robotik, uzay, bilim, dünya gözlemi, uydu ve uzay sürdürülebilirliği dahil olmak üzere sektörün ilgili tüm sektörlerini de en üst düzeye çıkaracaktır.

Suudi Liderliği
Malem, Suudi Arabistan'ın uzay sektörünün sürdürülebilirliği konusunda Orta Doğu bölgesine liderlik edeceğini ve Krallığın küresel ölçekte bir aktör olarak uzay sektöründe de önemli bir figür olmasının muhtemel olduğunu belirtti.
Malem, kamu ve özel yatırımların bölgede uluslararası ortaklıkların kurulmasını destekleyeceğini ve Suudi Uzay Komisyonu tarafından bu yıl başlatılan ve ülke içinde yenilikçi uzay çözümleri geliştirmeleri için girişimcileri destekleyen, bilgi, teknoloji ve eğitim transferini kolaylaştıran “Suudi Uzay Hızlandırıcı Programı” da dahil olmak üzere yerel bir ekosistem inşa edeceğini belirtti.
Malem, uydu tasarımı ve uzay aracı operasyonlarından veri işleme ve yönetimine kadar tüm uzay değer zincirini geliştirmek amacıyla, uzay kamu sektörünün çeşitli yerlerine, ajanslarına ve kurumlarına yayılmış mühendis, operatör ve analist kadroları için en iyi eğitimin verilmesi gerektiğini de vurguladı.

Ekonomik Çeşitlilik
Suudi Arabistan'ın bölgedeki ekonomik çeşitlendirme planlarının bir parçası olarak sektörü katlayarak geliştireceğini öngören Malem, Yüksek Uzay Konseyi'ne başkanlık eden Başbakan ve Ekonomik ve Kalkınma İşleri Konseyi Başkanı Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın direktifleriyle uzayın, gündemin üst sıralarında yer almasını bekliyor.
Malem sözlerine şöyle devam etti: “Uzay, uzay verilerinin sağladığı hizmetler aracılığıyla tüm ekonomik sektörleri etkileyecek büyük bir potansiyele sahip. Suudi uzay sektörü, 2018'deki başlangıcından bu yana rekabetçi ve erişilebilir bir ortam yaratma konusunda büyük adımlar atarken, stratejisini geliştirmek için de büyük çaba sarf etti. İnsanlı uzay görevlerinde ve bu yıl Suudi astronotları fırlatma planlarında ilham kaynağı oldu ve inanılmaz başarılar elde etti.”

Ciddi bir hamle
Riyad'ın uzay sektörüne ciddi bir şekilde yöneldiğine dikkat çekerek, geçtiğimiz yıl içinde küresel uzay endüstrisinde bir dizi nitelikli işi oluşturmayı başardığını ve uzay sektöründe uzun vadeli büyümeyi şekillendirmeye, yönlendirmeye ve sürdürmeye yardımcı olacak en iyi yetenekleri ilgili görevlere getirme politikası izlediğini belirtti.
Malem sözlerine şöyle devam etti: “Sektör, Suudi Arabistan’ı uzay alanında lider bir ülke haline getirmek için sadece ekonomik büyümeye odaklanmakla kalmayacak, aynı zamanda sürekli büyümeyi sağlamak için özellikle ulusal istihdamı geliştirmeye de odaklanacaktır. İşte bu noktada, bireylerin uzay programını uygulayabilecek bilgi ve beceriye sahip olduğu, millileştirilmiş yerel işgücünün oluşturulmasına yardımcı olmak için büyük fırsatlar bulunmaktadır. İşte bu noktada Suudi ulusal vizyonunun canlandırılmasını destekleme fırsatı doğuyor.”

Serco'nun planı
Serco'nun iş planıyla ilgili olarak ise Malem şunları söyledi: “Planlarımız, Suudi vatandaşlarına bölgedeki uzay sektörünün uzun vadeli büyüme zorluklarını karşılayacak yetenek, bilgi ve deneyimi sağlayacak eğitimleri tasarlamak, geliştirmek ve sunmak için yerel akademi, sanayi ve kamu sektörüyle ortaklık kurmaktır.”



Suudi havalimanları 2024 yılında yüzde 15 büyüme ile 128 milyon yolcuyu ağırladı

Riyad'daki Kral Halid Uluslararası Havalimanı (SPA)
Riyad'daki Kral Halid Uluslararası Havalimanı (SPA)
TT

Suudi havalimanları 2024 yılında yüzde 15 büyüme ile 128 milyon yolcuyu ağırladı

Riyad'daki Kral Halid Uluslararası Havalimanı (SPA)
Riyad'daki Kral Halid Uluslararası Havalimanı (SPA)

Suudi Arabistan kendisini Ortadoğu'da küresel bir havacılık merkezi olarak konumlandırmaya çalışırken, 2024 Hava Taşımacılığı İstatistikleri Bülteni, Krallığın havalimanlarını kullanan yolcu trafiğinde kayda değer bir büyüme olduğunu ve toplam yolcu sayısının bir önceki yıla göre yüzde 15'lik artışla 128 milyonu aştığını ortaya koydu.

Vizyon 2030'un başlatılmasından bu yana Suudi Arabistan, Ulusal Havacılık Stratejisi, Hava Bağlantı Programı ve operasyonel verimlilik elde etmek için havalimanlarının özelleştirilmesinin hızlandırılması yoluyla havacılık sektörünü geliştirme çabalarını yoğunlaştırdı. Suudi Arabistan 2030 yılına kadar 29 havalimanı aracılığıyla dünya çapında 250 noktaya bağlanmayı, yolcu sayısını yılda 330 milyona çıkarmayı ve havayolu kargo taşımacılığı kapasitesini 4,5 milyon tona yükseltmeyi hedefliyor.

Hava Bağlantı Programı, 12 yeni yabancı havayolu şirketinin Suudi Arabistan’a doğrudan seferler düzenlemesini sağladı ve 18 yeni şehir üzerinden 60'tan fazla yeni hava rotası açtı. Geliştirme projeleri arasında el-Ahsa Uluslararası Havalimanı'nın genişletilmesi ve Taif Uluslararası Havalimanı'nda yeni ek uluslararası terminalin açılışı yer alıyor.

İstatistik Genel Müdürlüğü tarafından dün yayınlanan bülten, uluslararası uçuşlarda yolcu sayısının yüzde 14 artışla 69 milyona ulaştığını, iç hatlarda ise yüzde 16 artışla 59 milyon yolcu kaydedildiğini gösterdi.

Kral Abdulaziz Uluslararası Havalimanı yolcu sayısı bakımından Suudi havalimanları listesinin başında yer alarak yaklaşık 49 milyon yolcu ağırladı ve yüzde 14'lük bir büyüme kaydetti. Kral Halid Uluslararası Havalimanı yüzde 18 artışla 37,6 milyon yolcuyla ikinci sırada yer alırken, onu yüzde 15 artışla 12,8 milyon yolcuyla Kral Fahd Uluslararası Havalimanı izledi.

Havalimanı kapasitesi

Suudi Arabistan'daki tüm havalimanlarının 2024 yılı için toplam kapasitesi 126 milyon yolcu. 2023 yılına göre yüzde 11'lik bir artışla yılda 50 milyon yolcu kapasitesine sahip olan Kral Abdulaziz Uluslararası Havalimanı'nın fiili kullanım oranı yüzde 98. Bunu, yüzde 5 artış ve yüzde 96'lık kullanım oranıyla yılda 39 milyon yolcu kapasitesine sahip Kral Halid Uluslararası Havalimanı izledi.

Kral Abdulaziz Uluslararası Havalimanı aynı zamanda bir önceki yıla göre yüzde 1 artışla 369 seferle en fazla dış hat seferine sahip havalimanı olurken, onu yüzde 5 artışla 272 seferle Prens Muhammed bin Abdulaziz Uluslararası Havalimanı, yüzde 6 düşüşle 165 seferle Kral Halid Uluslararası Havalimanı ve yüzde 8 düşüşle 85 seferle Kral Fahd Uluslararası Havalimanı takip etti.

Günlük ortalama yolcu sayısı uluslararası uçuşlarda 189 bine, iç hat uçuşlarında ise 162 bine ulaştı.

İç hat uçuşlarının sayısı yüzde 12 artışla 474 bine ulaşırken, dış hat uçuşlarının sayısı yüzde 10 artışla 431 bine çıktı.

Kral Abdulaziz Uluslararası Havalimanı 290 bin uçuşla uçuş sayısı bakımından havalimanları listesinin başında yer alırken, onu 274 bin uçuşla Kral Halid Uluslararası Havalimanı ve 105 bin uçuşla Kral Fahd Uluslararası Havalimanı takip etti.

Uluslararası uçuşlar

İstatistikler, günlük ortalama iç hat uçuş sayısının bin 295'e, günlük ortalama uluslararası uçuş sayısının ise bin 178'e ulaştığını gösterdi. Suudi Arabistan’ın hava bağlantı endeksi 2024 yılında bir önceki yıla kıyasla yüzde 16'lık bir büyümeye tanık oldu. Suudi havayolu şirketlerinin iç hat uçuş sayısı 2024 yılında 412 bine ulaşırken, bu sayı yabancı şirketler için bin 584 ve genel havacılık için 60 bin oldu.

Uluslararası uçuşlarda ise Suudi havayolları 152 bin uçuş gerçekleştirirken, yabancı havayolları 266 bin uçuş, genel havacılık ise 13 bin uçuş gerçekleştirdi.

Yolcu düzeyinde, iç hat uçuşlarındaki yolcu sayısı Suudi şirketler aracılığıyla 58 milyona, yabancı şirketler aracılığıyla 49 bin yolcuya ve genel havacılık aracılığıyla 1,1 milyon yolcuya ulaştı. Uluslararası uçuşlardaki yolcu sayısı Suudi şirketler için 28 milyon, yabancı şirketler için 41 milyon ve genel havacılık için 80 bin yolcuya ulaştı.

Havayolu kargo taşımacılığı

Havayolu kargo taşımacılığı sektöründe, 2024 yılı boyunca toplam kargo hacmi 1,2 milyon tona ulaşarak 2023 yılına kıyasla yüzde 34'lük bir büyüme kaydetti. Mart ayı toplam 123 bin ton ile kargo hacmi açısından en yüksek ay oldu. Bu hacim 64 bin tonluk giden kargo, 720 bin tonluk gelen kargo ve 407 bin tonluk transit kargo arasında dağıldı.

Veriler ayrıca Suudi Arabistan'da faaliyet gösteren uçak sayısının 2024 yılında 361'e ulaşarak bir önceki yıla göre yüzde 11'lik bir büyüme kaydettiğini gösterdi. Ticari uçak filosu, 250'den fazla koltuk kapasitesine sahip 97 uçak da dâhil olmak üzere yüzde 12'lik artışla 258 uçakla zirvede yer alırken, genel havacılık uçaklarının sayısı yüzde 7'lik artışla 103 uçağa ulaştı.

Al Sarh Turizm'in kurucusu ve ortağı Muheydib el-Muheydib, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada bu büyümeyi, hava bağlantısını geliştirmeyi ve uluslararası destinasyonların sayısını artırmayı amaçlayan Ulusal Havacılık Stratejisi'nin başlatılması, uçak filosunda bir önceki yıla göre yüzde 11'lik büyüme, iyileştirilmiş havaalanı altyapısı, koronavirüs pandemisinin ardından seyahat sektörünün toparlanması ve Suudi Arabistan'ın bir dizi uluslararası etkinliğe ev sahipliği yapması gibi çeşitli temel faktörlere bağladı.